Morgunblaðið - 29.09.1967, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. SEPT. 1967
- LOFTLEIÐIR
Framhald af bls. 1
steypunni ekki stætt á afsitöðu
sinni. Hún væri hnein ósvinna.
Við vitum ekki hvert landanna
er fyrirtæki okkar óvinveittaist,
en allt til þessa hefir SAS í öll-
um viðsikiptum okkar komið
fram sem óklofin heild.
Hann sagði að Loftledðir ættu
bæði andmælendur og meðmæl-
endur í blöðum á Norðurlönd-
um og hann kvað það trú sín'a
eð blöð og almen ni nigfsáiit
myndu hér ráða úrslitum.
I>á sagði talsmaðurinn einnig
að þetta nýja tilboð væri til þess
gert að ganga. milli bols og höf-
uðs á Loftleiðum og afstaða SAS
og breytni við Finna sannaði
annarlega framkomu þeirra, en
þeir hefðu nú nýverið útilokað
þá frá Bretl'andsfluigi. Hann und
instrikaði einniig, að vera kynni,
að Loftleiðir hættu alveg flugi
til Norðunlanda og benti á í leið
inná að svo kynni að fara að
þá væri skammt í að aðrir sæju
sér leik að borðd að setjia féiag-
inu stólinn fyrir dyrnar.
Hér á eftir fer í heild greina.r-
gerð srtjórnar Loftleiða:
„UndainÆarin tuttu.gu ár hafa
LoMeiðir h'artdið uppi fösrtum
áærtlunarferðum itil og frá
Skiandinaiviu.
Á þessu tímaibili hatfa Loítleið-
ir notað flugvélar, sem verið
hatfa hægfleygari en þær véiar,
sem notaðar hafe verið atf öðrum
flugfélöigum til fastra flugferða
miilli Bandaríkjanna og Skandi-
navíu. Vegna þessia hatfa Loft-
leiðir t'aiið rétt að bjóða lægri
fluggjöld á þessum flugleiðum.
Enda þótrt félagið telji það rétt-
mætit að reksrtursafkoma þess
eigi ein að vena til leiðsagnar
um það, hversu lág fluggjöld
æittu að vena, viðsfciptavinum
þess og félaginu sjálfu til gagn-
kvæmra hagsbóta, þá hefir jatfn-
an orðið að leita til srtjórnar-
valda um samþykki á fluggjöld-
unum, og hafa þa.r jafnan togazt
á, annars vegar viðleitni Lotft-
leiða til þess að srtilLa gjöldun-
um svo í hóf, se mmest mátti
verða, ag hins vegar kröfur
sitjórnarvalda hinna svoneindu
SAS landa, þ.e. Danmerkur,
Noregs og Svíþjóðar, um hækk-
un gjaldanna, helzit tii jatfns við
fluggjöld SAS samsteypunnair,
en hún afmarkaði au.gljósiega
hverju sinni afsrtöðu skandiinav-
ísku stjórnarvaldanna í s'amn-
ingaigerðum íslendinga við þau.
Tii dæmis um fargjaldamun-
inn, er verið hefir og þann, sem
nú er r áðegrður má gertia þeas að
árið 1963 jafngiiti fa.rgjaldamis-
munur Loftleiða og SAS á fair-
mdða fram og aftur miili B-ainda-
ríkjiann.a og Noregs 1161 kr.
norskri að vetra.rlagi. Töiur fyr-
ir sama ársrtíma eriu nú rúmaiT
513.
Sé gert ráð fyrir að fargjaida
mismunurinn verði 10% allan
ánsins hring, þá myndi hann ein-
un.gis jafngilda 344 noriskum kr.
að vertrarlagi. Sparnaður farþeg-
ans, sem færi með Lotftleiðuim,
myndi þannig rýrnia um 816 kr.,
miðað við 1963, en efitir.stöðvarn
ar, 344 krónur, hæfilega litiar
rtil þess að SAS þyrfti ekki að
(haf.a af þeim verulegar áhyggj-
iuir.
Af þessu ofangreinda dæmi er
augljóst hvað það er, sem um er
deilit, eintoum þegar þess er gætt
að krónurtal'a er í dag á Norður-
löndum allrt ön-nur að verðgildi
en hún vair árið 1963, og saman-
iburður talna atf þeim sökum
mjög óraunihæifur..
