Morgunblaðið - 17.12.1966, Síða 10

MORCUN BLAÐIÐ
Laugardrfgur 17. des. 1968
10
Guðlaugur Gáslason alþingismaður:
Neyzluvatnsþörf Vestm.eyinga
að nokkru leyti næsta sumar
3 millj. króna framlag á fjárlögum
tryggir eðlilegan framkvæmdahraða
VIÐ ÞRIÐJU umræðu
fjárlaga flutti Guðlaugiu:
Gíslason, alþm. ítarlega ræðu
um vatnsveitumál Vest-
mannaeyinga, þar sem hann
gerði grein fyrir aðdraganda
og undirbúningi þess, að
vatnsleiðsla verður lögð frá
meginlandinu til Eyja til
þess að tryggja íbúum þar
neyzluvatn. Guðlaugiu- Gísla
son sagði, að með þeirri fyr-
irgreiðslu, sem nú væri ráð-
gerð á fjárlögum, þ.e. 3 millj
ón króna framlagi væri
tryggt, að uppbygging þesssa
mikilvæga fyrirtækis gengi
með eðlilegum bætti og hægt
yrði að ljúka fyrirhuguðum
áfanga á næsta árL
„Við, sem þama búum er-
um mjög ánægð með, að sjá
nú loks fram á það að þetta
mál verður leyst að nokkru
leyti, þegar á næsta sumri og
að endanleg lausn er í sjón-
máli, sagði Guðlaugur Gísla
son í lok ræðu sinnar. Hér
fer á eftir meginefni ræðu
þingmannsins, sem flutt var
í Sameinuðu þingi sL mið-
vikudag.
Guðlaugur Gíslason: í sam-
bandi við þetta mál, vatnsveitu.
framkvæmdir Vestmannaeyinga,
þykir mér rétt að gera nokkuð
ítarlegri grein fyrir þvi heldur
en hér (hefur þó verið gert af
öðrum þm., þar sem ég tel að
ég muni vera því máli einna
kunnugastur. Heima í héraði
var það ákveðið, þ'egar þetta
mál var komið á rekspöl, að
vatnsveitan skyldi byggð upp
þannig að stofnæðar skyldu
byggðar upp fyrir lánsfé, innan
bæjaræðar fyrir álögur á bæjar
búa með beinum útsvörum.
Tvíþætt framkvæmd
I>að má segja, að hér sé um
nokkuð tvíþætta framkvæmd að
ræða, það er annars vegar stofn
unin, sem skv. lögum getur ver-
ið styrkhæf og hins vegar inn-
anbæjarkerfið, sem éngin lög
eru fyrir, að geti orðið styrk-
hæft. Innanbæjarkerfið er áætl-
að að kosti um 16 millj. kr. og
var í bæjarstjórn gert ráð fyrir,
að það yrði framkvæmt á 3 ár-
um og tekið inn á fjárhagsáætl-
un bæjarsjóðs í hvert sinn %
af þessari áætluðu upphæð eða
um það bil. Hins vegar er gert
ráð fyrir að stofnæðar kosti um
76 millj. kr. og hafa bæjaryfir-
völd ávallt gengið út frá því, að
það fé yrði að taka að láni og
vatnsveitan yrði að standa und-
ir því að svo miklu leyti, sem
ríkissj. legði það ekki fram.
Eins og kom fram hjá hæstv.
fjárm.rh., hefur Efnahagsstofn-
unin haft með höndum nú und-
anfarið útreikninga á fjárhags-
hlið málsins og einnig á fram-
kvæmdahlið þess. I>að er gert
ráð fyrir, að stofnhæðin verði
byggð á næstu 4 árum, árið
1967 til 1971 og er þá talið af
sérfróður mönnum, að vatnsveit
an muni nægja bæjarfélaginu
um aU verulegan tírna. Áætlun
Eifnahagsstofnunarinnar um fjár
hagshlið málsins er byggð á 3
vatnsveitutöxtum. Ef reiknað er
með lægsta vatnsveitugjaldinu,
sem Efnahagsstofnunin hefur
notað, þá mun þurfa að leggja
vatnsveitunni til á næsta ári, ár-
ið 1967, taepar 3 millj. umfram
lántökur. Ég vil í samibandi við
lántökur geta þess, af þvi það
að háttv. 4. þm, Sunnlendinga
var í nokkrum vafa um, að
nokkrar ráðstafanir hefðu verið
gerðar í sambandi við þær vil
ég geta þess, að í byrjunarvið-
ræðum við það erlenda fyrir-
tæki sem leiðslurnar verða
keyptar frá fyrirtækL var sett
það skilyrði, að það útvegaði
lán sfyrir öUu andvirði leiðslunn
ar. Samkomulag gat strax orðið
um, að þeir útveguðu 5 ára lán
með 7% vöxtum, en Vestmanna-
eyingar sögðu þá strax, að það
væri ekki nægjanlegt, lágmarks
tími yrði að vera 10 ár og er
það orðið samkomulag og stað-
fest mUli forsvarsmanna bæjar-
félagsins og hins erlenda fyrir-
tækis, að andvirði leiðslunnar
verði greitt með 10 ára skulda-
bréfi, annað hvort með 7% eða
8% vöxtum, ég man ekki hvor
upphæðin er þar um að ræða.
