Morgunblaðið - 17.10.1967, Síða 24

I
24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 17. OKT. 1967
— Óbilgimi
Framhald al bls. 32
Mun þá sjást hver metið hef-
ur meira hug heildarinnar og
eininguna — og hver sett
hefur fram óbilgjarnastar
kröfurnar:
Á Alþýðusambandsþingi
1954 þegar sósíalistar og
vinstri Alþýðuflokksmenn
undir forystu Hannibals tóku
höndum saman, mun eigi
vera fjarri að sósíalistar og
fylgjendur þeirra hafi haft
upp undir 140 fulltrúa, en
að um 20 hafi fylgt Hannibal.
Kjósa skyldi 9 menn í mfð-
stjórn Hannibal krafðist þess
að fá að ráða 7 sætum, sósíal-
istar skyldu fá tvö. Það var
ósvífin krafa og heimskuleg,
er stofnað gat valdatöku
vinstri manna í hættu, ef eigi
væri hinn einlægasti agi í
röðum sósíalista. En þegar
engu varð um þokað í átt til
sanngirni og skynsemi, gekk
stjóm Sósíalistaflokksins að
þessari óbilgjörnu kröfu, til
þess að koma samstarfinu á,
— og Alþýðusambandið
vannst í hendur vinstri manna
með 161 atkvæði gegn 160. —
Sveigjanleiki og festa sósíal-
ista tryggði sigurinn.
Þegar til framboðs kom í
Reykjavík 1956, eftir stofn-
un Alþýðubandalagsins, bauð
Sósíalistaflokkurinn Hanni-
bal Valdimarssyni eðlilega 2.
sæti á listanum í Reykjavík,
en þrír þingmenn höfðu
venjulega tekið sæti á Al-
þingi af þeim lista, stundum
fjórir. Sósíalistaflokkurinn
ætlaðist til þess að Eðvarð
Sigurðsson, öruggasti og sterk
asti foringi verklýðshreyfing-
arinnar yrði í þriðja sæti. —
Þá kom hin óbilgjarna krafa
um að Alfreð Gíslason yrði
i 3. sæti. Enn einu sinni var
eining samfylkingarinnar í
hættu, sakir kröfuhörku sam-
starfsmannanna. Sósíalista-
flokkurinn bjargaði enn einu
sinni einingunni með sveigjan
leik sínum — eða undanláts-
semi, ef menn vilja heldur
orða það þannig.
Við framboð til þingkosn-
inga í Reykjavík vorið 1959
endurtók sama óbilgirnin sig.
Var þó viturlegast að Hanni-
bal hefði þá farið á ísafjörð,
til að undirbúa framboð sitt
í Vestfjarðakjördæmi um
haustið. Enn einu sinni var
reynt til hins ýtrasta á sveigj-
anle’k Sósíalistaflokksins, —
raunar var öllum aðiljum of-
boðið með þessum aðferðum.
Einingunni bjarga'ði Sósíal-
istaflokkurinn enn einu sinni.
Við frymboð til þingkosn-
inga í Reykjavík 1963 hafði
Sósíalistaflokkurinn enn sýnt
mikla tilhliðrunarsemi og
skilmng á nauðsyn víðfeðma
samfylkingar með því að
tryggja Gils Guðmundssyni,
er þá gekk til samstarfs við
Alþýðubandalagið, efsta sæti
í Reykjaneskjördæmi. Ætlun-
in var svo að fjórða sætið í
Reykjavík, næst á eftir Ein-
an, Alfreð og Eðvarð, yrði
skipað Magnúsi Kjartanssyni,
skeleggasta málsvara verk-
lýðs- og þjóðfrelsishreyfingar
innar. Þá barst sú krafa frá
Hannibal Valdimarssyni að
það sæti fengi Bergur Sigur-
björnsson, er þá kallaði sig
Sovézk bóka-
sýning hjá MM.