Meðan fargjaldamunuir Lotft-
leiða var hvart tveggja í senn,
haigstæðastur viðsikiptaviniunufm
og Loftleiðum, jóksit farþega-
sitraiumiurinn eðlilega með flug-
vélum LoftJeiða táil og frá Norð-
urlöndumum, en etfitir því seim
bilið minnfca.ndi mil'li fargjaida
Lotftleiða og hinna hraðtfieygu
flugvéia SAS og annairna kieppi-
inaiurta varð ljásaina, að komið
væri til algerraæ stöðniunar hjá
Loftleiðum, og síðan undan-
ihaids, því að enda þóbt höíðar-
itala fluttra farþaga sé mú avip-
iuð og hún var fyrir sjö árum,
og veriuiega minnkaindi sl. þrjú
ár, þá hafia Loftleiðir með því
móiti ekkerit fengið í sinn hLut
af þeim sí'vaxandi fjölda fólks,
sem ferðaist nú með fl'Ugvéiium
til og frá Skandinavíu, en ,um
harnn ber hinn gifurlega vax'andi
ferða. og farþegatfjöldi SAS
gleggsrt vitni. Þessd öfugþróuin
viðskipta Loftleiða á Norður-
löndum leiddi ekki einungis tii
tjóns fyrir Loftleiðiir, heldur olli
hún líka minnkandi gj'aldeyris-
tekjum í Skandinavíu atf erlend
'um ferðamönnum, þa,r sem vitað
er, að fjöldi farþega ferðast ein-
ungis landa í milli vegna himma
hagstæðu filuggjalda Lotfrtleiða,
og hækkun fluggjaldanna af
þeim sökuim torveldun á ferðum
þeinra.
Fram skal tekið að Loftieiðir
hatfa engan einka.rétt á hinum
lágu fargjöldum, enda flaiug SAS
á som.u gjölduim og Lotfrtleiðir
Nýkomnir haust- og
vetrarkjólar í miklu
úrvali
yfir Atlantshafið á símum tíma,
og gæti vatfalaust gerrt það enn
ef félaigið teldi sér hag í því.
Þá má benda á að hriaðamun-
urinn á sínum tíma miili DC-4
flugvéla Loftleiða og DC-6B
flugvéla SAS var 33%, en far-
gjaildiamismunuir af hálfu SAS
landanna 10%.
Elftir að Lofitleiðir eignuðust
Rolls Royce flugvélar siínar vairð
það auigljóst, að rojög óihaig-
kvæmt myndi að halda annars
vegar uppi ferðum með flugvél-
um atf DC-6B gerð miili Skandi-
navíu og íslands, en hins vegar
ferðium milli ísla.nds og Banda-
ríkjanna með flugvélum atf Rodls
Royce gerð. Þar sem samning-
ar, er igerðir voru við SAS lönd-
in um lendinganréttindi Lotfit-
leiða í Skandinaviu árið 1964,
miðuðusrt við ferðir með fluig-
vélum af DC- 6B gerð, þá föru
ísilenzk istjórniarvöld, vorið
1966, að beiðni Loftleiða., þess
á leit við skandinavísk fluig-
máiayfirvald, að þessium samn-
ingium yrði breytit, þanniig, að
far,gjalda(miism.ujnuránin mæitti
verðia hinn sami og nú, 13% að
sumarliagi en 15% hinn táma árs-
ins, ferðafjöldidnn óbreyittur,
þrjár að vetrarlagi og fimrn að
su.mariagi, en flugvélartegundin
önnlun.
Þessum tilmælum fslendinga
var svarað neitandi á ýmsum
fundum, sem haldnir voru nm
málið milli íslenzikra og skandin
avískra stjórnarvalda.
Þegar staðið hafði í þófi um
málið allt fram til þess er fund-
ur norrænna utanríkisráðherra
var haldinn í Reykjavík 25.
apríl sl. bárust um það boð frá
aðilum, að Loftleiðir höfðu gilda
ástæðu til að trúa, að unnt yrði
að leysa vandanh á þessum
fundi, ef Loftleiðir vildu Ijá
máls á samkomulagsgrundvelli,
sem væri á ailra yztu þröm þess,
er félagið teldi sér mögulegt að
ganga.
Þetta gerðu Loftleiðir.
Félagið er reiðubúið að birta
þessar tillögur, ef nauðsynlegt
reynist til leiðbeiningar um óvil-
hallan skilning á miálsmeðferð
allri, en það telur nú óhjákvæmi
legt að vekja á því athygli að
apríltillagan um 10 og 12% far-
gjaldamun var í fyrsta lagi al-
gert lágmark þeirra hundraðs-
hluta, sem félagið gat sætt sig
við, en jafnframt var gert ráð
fyrir að hundraðshlutinn gæti
hækkað eða lækkað miðað við
reynsluna af þessum fargjalda-
mismiun. í öðru lagi var tillagan
algerlega órofin heild annarra
atriða, sem félagið taldi engu
síður grundvallarskilyrði þess
að _ samkomulag gæti orðið.
