Morgunblaðið - 01.11.1966, Blaðsíða 10

'0
MOHGUNBLADIÐ
Þriðjudagur 1. nóv. 1966
EINS og fyrr hefur verið
skýrt frá í blaðinu, var Árni
Kristjánsson einn dómnefnd-
armanna við Van Cliburn
píanókeppnina, sem haldin
var í Fort Worth í Texas dag-
ana 25. sept. til 10. okt. sl.
Þátttakendur í keppninni í
þetta sinn voru 47 frá 16 lönd
um. Sigurvegari varð tvítug-
ur Rúmeni, Radu Lupu, og
hlaut hann 10 þúsund dali auk
margra smærri verðlauna
fyrir píanóleik sinn. Önnur
verðlaun hlaut Bandaríkja-
maðurinn Barry Lee Snyder,
22 ára að aldri, og þau þriðju
ung stúlka frá Kolumbíu,
Blanca Uribe. Fjórða varð
Maria Lopez Vito, 27 ára frá
Filippseyjum, fimmti 19 ára
Austurríkismaður, Rudolf
Buchbinder, og sjötti Bene-
dikt Köhlen frá Þýzkalandi.
Dómnefndina skipuðu 17
manns frá 13 löndum, og
áttu í henni sæti, auk Árna,
Hér sjást allir keppendur samankomnir fyrir framan tónlistarbyggingu Tcxas Christian há-
skóla, en þar var keppnin háð.
Hlýddi á píanóleik 5 stundir
daglega í hálfan mánuð
Rabbað við Árna Kristjánsson
margir þekktir hljómlistar-
menn, þar á meðal bandaríska
tónskáldið Howard Hanson,
Lili Kraus frá Nýja-Sjálandi,
Jószef Gát frá Ungverjalandi,
Gerald Moore frá Englandi,
Friedrich Wúhrer frá Þýzka-
landi og Valentin Gherorghiu
frá Rúmeníu.
Keppnin var háð í þremur
áföngum, komust 12 í undan-
úrslit, en sex kepptu að lok-
um um verðlaunin. í fyrsta
áfanga lék hver keppandi í
40 mínútur, í öðrum áfanga í
\xk tíma og í þriðja áfanga
léku píanóleikararnir með
sinfóníuhljómsveit FortWorth
borgar. Viðfangsefni keppend
anna var ýmist sjálfvalið eða
fyrirfram ákveðið, t.d. urðu
allir í forkeppninni að leika
ákveðin verk eftir Bach, Beet-
hoven og Chopin, svo og tvö
verk eftir Aaron Copland
og Williard Straight, en þeir
eru báðir nútímatónskáld
bandarísk.
1 fréttaauka útvarpsins fyr-
ir skömmu sagði Árni Krist-
jánsson m.a. um leik sigur-
vegarans Radu Lupu:
— Hann lék að lokum sjálf-
stæðan konsert og sýndi yfir-
burða kunnáttu og mikinn
tónlistarþroska og bíða hans
nú konsertar um alla Vestur-
álfu og víðar. Má búast við
að hann nái skjótri frægð sem
snjall píanóleikari.
Auk dvalar sinnar í Texas
fór Árni Kristjánsson til
Washington D.C. og New
York. Blaðamaður Mbl. bað
Árna að segja sér frá dvöl
sinni í New York borg, sem
nú má heita höfuðborg lista í
heiminum.
— Hvað er um tónlistarlífið
í New York að segja. Komstu
í Metropolitan-óperuna nýju?
— Nei, en ég skoðaði nýja
húsið, eða réttara sagt höllina,
sem hún er flutt í og er eitt
þeirra menntasetra, er mynda
hina glæsilegu miðstöð list-
anna, er nefnist Lincoln
Center. Það voru mikil við-
brigði, að flytja úr hinu
gamla húsi, sem var orðið úr
sér gengið í þetta nýja skraut
hýsi, sem kostaði um 45
milljónir dala, eða allt að því
2 milljarða íslenzkra króna,
ég hef séð og minna á stjörnu
þyrpingar. Gríðarstórar
myndir eftir Marc Chagall
blasa við þegar inn kemur.
