Morgunblaðið - 19.11.1967, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. NÓV. 1967
7
Loftmynd af Dalvík.
skurðinum. Það var talið að hval
rekinn hefði bjargað mörgum
h::im:lum frá sulti, bæði hér og
í náiægum sveitum. — Við vor-
um sjö systkinin, en nú eru að-
eins þrjú á lífi, og er ég þeirra
elztur. Um aldamóiin vorum við
hin eldri komin til nokkurs
þroska, og sum fulivinnandi. Það
var alltaf nóg að starfa, einkum
á sumrin. Sumarið 1906, þegar
ég var 16 ára. réri ég á árabat
föður, mins, en það var síðasta
vertið sexærmganna frá Böggvi-
staða„andi. Þetta sumar var
erfitt, en ég fann sð róðurinn
var hin bezþa líkamsþjálfun, og
þarna kynntist ég stvinnugrein,
sem stunduð hafði verið af
svarfdæiskum bændum um alda-
raðir en nú var að iaka enda,
því vélbátarnir voru á næsta
ieyti“.
„Varð ekki mikil breyting og
minna erfiði, þegar vélbáiarnir
komu til sögunnar?"
,,Ég veit ekki hvað segja skal.
Menn héldu að sjósóknin yrði
leikur einn. Erfiðið var kannski
minna, en vökurnar miklu
me:ri“.
„Er það misminm hjá mér að
ég hafi heyrt að foreldrar þínir
hafi á fyrstu árum sínum á Sand
inum haft búskap með sjósókn-
inni?“
„Þig minnir rétt. Þau höfðu
ofurlítinn búskap, kýr og kin8-
ur,ð þá var ég meira að segja
srnali".
„Það má segja að þú hafir ekki
verið við eina fjölina feldur, en
hvað getur þú sagt mér um
menntun ykkar systkinana“.
„Foreldrar okkar gerðu sér
m kið far um að við fengjum
sæmilegan undirbúning undir
lifið. Ég tel að við höfum verið
vel sett með það. Björn Árnórs-
son á Hrísum rak skóla um alda-
mótin og litlu se:nna stofnaði
Þorva-idur Ba'dvinsson, sem var
gagnfræðingur, unglingaskóla í
Árgerði, það var í torfbæ sem 40
árum seinna var svo notaður
sem hænsnakofi. Þetta var fyrsti
vísir að unglingaskóla á Dalvík.
Þar vorum við látin lesa hús-
lestra alla föstuna ogskapaði það
keppni milli nemenda, þvi það
olli miklu hneyksli ef okkur fip-
aðist í „Faðirvorinu“. Eftir veru
mina þarna hóf ég nám í gagn-
fræðaskólanum á Akureyri, og
var þar rúman vetur, en varð
þá að hætta vegna veikinda. Svo
var það veturinn 1919—11 að ég
hóf nám í Verzlunarskóla ís-
lands í Reykjavik. Um vorið,
þegar ég kom heim veiktist ég
a£ illkynjaðri blóðeitrun, og lá
allt sumarið og veturinn á milli
heims og helju. Eftir tvö ár
komst ég þó í skólann aftur og
utskrifaðist 1914. Þá var skóla-
stjóri þar Ólafur G. Eyjólfsson
og mæltjst hann til þe&s við mig
að ég færi til Danmerkur um
haustið á vegum líftrygginga-
félags, sem hann var umboðsmað
ur fyrir, og starfaði svo hér fyr-
ir félagið ef um semdist. Þá var
Þorsteinn bróðir minn athafna-
mesti framkvæmdamaður hér á
Dalvik og vann ég því hjá hon-
um um sumarið, en fór svo út
um haustið, þótt útlitið væri
heidur skuggalegt vegna ófriðar-
ins, sem var skollinn á. Þá voru
tundurdufl dreifð um allan sjó,
en á þessum árum setti maðuT
ekki allt fyrir sig. í Kaupmanna-
höfn dvaldi ég á annað ár og
likaði heldur illa vxstin. Matur-
inn var af skornum skammti og
kaupið aðeins 70 krónur á mán-
uði, sem nægði rétt fyrir her-
bergi og einni máltíð á dag, svo
að þetta var hálfgerður sultar-
tími. — Það fór svo að lokum,
að ég sagði upp starfinu vegna
missættis við forstjórann, og
fannst félagið líka svo illa statt
fjárhagslega, enda varð það
gjaldþrota nokkrum árum síð-
ar“.
„Fórstu svo heim aftur frá
Kaupmannahöfn?“
„Eftir að ég hætti hjá líf-
tryggingafélaginu, starfaði ég
um tveggja miánaða skeið hjá
heildsölufyrirtæki, eftÍT það tók
ég mér far með gamla Goða-
fossi, og munaði mjóu í þeirri
ferð að ég yrði tekinn til fanga
af þýzkum tundurspilli. Þetta
var laust fyrir áramót 1915.
Vorið eftir hóf ég svo útgerð í
félagi við Þorstein bróður minn,
ng byrjaði þá einnig að verzla
með smávöru, þótt ekki leysti
og borgarabréf fyr'r en 1919. —
Þetta sumar byrjaði ég einnig
á fiskýerkun, sem ég hélt áfram
m-eð, til 1940. Árið 1950 hætti
ég öllum afskiptum af útgerðar-
málum, en við verzlunina hangi
ég enn, eins og þú veizt“.