Þjóðvamarflokkinn, ella væri
Alþýðubandalagirtu slitið, —
og hafði hann samþykki Finn
boga Rúts og Alfreðs fyrir
því.
Bréf Hannibals fer hér á
eftir:
„Laugarnesvegi 100, Reykja
vík, 12. apríl 1963.
Framkvæmdanefnd Sam-
einingarflokks Alþýðu — só-
sialistaflokksins.
Svo sem ljóst er af með-
fylgjandi afriti af bréfi Gils
Guðmundssonar fyrir hönd
Þjóðvarnarflokksins, er nú
bert, að samkomulag um sam-
starf Alþý’ðubandalagsins og
Þjóðvarnarflokksins hefur
strandað á því — og því
einu — að uppstillingarnefnd
Sósíalistaflokksins í Reykja-
vík hefur neitað að fallast á
þann mann, sem Þjóðvarnar-
flokkurinn hefur tilnefnt í
fjórða sæti framboðslistans í
Reykjavík.
Að höfðu samráði við þá
þingmenn Alþýðubandalags-
ins, sem ekki eru í sósíalista-
flokknum — þá Finnboga Rút
Valdimarsson og Alfreð Gísla-
son lækni, vil ég hér með til-
kynna, að ég tel ekki lengur
grundvöll fyrir samstarfi okk
ar við Sósíalistaflokkin, eftir
alt, sem á undan er gengi’ð, ef
uppstillingarnefndin í Reykja
vík heldur áframhaldandi
fast við þessa neitun, og læt-
ur þá neitun um mann — án
tillits til höfuðmálefna, sem
um er að tefla, verða loka-
orð þessara sameiningarvið-
ræðna.
Þeir menn, sem slíku ráða,
vilja augljóslega fá að standa
einir, og skal ég þá, þrátt fyr-
ir náin samstarfstengsl við
marga þeirra, ekki gegn því
standa, að svo geti orðið.
Virðingarfyllst,
Ilannibal Valdimarsson.
Þar voru enn einir úrslita-
kostir Alþýðubandalaginu til
stórtjóns, því margt er Bergi
betur gefið en afia sér vin-
sælda.
Enn einu sinni bjargaði
stjórn Sósíalistaflokksins ein-
ingunni undan hótunum
Hannibals, þótt dýrt ydði það
Alþýðubandalaginu í Reykia-
vík að skemma þannig lista
sinn.
Þannig hafði það þá gengið
í heilan áratug, allt frá því
samf.vlking tókst 1954; alltaf
hafði stiórn Sósíalistaflokks-
ins orðið að bjarga eining-
unni með ýtrasta sveig.ian-
leik og undanlátssemi. For-
ustu Sósíalistaflokksins varð
það að þakka að Alþýðu-
bandalagið varð til og hélt
áfram að vera til. — Hanni-
bal og þeir aðilar. er ógiftu-
samlegust áhrif höfðu á hann
í hvert sinn, hefðu með óbil-
girni sinni eyðilagt alla mögu
leika til einingar, ef Sósíalista
flokkurinn hefði ekki sýnt í
verki meiri ábyrgðartilfinn-
ingu fyrir einingu róttaekrar
alþýðu en þessir aðilar áttu
til.
Við þingkosningar í Reykja
vík 1967 skyldi framboð á-
kveðið lýðræðislega af Al-
þýðubandalaginu. Eftir all-
langt samningsþóf stóðu mál
svo að baráttan var raunveru-
lega um hvor skyldi vera
þingmaðnr af þeim þrem, er
líklegt var að listinn réði, Jón
Snorri Þorleifsson, formaður
Trésmiðafélags Reykjavíkur,
einhver bezti af yngri verk-
lýðsleiðtogum Reykjavíkur,
annarsvegar eða hinsvegar
Einar Hannesson eða Jón
Hannibalsson, því hinn síðar-
nefndi var hugsaður í annað
sæti allt fram til fundardags.
