Morgunblaðið - 18.11.1966, Blaðsíða 31

Fðstudagur 18. nðv. 1968
MORGU NBLAÐÍÐ
31
Hvis den er
jj
- samtal við Bröndum Nielsen prófessor i Kaupmanna-
höfn um handritamálið
MORGUNBLAÐIÐ átti í gær
af gömlum vana samtal við
prófesisor Bröndum Nielsen
um dóm Hæstaréttar Dan-
merkur í handritamálinu.
Eins og kunnugt er hefur
prófessorinn verið einn af
skeleggustu andstæðingum ís-
lendinga í þessu máli og bar-
izt af alefli gegn afhendingu
handritanna. Hann sagðist
ekki hafa sjálfur verið við-
staddur dómsuppkvaðninguna
í gærmorgun, en einkaritari
sinn hefði verið í haestarétti
og skýrt sér strax frá niður-
stöðum.
Prófessor Bröndum Nielsen
kvaðst ekki enn hafa séð for-
sendur dómsins, þegar Morg-
unblaðíð átti tal við hann og
vildi hann því lítið segja um
dóminn í einstökum atriðum.
— Eruð þér ekki bryggur
yfir endalokium málsins?
spurði fréttamaður Morgun-
blaðsins.
Gamli maðurinn svaraði á-
kveðinn: — Ég hef með gleði
fengið þær fregnir, að átta af
þrettán dómurum hæstaréttar
hafa lýst yfir, að hér sé um
eignarnámslög að ræða. Lög-
in vor.u samþykkt í danska
þinginu á þeim forsendum, a'ð
hér væri ekki um eignarnáms
lög að ræða, en nú er komið í
ljós, að þser forsendur voru
rangar. Við höfðum sem sagt
á réttu að standa.
— En hvað vilduð þér
segja um niðurstöðu dómsins?
— Jú, auðvitað mundi það
hryggja mig, ef handritin
yrðu send úr landi — þá
mundu bresta forsendur fyrir
því, að til verði heimsmfðstöð
í norrænum fræðum — en
Kaupmannahöfn hafði öll skil
yrði til þess með svo góðri
undirstöðu sem Konunglega
bókhlaðan er. Þessari heims-
miðstöð er ekki hægt að
koma upp neins staðar ann-
ans staðar og alls ekki í
Reykjavík ,sem s'kortir ailt,
sem Konunglega bókasafnið
befur upp á að bjóða.
— En eru'ð þér nú ekki
samt glaður yfir því, að málið
er til lykta leitt? spurðum við
prófessorinn að lokum.
Hann svaraði með lakon-
iskri hægð: — Hvis den er af-
gjort!
Svo kvöddum við þennan
aldna og vígreifa danska pró-
fessor og gerðum ekki ráð
fyrir þvi að þurfa að heita á
hans faurðir oftar í máli þessu.
Það er eins og að kve’ðja eina
af persónum fslendinga sagna.
Borgarstjórn fagnar
dómi hæstaréttar
Ásfæða til að
gleðjast innilega
segir Háskófarektor
ÁRMANN Snævarr, háskóla-
r ktor, sagði i gær við frétta-
mann Ritzau um dóm Hæ*ía-
réttar Danmerkur í Handrita-
málinu:
Dómur sá, sem nú hefur ver-
ið kveðinn upp af Hæstarétti
Danmerkur í handritamálinu
veitir íslendingum ástæðu til
þess að gleðjast innilega. Samkv.
hinum dönsku lögum um afhend-
ingu handritanna á að afhenda
þau handrit, sem lögin ná til,
Háskóla íslands og þessi dómi-
niðurstaða er vissulega Háskól-
anum og þeim, sem við hann
starfa sérstakt ánægjuefni. Þessi
dagur er mikill fagnaðardagur,
og hann er einnig dagur þakk-
læíis og fyrirheita.
Við þökkum mörgum ágætum
Dönum skilning þeirra og óbif-
andi stuðning í þessu mikilvæga
og vandasama máli og heicum
því, að af hálfu Háskólans verði
annast mjög vel um handritin.
og að við munum kappkasta að
tryggja góð skilyrði fyrir rann-
sóknum og útgáfu á handritun-
um.
