Morgunblaðið - 23.06.1967, Blaðsíða 15

15
SÝNING NÍNU TRYGGVADÓTTUR
Nína Tryggvadóttir
ÞAÐ er allltaí vifSburSur, er Nína
Trygigvadóttir geíur íslenzkum
Bistunjnenduim kost á að sjá nýj-
ttstu verk sín, sem hún nú jafn-
an kemur með frlá heimsborg-
faini New York, þar sem hún er
búsett ásamit manni og dóttur.
Þó að þróun hennar hatfi ytfir-
leiit verið hæg, þá kerwur hún
jafnan með eitthvað nýtt og
tferskt. Fyrir þrem árum var
haldin minnisstæð yfirlitssýning
á verkuim hennar í Listamanna-
skálanuim, þar fcenndi margra
grasa fré mörgum timabilum í
Jdjst hennar og var hún því fróð-
leg mjög. Erfitt er þó að setja
upp samstæða sýningu í þeim
húsakosti, því sýningarsalurinn
þartf helzt að vera betur hóMað-
ur en þar er kostur. Manni verð-
ur því strax ljóst, hve þessi sýn-
ing í Bogasal Þjóðminjasafnsins
á myndum hennar frá síðustu
érum hefur yfir sér miiklu sterk-
ari heildarsvip og er skemmtd-
legri, þótt ekki búi hún yfir
sömu fjölbreytni. En það gefur
éhorfandanum einmitt tækifæri
til að einbeita sér frekar að verk
unum og melta þau betur. Hann
éttar sig þá betur á því hvar
Ustakonan stendur og hvert hún
er að fara. Myndir Nínu hafa
yfir sér áberandi einkenni
albstrafct expressionisma eftir-
stríðsáranna, sem mjög hefur
verið ríkjandi i málverkinu
beggja vegna Atiantshafsins allt
tfram á daginn í dag og í ótal til-
brigðum. En list Nínu verkar þó
miun meira evrópsk en amerísk
urn leið og hún er þegar bezt
lætur ákaflega persónuleg. —
Vinnuíbrögðin sverja sig oft
tskemmtilega í ætt við elidri
abstrakt og natúralistóskar mynd
ir hennar, þótt ekkert sé annað
sameigiinlegt með myndunum en
GÖNUHLAUP geta hent menn,
ekki sízt unga menn framgjarna.
Hyggilg viðbrögð eru þá að una
orðnum hlut, þegja og láta
gleymskuna fyma ófarir sínar.
Skólastjórar þeir, sem drógust
inn í Nútíma vandamál Braga
Jósepssonar, M. A., óskuðu að
mál þetta félli í glatkistuna, þótt
tækið gætu þeir undir með Jóni
Arasyni og sagt: Vondslega hef-
ur oss veröldin blekkt.
Þar sem Bragi sjáHur er
annars sinnis og vekur málið
á ný til lífsins 1 langri grein í
Morgunblaðinu þann 10. júní,
verður ekki komizt hjá nokkr-
um athugasemdum.
Laust fyrir miðjan maí voru
skólastjórar barna- og gagn-
fræðaskóla í Reykjavík á fundi
hjá fræðslustjóra. Á fundinn
kom Bragi Jósepsson, M. A., sem
gestur. Skýrði hann frá rann-
sóknum á íslenzkum skólaméil-
um, sem hann ynni að vestur í
Bandaríkjunum. Á fundi þess-
um afhenti BragL skólastjórum
spurningalista, sem leggja skyldi
fyrir alla kennara og þeir beðn-
ir að svara sem fyrst. Yfirskrift
listans er: „Nútíma vandamál ís-
lenzkra fræðslumála." Á titil-
blaðinu stendur meðal annars
þetta: „Athugun þessi er
framkvæmd .... í samvinnu
við Menntamálaráðuneytíð og
Fræðslumálaskrifstofuna, Reykja
vík.“ Listunum fylgdu tvö bréf,
annað frá Braga, en hitt frá
fræðslumálastjóra, en í því
hvatti hann aðila að bregðast
skjótt við. Skólastjórar athuguðu
ekki listann á fundinum, enda
litu þeir svo á, að það væru
bein fyrirmæli Menntamála-
tóðuneytisins, að blöðin yrðu
litagileðin og hin sérstöku öflugu
skaipgerðareinkenni, sem eru
meira sanntfærandi og persónu-
'legri hjá henni en flestum öðr-
um íslenzkum málurum, sem að-
hyllast svipað tjáningarform. —
Litir Nínu eru þó orðnir mett-
aðri en ður, litagleðin meira á-
berandi, efniskenndari og safa-
ríkari. Ég bendi því til dæmis
á myndir eins og „Jörð“, sem
einkennist af jarðrænum krafti
í efniskenndum jarðlitum og þar
sem hún í tformi og innibyrðis
samspili forms hittir sannfiær-
andi og næsta snilldarlega í
mark. Myndir eins og „í óbyggð-
um“ og „Götumynid", eru einnig
báðar mjög efniskenndar og lit-
auðugar, en á annan hátt unnar.