Voru nú enn sem fyrr gerðar
kröfur um að verkamaðurinn,
er var leiðtogi stéttarbræðra
sinna, skyldi víkja. Hins veg-
ar varð að lokum samkomu-
lag um að þeir Magnds og Eð-
varð yrðu tveir af þrem. Þeg-
ar % fundarmanna Alþýðu-
bandalagsins ákváðu framboð
Jóns Snorra, taldi Hannibal
að nú væri gengið frá Alþýð
bandalaginu dauðu og fór sið-
an í klofningsframboð.
Nú hafði þó lýðræðislegu
skipulagi verið komið á í
Alþýðubandalaginu, Hanni-
bal kosinn formaður þess og
hlutverk þess slíks manns er
að sjá um að lög þess séu
haldin og eining þess varð-
veitt. Og þá er það einmitt
sjálfur formaðurinn, sem
klýfur, — sundrar þeirri ein
ingu, er stjórn Sósíalista-
flokksins hafð' varðveitt með
svo mikilli ábyrgðartilfinn-
ingu og fórnum í öll þessi
ár. Það er þó einmitt skylda
þess manns, er vera vill for-
, ingi samtaka meir en að
nafni til, að iáta hvorki per-
sónulega hagsmuni, fjöl-
skyldu -eða kiíku-hagsmuni,
hafa áhrif á gerðir sínar,
heldur hugsa aðeins ura
hvað heildinni sé fyrir bezxu
Það er aðall Sósíalistaflokks-
ins að hafa sýnt þá afstöðu
í verki: setja heildarhagsmun
ina ofar öllu öðru, — og það
svo ótvírætt að jafnvel and-
stæðingar hans og gagnrýn-
endur hafa oft viðurkennt
það.
Ógnunin við einingu og til-
veru Aiþýðubandalagsins
kom frá þeirri taumlausu ein
staklingshyggju, sem eigi
sést fyrir, — og sú hætta
vofir enn yfir.
Það er að vísu lengi hægt
að halda einingu með þeim
sveigjanleik og undanláts-
semi, er Sósíaiistaflofekurirn
hefur sýnt. Og þó er öllu
sliku takmörk sett og tjóni
hefur það valdið flokknum
inn á við að stjórn hans hef-
ur þannig látið undan óskyn
samlegum og ósanngjörnum
kröfum sarnherja. Og eftir
að lýðræðislegu skipulagi er
á komið í Aiþýðubandaiag-
inu, þá verður fólkið sjálft
að fá að ráða.
Verkalýðurinn verður að
vera vei á veiði um einingu
sína og hugsjón, — og það
jafnt í borgara'egu sem sós-
íalistísku þjóðféicgi. Það v.Jl
oft vera vo að þeir mem,
sem alþýðan setur í háar
stöður í ríki, bankakerfi eða
öðru valdakerfi, ofmetnist
eða ánetjist yfirstétt, ef auð |
valdsskipulag er, og setji síð
an eigin völd og metorð ofar
hagsmunum alþýðu. Það
verður og löngum, eftir að
verkalýðshreyfmg er orðin
vald í þjóðfélaginu, áisókn af
hendi ýmiissa, er til frama og
metorða vilja komast á veg-
um hennar, án þess að þurfa
fyrst í þrautseigri baráttu
að sanna trúnað sinn við hug
sjón hreyfingarinnar og aðra
hæfileika til óeigingjarnrar
og öruggrar forystu..
Gagnvart öllum .slíkum spill
ingareinkennum þarf íslenzk
verkalýðs- og þjóðfrelsishreyf
ing að koma fram með festu,
en þó sveigjanleik og varast
ofstæki hreintrúnaðarins, því
oft má mikið gagn hafa fyrir
hreyfinguna af hæfileikum
þeirra einstaklinga, sem þess-
ar veilur búa í, — en allt velt
ur á að láta þá ekki ráða úr-
slitum, þegar örlagaríkustu á-
kvarðanirnar eru t'eknar.
