Morgunblaðið - 01.12.1966, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ
Flmmludagur 1. des. 1966
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Joiiannessen. »
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
í lausasölu kr. á mánuði innanlands.
Áskriftargjald kr. 105.00 7.00 eintakið.
FESTING
KAUPGJALDS
ITið fyrstu utnræðu um verð-
* stöðvunarfrumvarp ríkis-
stjómarinnar í neðri deild
Alþingis, flutti Bjarná Bene-
díktsson, forsætisráðherra,
rgeðu þar sem hann rakti ýtar
lega þróun atvinnumála að
undanförnu og gerði grein fyr
ir þeim ástæðum, sem leitt
hafa til þess, að ríkisstjórnin
hefur ákveðið að beita sér fyr
ir verðstöðvun um eins árs
skeið.
Forsætisráðherra vakti at-
hygli á því verðfalli, sem orð
ið hefur á síldarafurðum sér-
staklega og einnig öðrum út-
flutningsafurðum okkar og
sagði: „Úr því að svo er kom-
ið er eðlilegt að gerðar séu
ráðstafanir til að firra þessar
þýðingarmiklu atvinnugrein-
ar ,sem segja má, að þjóðlíf-
ið eigi meira undir nú en
nokkrum öðrum, skakkaföll-
um. Það má ef til vill deila
um, hversu þær ráðstafanir
þurfa að vera róttækar og ég
tek fram ,að enn er ekki svo,
að öli kurl séu komin til graf-
ar, þarrnig að menn geti í
heild áttað sig á öllum ein-
stökum atriðum í þessum efn-
um, en víst er, að minni ráð-
stafanir en þær, sem í þessu
frumvairpi eru ráðgerðar
nægja ekki“.
Þá véik Bjarni Benedikts-
son að viðhorfunum í kaup-
gjaldsmálum og skýrði frá
því, að ríkisstjórnin hefði tal-
ið æski'legast að ná samkomu-
lagi við aðalatvinnustéttir
Jandsmanna um verðstöðvun
og kaupgjaldsstöðvun um
avipað tímabil eins og verð-
•töðvunarheimi'ldin í frum-
▼arpinu nær tíl. Slíkt sam-
íomulag hefði enn ekki tek-
fat. Síðan sagði forsætisráð-
herra:
„Ég vil þó taka alveg skýrt
fram, að viðræður okkar við
fulltrúa verkamanna og for-
•eta Alþýðusam'bandsins hafa
▼erið mjög vinsamlegar og
lýst skilningi þessara aði'la á
þeim vanda, sem nú steðjaði
að, en þeir hafa talið að enn
væru of mörg óviss atriði, sem
•kki væri hægt að átta sig á
til hlýtar, til þess að þeir
teldu sér fært að setjast að
eiginlegri samningsgerð um
þessi mál. Það er ekki mitt
eð segja ti'l um, hvað þeir
muni telja sér fært, áður en
yfir lýkur, en vitanlega væri
það langæskilegast og mest
öryggi í því fólgið, ef þessir
aðilar teldu sér fært að gera
bindandi samning um kaup-
gjald til nokkurra mánaða,
um festingu kaupgjalds fram
yfir mitt næsta ár, eða helzt
til 31. okt., en jafnvel þó að
slíkt takist ekki, er á hitt að
líta, að sama gagni að nokkru
þó ekki til blítar, kæmi það,
að takast mætti að skapa fest-
ingarástand þetta tímabil í
hvaða formi sem það yrði
ofan á, að slíkt mætti verða“.
Síðan vék forsætisráðherra
að forsendum fyrir því, að
verðstöðvunarheimildum yrði
beitt og sagði:
„En eins og fram kemur í
frumvarpinu er það forsenda
fyrir því, að beitt verði heim-
ildinni til verðstöðvunar, að
ekki verði kauphækkanir er
geri verðstöðvunina fram-
kvæmanlega. Hér er auðvitað
um nokkuð matsatriði á ferð-
um, svo sem eðli málsins sam-
kvæmt hlýtur að verða, en
vitanlega skilja aliir, að
almennar kauphækkanir
mundu kippa grundvellinum
undan þeirri tilraun, sem hér
er verið að gera. Það má þó
einnig halda því fram, að
hreinlegra hefði verið að bera
fram tillögu um bindingu á
kaupgjaldi einnig. Sliíkt hef,
hvorki ég né aðrir í ríkis-
stjórninni, talið eðilegt eða
fært, þegar af þeirri reynslu,
sem öll slík bindingaráform
hafa áunnið sér hér. Ég hygg,
að ef verulegur árangur eigi
að nást, sé skilyrði þess, að
það sé skilningur hjá hinum
fjölmennu almannasamtök-
um, að hér sé um nauðsynja-
mál að ræða, sem þau verði
sjálf að eiga þátt í að leysa.
