Morgunblaðið - 11.11.1967, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. NÓV. 1967
Jllwgttttiftifrtfr
Útgefandi: Hf. Áryakur, R'eykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Jphannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðaístræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
DAPURLEG
STAÐREYND
að er vissulega dapurleg
staðreynd að viðræður
ríkisstjórnarinnar og fulltrúa
launþegasamtakanna skyldu
ekki bera meiri árangur.
Þrátt fyrir það var það tví-
mælalaust gagnlegt að þess-
ar viðræður skyldu fara
- fram. Fulltrúar ríkisvalds og
verkalýðsfélaga hafa sameig-
inlega lagt niður fyrir sér
vandamálin og rætt eðli
þeirra, og ástand og horfur
í efnahagslífinu í bróðerni.
Ríkisstjórnin hefur lagt fram
sínar tillögur um lausn að-
steðjandi vanda. Fulltrúar
launþegasamtakanna hafa
hins vegar fyrst og fremst
hafnað þessum tillögum, án
þess að leggja sjálfir fram
nokkrar raunhæfar tillögur
um það, hvernig við skuli
bregðast þegar útflutnings-
tekjur þjóðarinnar minnka
um 25—30% á einu ári.
Ábendingar verkalýðssam-
takanna um sparnað á ríkis-
útgjöldum og auknar tekjur
ríkissjóðs með auknu eftir-
liti eru ekki úrræði, sem
geti borið skjótan árangur.
Hins vegar hefur rík-
isstjórnin lýst sig reiðubúna
til þess að athuga þessar
ábendingar. Tillaga fulltrúa
launþegasamtakanna um að
fjárlög megi afgreiða með
greiðsluhalla er hins vegar
hin furðulegasta og ber vott
um takmarkaða ábyrgðartil-
finningu, svo ekki sé tekið
dýpra í árinni. Allir hugs-
andi menn vita að greiðslu-
hallabúskapur ríkissjóðs á
slíkum tímum væri háska-
legur. Hann hlyti að leiða til
vaxandi verðbólgu og aukins
jafnvægisleysis í efnahags-
lífinu. Engu að síður er þetta
eina raunverulega tillagan,
sem fulltrúar verkalýðssam-
takanna hafa haft fram að
færa í viðræðum sínum við
ríkisstjórnina.
Ríkisstjórnin hefur sýnt
ótvíræðan vilja til þess að
koma til móts við óskir verka
lýðssamtakanna. Hún hefur
boðið fram 3% vísitöluhækk-
un, sem komi til fram-
kvæmda í þremur jöfnum
áföngum á einu og hálfu ári.
. Þannig yrði sú 4% kjara-
skerðing, sem nú er óhjá-
kvæmileg, bætt upp á þessu
tímabili ef vinnufriður helzt
í landinu. Forsætisráðherra
hefur einnig lýst því yfir að
ríkisstjórnin vildi ákveða að
elli- og örorkulífeyrir og fjöl-
skyldubætur með tveimur
eða fleiri börnum yrðu hækk
aðar um 5%.
Þegar á allt þetta er litið,
verður því naumast trúað að
fulltrúar launþegasamtak-
anna leggi út í það glæfra-
spil að mæta lífsnauðsynleg-
um ráðstöfunura í efnahags-
málum þjóðarinnar með verk
föllum og upplausn. Sú ráða-
breytni hlyti fyrst og fremst
að hafa í för með sér að út-
flutningsframleiðslan drægist
saman, atvinnuleysi skapað-
ist og gengisfelling yrði óhjá-
kvæmileg.
Óhætt er að fullyrða að
allur almenningur í landinu
vilji ekki að þetta gerist.
Yfirgnæfandi meirihluti þjóð
arinnar skilur erfiðleika út-
flutningsframleiðslunnar,
sem mætt hefur stórfelldu
verðfalli afurða sinna og
aflabresti. Fólkið innan
verkalýðssamtakanna skilur
þetta líka. Það veit, að at-
vinnuleysi er versti óvinur
þess. Undir forustu núver-
andi ríkisstjórnar hefur tek-
izt að halda uppi meiri og
betri atvinnu í landinu en
nokkru sinni fyrr. Lífskjörin
hafa batnað í skjóli stórauk-
innar framleiðslu og gjald-
eyrisöflunar. Stundarerfið-
leikar sjávarútvegsins hafa
hinsvegar leitt af sér stór-
fellda minnkun þjóðartekna.
