Morgunblaðið - 19.11.1967, Blaðsíða 1

Vur munkurinn druugur?
VIÐ vorum á leið suður á
Reykjanesskaga, ætluðum að
koma við hjá Magnúsi Haf-
liðasyni á Hrauni, þeirri
kempu. Ferðinni var heitið að
Selaföngum, þar sem gamlar
búðatóttir standa enn og vitna
um lífsbaráttu fólks með seltu
í blóði. Nú hafa þeir safnazt
til feðra sinna, sem fundu
kröftum sínurn viðnám í Tanga
sundi. Magnús er þaulkunn-
ugur á þessum slóðum. í>að
eru þeir reyndar einnig félag-
ar mínir í bílnum, Eyjólfur J.
Eyfells lis'tmálari og Jóihannes
Kolbeinsson smiður, sá vin-
sæli leiðsögumaður Ferðafé-
lagsins.
Við höfðum áður komið sam
an að Selatöngum. Það var í
fyrravor. Þá var bjart yfir sjó
og landi og sæmilegt veður, en
hann hryggjaði við ströndina.
Þegar við komum að Sela-
töngum rýndum við í búðar-
tóttirnar og horfðum yfir sund-
ið. Á meðan dró hann sama.n
í vestrinu. „Hann er fljótur
að drífa í“, sagði Jóhannes,
og á'tti við að hann væri fljót-
ur að hvessa. Jóhannes og
Eyjólfur eru gamlir sjómenn.
Það má stundum heyra á
tungutaki þeirra.
Þegar við ókum heim úr
þessari ferð, fórum við fram
hjá Hrauni og ákváðum þá að
skreppa aftur suður eftir og
taka Magnús með.
Nú vorum við aftur á leið
að Selatöngum til að uppfylla
gamalt loforð, sem við höfð-
um gefið sjálfum okkur.
í uipphafi ferðar spurði ég
Jóhannes um Selatanga.
„Það er bezt að þú spyrjir
Magnús á Hrauni um þá“,
sagði Jóhannes". „Ég gæti
ímyndað mér að hann kunni
skil á sögu þeirra.
Á Selatöngum var verstöð
má enn sjá gróðurbletti og bæj-
artóttir".
Úti var nepjukaldi og það
hafði snjóað. Eyjólfur, sem
sat í framsætinu, pírði augun
og sagði:
„Hann er daufur yfir Reykja
nesfjallgarði".
„Ætli snjói í Grindavík“,
spurði ég.
„Ónei“, svöruðu þeir einum
rómL
„Kannski hefði ég átt að
koma með koníakspela til að
ylja ykkur“, spurði ég.
„Nei“, sagði Eyjólfur, „ég
drekk ekki koníak nema í
heitu.
„Hann vill ekkert kulda-
skólp", sagði Jóhannes.
Eyjólfur sagði: „Þegar Helgi
lóðs kom eitt sinn fullur heim
— hafið þið heyrt það — þá
segir konan „Æ“, segir hún,
„farðu nú að hátta, Helgi
minn, og biddu guð fyrir þér“.
„Ha“, segir karlmn, „guð?
Nei, ég vil engan guð“. „Hann
vilil ekki einu sinni guð“,
segir þá konan“.
Þar með var koníakið úr sög-
unni.
Jóhannes skimaði í allar áttir
eins og gömlum sjómanni
sómdi.
„Hann verður líklega hægur
í dag“, sagði hann. „Hægur
útsynningur, en kular í élinu.
Gæti orðið svolítið brim“.
„Þó það nú væri, þetta opna
haf‘!, sagði Eyjólfur.
„En hvað um Selatanga",
skaut ég inn í.
„Þar var útræði fram um
1880“, sagði Jóhannes. „Þá þótti
sfaðurinn útúr og farið að
brydda á nýjum tíma í Grinda-
vík og víðar“.
„Ætli þar hafi orðið mikil
slys?“ spurði ég.
„Óljósar sagnir eru um
slys“, sagði Jóhannes. „En
Karlarnir siem koma við sögu:
tók myndina á Selatöngum.