Það mundi einungis verka ti'l
ills, ef beita ætti að ófyrir-
synju lögþvingun svo mjög
sem þessi samtök eru þvílík-
um afskiptum ríkisvaldsins
andvíg“.
HVER ERU
ÞEIRRA RÁÐ?
Tllalflutnmgur forsvars-
manna stjórnarandstöð-
unnar við fyrstu umræðuna
um verðstöðvunarfrumvarp
ríkisstjórnarinnar bar þess
gioggt vitni, að þeir vita í
rauninni ekki sitt rjúkandi
ráð, eða hvernig þeir eigi að
bregðast við ákvörðun stjórn-
arinnar að fylgja fram verð-
stöðvunarstefnu sinni.
Framsóknarmenn hafa grip
ið tiil þess ráðs að segja, að
ríkisstjórnin sé með þessu
frumvarpi að hverfa frá
frjálsræðisstefnu í viðskipt-
um og framkvæmdum lands-
manna. Ekkert er f jarri sanni.
Með verðstöðvunarstefnunni
4^n
6hisr-&Sí
11!» J
UTAN ÚR HEIMI
Hverjir standa að baki
fyrirhuguðum aðgerðum
Bandarikjamanna vegraa Vietnam 10. des. nk.?
HINN 16. desember n.k.,
mannréttindadag Sameinuðu
þjóðanna, munu nokkrar
vinstri sinnaðar æskulýðs-
hreyfingar í Noregi efna til
stórfelldra Vietnam-mótmæla
aðgerða í að minnsta kosti
10 norskum bæjum, setja heil
síðuauglýsingar í meira en
30 dagblöð og gefa út dreifi-
bréf og bæklinga um gjör-
vallan Noreg með upplagi,
sem talið er, að verði yfir
300.000. Þessar aðgerðir eru
þannig skipulagðar og sam-
ræmdar, að þær munu eiga
sér stað, samtimis því að
sams konar aðgerðir eiga sér
stað í ýmsum öðrum lönd-
11 m-
Þrátt fyrir það að þessar
aðgerðir eiga að verða á
mannréttindadaginn, er það
einungis stefna Bandaríkja-
manna í Vietnam, sem verð-
ur gagnrýnd. Augljós brot
stjórnar Norður-Vietnams og
Vietconghreyfingarinnar á
mannréttindayfirlýsingunni
munu ekki verða nefnd einu
orði. Telja má víst, að kostn-
aður vegna þessara aðgerða
verður geysimikill. Hvaða öfl
eru það, sem telja sig hafa
hag að einhliða aðgerðum
sem þessum? Það væri ekki
úr vegi að reyna að gera sér
frekari grein fyrir þessum
fyrirhuguðu ráðagerðum
varðandi Vietnam.
Ho Chi Minh forseti Norð-
ur-Vietnams lét hinn 17. júlí
sl. frá sér fara áskorun tpn
stuðning við Norður-Vietnam
og Vietcong í baráttu þeirra
gegn Bandarikjamönnum.
Skömmu síðar gaf Isabelle
Blume, formaður Heimsfrið-
arins, sem er kommúniskt, þá
yfirlýsingu, að ráðið hefði
látið aðvörun frá sér fara
til allra friðarráða í einstök-
um löndum um, hve alvar-
legt ástandið væri. Friðarráð
in voru beðin að fordæma
hin ískyggilegu áform Banda
ríkjanna og glæpi þeirra í
Vietnam og samkvæmt frá-
sögn eins af blöðum komm-
únista í Frakklandi, voru
þessar hreyfingar viðkomandi
landa beðnir um að efna til
raunverulegra og áhrifamik-
illa aðgerða í því skyni að
mótmæla veru Bandaríkjanna
í Vietnam.