Það hlýtur óhjákvæmilega að
þýða, að eitthvað minna kem
ur um skeið í hlut hvers ein-
staks.
Sú spurning, sem Islend-
ingar standa nú frammi fyrir
er fyrst og fremst þessi:
Vill þjóðin mæta stundar-
erfiðleikum með kjarki og
manndómi, taka á sig óhjá-
kvæmilegar byrðar um
skamma stund, eða vill hún
stefna bjargræðisvegum sín-
um og efnahagslífi út í upp-
lausn og óvissu, sem hlytu að
hafa í för með sér meiri
kjaraskerðingu og aukinn
vanda.
Svarið við þessari spurn-
ingu ætti ekki að vera erf-
itt ef litið er á málin af
raunsæi og ábyrgðartilfinn-
ingu.
BREYTING
SKÖLAKERFISINS
Cteindór Steindórsson yfir-
^ kennari Menntaskólans á
Akureyri ritar nýlega tíma-
ritsgrein er hann nefnir
„Skólaþanka á haustdegi“.
Ræðir hann þar vandamál
hins íslenzka skóla af víð-
sýni og þekkingu hins reynda
skólamanns. í lok greinar
sinnar kemst hann að orði á
mannsms eru eitt og hið
saima, mon général, en oft má
satt kyrrt ligigja“.
Engiu að síður segir die
Gaul-Le í þvi, sem frajm kem-
ur hjá Tournaux, það, sem
honum býr í huiga — eins
og veinjulega. Þannig segk
Tournaux, að ekki þurfi að
fara í neinar gnafgötur um
ummæli hans um Churchill
og Roosewelt, en de Gaulle
er gjarnan borinn saman við
þessa tivo menn. Eftir náð-
stefnuna í Yalta saigði de
Gaulle: „Churchiill er bar-
áttumaður, en hann er ekki
stjórnmálamaður. Whisky
kaistar skugga á siðferðis-
skyn hans“, og „aumingja
Roosewelt. Hann sbagaði allt
saman, vegna þess að hann
sá, að sér var að hnigna, og
ingsmenn hans sannfærðir
um, að reikna yrði beinlínis
með þeim möguleika, að Rúsis
ar næðu Frakklandi á sitt
vald. Þess vegna lét de
Gaulle útbúa nákvæmlega
fyrirfram hugsaðia flóttaáætl-
un. Þegar Rússar myndu
stíga á land í Brest, ætlaði
hann og fjölskylda hans að
halda til leynilegs flugivallar
og fijúga til Englands. De
Gaullle skýrði hins vegar frá
því, er þetta var ráðgert: „Ég
ætlaði að lenda í Bretlandi
aðeins um stundarsakir. Síð-
an hefði ég haldið áfram til
Kanada“.
Charlen de Gaulle.
„Ó, bara ef ég væri for-
seti Bandaríkjanna"! „Ric-
hard Nixon? George Rom-
ney? Bobby Kenniedy? Nei,
alls ekki. Samkvæmt frásögn
franska rithöfundarins, Jean
Raymond Toumaux, er þetta
það, sem Charles de GaudJle
hugisar, er hann veltir vönig-
um yfir, hvað hann kyxmi að
hafa gert, ef hann hefði í
raun og veru nokkru sinni
ráðið yfir virkilega öflugum
veldisstóL
Það eru uppljóstranir af
þessu tagi, sem eru efni hinn
ar nýju metsölubókar Tourn-
aux, s&m hann gaí út fyrir
nokkru og nefnist „Harm-
leibur hershöfðingjans“ og
um margar þeirra leikur
sennilega lítill vafi. Tournau,
sem eitt sinn var ein af hetj-
um andspyrnuhreyfingarinn-
ar gegn Þjóðverjum og náinn
vinur og samstarfsmaður de
Gauilies, er nú s'tjórnmála-
ritstjóri franskj, tímaritsins
Paris-Match. Hann hafði
kynnt sér til þrautar endur-
minningar meira en 250 ná-
ina samstarfsmana de Gauill-
es, áður en hann undirbjó
bók sína.