Einnig eru þar höggmyndir
eftir Aristide Maillol, 3800*
sæti eru í aðalsýningarsaln-
um, sem er þiljaður rósa-
viði, hvefldur gylltu þaki, en
auk aðalsviðsins er þrem
minni sviðum komið fyrir í
húsinu og hægt að æfa 7
óperur samtímis í þessari
miklu listahöll. Lincoln
Center er enn í smíðum. Þar
er sinfóníuhöllin, Philharm-
onic Hall, leikhús fleiri en
eitt, Juilliard-tónlistarháskól-
taka — og söngstjörnur eins
og Birgit Nilsson, Leontyne
Price, Lisa della Casa, Anna
Moffo, Tebaldi, Rysanek,
Nicolai Gedda, Cesare Siepi,
— ekkert miðlungsfólk," enda
útselt á allar sýningar. Vilj-
irðu fá þar eitthvað að sjá,
þarftu að kaupa miðann 5
eða sex vikum fyrirfram og
bíða þolinmóður í langri bið-
staðinn, skoðaði Guggenheim-
safnið og Museum of Modern
Art, tvö af merkari söfnum
borgarinnar, bæði full af
merkilegum listaverkum. f
Museum of Modern Art sá ég
eina mynd eftir Kjarval, lit-
ríkt hraunlandslag, hreina
sinfóníu í litum, sem sómdi
sér prýðilega innan um fjölda
mynda frá öllum heimsins
löndum. Mættu vel vera þarna
fleiri myndir frá íslandi Safn
vörðurinn er kona að nafni
frú Cahill Miller, og er mér
sagt að hún hafi verið gift
íslendingi, sem látinn er fyrir
nokkrum árum.
— Hvernig leizt þér á borg-
ina sjálfa?
— New York er ógnvekj-
andi ásýndar. Þessi mikla
Metropolis minnir á forynju-
lega draumaveröld. Ég fór
upp á þak Rockefeller-skýja-
kljúfsins einn daginn og
horfði yfir Manhattan. Það
var ægilega stórkostleg sýn.
Steinrisarnir standa í þéttri
hvirfing allt um kring og
vaða í skýjum. Árnar eða öllu
heldur stórfljótin Hudson og
East River sitt hvoru megin
þessarar eyjar, sem er miðbik
borgarinnar hnýta glitrandi
band utan um þessa stein-
dranga, sem sumir minna á
bergkristalla að lögun. 1 móðu
langt í suðri má eygja Frelsis-
styttuna. Hafskipin sigla um
fljótin en langt, langt niðri í
djúpunum, í götunum, sem
minna á gjár, bærist mann-
lífið, — það er sem maura-
breiða séð úr þessari hæð.
Þungur niður stígur til eyrna
okkar sem þarna stöndum og
Dr. Howard Hanson, bandaríska tónskáldið og formaður dóm-
nefndarinnar, ræðir við frú Grace Lankford, framkvæmda-
stjóra keppninnar.
Árni ræðir við koliega sína í dómnefndinni, József Gát, frá
Ungverjalandi og Valentin Gheorghiu.
allt framlög einstaklinga og
einstakra fyrirtækja að und-
anskildum gjöfum erlendis
frá. Þannig gáfu Þjóðverjar
fagra höggmynd af krjúpandi
konu, stóra eirlíkneskju er
prýðir stigapall aðalupp-
gangsins, ítalir marmarann,
er klæðir veggi anddyris og
ganga, Austurríki kristalls-
krónurnar, þær fegurstu, sem
inn og fleiri stórhýsi. Metro-
politan óperuhúsið var vígt
16. sept sl. og var þá sýnd
óperan „Anthony and Cleo-
patra“ etfir Samuel Barber.
Ég leit á auglýsingaspjöldin
fyrir aðaldyrunum: „Don
Giovanni", „Faust“, „La
Traviata", „La Gioconda“,
„Elektra“, „Die Frau ohne
Schatten“ — af nógu er að
röð tímum saman. En mikið
skal til mikils vinna. Það er
hátíð að fá að sjá þar sýningu
og margt heldra fólk snæðir
kvöldverð á undan sýningu
í einhverjum af veizlusölum
leikhússins.