Á fundi, sem haldinn var 18.
þ.m. um réttindamál Loftleiða á
Norðurlöndum, milli íslenzkra
og skandinavískra stjórnarvalda
í Kaupmannahöfn, er þetta eina
atriði aptíltilagnanna, fargjalda-
mismunurinn, slitið úr eðlilegu
samhengi, og í stað þess að um
verði rætt sem síðasta tilboð
Loftleiða um sjálfan fargjalda-
mismuninn, er það lagt fyrir sem
tillaga íslendinga, og henni svar-
að með gagntilboðinu, 10% allt
árið. Það er grandvarlega þagað
um allar aðrar apríltillögur Loft
leiða í þeirri ályktun, sem send
var frá fundinum, en Loftleiðum
settir þar nauðungarkostir af
hálfu SAS landanna, sem þau
gera ráð fyrir að félagið verði
að ganga að eða frá, fyrir 1.
apríi 1968.
í þessum nauðunigarkostum
SAS-landanna er gert ráð fyrir
hvoru tveggja, fækkun vikulegra
ferða úr fimm niður í þrjár að
sumarlagi og þrem niður í tvær
að vetrarlagi Auk þess er Loft-
leiðum gert að skyldu að fljúga
í hverri ferð með 29 sæti tóm í
Rolls Royce flugvéium sínum að
sumarlagi, og 75 að vetrarlagi
(189 sœta vélar).
Um önnur atriði í apríltillög-
um, er varða sérstök fargjöld, og
félagið telur miklu máli skipta,
er engu lofað öðru en því að eitt
þeirra skuli síðar tekið „til yfir-
vegunar".
í ályktun fundarins er gert
ráð fyrir tveim hámarkstölum
þeirra farþega, sem áætlað er að
faeimila Loftleiðum að flytja til
og frá Skandinavíu, og er þar
miðað við sæti, sem Loftleiðir
mega fylla, en við yfirlestur tak-
markananna, sem ráðgerðar
enu, verður ljóst, að af faálfu SAS
landanna er réttilega á það
treyst að til þess muni aldrei
koma.
Að fengnum þessum niður-
stöðum taldi stjórn Loftleiða
hyiggilegast að gefa engar yfir-
lýsingar eða skýringar af félags-
ins hálfu fyrr en búið væri að
kanna afstöðu umboðs- og trún-
aðarmanna Loftleiða 'heima og
erlendis, til núverandi stöðu
deilumálsins á íundi, sem
ákveðinn hafði verið með í
Reykjavík dagana, 26., 27. og 28.
þ.m.
Að þessum fundum loknum
telur stjórn Loftleiða að sam-
þykkt „nauðungarkostanna"
óbreyttra myndi óhjálkvæmilega
hljóta að leiða til þess eins að
um taprekstur yrði að ræða á
flugi félagsins til og frá Skand-
inavíu, en afleiðing hans um
nokkurt tímabil yrði augljós-
lega sú, að félagið hrökklaðist
þaðan.
Veruleiki óskadraums SAS
samsteypunnar um stöðvun
Norðurlandaflugs Loftleiða gerði
að ösku allt það fé sem Loftleiðir
Að marggefnu tilefni
er fólk eindregið varað við að taka upp fasta bú-
setu í sumarbústöðum í Kópavogskaupstað, án
þess að hafa kynnt sér hvort heimild bæjaryfir-
valda sé til þeirra afnota af húsnæðinu. Engrar
þjónustu er að vænta af hálfu bæjarins í sambandi
við búsetu.
Kópavogi 27.9 1967.
Byggingafulltrúinn.
JAMES BOND
IAN FLEMING
James Bond
BY IAN fUMINfi
DRAWING 8Y JOHN McLUSKY
Bond kom auga á gula drekann hans
Goldílngers skammt fyrir utan Coppet-
þorp. Skömmu síðar beygði bifreiðin út
MÍ veginum ....
— Hm, hér er enginn vegur . . .
— Aha, svo Goldfinger hefur skriðið
í greni sitt.
Bond ók umhverfis bygginguna og
stanzaði að húsabaki.
— Krakkar finna alltaf gat í gerðinu.