Að áliti Tournaux, er harm
leikur de Gaulles fólginn í
því, að þar sem hann gerir
sér feiknarlega háar skoð-
anir um Frakkland, þá hefur
hann lítið álit á Frökkum og
treystir því alills ekki, að þeir
séu reiðubúnir til þess að
viðhalda því, eftir að hann
sjálfur er fallinn frá, sem
hann hefur framkvæmt í þá
átt að glæða að nýju orðstír
Frakklands. Hvað eftir ann-
að, segir Tournaux, hefur
forsetinn látið frá sér fara
athuigas'emdina „Frakkar eru
fáráðlingar". Og eitt sinn, er
hann var sérstaklega dapur í
bragði, heyrðist hann segja
hnugginn: „Það er ógerning-
in.gur að stjórna þjóð á venju-
legum tímum, sem étur 265
tegundir af ostum“.
Enn önnur ástæðan að áliti
Tournaux fyrir óánægju de
Gaulies með samlanda sína,
er fdligin í þeirri skoðun hans,
að Frakkar séu of reiðubúnir
t’il þess að gangast undir er-
lenda stjóm. Sennilega er
það, sem mest kemur á óvart
í frásöga Toumaux, sú upp-
Ijóstrun hans, að skömimu eft
ir síðari heimsstyrjöld, er
Rússar voru að efla vald
sitt í Austur-Evrópu og
franskir kommúnistar létu
kveða að sér ógnvænliega,
þá urðu de Gaulle og stuðn-
End þótt de Gulle sé harð
orður í garð Frabka sjálfra,
þá lætur hann samt sem áður
í einkalífi í Ijós að minnsta
kosti jafn mikla fyrirlitningu
á flestum öðrum þjóðum.
Mör.gum sinnum segir Tour-
naux, heifur bann síðan í
heimsstyrjöl'dinni látið í lljós
harkalegt álit á Bandaríkja-
mönnum („þróttmiklir, kjark
miklir og heimskir)", á
Bretum („algjör hjú“),_ Þjóð-
verjum („svín“) og á ítölum
(„ítalía er ebki til“). Grund-
vall’arsýni de GauIIes nær í
reynd til alis mannkyns.
„Mennirnir eru heimsk dýr,
heimsk dýr“, sagði hann eitt
sinn sorgmæddur við menn-
ingarmálaráðherra sinn, And
ré Malraux og hinn síðar-
nefndi, sem ekki virtist búa
yfir meira áliti á manninum
svaraði: „Heimska og örlög
þessi hnignun var kölluð
Yalta. Hið mikilvæga í stjórn
málum er að gera sér girein
fyrir nógu miblu til þess að
draga sig í hlé í tíma“.
Nú er það auðviitað enginn
annar en de Gaulle sjálfúr,
seim stendur frammi fyrir
þessari sömu gagnrýni. Um
hlutverk sitt í síðari heims-
styrjöldinni sagði hann eiitt
sinn: „Ég var Frakkl'and", og
nú er það ljóst, að sam-
kvæmt eigin sboðun er hann
ennþá Frakkland. Samt sem
áður samkvæmt kaldlhæðni
örlaganna er það eins og
enginn virðist skilja harm-
leik forsetans eins vel og
hann sjálfur. Því að af og
til, segir Toumaux, hefur
mátt heyra forsetann segja
úr djúpi örvæntingar sinnar:
„De Gaulle er aðeins maður,
vesæil maður".
þessa leið:
„Naumast mun ágreiningur
um, að breytingar á skólan-
um, kerfinu sjálfu og náms-
efninu, sé’full þörf. Það tek-
ur langan tíma að koma því
í kring í öllum atriðum, en sú
leið er fær, að þreifa sig
áfram, breyta til þar sem
skórinn krepþir mest, láta
skólana og kerfið þróast þann
ig áleiðis að því sem koma
skal. Þær breytingar, sem ég
tel að létt sé að framkvæma
með núverandi kerfi, en væru
þó til mikilla bóta eru þessar:
1. Afnema árspróf að mestu
eða öllu leyti.
2. Auka valfrelsi náms-
greina, einkum í menntaskól-
um.
3. Losa um ársbekkjarfyrir-
komulagið, þannig að geta en
ekki aldur nemandans ráði í
hvaða bekk hann er, og hve-
nær hann lýkur fullnaðar-
prófum.
4. Gera ráðstafanir til
bættra starfskjara kennara
og einkum létta þeim að fylgj
ast með greinum sínum og
námskeiðum innan lands eða
utan.
5. Afnema landspróf í nú-
verandi mynd.“
Allar eru þessar ábend-
ingar Steindórs Steindórs-
sonar þess verðar að þeim
sé gaumur gefinn.