Þetta þarf íslenzk verkalýðs
og þjóðfrelsishreyfing allt af
að hafa í h-uga, er hún tekur
að ráða ráðum sínum eftir þá
atburði, er nú hafa orðið og í
ljósi langrar reynslu af sam-
fylkingu og vandamálum
hennar.
Kommúnista í
*
Israel sýnt
banatilræði
GYÐINGUR af rússneskum upp
runa reyndi í gær að ráða af
dögum leiðtoga ísraelska komm-
únistaflokksins, Meir Wilner, þar
sem hann ,,gat ekki afborið
meðferð þá sem Gyðingar sæta
í Sovétríkjunum", að því er
ísraelska lögreglan skýrði frá.
Wilner var stunginn í bakið
með hnífi þegar hann var á
gangi á götu úti í Tel Aviv á-
samt konu sinni. Hann var flutt-
ur í sjúkrahús, og þar vair til-
kynnt siðar, að hann væri ekki
í lífshættu.
SOVÉ7;K bókasýning var opn-
uð í bókabúð Máls og menning-
ar í gær. Á sýningunni eru tæp
lega 400 bófearheiti og fjalla
bækurnar um ýms efni: mynd-
list, stjórnmál, lósmyndasöfn,
tækni og vísindi, og einnig eru
á sýningunni kennslubækur
ýmsar og skáldsögur. Allar bæk
urnar á sýningunni eru gefnar
út af fyrirtækinu Mezhdunar-
odnaya Kniga, en það fyrirtæki
kynnir sovézkar bókmenntir og
listir erlendis, auk þess sem það
gefur út þýddar erlerndar bók-
menntir í Rússlandi og flytur
inn ýms erlend tímarit, bækur
og hljómplötur.
UNDANFARNA tvo daga hafa
sendiherra Bandaríkjanna, Karl
Rolvaag, og frú hans dvalið hér
í Vopnafirði í boði hreppsnefnd
ar. Hreppsnefnd bauð til há-
degisverðar í félagsheimilinu
Miklagarðd um miðjan dag á
laugardag eftir komu gestanna.
Síðar um daginn vax síldar-
verksmiðjan skoðuð, einnig sölt
unarstöðvar og nýi barnaskól-
í GÆR mælti forsætisráðherra,
Bjarni Benediktsson, fyrir frum-
varpi til stjórnskipunarlaga um
breytingu á stjórnarskrá lýðveld
isins íslands. Frumvarp þetta er
samhljóða frumvarpi sem sam-
þykkt var á síðasta þingi og
kveður á um, að kosningaaldur
verði lækkaður úr 21 ári í 20
ára aldur. Forsætisráðherra
sagði, að ekki hefði verið neinn
ágreiningur um þetta mál í fyrra
og kosningarnar í sumar hefðu
sýnt samhljóða vilja þjó'ðarinn-
- GUEVARA
Framhald af bls 5.
afráðið að fara til Valle-
grande, þótt Alfredo Ovando
hershöfðingi hafi latt hann
fararinnar, þar sem bróðir
hans hafi þegar verið brennd-
ur.
Sagt er, að herinn hafi birt
nokkurn hluta stríðsbókar
Guevara, en þar segir meðal
annars, áð Guevara hafi reynt
að múta bóndaekkju og dótt-
ur hennar til að hjálpa sér
að flýja út úr Bólivíu, aðeins
daginn áður en hann var
drepinn.
Sagt er og, að hann hafi
ekki verið ánægður með þá
samvinnu, sem hann fékk, og
að honum hafi þótt draga til
leiksloka. Sömuleiðis segir,
að fyrst hafi verið skrifað í
dagbókina 7. nóvember 1966.