En ég er á höttunum eftir öðru og meiru
en þau . . .
hafa til þessa varfð til að kynna
Norðurlöndin í Bandaríkjiunum,
og neytendur flugþjónustu Loft-
leiða á Norðurlöndum yrðu að
greiðia SAS — eða öðrum flug-
samsteypum — þann mismun,
sem nú er á fluggjöldunum, mis-
mun, sem þeim hefir verið ornnt
að verja til greiðslu dvalarkostn
aðar í Bandríkjunum, mismun,
sem gert hefir mörgum þeirra
kleift að undanförnu að fljúga
yfir Atlantshafið.
Á því hefir verið vakin at-
hygli að undanförnu, bæði á ís-
landi og fainum Norðurlöndun-
um, að undanfarin ár hefði
verzliunarjöfnuðurinn við SAS
löndin verið íslendingum óhag-
stæður, svo að numið hefir um
400 milljónum íslenzlkra króna
árlega. Á 'það hefir verið bent,
að flugþjónusta Loftleiða væri
íslenzk útflutningsvara, vara,
sem neytendur á Norðurlöndum
vilja sannanlega fá að kaupa við
því verði, sem Loftleiðir telja
sér hagstætt að selja. Ef gengið
væri að þeim afarkostum óibreytt
um, sem nú liggja fyrir, þá gera
skandinavísk stjórnarvöld ráð-
stafanir til þess að torvelda sín-
um eigin þegrnum þessi viðskipti,
en á sama tíma fá íslendingar
hindrunarlaust að kaupa vörur
frá SAS löndum, jafnvel þær
sem fá má annars staðar við jafn
góðu verði.
Hin óþrotlega árátta til hækk-
unar fluggjalda, er af hálfu
skandinavískra stjórnarvalda í
algerri andstöðu við þá stefnu
þeirra á öðrum sviðum, sem mið
ar til þess að koma í veg fyrir
hækkanir á nauðsynjum almenn
ings, og hlýtur þess vegna að
vera mörkuð af annarlegum
sjónarmiðum, andstæðum hags-
munum neytenda.
Norræn samvinna hefir að
undanförnu átt vaxandi vinsæld
um að fagna á íslandi. Þeim
fer nú fjölgandi hér á landi,
sem lýsa yfir því opinberlega,
að afarkostir, sem Loftleiðir sæti
á Norðurlöndum m.uni óhjá-
'kvæmilega leiða til þess að ís-
lendingar kjósi að einangra sig
frá hinum Norðurlandaþjóðun-
um og leita þar aukins vinfengis,
sem vinátta hefir reynzt þeim
meiri í orði en á borði. Telja Loft
leiðir í þessu sambandi rétt að
minna á þann skilning sem fé-
lagið hefir notið í Bandaríkjun
um og Luxem'borg, og er þó ekki
um að ræða náin ættartengsl né
erfðavenjur þar.
Loftleiðir hafa að undanförnu
lagt fram skerf, sem félagið telur
mikils verðan til eflingar raun-
hæfri norrænni samvinnu. Það
hefir stutt að vaxandi samgöng-
um Islands og hinna Norðurland
anna. Það hefir með norrænni
landkynningu leitazt við að
kynna Norðurlöndin á alþjóðleg-
um vettvangi. Það hefir sannan-
lega lagt sitt lið til að auka
gjaldeyristekjur Norðurland-
anna af erlendum ferðamönnum.
Það hefir reynt að auðvelda
Norðurlandabúum að komast
með lágum fargjöldum inn á
hinar björtu brautir vaxandi
kynna og aukinna samskipta
þjóðanna.
Félagið er fyrir sitt leyti stað-
ráðið í að halda svo lengi áfram
á þessari braut sem því er unnt.
Fyrir því mun það á næstunni
leggja tillögur sínar til lausnar
deilumálunum við SAS löndin
fyrir forsætisráðherra íslands,
dr. Bjarna Benediktsson, í þeirri
von, að hann ræði þær við for-
sætisráðherra hinna Norðutland
anna á þeim fundi þeirra, sem
fyrirhugaður er í Reýkjavík í
næsta mánuði.
Stjórn Loftleiða hefir ákveðið
að halda fyrst um sinn átfram
flugi til Norðurlandanna með
DC-6CB flugvélum félagsins, þótt
félaginu sé það mjög óhagstætt.
Loftleiðir vona, að þessum
æðstu fyrirsvarsmönnum norr-
ænna stjórnarvalda verði sam-
eiginlega mögulegt að finna á
þeim fundi þá bróðurlegu lausn,
er tryggi það, að Loftleiðum
verði unnt að halda eftirleiðs
uppi þeim flugreksri til og frá
Norðurlöndum, er verði félaginu
hallalaus, og öllum þeiim hag-
stæður, er hans vilja njóta".