þegar við vorum þar í fyrravor.
Já, reyndar hef ég alltaf heyrt
söng úr einni tóttinni, þegar
ég bef komið að búðunum.
Magnús á Hrauni, Eyjólfur og .lohannes. Sveinn Þormóðsson
aurn on
ip Saty
frá því á 14. öld“, bætti hann
þó við. „Þá rann Ögmundar-
hraun og eyðilagði lending-
una í gömlu Krísuvík, sem nú
heitir Húshólmi og er nokkru
fyrir austan Selatanga, Þar
ekki áreiðanlegar".
„Hefurðu séð nokkuð þar,
sem bendir til slysa“, spurði
ég Eyjúlf.
„Nei, ég heyrði bara dálít-
inn söng úr einni tóttinni,
Þeir hafa sungið mikið í gamla
daga.
En ég heyrði engan söng,
þegar við Jóhannes fórum
þangað í vor. Þá var eitt-
hvað bölvað rifrildi í ei-nni
tóttinni".
„Já, þú varst að tala um
það“, sagði Jóhannes. „Ekki
beyrði ég það“.
„Nei, þú heyrðir það ekki“,
sagði Eyjólfur. „Ég heyrði það
aðeins fyrst þegar við komum
að túttarbrotunum, en svo var
eins og það dæi út. Ég kom
fyrir mörgum árum í her-
bergi í húsinu Nýlemdiugötu
19. Húsráðendur, sem voru
kunningjar mínir og vissu að
ég sé stundum ýmislegt,
sögðu: „Sérðu ekki eitt'hvað?"
„Ojú, ekki get ég neitað því.
Ég sé einhvem slæðing",
segi ég. „Það er görnul kerl-
ing úti í horni, hún er að bogra

- * W*r *
y*
gptl*
Horft yfir sundið.
yfir einihverju og öll í keng“.
Ég lýsti henni fyrir fólkinu,
sem sagði að lýsingin stæði
heima. „Þetta er hún Guðrún
gamla í Stafnesi, hún átti
hekna hér og hafði prjúna-
vélina sína í horninu því
arna“. Það hefur orðið eitt-
hvað eftir af henni þarna“.
„Orðið eftir“, endurtók ég.
„Já, tilveran er undarleg.
Hún skilar öllu. Ekkert týn-
ist. Þetta voru eftirstöðvar atf
Guðrúnu. Hún var þarna auð-
vitað ekki sjálf. Ég skynjaði
engan persónuleika í mynd
hennar. Hér sitjum við og
tölum saman, og það geym-
ist. En einhvern tírria sér eða
heyrir einhver til okkar. >á
verðum við kannski komnir
langleiðina inn á astralplan-
ið.“
Við hlustuðum á Eyjólf, þögð
um. Nú talaði sá, sem hafði
sjón og heyrn til tveggja
heima. Bílstjórinn dró jafnvel
úr ferðinni, og var farinn að
leggja við hlustirnar. Eyjúlf-
ur átti leikinn.
„Það hefur verið mikill söng-
ur í gamla Kleppsbænum",
sagði hann. „Þegar ég kom
fyrst að bænum, var hann
yfirgetfinn, en uppistandandi.
Þá heyrði ég sálmasöng. Þeir
hafa líklega s.amyizkusamlega
leisið húslestrana sína og sung-
ið sáima, gæti ég trúað, kannski
ekki veitt af“.
Það varð þögn.
„Hefurðu séð nokkuð",
gaukaði ég að Jóhannesi.
„Nei, ekkert“.
„Jú, hann hefur séð margt“,
sagði Eyjólfur. „Hann hefur
séð margt fallegt. Hann hefur
séð há ög tignarleg fjöll í öfll-
um veðrum. Hann hefúr hortft
yfir örætfin og þekkir ótal ör-
nefni. Hann hefur séð það sem
er eftinsóknarverðast, landið
Dkkar í allri sinni dýrð“.
„Já“, sagði Júhannes, „það
nef ég. En maður þarf ekki
Framhald á bls. 2
%