Morgunblaðið - 07.10.1967, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. OKT. 1967
Miklar umrœður um húsnœðismál í borgarstjórn:
Veðlánakerfi ríkisins stóreflt
— var gjaldþrota, þegar vinstri stjórnin fór frá
— útlán húsnœðismálastjórnar hafa aukizt um 26S°/o frá 1963
Á F U N D I borgarstjómar
Reykjavíkur sl. fimmtudag urðu
miklar umræður um húsnæðis-
mál. Spunnust þær af tillögu
Alþýðubandalagsmanna um „sér-
stakar ráðstafanir af hálfu hins
opinbera til að tryggja verulega
aukið fjármagn til íbúðabygg-
inga“.
Guðmundur Vigfússon (Ab),
fylgdi tillögu Alþýðubandalags-
manna úr hlaði. Sagði hann, að
það lægi í augum uppi, að efna-
hagsþróunin í þjóðfélaginu hefði
mikil áhrif á byggingarfram-
fevæimdir. í góðæri væri mikið
byggt, en erfið tíð væri hemill
á 'byggingarframkvæmdir. Þetta
væri vegna þess, að eigið fé
væri meginhluti fjármagns til
fbúðabygginga. Á þessu ári hafa
tekjur almennt farið rýrnandi,
mikil'l samdráttur í yfirvinnu,
en það er einmitt hún, sem gert
hefur mörgum feleift að byggja
yfir sig. Vegna þessarar þróunar
í atvinnu- og efnahagsmálum
hafa ráðstöfunartekjux minnkað
og byggingarframkvæmdir dreg-
izt svo saman, að óvíst er, hvort
eðlilegri byggingarþörf verði
fullnægt.
Þá vék ræðumaður að fram-
kvæmdanefnd byggingaráætlun-
ar. Sagði hann mikla þörf vera
fyrir íbúðabyggingar fyrir lág-
launafólkið í verkalýðsfélögun-
um. En ríkisstjórnin hefði svik-
ið fyrirheit sín um aðstoð við
áðurnefnda byggingaráætlun.
Hún hefði látið sér nægja að gefa
loförð og tekið síðan þá ákvörð-
un að vísa meginkostnaði vegna
byggingaráætlunarinnar á Bygg-
ingarsjóð ríkisins og þar með
dregið fé út úr almer.na veðlána-
kerfinu. Til þessa hefði ekki ver
ið ætlazt. Ríkisstjórnin hét, að
útvega aukið fjármagn til bygg-
ingaráætlunarinnar.
Ríkisstjórnin hefur samið við
stjórn atvinnuleysistrygginga-
sjóð um 30 millj. kr. lán á þessu
ári, en að öðru leyti hefur ekk-
ert nýtt fjármagn verið tryggt
og hefur 'því byggingarsjóður orð
ið að greiða 87 millj. króna fram
til 1. okt. í ár vegna framkvæmd
anna í Breiðholti. AKeiðing þess
arar fjárráðstöfunar er lömun ann
arra íbúðabygginga í landinu.
Byggingarsjóði er gert ókleift að
sinna hlutverki sínu. Á þessu
ári hefðu 500 aðilar fengið láns-
fjárloforð til greiðslu á næsta
ári, en 800 þeirra, sem áttu full-
gildar umsóknir fyrir 15. marz
sl. væru enn í fullkominni óvissu.
Gísli Halldórsson, borgarfull-
trúi Sjálfstæðisflokksins, tók
næst til máls og ræddi í upphafi
þróun veðlánakerfis ríkisins.
Sagði hann, að árið 1953 hefði
ríkisstjórn Ólafs Thors boðað
nýja löggjöf um þetta efni Var
hún samþykkt á Alþingi 1955 og
þar með brotið blað í bygg-
ingarsögu landsins. Voru útlán
geysimikil til miðs árs 1956, er
vinstri stjórnin tók við og hall-
aði þá strax verulega undan
fæti í lánamálum. Fór ástandið
versnandi eftir því sem lengra
leið á stjórnartímabilið og á áu'-
inu 1958 hafði vinstri stjórnin
gefið upp alla von um, að efla
mætti byggingarsjóðinn.
í árslok 1959 tók viðreisnar-
stjórn Sjálfstæðismanna og jafn-
aðarmanna við stjórnartaumun-
um. Eitt af fyrstu verkum henn-
ar var að efla aftur byggingar-
sjóð ríkisins, svo hann gæti
gegnt því hlutverki, sem hon-
um hafði verið ætlað í upphafi.
Frá þeim tíma hefur úthlutunar-
fé farið stórhækkandi frá ári
til árs, að undanskildu einu ári.
Árið 1960 var úthlutað 71.7
millj. kr., en það sem af er þessu
ári, er búið að úthluta 229 millj.
og nú er unnið að úthlutun 20
millj. og verður úthlutunin í ár
því um 350 millj. kr. En auk þess
hefur húsnæðismálastjórn lánað
úr byggingarsjóði all hátt bráða-
birgðlalán til þess að tryggja
uppbyggingu 283 íbúða fyrir
láglaunafólk, sem framkvæmda-
nefnd byggingaráætlunar sér
um.
