Morgunblaðið - 05.07.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. JÚLÍ 1967.
"Útgefandi:
Framkvæmdast j ór i:
. Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími IO-iIOO.
Aðalstræti 6. Sími 212-4-80.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
B YGGÐASTEFNAN
OG ÞETTBYLIÐ
Francois Duvalier einræðisherra á Haiti lætur sjaldan sjá sig á almannafæri og þá alltaf m
eð lífverði í bak og fyrir, eins og myndin ber með sér, en hún var tekin einhverju sinni er
forsetinn vígði opinbera byggingu í höfuðborg Haiti, Port- au-Prince.
Tekiö fyrir f lóttaman nastr aum-
inn frá Haiti tii Bahamaeyja
Haitibúar á eyjunum nú milli 20 og
30 þúsund. Flúðu unnvörpum úr ör-
birgð og atvinnuleysi í landi sínu
NOKKUÐ á annað þúsund
manna frá Haiti flúðu til
Bahamaeyja fyrstu viku júní-
mánaðar og ýttu mjög undir
þann grun eyjabúa að nú
haliaði heldur betur undan
fæti fyrir einræðisstjórn
Duvaliers á Haiti. Þó er haft
eftir kaþólskum prestum sem
rætt hafa við flóttamennina
að það sé eymd og örbirgð
sem valdið hafi flótta þeirra
en ekki stjórnmálaástandið í
landinu.
Flóttamaður einn barði að
dyrum hjá presti þessum
síðla kvölds nú fyrir nokkr-
um vikum og bað sér farar-
eyris heim aftur til Haiti og
fjölskyldu sinnar sem hann
skildi þar eftir. „Ég var at-
vinnulaus í tíu ár áður en ég
flúði hingað“, sagði hann, „og
þegar ég svo hætti á að flýja
gat ég ekki skilið þeim eftir
sér til lífsviðurværis nema
þrjá dali. Þrjá dali, það var
allt og sumt“.
Þessi saga er ekkert eins-
dæmi, ef marka má frásagnir
annarra flóttamanna úr ein-
ræðisríki Duvaliers. „í Haiti
ríkir meiri örbirgð en
nokkurs staðar annars staðar
í Vesturálfu", segja þeir sem
til þekkja.
Flótti manna frá Haiti til
Bahamaeyja jókst skyndilega
í júníbyrjun og varð Bahma-
stjórn að grípa til þess ráðs
að leita uppi alla þá sem
þangað höfðu komið frá Haiti
með ólöglegum hætti og flytja
brott. Fundust þá nokkuð á
annað þúsund manns, sem
höfðu engin skilríki er rétt-
lætu veru þeirra á Bahama-
eyjum og sumir höfðu þá
verið þar í allt að sjö ár, oft-
ast við störf er Bahamaeyja-
búar vildu ekki sjálfir sinna,
og sendu þá hluta launa sinna
heim til Haiti.
„Þetta eru hreint og beint
fólksflutningar örvæntandi
þjóðar", sagði prestur einn,
er mikil afskipti hafði haft af
flóttamönnunum. „Það er
enga vinnu að hafa á Haiti,
hreint enga. Atvinnuleysi er
þar 70-80% og sérhver mað-
ur óttast um líf sitt öllum
stundum. Þar ríkir algert ör-
yggisleysi".
Viðtöl við flóttamennina
staðfesta þetta fyllilega, en
það er erfitt að fá þá til að
leysa frá skjóðunni. Flestir
eiga þeir fjölskyldu á Haiti og
óttast að yfirvöld þar hefni
sín á henni ef þeir segja eitt-
hvað miður þekkilegt um ein-
ræðisherrann og stjórn hans.
Líka éru margir hræddir við
lögregluna á Bahamaeyjum,
enda flestir komnir til lands-
ins með ólöglegum hætti.
En þeir sem fást til að tala,
segja frá atvinnuleysi og ör-
birgð, næturheimsóknum út-
sendara einræðisherrans og
skyndilegu hvarfi manna af
heimilum þeirra. „Ég er
hræddur", sagði einn sem við
var rætt, „ég skildi fjöl-
skyldu mína eftir á Haiti. Það
gæti einhver komið heim að
næturþeli og haft fólkið mitt
á brott með sér. Ég er hrædd-
ur“. Annar sagði: „Heyri
maður annan segja, að hon-
um sé ekki vel við stjórnina
og láti yfirvöldin vita, er hon
um vel launað fyrir, fær
kannski bíl og allt hvað eina.
