Morgunblaðið - 26.01.1968, Blaðsíða 20

20
MOKGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 1968
- KÓREA
Framhald af bls. 1
við Khe Sanh og eru þess albún
ít að hrinda sókninni.
9 í aðeins nokkurra kílómetra
tfjarlægð, handan landamaera
Laos, náðu hermenn komamún-
ista einu virki hermanna Laos-
stjórnax á sitt vald í kvöld með
stuðningi hermanna frá Norður-
Vietnam.
Diplómatískar leiðir reyndar
Blaðafulltrúi Johnsons forseta,
George Christian, sagði er hann
skýrði frá útkvaðningu manna
úr varaliðum flughers og flota
i dag, að Bandaríkjastjórn héldi
ófram tilraunum sínum til að
fá „Pueblo“ og áhöfn skipsins
sleppt úr haldi eftir diplómatísk
um leiðum. Útkvaðningin er talin
bein viðvÖTun til Norður-Kóreu
stjórnar þess efnis, að gripið
verði til hefndarráðstafana verði
„Pueblo“ ekki sleppt úr haldi,
en stjórnmálafréttaritaTar kalla
fljóthugsaðar fréttir frá Seoul,
að undirbúningur hefndarráð-
stafana sé þegar hafinn.
Samkvaemt áreiðanlegum heim
ildum í Seoul munu Bandaríkja
menn gera loftárásir á tiltekin
skotmörk í Norður-Kóreu ef
Fueblo verðuT ekki fljótlega
sleppt. Einnig er um það rætt
að gerð verði árás flugvéla og
herskipa á hafnarborigina Won-
san, þar sem „Pueblo" er nú eða
að Norður-Kórea verði sett í
hafnbann.
f>eir 14.600 menn sem kvaddir
hafa verið til virkrar herþjónustu
eiga að manna 372 orrustu-,
sprengju- og flutningavélar, en
enn hefur engin ákvörðun verið
tekin um útkall manna úr vara-
liði land'hersins. Varaliðarnir
áttu að mœta til stöðva kl. 4 að
íslenzkum tíma í nótt, og tals-
maður landvamaráðiuneytisins
sagði í kvöld að enn hefði engin
ákvörðun verið tekin um það
hvort þeir yrðu sendir úr landi.
Ákvörðunin um herkvaðning-
una var tekin á fundi sem Jotfrn-
son forseti hélt í Hvíta húsinu
með Robert McNamara land-
vamaráðherra, Dean Rusk utan-
ríkisráðherra og Arthur Gold-
berg, aðalfulltrúa USA hjá SiÞ.
Taugaspenna í kauphöllum.
U Thant, framkvæmdastjóri
SÞ, sagði í kvöld að hann hefði
ekki í hyggju að hafa afskipti af
„Pueblo“-málinu upp á eigin
spýtur, en þá hafði engin beiðni
borizt um að SÞ hefðu afskipti
af málinu. OrðTÓmur vax á
kreiki um það í kauphöllum í
New York í dag að „Pueblo“
hefði þegar verið sleppt úr haldi,
en blaðafulltrúi Johnsons sagði,
að það væri hreinn uppspuni.
Verðhréf féllu í verði vegna
Pueblo-málsins í morgun en
hækkuðu aftur eftir herkvaðn-
inguna.
Christian blaðafulltrúi sagði,
að fullt samráð hefði verið haft
við Suður-Kóreustjórn og aðrar
ríkisstjórnir vegna málsins.
í kvöld sagði Moskvu-útvarpið
að Norður-Kóreumenn hefðu
gert „rétt“ er þeir tóku „Pueblo“,
en sovézk fjölmiðlunartæki hafa
foTðazt að láta í ljós velþóknun
á aðgerðum Norður-Kóreu-
manna. Áður hafði Tass-frétta-
stofan harðlega gagnrýnt Banda-
ríkjamenn fyrir hættulegar og
svívirðilegar ögranir í sambandi
við „Pueblomálið". Athygli vek-
ur að Kosygin forsætisráðherra
er farinn til Nýju Delhi eins og
ekkert hafi í skorizt og þykir það
benda til þess að Rússar hafi
ekki talið „Pueblo“-málið alvar-
legs eðlis.
Sovézk blöð settu í dag
„Pueblo“-málið í samhand við
flug vetnissprengjuflugvéla yfir
Grænlandi, yfirgang á landa-
mærum Kambodíu og fleira er
þau telja bera vott um árásar-
hneigð bandarískra heimsvalda-
sinna um allan heim.