Hvar átti svo markmið að-
gerðanna að verða? Heims-
friðarráðið svonefnda lagði
sjálft drög að áskorun, sem
var send út og dreift áfram
af sovézku fréttastofunni
TASS. f henni kröfðust
kommúnistar m.a. þess, að
Bandaríkjamenn flyttu allan
her sinn burt frá Vietnam og
að „Frelsishreyfing Suður-
Vietnams" þ.e. Vietcong yrði
viðurkennd sem samnings-
aðili.
Það verða einmitt þessi at-
riði, sem áherzla mun verða
lögð á með aðgerðunum 10.
desember n.k. Á meðal þeirra
aðila, sem að þessum aðgerð
um munu standa er að finna
Framhald á (bls. 19
. -W -Jw. -vj. <*v
Þessi mynd er frá sovézku fré ttastofunni Novosti og textinn
sem fylgir henni er á þá leið, að þarna séu böm í N-Víetnam
að leita hælis, ef sprengjuárás var gerð á heimkynni þeirra.
Hjálmarnir eru til varnar sprengjubrotum.
hefur ríkisstjórnin einungis
brugðizt við nýjum viðhorf-
um í útflutningsatvinnuveg-
um okkar með ráðstöfunum,
sem ætlað er að verða tíma-
bundnar og miða að því að
tryggja áframhaldandi rekst-
ursgrundvöll þýðingarmestu
atvinnuvega landsmanna.
Á engan hátt er skert það
frjálsræði, sem ríkisstjórnin
hefur haft forystu um að
skapa á sl. 7 árum í viðskipta-
og athafnalífi landsmanna.
Verðbinding ákveðinn tíma
vegna gjörbreyttra og alvar-
legra viðhorfa í útflutnings-
atvinnuvegunum er ekki
hægt að túlka sem hvarf frá
frjálsræðisstefnu í viðskipta-
og framkvæmdalífi.
Það hefur vissulega ekki
farið framhjá landmönnum
hvílík óheilindi einkenna af-
stöðu stjórnarandstæðinga,
framsóknarmanna og komm-
únista, til verðstöðvunar-
stefnu ríkisstjórnarinnar. En
ástæða er til þess að spyrja,
úr þvá að þeir telja verðstöðv-
unarfrumvarp ríkisstjórnar-
innar svo lítils virði, hvernig
þessir tveir stjórnmálaflobk-
ar telja að bregðast eigi
við þeim vandamálum,
sem útflutningsatvinnuveg-
irnir standa frammi fyrir.
Telja framsóknarmenn og
kommúnistar, að síldarútveg-
urinn og síldariðnaðurinn
geti staðið undir frekari kostn
aðarhækkun, þegar verðlag á
síldarafurðum hefur lækkað
um nær 30% ? Telja fram-
sóknarmenn og kommúnistar,
að hraðfrystiiðnaðurinn geti
staðið undir frekari kaup-
hækkunum og auknum til-
kostnaði að öðru leyti, þegar
verðlag hefur lækkað á fryst-
um Mokkum á Bandaríkja-
markaði, og hráefni er af
mjög Skornum skammti.
Og ef þessir tveir stjórn-
málaflokkar komast að þeirri
óhjákvæmilegu niðurstöðu,
að þessar atvinnugreinar geti
ekki borið frekari kostnaða-
hækkanir, hvaða leiðir vilja
þeir benda á aðra heldur en
þá, sem núverandi ríkisstjórn
hefur ákveðið að fara til
þess að koma í veg fyrir að
frekari kostnaðarauki leggist
á þessar atvinnugreinar? Við-
brögð þessara tveggja flokka
við verðstöðvunarfrumvarpi
ríkisstjórnarinnar hafa orðið
á þann veg, að krefjast verð-
ur ótvíræðs svars við þessuna
spurningum. — Framsóknar-
menn og kommúnistar geta
ekki skotið sér undan því að
svara á hvern hátt þeir vilja
leysa þann vanda, sem að
steðjar.