Til þess að tryggja lánakerf-
inu síauknar tekjur hafa verið
gerðar margvíslegar ráðstafanir á
undanförnum árum. Má m.a.
nefna að skyldusparnaður
var aukin úr 6% í 16%. Sett
voru lög árið 1964 um almennan
launaskatt, 1% af öllum greidd-
um launum og atrvinnutekjum,
nema tekjum af landbúnaði.
Fé þetta rennur í byggingarsjóð
ríkisins. Sama ár voru lög sett
um ákvörðun fjár tryggingar
félaga, þar sem þeim var gert
að skyldu að verja 25% af ráð-
stöfunarfé sínu til kaupa á banka
vaxtarbréfum almenna veðlána-
kerfsins. Þá hefur einnig verið
ákveðið að árlegt framlag ríkis-
ins til atvinnuleysistryggingar-
sjóðs skuli varið til kaupa á
bankavaxtarbréfum veðlánakerf
isins. Samþykkt hefur verið að
árlegt framlag ríkisins til bygg-
ingarsjóðs skuili vera 40,0 millj.
krónia. Veðdelid Lands-
banka íslands hefur verið heim-
iluð hækkun á útgáfu banka-
vaxtarbréfa, sem var ákveðin
160,0 millj. til 10 ára, í 400,0
millj. kr. á ári ótímabundið.
Allar þessar margháttuðu ráð-
stafnir til þess að tryggja al-
menna veðlánakerfinu aukið fjár
rnagn hefur borið ríkulegan
ávöxt, svo hægt hefur verið að
stórhækka lánveitingar út á
hverja einstaka íbúð, sem fellur
undir lánakerfið.
Þessvegna var reglugerð um
hámarkslánveitingu breytt á ár-
inu 1964 og meðal annars tekin
upp sú regla að lánaveitingar
hækkuðu samkvæmt vísitölu
byggingarkostnaðar frá 1.. júlí
það ár.
Jafnframt var ákveðið að
hækka lánveitingar úr 160 þús.
kr. á íbúð í 280 þús. krónur. Um
leið og þessi breyting var gerð
var samþykkt að verja 15-20
millj. króna til þess að hækka
lán til efnalítilla meðlima verka
liýðsfélaganna. Viðbótarupphæð
þessi má nema allt að 76.000 kr.
á íbúð. Reglur þessar tóku gildi
í ársbyrjun 1965, en síðan hefur
lánsupphæðin farið stöðugt
hækkandi vegna þessarar sam-
þykktar. Árið 1966 var hún 340
þús. kr. og í ár má hún vera
380 þús. kr. að viðbættum 75
þús. kr. til efnaminni fjöl-
skyldna, eins og áður segir. Há-
markslán geta því nú orðið 455
þús. krónur frá byggingarsjóði
ríkisins sem Húsnæðismálastjórn
veitir lán úr.
Auk þessara lána geta allir liíf-
eyrisþegar fengið lán að upp-
hæð 480 þús. kr., sem skiptist eft-
ir settum reglum milli byggingr-
sjóðs og viðkomandi lífeyris-
sjóðs.
Hér hefur verið rakin þróunar
saga veðlánakerfis ríkisins í
stuttu máli. Kemur hér greini-
lega fram hin öra þróun lána-
kerfi-sins á síðustu áruha, sem
sýnir að útlán hafa hækkað um
265% frá árinu 1963.
Á undanförnum árum hefur
byggingarstarfsemi farið mjög
vaxandi, sem stafar m.a. af aukn
um lóðarúthlutunum svo og að
meira fé hefur runnið til bygg-
ingarstarfiseminnar, frá Hús-
næðismálastjórn en áður.
Þetta sést bezt á því að nú í
ár verður unnið við á þriðja
þúsund íbúða í Reykjavík.
Lánsumsóknir hafa því verið
óvenju margar á sl. ári og það
sem af er þessu ári.
Húsnæðismálastjórn mun því
ekki geta afgreitt allar þær
mörgu umsóknir á þessu ári,
sem borizt hafa enda munu ekki
allir umsækjendur vera tilbúnir
með íbúðir sínar veðhæfar, það
er að segja að þær verða ekki
forkheldar á þessu ári. Útlit er
því fyrir að í árslok muni verða
7-800 umsóknir, sem ekki hafa
fengið afgreiðslu. En með tiiliti
til hins mikla fjármagns, sem
rennur nú árlega til byggingar-
sjóðs er ekki hægt að telja það
mikinn fjölda, þar sem allt
bendir til að þessir umsækjend-
ur fái allir úrlausn sinna mála
á næsta ári. Með þeim fjármun-
um, sem Húsnæðismálastjórn
fær væntanlega til úthlutunar á
næsta ári má gera ráð fyrir að
hún geti veitt 1000-1200 lán á
næsta ári. Þær umsóknir, sem
nú liggja því fyrir er því álíka
fjöildi og hægt verður að af-
greiða á 6-8 mánuðum.