Og manninn sér hann ekki
aftur. En sjálfur má hann
vera var um sig. Og alla gát
verður hann að hafa á orðum
sínum líka“.
Þessvegna er það sem fólk
hefur flúið Haiti og leynzt
yfir til Bahamaeyja allt frá
því er Francois Duvalier for-
seti komst þar til valda 1957.
Framan af var ekki um svo
marga að ræða, kannski nokk
Framh. á bis. 20
Hinar ýmsu greinar sjáv-
Á flioklksráðsfundi Sjálfstæð
iisfH'dkksins kom sú skoð-
lun m.a. fram, að hin já-
fevæða bygigðastefna flokks-
ittus ætti veru'legan þátt í
traustu fylgi hans út um
landið. Sérs'takl'ega hafa hin
ar nýju byggðaáætlianir, sem
sumpart er byrjað að fram-
kvæma og sumpart eru í und-
irbúnimgi, vákið áhuga al-
mennings. Samkvæmt þeim
er gert ráð fyrir aihiiða uim-
bótuim og uppbyggingu ti'l
hagsbóta alanenningi í hin-
um ýmsu liandshliutuom.
Framsóknarmenn hafa
haft ailt á hornum sér gagn-
vart þessu nýmæl'i. Þe.r
hafa reynt að gera byggða-
áætJLanir tortryggii'egar á
aflfla' lund. Sjálffir segjaist þeir
hafa flutt tilflfögur á þingi uan
alliskonar fraimkvæmdir og
umbætur í þágu iandisbyggð
arinnar. En sú staðreynd
stendur óhagguð að Fram-
sóknarmenn hafa aldrei
beitt sér fyrir neinum skipu-
legurn framkvæmdaáætllun-
um í þágu einstakra lands-
hlluta eða landsins í heiid,
hvorki þegar þeir hafla átít
sæti í ríkisstjóm né þegar
þeir hafa verið í stjórnarand
stöðu.
Sj’álifistæðismenn og nú-
verandi ríkisstjórn hefur
haiflt á þessu afilt annan hlátit.
Með iöggjöfinni um Atvkinu
jöfnunarsjóð er grundvöflilur
lagður að m argvíslegum
framlkvæmdum og umbótum
í hinum ýmsu landshluitum.
Fyrir tveim árum er bafin
framkvæmd skipulagðra um
bóta í samgöngumálium á
Vestfjörðum og nú er unnið
að undirbúningi Norður-
iandsáætfllunar og annara
þátita Vestfjarðaáætlunar.
Miun verða lögð áherzla á að
hraða undirbúningi þessara
framlkvæmdaáætlana og
sftuðla þannig að bættri að-
stöðu fóllksims úti um land,
bæði á sviði samgöngumáiá,
altvinnu-, flól'ags- og menn-
ingarmálla.
Því fler víðs fjarri að þess-
ar framkvæmdir í þágu
strj'áLbýldisims verði unnar á
kostnað þéttbýHiisins. Um
þessar mundir standa yfir
mestu framkvæmdir sem
um getur í sögu þjóðarinn-
ar hér á Suð-VesturLandi.
Unnið er að byggingu
stærsita obkuvers, sem þjóð-
in hefur nókkru sinni ráðibt
í. Er þar um að ræða hið
milbia raiflorkuver við Þjórsá.
Jafnhfliða eru byrjaðar fram
kvæmdir við áilverksmdiðjuma
í Straumsvík, sem verður
mikið og giæsilegt fyrir-
tæki.
Þannig má segja að undir
fiorustu ríkisstjórnarinnar
haldist í hendur framkvæmd
nýrrar og skipuiegrar
byggðastefnu og mikil upp-
bygging í þéttbýld landsdns.