Hermenn segja, að skæruliðJ
um Guevara hafi verið veitt
fyrirsát í gilskorningi, Og að
Guevara hafi verið hæfður
þeirra fyrstur, en ekki dáið
strax. Herforingi nokkur hafi
kropið hjá honum, og hafi
Guevara sagt við hann: „Eg
er „Che“ Guevara, og mér
hefur mistekizt. Stjórnarvöld
Bólivíu neita að selja útgáfu-
rétt að stríðsdagbók Guevara,
þar sem hún sé minjagripur,
svo sem annað er tekið sé í
stríði. Þeir 50.000 pesos, eða
5000 dollurum, sem settir
voru honum til höfuðs, lífs
eða liðnum, verður varið til
vegagedðar við þorpið Higue-
ras, en þar í nánd hlaut Gue-
vara banasár sín.
Mál og menning hefur lengi
átt viðskipti við Mezhdunarodn-
aya Kndga og flutt inn bækur,
sem það hefur gefið út. Er þar
einkum um bækur á ensku að
ræða en eftirspurn eftir sovézk
um bókum er ailtaf nokkur, sér
staklega bókum, sem fjalla um
tækni og vísindi. Þetta er önn-
ur sýningin sinnar tegundar,
sem haldin er hjá Mál og menn-
ingu, sú fyrri var árið 1962.
Sýningin stendur yfir til 30.
þessa mánaðar og er opin á
venjulegum verzlunartíma. All-
ar bækurnar á sýningunni eru
til sölu.
inn. Á sunnudag var farið í
Torfastaðaskóla og hreppstjór-
inn í Ytri-HIíð beimsóttur en
síðan vax naldið að Burstafelli
og byggðasafnið skoðað. Að lok
um var fanð að prestsetrinu að
Hofi. Sendiherrahjónin fóru
héðan með bíl til Þórshafnar á
hádegi í dag og þaðan með
bandarískri flugvél suður.
— Ragnar.
ar á afgreiðslu þess. Var frum-
varpinu, að lokinni ræðu ráð-
herra vísað til allsherjarnefnd-
ar deildarinnar og annarrar um
ræðu.
- ÍÞRÖTTIR
Framihald af bls. 30.
hinum síðari náði Framliðið
betri töikum á leiknum, samfara
betri markvörzlu hjá Fram og
einnig komu klaufamörk hjá Ár-
manni.
Ármannsliðið er mjög vax-
andi og verður gaman að sjá bar
áttuna í 2. deild. Langbeztur er
Árni en skot Hreins er erfiðast
að varast.
Framliðið hefur ekki náð sér
í „leikskap“ ennþá, en úthald
ku liðið hafa með ágætum. En
nú þarf fljótlega úr þessu að
rætast.
KR — Þróttur.
Fyrri hálfleikur var eins og
leikur kattar að mús, næstum
einstefnuakstur í mark Þróttar.
Skömmu fyrir hlé var staðan
10:2 fyrir KR en lagaðist fyrir
Þrótt 10:4 fyrir hlé.
í þeim síðari tók „músin að
bíta“ og innan skamms var mun-
urinn aðeins 3 mörk 11:8 — og
þannig var í leikslok.
Þróttarliðið er ekki í neinum
stríðisham í byrjuti vetrar og
getur varla vænzt mikilla sigra
að óbreyttu, en þó eru góðir ein-
staklingar í liðinu, sem gætu náð
miklu lengra.
KR-liðið virðist einnig dálítið
sundurlaust. Það er eins og Karl,
Gísli og Hilmar hafi einhverja
andstyggð á línusendingum og
því verður stopp í skorun liðs-
ins er 'langskot þeirra eru varin
af vörn eða markverði hvert af
öðru. Sem sagt betur má ef duga
skal.
Þrír dómarar komu fram. Óli
Ólsen dæmi bezt, Jón Friðsteins-
son dæmdi alltof vægt og lítið
og samræmi var lítið í dómum
Reynis Ólafssonar. Á köflum var
hann eins og 9. maður Víkings-
liðsins. Eitt verður yfir bæði lið
að ganga.
— A. St.
Bandarísku sendiherra-
hjónin ■ Vopnafirði
Kosningaaldur
lækkaður í 20 ár