Bygging fyrir Handritastofn-
un íslands mun verða reist á
næstunni og vísindamenn ættu
að hafa hér í heimalandi hand-
ritanna betri möguleiks en ann-
ars staðar til handritarannsókna.
Þeim, sem við Háskólann
starfa, er fyllilega ljós hin mikla
ábyrgð, sem á þeim hvílir í
sambandi við móttöku handrit-
anna og þeir hafa því þegar
gert íslenzku þjóðinni grein fyr-
ir þessari mikilvægu hlið máls-
ins og munu í framtíðinni gera
það í enn ríkari mæli.
í fögnuði þessa dags skulum
við minnast vel þessarar ábyrgð-
ar og hvaða skyldur það eru,
sem við verðum að takast á
hendur við móttoku handrit-
anna. Af hálfu Háskólans verður
lögð rík áherzla á gott og vin-
samlegt samstarf við erlenda
vísindamenn, sem áhuga hafa á
að rannsaka íslenzk handrir og
við munum gera það, sem í okk-
ar valdi stendur, til þess að að-
stoða þá, sem hér munu dvelja
vegna slíkra rannsókna.
Háskóli íslands minnist í dag
með virðingu Kaupmannahafn-
arháskóla og þess mikla starfs
varðandi rannsóknir og útgáfu
á handritum, sem framkvæmd
hefur verið af stofnunum hans.
Við væntum í framtíðinm eins
og hingað til góðs samstarfs við
Kaupmannahafnarháskóla og
sömuleiðis við alla danska vís-
indamenn á þeim sviðum, sem
snerta íslenzk handrit.
f UPPHAFI borgarstjórnar-
fundar í gærkvöldi tók for-
seti borgarstjórnar, frú Auður
Auðuns, til máls utan dag-
skrár vegna dómsins í hand-
ritamálinu.
Henni fórust svo orð:
„I morgun barst sú gleði-
fregn, að dómur væri fall-
inn í bæstarétti Dana á þann
veg að ástæða er til að ætla
að öruggt sé, að íslenzku
handritin, þessir þjóðgripir
íslendinga, komi hingað heint
og verði þá varðveittir hér í
Reykjavík. Af tilefni þessa
atburðar, sem fyllir hjörtu
fslendinga fögnuði, bið ég
háttvirta borgarfulltrúa að
rísa úr sætum“.
— Alþingi
Framhald af bls. 8
ingsskil á þessu, en þeir eiga
eftir að koma saman sínum rök-
stuðningi þannig að þetta liggi
ekki allt saman eins og hráviði,
þegar þeir eru búnir að reyna
að byggja upp það, sem þeir
ætla fólki að trúa á. En ég segi:
Ef það væri verzlunargróðinn,
sem hefði sprengt upp verðlagið,
af faverju kemur það þá ekkl
fram í þessum reikningum Efna
hagsstofnunarinnar? Af hverju
fá ekki þessir háttvirtu þing-
menn sína sérfræðinga til þess
að leiðrétta reikninga stofnunai
innar og sýna, að þarna vanti
inní verzlunargróðann. Það s«
hann sem hafi hækkað verð-
lagið en ekki landbúnaðarvör-
urnar um 40—50%.
Ummæli danskra áhrifa-
manna um handritamáíið

Jolmson forseti les bréf í rúml sínu nokrum klukkustund-
um eftir uppskurðina í fyrra.Iag. Konan hans stendur hjá
honum.
HÉR fara á eftir umraæli
rtokkurra danskra framá-
manna, sem við sögu hafa
komið í handritamálinu:
Erik Eriksen, fyrrum for-
sæfisráðherra Danmerkur og
núverandi formaður Norræna
félagsins sagði eftir dóm
Hæstaréttarins:
..Án þess, að ég hafi séð
forsendur dómsins í heild
sinni er það mín skoðun, að
menn geti verið ánægðir með
úrslitin, bæði af norrænum og
alþjóðlegum sjónarhóli séð.