Líka má minna á að bygging-
arsjóðurinn hefur orðið að lána
allhátt bráðabirgðalán til fram-
kvæmdanefndar byggingaráætl-
unar á þessu ári.
Það er vissulega von allra að
byggingasjóður ríkisins haldi
áfram að eflast, og borgarstjórn-
in hlýtur að treysta því að Al-
þingi og ríkisstjórnin muni
halda áfram að tryggja aukið
fjármagn til sjóðsins svo bygg-
ingarstarfsemin í landinu geti
þróazt á eðlilegan hátt
Óskar Hallgrímsson (A) hóf
mál sitt á því að ræða samn-
inga verkalýðshreyfingarinnar
og ríkisstjórnarinnar 1964 og
1965. Þá ræddi hann um þróun
úthlutunar Húsnæðismálastjórn-
ar. Sagði hann, að í ár yrðu lán
til einstaklinga um 360 millj.,
auk þess sem greiddar yrðu um
90 millj. vegna Framkvæmda-
nefndar byggingaráætlunar eða
samtals um 440 millj.
Kvað hann ríkisstjórnina hafa
haldið samkomulagið við verka
lýðsfélögin. Skuldbinding ríkis-
sjóðs var sú, að sjá um að bygg-
ingarejóður lánaði um 50% til
framfcvæmdaáætlunarinnar og
jafnframt að reyna að fá lán úr
atvinnuleysistryggingarsjóði.
Fengizt hefur 30 mi;ll. króna lán
úr sjóðnum og vantar þá 30
rniillj. kr. til 1. áfianga byggingar-
framkvæmdanna í Breiðholti.
Verður reynt að fá lán sömuleið-
is úr atvinnuleysistryggingar-
sjóði, en hann á erfitt ár, hefur
þurft að greiða fimm sinnum
hærri bætur í ár en á bótahæsta
ári sjóðsins áður.
Þá sagði Óskar Hallgrímsson,
að veðlánakerfi ríkisins væri mið
að við að geta veitt 750 lán ár-
lega, en hefur undanfarin tvö ár
veitt 1000-1200 lán á ári. En í
ár eru tekjur byggingarsjóðs
miun minni, en undanfarin ár.
Stafar það ekki sízt að samdrætti
í bankaútlánum, sem knýr marga
til að ta-ka peninga sína úr bygg-
ingarsjóði, er þeir öðlast heimild
til.
Ræðumaður gerði grein fyrir
þekri grundvallarbreytingu á
útlánum Húsnæðismálastjórnar,
að áð.ur urðu menn að hafa gert
fokhelt áður en þeir sóttu um
lán, en nú sækja menn um áður
en þeir hefja byggingarfram-
kvæmdir. Órannisakað er hve
margir þeirra 800 sem áttu lög-
legar umsóknir 16. marz sL hafa
hafið framkvæmdir.
Húsnæðismálastjórn mun vænt
anlega geta sinnt á næsta ári
1000 umsóknum og auk þess
lánum til 283 íbúða fraimkvæmda
nefndar byggingaráætlunar.
Að lokum sagði ræðumaður,
að ríkisstjórn heíði um alllang-
an tíma unnið að því að afla
byggingarsjóði viðbótarlána og
er von til að úr rætist. Jafnframt
er að því unnið að þróun sjóðs-
Lns geti orðið jafn ör í frauntíð-
inni og undanfarin ár.
Guðmundur Vigfússon (Ab)
tók aftur til máls og ítrekaði
fyrri staðhæfingar sínar um
að Breiðholtsframkvæmdirnar
hvíldu að mestu á byggingar-
sjóði sem ekfei hefði verið gert
ráð fyrjr.
Þá urðu nokkur orðaskipti
milli Óskars Halilgrímissonar og
Guðmundar Vigfússonar um
tekjuöflun til byggingarsjóðsins.
Gisli Hialldórsson tók einnig aft-
ur til máls.
Loks var samþykkt tillaga frá
borgarfulltrúum Sjálfstæðis-
flokksins þess efnis að borgar-
ráð skyldi fylgjast með þróun
húsnæðis- og lánamála.
að það er ódýrast og bezt
a> auglýsa í Morgunblaðlnn.
Síldarsöltun, mikil vinna
Sðltunarstöðina Borgir vantar strax nokkrar góðar
síldarstúlkur til Raufarhafnar og síðar Seyðisfjarð-
ar, einnig unga reglusama pilta, til að salta.
Öll söltun fer fram í húsi. Fríar ferðir.
Nánari uppýsingar í símum 32799 og 22643.
JÓN Þ. ÁRNASON.
Að ofan PVC
og því ótrúlegt slitþol
DL
:ipiastino
Að neðan KORKUR
og því mjúkur og fjaðrandi
Auk þess er PLASTINO gólfdúkurinn þægilegur, hlýlegur
og auðveldur að þrífa. Mikið litaúrval. Sanngjarnt verð.
FÆST f ÖLLUM
GÓÐUM SÉRVERZLUNUM UM LANDALLT