Alflt stefndr þetta til faraæld-
ar og framfara í ísienzku
þjóðfélagi. Meginmáli skipt-
ir að góð framleiðsliuskilyrði
séu hagnýtt um Land afllLt, ag
að sem mest jafnræði ríki
um líflskjör fóiksins í þétt-
býli og strjálibýli. Leggja
verður höfuðkapp á að auka
framleiiðsiluna og treysta
grundvölfl. bjiargræðisveg-
anna í öLium landshiutum. Á
það atriði var einnig lögð
megináherzla í yfirlýsimgu
landsfundar Sjáliflstæðis-
fllókksinis á sl. vori. Það er
Skoðun Sj áifistæðismanna að
taka beri hin hagnýtu vís-
indi í stöðugt vaxiandi mæli
í þágu bjargræðisveganna
tdll Lands og sjávar.
SALTFISKÚT-
FLUT NING URINN
Ý'msar athygilLsverðar upp-
lýsimgar komu fram á
aðaLfundi SöLusambands M.
fliiskframlLeiðenda, sem ný-
lega er Lobið. Samtals var á
árinu 1906 ffliuttur út sadt-
fiskur fyrir 547 miflllj. kr. Er
af þeirri staðreynd auðsætit
að saltfiskurinn er ennþá
ein aðaLútflLutningsvara þjóð
arinnar. Verðlag á saitfiski
á sl. ári var gott og helzt
ennþá mdhkunn veginn í svip
Uðum skorðum.
Því mdiður hefur veruLega
dregið úr framleiðslu salt-
fiisflss á síðustu árum enda
þótt markaður sé góður fyr-
ir þessa útfllutmimgsvöru.
Haifia t.d. mikiar ógæftir á
síðustu vetrarvertíð vaflldið
mimhkandi saltfiskverbun.
Mjög æskilegt er að salLt-
fliskverkunin dragiist efldd
saman frekar en orðið er.
Nauðsyn ber þvert á móti
til þess að eflia saLtfilskút-
fllutnimginn, þar sem eftir-
spurn er mifcii á hinum
ýmsu mörkuðum ísLendinga
eftir þessari vöru. Á það má
ennfremur minna að saltfisk
verbun vedtir mikla atvinnu
í fjöLmörgum byggðarlögum
víðsvegar um land. Víða um
Land haifia undanfarið verið
byggð myndarileg fiskverk-
unariiús vegna sal'tfÍBÍkfram-
lei'ðlsiunnar. Er það tifl mdkills
bagræðis og stuðndngs við
vélibátaútgerðina.
arútvegsins verða aíð hald-
ast í hendur og styðja hver
aðra. Mjög miblu máfli sMpt-
ir að vélbátaútgerðin verði
efld. Verður að leggja
áherzlu á að baifislíifram-
Leiðsilan dragiist ebki saman,
þarnnig að hnaðfrysting og
sal'tfiskverbun geti hafldið
áfram að færa út kvíarmar.
Sjávarútvegurinn er láif-
æð ísl'enzks efnahags- og at-
vinnufliífs. Mun svo verða
enn um Langt skeið. En að
sjállfsögðu ber að Leggja
áberzlu á að effla jafnhliðia
aðrar atvinnugreinar, þann-
ig að ís'Lenzkir bjarigræðis-
vegir standi traustum fótum
og framleiðslan sé sem fjöfl-
breyttust og útgengilegust.
FÆST ENGINN
SÍLDARLÆKNIR?
C'íðasta Alþingi samþylckti
^ eins og kunnugt er beim
ild 1011' þess að ráða sénstakan
læfcni til starfa á síLdveiði-
fllotanum á fjarflægum mið-
urn. Hefur fyrir nókikru ver-
ið auglýst eftir Lækni tifl
þessa starfls. En emgimn hef-
ur ennþá sótt um það. Getur
það verið að ómögulegt reyn
isit að framkvæma þessa til-
raun til þess að bæta heil-
brigð'isþjónustu sjómanna
okkar? Er ekki Lffskjör þjóð-
arinnar í heild og öffl aflkoma
þjóðarbúsins í ríkum mæfli
háð sílldveiðunum og því
starfi, sem sjómenn síld-
veiðifLotans vinna?
Samt virðist LitLar horfiur
á að hægt sé að tryggja
þeim skaplega heilbrigðis-
þjónustu á hinum fjanLægu
miðum. Þetta er ekM nógu
gott.