Svo ég nefni myndiir þar sem
koma fram blæbrigðL sem ég hef
ekki tekið eftir hjá Nínu áður,
mundi ég helzt nefna „Sólarlag“,
sem er mjög sérkennileg mynd
í litameðferð, þar sem glittir
einhvernveginn svo greinilega í
Jón A. Gissuarson
lögð fyrir kennara.
Þegar skólastjórar fóru að
kynna sér spurningar, fannst
þeim ýmislegt, vægast sagt,
harla einkennilegt.
Við fyrstu sýn virtist hér um
leynilega könnun að ræða, en
við nánari athugun varð allt
annað uppi á teningnum. Skóla-
stjórar skyldu veita svörum
kennara móttöku. Þeim hefði því
verið í lófa lagið að komast að
raun um það, hvaða svör hver
kennari gaf. Að vísu áttu kenn-
arar ekki að skrifa nafn sitt, hins
vegar skyldu þeir tilgreina kyn,
aldur og nafn skóla. Þær upp-
lýsingar jafngilda eigin nafni, ef
vilji hefði verið fyrir hendi að
finna þann, sem svaraði.
Ýmsar spurningar eru fárán-
legar og neðan við virðingu full-(
tíða manna að svara, svo sem
þessi:
Verzlunarviðskipti við útlönd
áhrif frá sólargeislum. Su.mar
miyndiirnar taka mann strax, en
aiðrar þurfa sinn táma sivo sem
„Komiposition“ og „Nótt“, sem
eru báðar mjög rólegar og njóta
sín vel í réttri birtu. Ég hef
nefnt hérna nokkur einkennl í
list Nínu, en ég segi ekki að
þetta séu endilega beztu mynd-
irnar, en þetta var það sem ég
tók aðallega eftir í fljótu bragði.
Auðvitað eru ekki aJilar mynd-
irnar eins góðar, en. það er leit
að betra málverki hérlendis þeg-
ar henni tekst bezt upp. Þetta
tjáningarfonm Níniu er næsta
orðið klassískt og víst mun, að
mörgum er aðhyllast róttækari
tjáningarfiarm finnist það gam-
ald ags, þótit þeir kunni loft að
viðurkenna það, en þá sem liðna
tóð. En góður miálari verður ekki
gerður gamaldagis með slagorð-
um um list, nema þá að hann
staðni. En Nína staðnar ekki, því
beldur hún gildi sínu sem vel-
þekkt listakona beggja vegna
M.A.
hafa:
a) mikilvæg og gagnleg áhrif
b) óveruleg eða engin áfarif
c) skaðleg áhrif
d) (skoðun óákveðin).
Aðrar miðast við bandaríska
háttu, en brjóta algjörlega í bága
við íslenzkar erfðavenjur. Sem
dæmi eru þessi:
Öll mikilvæg embætti fræðslu-
mála ber að veita:
a) til langs tíma
b) til fjögurra ára
c) til sex ára
d) til átta ára.
Víst gæti það verið álitamál
að semja sig að bandarís'kum
háttum og skipta um embættis-
menn með nýrri ríkisstjórn, en
frál'eitt virðist, að það ætti að
gilda einungis um æðstu embætti
fræðslumála. Fæ ég ekki annað
séð, en spurningin sé hrein
móðgun við þá menn, sem gegna
þessum embættum nú.
Sumar spurningar eru þannig,
að ógerningur er að svara þeim
á einn veg. Þetta hefur höf. séð.
í fylgibréfi sínu heimilaði hann
að svara einni og sömu spum-
ingu á fleiri en einn veg, en
vandséð er gildi slíkra svara, ef
þau stönguðust á.
Alvarlegastar eru pólitísku
spumingarnar. Viss svör við
þeim gætu valdið synjun um
vegabréfsáritun tiil Bandaríkj-
anna, svo sem álit þess spurða
um „Þátttöku íslendinga
Norður-Atlantshafsbandalaginu
(NATO).“
Þann 17. maí skrifaði fræðslu-
miálastjóri skólastórium bréf á
ný. I því stendur þessi klausa:
„Að gefnu tilefni skal það tekið
fram, að hvorki Menntamála-
róðuneytið né Fræðslumála-
Atlantshatfsins og er í dag ein
fremsta ef ekki fremsta lista-
kona þjóðarinnar gædd hvort-
tveggja árræðni og vaxtarmagni
og því ættu listunnendur ekki að
skrifstofan bera neina ábyrgð á
efni eða gerð spurningarskrár-
innar eða úrvinnslu hennar".