„Hefir þú orðið fyrir nokkr-
um sérstökum óhöppum fjár-
hagslega?“
„Ó já! Ég hefi nú eki farið
varhluta af þvi. Það var til dæm
is skömmu eftir að ég byrjaði að
verzla, að ég átti hlut í fisk-
farmi, sem sendur var til Ítalíu.
Allt virtist í bezta lagi, hátt verð
á fiskinum og farmurinn tryggð-
ur. En þetta var seglskip, án
hjálparvélar, og lenti í logn-
deyðu í Miðjarðarhafinu og tafð-
ist svo, að farmurinn eyðilagð-
ist að mestu. Tapið myndi svara
nú til 3—4 hundruð þúsund kr.
Öðru óhappi varð ég fyrir 10 ár-
um síðar. Þá var hér starfandi
síldareinkasala, sem síðar fékk
nafnið „Síldareinkasalan sálaða“.
Var hún þannig skipulögð, að út-
gerðarmenn og sjómenn áttu að
leggja til síldina, en einkasalan
að sjá um verkun á henni og
koma henni í verð. Fram-
kvæmdastjórarnir voru Einar
nokkur Olgeirsson og mig minn-
ir Pétur Ólafsson. Menn hugðu
gott til glóðarinnar og horfðu
björtum augum til framtíðarinn-
ar. Það var komið langt fram á
sumar, þegar verðið var ákveð-
ið, tvær krónur á tunnuna. Ég
segi og skrifa tvær krónur. Ég
brá mér þá til Akureyrar til
þess að taka eftirstöðvarnar, en
þá var einkasalan orðin gjald-
þrota, og engan pening að fá.
Þetta var mikið áfall fyrir mig,
þar sem ég var búinn að gera
upp við hásetana með tveggja
krónu verði. Það var verðmæti
450 tunna af síld, sem mundi
gera nú um 150 þúsund krónur.
Margir fylltust gremju sem von-
legt var, roenn höfðu ekki fyrir
fæði sínu. Flestir töldu að komm
únistar ættu einir sök á því
hvernig fór, en þeir voru hinir
borubröttustu og fremstu áróð-
ursroenn þeirra héldu áfram að
þruma út yfir landsbyggðina
boðskap Marx og Lenins. Og and
inn hefir sannarlega komið yfir
þá, því einn . þeirra korost að
þeirri niðurstöðu að Páll post-
uli hefði verið hálfgerður grillú-
fangaðri, sem ekki næði með
tærnar þar sem Þórbergur
Þörðarson hefði hælana. Það er
djarft til orða tekið. Eíns og
kunnugt er var Páll einn stærsti
andi veraldarsögunnar. Annar
var svo háfleygur að kalla þenn-
an gleðiboðskap kommúnismans
„Svalalind nýrrar siðmenning-
ar“.
„Mér hefir verið sagt, að þú
hafir alla tíð verið afar pólitísk-
ur, sannur sjálfstæðxsmaður?"
„Nei,, það er ekki rétt. Það er
engin pólitík í því þótt maður
kaupi og lesi Morgunblaðið. Ég
hefi að 'vísu fylgt Sjálfstæðis-
flokknum að málum frá upphafi.
Ég var aldrei flokksbundinn fyrr
en ég var kominn yfir miðjan
aldur. Ég hefi fylgt flokknurn
af sannfæringu, en ekki af hags-
munaástæðum".
, „Svo hefur þú gengt ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir hreppinn.
Framhald á bls. 14
VARAH LUTIR
111 í I .IrUUlJu UlllHtU
NOTIÐ AÐEINS FORD FRAM-
LEIDDA VARAHLUTI TIL END-
URNÝJUNAR í FORD BÍLA —
HR. KRISTIÁNSSON H.F.
U M B 0 {] I i) SUDU.RLANDSBRAUT 2 • SÍMI 3 53 00
Bifreiðaeigendur!
NÝJUNG í ÞJÓNUSTU!
Eru hemlarnir í lagi á bifreið yðar?
Við athugum ástand hemlana endurgjaldslaust,
fyrst um sinn alla virka daga frá kl. 8.00—10:00.
Vinsamlegast pantið tíma í síma 31340.
Hemlaverkstæðið STII.LING H/F.
Skeifan 11 •— Simi 31340.
Laus staða
Tæknifræðingur eða tæknifróður maður,
með staðgóða þekkingu í rafeinda- og raf-
magnsfræðum t. d. varðandi fjarskipta-
tæki, hljómburðartæki, lækningatæki,
mælitæki, ljósabúnað o. s. frv. óskast til
fyrirtækis, er hefur aðalumboð á íslandi
fjHir erlenda rafbúnaðarverksmiðju, sem
er ein sii þekktasta og stærsta sinnar teg-
undar í heiminum. — Starfið mun eink-
um felast í markaðskynningu og sölu
viðkornandi rafmagnstækja. Góð ensku-
kunnátta er skilyrði. — Skriflegar um-
sóknir með upplýsingum um aldur,
menntun, fyrri og núverandi störf og
vinnuveitendur, símanúmer og heimilis-
fang, og ennfremur hvort umsækjandi
hefur áhuga fyrir starfi til frambúðar,
óskast sendar afgreiðslu Morgunblaðsins.
— Umsóknir merkist: „Rafmagn — 2530“.