Miðað við þcssa áætlun,
sem Efnahagsstofnunin hef-
ur gert urn framkvæmda-
hlið málsins og um fjárhags-
hlið málsins sem sýnir, að
það þarf tæpar 3 millj um-
fram þau lán, sem þegar hef-
ur verið samið um, umfram
Guölaugur Gíslason
þau lán sem við höfum
ástæðu til að ætla að Efna-
hagsstofnunin muni standa
að með bæjaryfirvöldum í
Vestmannaeyjum að útvega,
tel ég þá fyrirgreiðslu sem
nú er ráðgerð á fjárlögum
og kemur fram í nefndará-
liti meirihluta f járveitinga-
nefndar og hér var staðfest
af f j.m.rh. að væri um 3 millj.
að ræða, eðlilega. Það er með
þessari upphæð séð fyrir að
hægt er að hyggja upp fyrir-
tæki, þann áfanga sem ákveð
ið er að ljúka á árinu 1967.
Aðdragandi og undirbúningur
Mér þykir rétt við þetta tæki-
færi, þar sem þetta stóra fyrir-
tæki og ég segi sérstæða fyrir-
tæki kemur nú í fyrsta sinn til
afgreiðslu hjá háttv. Alþingi I
sambandi við fjárl. að gera
nokkra grein fyrir því í stórura
dráttum og aðdraganda þess.
Það er rétt, sem kom fram hjá
háttv. 4. þm. Sunnlendinga, að
Vestmannaeyingar hafa held ég
undirbúið þetta mál mjög vel,
þeir hafa kannað þær leiðir,
sem fyrir hendi gátu verið til
öflunar neyzluvatns, ekki hrað-
að sér meira heldur en eðliiegt
er, og endaði á þeirri leið, sem
ég vil segja í lengstu von, að
við mundum komast fram hjá.
Upphafléga var það kannað eft-
ir leiðsögn og forsjá jarðfræð-
inga og Jarðhitadeild ríkisins,
hjá Raforkumálaskrifstofunum,
hvort vatn væri fáanlegt með
jarðborunum úti í Vestmanna-
eyjum. Þetta var gert á tvennan
hátt, fyrst með því að fram-
kvæmdar voru svokallaðar
grunnboranir, þar sem farið var
nokkuð niður fyrir sjávarmál og
að öðru leyti með 7 eða 8 bor-
holum þversum yfir eyjarnar, er»
þetta bar ekki þann árangur,
sem vonast var til og var hægt
að byggja á. Á árinu 164 var,
undir forsjá þessara sömu aðila
framkvæmd jarðborun á 1569
m dýpi án, því miður, nokkur3
árangurs. J>að var með þessum
aðgerðum talið af sérfræðing-
um, sem um þetta mál fjalla f.h.
ríkisins, alveg gengið úr skugga
um það, að vatnsveita í Vest-
mannaeyjum yrði ekki byggð
eftir þeirri leið, að vatn fengist
með jarðborunum. Það sem Vesfc
mannaeyingar gerðu sér lengi vel
mjög miklar vonir um að hægt
væri að leysa þetta mál með,
var að hægt væri að vinna mik-
ið vatn úr sjó. Það var um 5 eða
6 ára skeið fylgzt mjög náið af
trúnaðarmanni kaupstaðarins,
þáverandi bæjarverkfræðing
með allri framþróun, sem varð I
þessu máli, sérstaklega þó hjá
þeirri deild ráðuneytisins i
Washington, sem þessi mal
heyra undir þar. Bæjarstjórn
fékk árlega og stundum oft á
ári all ítarlega skýrslu um þessi
mál og vonuðum við lengi veþ
að að því myndi kona að stökk-
breyting yrði í þessum málum,
þannig að yrði hægt að vinna
neyzluvatn úr sjó. >að hefur
því miður sýnt sig, að þó að
þetta sé gert víða um heim í
mjög stórum stíl, miklu stærri
FULLKOMNASTA RAKVELIN
Lektronic II ei* knúin af
rafhlöðu, sem ekkl þarf að
sklpta um og hlaöa má að
vHd.
Lektronic II uppfyllit* kröfur
Hinna vandlátustu.
ÚtsWualaMp fyrlr
Remlngton
rafmagnsrakvólar
Reykjovikí
HERRABÚÐIN, Austurstraeti 22
HERRABÚÐIN, Vesturver
LAMPINN/ raftækjav. Lougav. 89
UÓS/ raftækjav. Lougaveg 20
LUKTIN/ roftækj'av. Snorrobr. 44
RATSJÁ/ raftækjav. Laugaveg 47
Rakorastofori/ Austurstræti 20
Véla- og roftækjaverzL
Bonkastræti 10
Hofnorfjörður:
Mognús GuðlaugsSOfl/ Strondg. 19
Akureyrlt
AMARÓ-BÚDIN
Rakarost. Sigtr. Júlfusson
Kaupfélag Eyfirðinga
Akronesí
Úra- og skortgripav.
Helga Júlfussonar
Húsavík
Bókaverzl. Þórorlns Stefónssonof
Verzlunin Hofðaver
Síglufjorður:
Raftækjav. Jóh. Jóhannessonar
Raftækj'av. Raflýsingi
Fsofjorður:
Bókaverzl. Jónosor Tómossonar
Einkaumboð Orka h.f.
Laugavegi 178 sfml 38000.
Söluumboð, varahluta og
víðgerðaþjónusta
Pennaviðgeröin Vonarstræti 4
simi 10207
Vetfmemnoeytars
Roftækjav. Horaldar Elríkssonor
Roftækjov. KJARNI
Blönduósj
Ljósvakinn
Koupfélag Húnvefninga
SeyðisfjÖrður:
Verzl, Hjalta Niísen
Kaupfélog Austfjarðar
SúganJofjörður:
Verzlunin SUÐURVER
Bíldudolur:
Kaupfélog Arnfirðínga
Nrahöfn:
Verzl. Sígnar & Helgl
tryggir gæðín