Er mér barst bréf þetta, hafði
ég samstundis samband við með-
stjórnendur í félagi skólastjóra
í Reykjavík. Var mér falið að
fá skýringar hjá ábyrgum
yfirvöldum. Skrifstofiustjóri í
Menntamálaráðuneytinu var er-
lendis. Hjá undirmanni hans,
sem mér var vísað til, fengust
þessi svör:
1) Bragi Jósepsson hefði,
þvert ofan í fyrirmæli, bendlað
Menntamálaráðuneytið við spurn
ingarnar.
2) Menntamálaráðuneytið hefði
kyrrsett póstlagða spurningar-
lista, unz bréf fræðslumálastjóra
frá 17. maí var sent.
Samdægurs boðuðum við alla
skólastjóra við barna- og gagn-
fræðaskóla í Reykjavík á félags-
fund. Þar var þetta samþykkt
einróma:
1) Skólastjórar s'kiluðu ekki
innkomnum svörum kennara,
unz skýr svör hefðu borizt frá
Menntamálaráðuneytinu.
2) Skólastjórar veittu ekki
móttöku svörum, sem enn væri
óskilað.
Einn skólastjóri hafði afhent
svör úr sínum skóla. Kvaðst
hann mundu heimta þau aftur,
þar sem þeim hefði verið skilað
á fölskum forsendum.
P. S. Hr. Bragi Jósepsson. I
grein yðar í Morgunblaðinu 10.
júní stendur: „í marzmónuði
völdum við átta skólastjóra á
íslandi .... Skólastjórarnir, sem
við völdum, eru allir úr hópi
áhrifamestu og þaulreyndustu
skólamanna á íslandi í dag“. Þið
vestur í Bandaríkjunum hafið
komið að gæðamati á íslenzka
skólastjóra líkt og við er haft
um búfé á blóðvelli að hausti og
síld við siglutré að sumri.
/ s Jón Á. Gissurarson.
Iáta þetta ágæta tækifœri fram
hjá sér fara að kynnast list Nínu
Tryggvadóttur.
Þjóö-
hátíðin
í Keflavík
ÞJÓÐHÁTÍÐAHÖLDIN í KeHa-
vík hófust með því að klukkain
13.15 liék Lúðrasvelt Keflavíkur
við kirkjuna og var gengið það-
an að Skátahúsinu, þar sem
Þjóðhátiðarfáninn bættlst við í
skrúðgönguna og báru skátar
hann að hátíðasvæðinu í Skrúð-
garðinum.
Þjóð'hátíðarfámnn er stærsti
tfáni á Islandi og á sína eigin
íánastöng, sem er minnismerki
um 17. júní 1044, og er fláninn
aldrei dreginn að húni nema kl.
14.00 í minningu um tfánann að
Lögbergi 1944. Sérstakt heiðurs-
Verk ársins er að draga tfánann
að hún, og að þessu sinni var
Helgi S. Jónsson heiðraður með
því fyrir margháttuð störtf við
æskulýðsmál og 30 ára forustu
skátastarfs í Keflavík.
Að þessari sérstæðu Kefl-
vísku a'thöfn lokinni flutti séra
Björn Jónsson guðsþjónustu I
garðinum með aðstoð kirkju-
kórsina. Fjallkonan, sem var að
þessu sinni Þórdlír Þormóðsdlótt-
ir, flutti ávarp og að því loknu
flutti Zakaría® Hjartarson sköru-
legt minni dagsins.
Þá hófust aðrar skemmtanir
dagsins á fagurlega skreyttu úti-
sviði, Karla og kvennakórar
Ketflavíkur sungu þar, svo og
kvartett úr kórnum og Haukur
sveit drengja lék nokkur lög
undir stjórn Herberts H. Ágústs-
sonar, en Sverrir og Helgi S.
fluttu nokkra létta gamanþættL
Klukkan 17.00 fóru svo fram
gamansöm íþróttakeppni á í-
þróttavellinum og áttust þar við
konur og karlar úr Líons og Rót-
ariklúbbum Keflavíkur og var
þar keppt í handbolta, boðhlaupl
og reiptogi og unnu aðilarnir til
skiptis,
Um kvöldið átti svo að vera
dansleikur á götum úti, en þá
var kominn á stinningskaldi og
rigning, svo lítið varð úr dansi,
en skemmtiatriði fluttu þar
Gunnar og Beasi, Atli Hraun-
fjörð og Lúðrasveitin. Um
kvöldið var svo dansleikur í ÖÚ-
um samkomuhúsum og fór alit
mjög vel og skipulega fram.
Þetta var mjög gleðileg hátíð
undir ör.uggri forustu formanns
þjóðhátíðarnefndar Péturs Jó-
hannssonar .. og samistarfsmanna
hans.
Bragi ÁsgelrstsomL
Þjóð’hátíðarfáninn í Keflavík.
Nútíma vandamál íslenzkra fræðslumála
Braga Jósepssonar,