Hættumar
Samkvæmt áreiðanlegum heim
ildum í Washington eru þessi atr-
iði Johnson efst í huga vegna
„Pueblo“-málsins.
• Loftárás á Norður-Kóreu
Franski gamanleikurinn Indíánaleikur, sem frumsýndur var hjá Leikfélagi Reykjavíkur I haust, hef-
ur nú verið sýndur 24 sinnum, en 25. sýning er annað kvöld, laugardagskvöld. Sýningum fer nú aff
fækka, þar sem tvö ný verkefni eru í uppsiglingu hjá Leikfélaginu. Myndin er úr IiXJíánaleik og
sjást þar Sigríður Hagalín, Brynjólfur Jóhannesson og Guffrún Asmundsdóttir, sem leika aðalhlut-
verkin í þessum vinsæla grínleik.
mumdi ekki koma því til leiðar
að „Pueblo“ yrði sleppt en hins
vegar fengju Norður-Kóreumenn
„makleg málagjeld".
• Innrás í Norður-Kóreu gæti
leitt til þess að Rússar og Kín-
verjar kæmu bandamönmim sín-
um ti'l hjálpar og mundi það
leiða til stórfelldrar styníaldar
og jafnvel kjarnorkustyrjaldar.
• Ef bandaríski heraflinn verð-
ur að heyja styrjöld á nýjum
vígstöðvum veikjast yarnir
Bandaríkjanna á öðrum stöðum
og mega þær varla við því þar
sem bandarískar hersveitir eru
dreifðar um allan heirn.
Varað við kjarnorkustyrjöld.
Tveir bandarískir öldunga-
deildarþingmenn demókratinn
Henry Jackson frá Wasíhiirgton-
ríki og repúblikaninn Strom
Thurmond frá Suður-Karolína,
lýstu því yfir að taka „Pueblo"
gæti leitt til þess að Bandaríkja-
menn neyddust til að beita kjcirn
orkurvopnum. Demókratinn
Frank Church kallaði töku skips-
ins styrjaldaraðgerð og krafðist
þess að skipinu og áhöfn þess
yrði skilað og sagði að þjóðar-
heiður Bandaríkjamanna væri í
veði. Flestir meðlimir Banda-
ríkjaþings eru þó sammála um
að reyna beri að leysa málið eftir
diplómatískum leiðum.
Talsmenn bandaríska land-
vamaráðuneytisins hafa ákaft
reynt að visa á bug ásökunum
urn að ekki hafi verið brugðið
skjótt við og flugvélar sendar
„Pueblo“ ti‘l hjálpar áður en skip
ið var tekið á mánudagskvöld.
Talsmenn ráðuneytisins segja,
að þegar fallbyssubátar Norður-
Kóreumanna sigldu að „Pueblo"
hafi y.firmenn Kyrrahafsflota
Bandaríkjamanna ráðið gegn því
að 'herflugvélar yrðu sendar á
vettvang og -hafi ekkert samráð
verið haft við yfirvöld í Was-
hington. Þar sem „Pueblo“ er
lítið skip, illa vopnáð og búið
mjög nýtízkulegufln fjarskipta-
tækjum hafa risið upp haxðar
deilur um hvers vegna skipinu
barst ekki aðstoð flotadeilda eða
flugvéla þegar Norður-Kóreu-
menn létu til skarar skríða.
Merkileg tæki.
Heimildir í bandaríska land-
varnaráðuneytinu herma, að
skipherrann á „Pueblo", Lloyd
M. Butcher, hafi skipað svo fyr-
ir að mikilvægustu fjarskipta-
tæki yrðu eyðilögð, svo og dul-
málslyklar, áður en Norður-
Kóreumenn gengu um borð. Skip
ið var meðal annars búið ná-
krvæmum hlustunartækjum, sem
eru margra milljóna dala virði,
og ef kommúnistar hafa náð
þessum og öðrum tækjum
óskemmdum á sitt vald er hér
um að ræða mikinn sigur fyrir
gagnnjósnaþjónustur kommún-
istalandanna, að því er heimildir
í Washington herma.
í Washington er sagt að ýmsar
ástæður séu fyrir því að ekki
voru sendar flugvélar eða her-
skip „Pueblo" til hjálpar, en upp
lýst hefur verið að Butcher skip-
herra hafi beðið um aðistoð.