— En hlustaðirðu á kon-
serta?
— Nei, ekki heldur, en þó
var margt freistandi á boð-
stólum. Ég las hljómleikasíð-
una í New York Times, og
sá þar nöfn frægustu lista-
manna: Rubinstein, Heifetz,
Piatigorsky, Serkin, Kogan,
Wilhelm Kempff, Arthur
Grumiaux, Emil Gilels, Leon-
ard Bernstein, o.s.frv. — Allir
koma til New York, höfuð-
borgar heimslistarinnar og
hefði vissulega verið gaman
að fá eitthvað af þessu að
heyra, en ég var orðinn
þreyttur á músík eftir að hafa
hlustað á alla píanistana,
fimm stundir á dag I hálfan
mánuð í Fort Worth, svo eg
fór hvergi. Ég gekk á söfn í
er sem hrynji foss í þröngum
gljúfrum. Það er hægt að
standa þarna agndofa tímun-
um saman. New York er engri
annarri heimsborg lík. Hún er
veröld út af fyrir sig —
furðuveröld.
— Var ekki farið að hausta
þarna vestra?
— Það er svo langt á milii
þeirra staða, sem ég gisti, að
misjafnlega gætti árstíða. í
Texas var sumar og fór hitinn
einn daginn upp í 37 stig, í
Indíanafylki logaði skógurinn
í haustlitum og var kominn
svali í loftið, í Washington og
New York var enn hlýtt í
veðri og fólkið léttklætt.
Haustið sagði einkum til sín
í því, að útiskemmtunum var
nij að mestu lokið, en leikár
hljómsveita og óperusýninga
innanhúss gengið í garð.
Árni lagði að lokum áherzlu
á það, hversu vel hefði verið
búið að öllum -keppendunum
í Fort Worth og rómaði mjög
gestrisni og alúð borgarbúa.
— Búrfell
Framhald af bls. 2
þeim hefir ekki verið unnið áð-
ur hér á landi og því engin á-
kvæði til um þau. Mat þarf að
fara fram í þessu efni.
Við fórum næst á fund for-
ystumanna verktakanna. Hittum
við þá Sören Langvad og Ingvar
Hildebrand verkfræðinga. Þeir
kváðu sjónarmið sitt í þessu máli
vera það að sem fyrst fengist
lausn á því. Milljónaverðmæti
liggja óhreifð, svo sem tæki og
annað, meðan á verkfalli stend-
ur. Vinnuveitendasambandið ann
ast alla samninga fyrir verk-
taka í þessari deilu. Þeir verk-
fræðingarnir töldu dálítið erfitt
um vik í sambandi við heim-
ferðargreiðslurnar þar sem í vetr
arveðrum gæti verið um tals-
vert langan tíma að ræða, sem
flutningur að og frá Reykjavík
tæki. Hinsvegar fá: allir starfs-
menn frían flutning.
Vegna þessa verkfalls fá verk-
takar lengingu á verktímanum,
en verða að öðru leyti sjálfir að
bera tjónið af því.
Þeir tóku fram að útlendingar
þeir, sem vinna við Búrfell væru
ráðnir hingað til lands með ís-
lenzkum kjörum, enda gengju
þeir í verkalýðs- og fagfélög hér
á landi. Þeir væru hinsvegar
ráðnir upp á sérstaka uppbót á
laun sín þar sem þeir vinna fjarri
heimalandi sínu. Það skal enn
fram tekið að þar sem þeir eru
í íslenzkum verkalýðsfélögum
eru þeir einnig þáttakendur í
þessu verkfalli.
Við spurðum þá félaga um
hvernig verkið gengi og fengum
þau svör að það væri lítilshátt-
ar á eftir áætlun og fram til
þessa hefðu fyrst og fremst ver-
ið unnin undirbúningsstörf.
Við Búrfell vinna nú 220
manns, en ráðgert er að fjölga
starfsmönnum þar nú á næst-
unni.
Á þessu stigi verður ekki frek
ar rætt um verkfali þetta. Fund-
ur var í gær hjá sáttasemjara,
en samkomulag hafði ekki náðst
þá