Bent A. Koch, ritstjóri
Kristeligt Dagblad, einn
drengilegasti stuðningsmaður
íslands í handritamálinu sagði
í viðtali við Morgunblaðið í
gær:
„Á sínum tíma þótti okkur
það hörmuleg reynsla að
andstæðingar okkar óskuðu
eftir því að fara lagaleiðina í
síðustu tilraun til að hindra
afhendingu handritanna. Það
sýndist ástæða til að óttast
löng og ófriðsamleg réttar-
höld. En þannig var það ekki.
Meðferð málsins í Landsrétt-
inum, ekki síður en í Hæsta-
rétti, var að verðugu, og í dag
getum við næstum þakkað
hinum andsnúnu prófessorum
fyrir að þeir skyldu snúa sér
til dómsstólanna. Dómur
Hæstaréttar gerir það óhaggan
legt, að handritin komi til
íslands, ekki aðeins með sið-
ferðilegum og pólitískum rétti
heldur einnig með fullum
heldur rétti. Hin endan-
lega lausn handritamálsins er
sigur fyrir alþýðu Danmerk-
ur. Það var hin norræna al-
þýðuhugsjón lýðskólahreyf-
ingarinnar, sem menn eins og
Erik Eriksen, Jörgen Jörgen-
sen og Paul P. Andersen,
gerðu að veruleika á stjórn-
málasviðinu. Á þessum merka
degi samgleðst ég innilega,
og sendi vinum á íslandi hjart
anlegar kveðjur í þeirri full-
vissu, að það sem nú '^ r
gerzt er í anda Árna Magnús
sonar og muni verða til að
binda þjóðir okkar enn nán-
ari böndum“.
Svaraði á íslenzku!
Skömrnu eftir að Hæstirétt-
ur hafði kveðið upp dóm sinn
faitti blaðamaður Morgunblaðs
ins Christian Westergaard-
Nielsen, prófessor, á göngum
Krist'jánsborgarfaaiMar, en
hann er formaður sjórnar
Árnasafns. Blaðamaðurinn á-
varpaði hann á dönsku, sagð
ist vera frá Morgunblaðinu og
vilja vita hvað hann segði um
dóminn.
Prófessorinn svaraði á ís-
lenzku og mátti greinilega
heyra, að hann hefur fullt
vald á málinu. Westergaard-
Nielsen sagði, að faann gæti
ekkert látið hafa eftir sér um
dóm Hæstaréttar, ekki fyrr en
eftir að stjórn Árnasafns hefði
komið saman til fundar til að

ræða niðurstöðuna. Hvenær sá
fundur yrði kvaðst prófessor-
inn ekkert geta sagt um.
„Þér verðið að skilja og
megið ekki misvirða það, þótt
ég geti ekkert sagt um dóms-
niðurstöðuna að svo stöddu".
Poul MöIIer þingmaður í-
haldsflokksins, sem unnið hef
ur gegn framkvæmd hand-
ritalaganna segir: „Dóminum
verður af mörgum tekið með
mikilli angurværð. Einkum
mun það verða erfitt fyrir
danska vísindamenn að skilja
það, sem nú á sér stað. Þess
ber að minnast, að það eru
margir danskir vísindamenn,
sem starfað hafa við og unnið
að varðveizlu handritanna,
sem nú á að afhenda. Þing-
lega séð, hafa andstæðing-
ar stjórnarfrumvarpsins gert
það, sem í þeirra valdi stóð,
til þess að koma í veg fyrir,
að lögin yrðu samþykkt. Svo 1
langt sem ég fæ séð, er stjórn-
málalega og lögfræðilega ekk-
ert frekar að gera og ég vil
gjarnan leggja áherzlu á, að
við höfum ekki snúizt gegn
íslenzku þjóðinni, heldur að-
eins gegn dönsku ríkisstjórn-
inni, sem að 'okkar áliti gætti
ekki hagsmuna stofnunarinn-
ar og landsins á ábyrgan
hátt. Við tókum á okkur skuid
bindingar gagnvart íslandi, áð
ur en rætt hafði verið við
þjóðþingið og stjórn stofnun-
arinnar. Það er þetta, sem
valdið hefur beizkju víða.“