Ástæðurnar eru m.a» sagðar stað
setning skipsins, óvissa um við-
brögð Norður-Kóerumanna, sú
staðreynd að bandarísk herskip
voru hvergi nærri staðnum held-
ur langt í burtu og loks sú stað-
reynd að Norður-Kóreumenn
höfðu stigið um borð í „Pueblo“
þegar beiðnin barst. Aðstoðar-
varnarmálaráðherra Banidaríkj-
anna, Phil G. Goulding, segir
það uppspuna frá rótum er
Norður-Kóerumenn halda fram
að „Pueblo“ hafi verið í norður-
kóreskri landhelgi og á því leiki
enginn vafi að skipið ‘hafi verið
á alþjóðasiglingaleið þegar at-
burðurinn gerðist. Tatfsmenn
ráðuneytisins leggja áherzlu á,
að yfirlýsing sú er fulltrúar
Norður-Kóreumanna lögðu fram
á fundi vopnahlésnefndar Kóreu
í Panumjon í gær þar sem sagði
að Butcher skipherra hefði játað
að skip hans hefði stundað
njósnir í landhelgi Norður-
Kóreu væri fölsuð, enda benti
orðalagið til þess að Bandaríkja-
maður gæti hvorki hafa skrifað
eða samið yfirlýsinguna. Tilmæl-
um Bandaríkjamanna um að skip
inu og áhöfn þess yrðí skilað
var vísað á bug, en bandarískir
sérfræðingar sagja að lesa megi
miilli línanna að Norður-Kóreu-
menn kynnu að vera fáanlegir
til að sleppa áhöfninni _en ekki
skipinu.
Vilja þeir skoffa skipiff?
Hin neikvæðu svör Rússa við
tilmælum Bandaríkjamanna um
að beita áhrifum sínum til þess
að skipinu og á'höfn þess verði
sleppt hafa komið þeim orðrómi
á kreik að Rússar vilji ekki knýja
á Norður-Kóreumenn fjrrr en þeir
hafi skoðað tækjabúnað skips-
ins. Bandarískir embættismenn
segja að ekkert bendi til þess að
Rússar hafi komið áleiðis til
Norður-Kóreumanna beiðninni
um að „Pueblo“ verði sleppt. f
Washington velta menn því fyr-
ir sér hvort RússaT mttni beita
sér í málinu eftir tíu daga eða
svo, þegar þeir hafi kynnztf öll-
um leyndardómum fjarskipta-
tækjanna í ,,Pueblo“ svo framar-
lega sem þau hafa ekki verið
eyðilögð, en það eina sem liggur
fyrir er tilkynning Butchers skip
herra um að hann hafi skipað
svo fyrir að mikilvægutstu tækin
skyldu eyðilögð.
Átök á landamærum.
í dag var haldið áfram leit að
norður-kóreskum hermönnum
sem á sunnudaginn laumuðust
inn í höfuðborg Suður-Kóreu,
Seoul, og reyndu að ráða hátt-
setta menn af dögum. Tveir suð-
ur-kóreskir hermenn féliu og
áitta bandarískir særðust í átok-
um við þennan flokk Norður-
Kóreumanna i dag, en þeir hörfa
nú til landamæra N'orður-Kóreu.
Alls hafa 12 bandarískir her-
menn særzt og að minnsta kosti
17 Suður-Kóreumen n fallið í
átökum við Norður-Kóreumenn-
ina, sem eru 30 talsins. 17 þeirra
hafa verið felldir og einn tekinn
til fanga.
í Seoul er almennt talið að
Norður-Kóreumenn hyggist nú
hefja umfangsmiklar skæru-
aðgerðir í Suður-Kóreu. Norður-
Kóreumaður sá, sem tekinn hetf-
ur verið til fanga, hefur sagit að
komið hafi verið á fót liði 2.400
manna úr her Norður-Kóreu-
manna, sem hatfi verið sérþjálf-
aðir í skæruhernaði í Suður-
Kóreu. f dag reyndi hópur Norð-
ur-Kóreuimanna að ryðjast yfir
landamærin og einnig var ráðizt
með handsprengjum á varðburn
rétt sunnan við markalínuna.
Árið 1066 gerðust Norður-
Kóreumenn sekir um 50 hryðju-
verkaaðgerðir í Suður-KÓTeu, en
í fyrra fjölgaði þeim í 500 og er
hér um að ræða alvarlegt vanda-
mál fyrir yfirvölid í Suður-
Kóreu. Áður fyrr einskorðuðust
aðgerðir Norður-Kóreumanna
við njósnir en nú einbeita þeir
sér að skemmdarverkum.
- UTAN ÚR HEIMI
Framhald af bls. 14
að hefja meiri háttar aðgerð-
ir til þess að afla stuðnings
fyrir því, að viðræður verði
hafnar að nýju við Bretland,
enda þótt þessar hreyfingar
hafi ekki enn getað komizt
að samkomulagi um að sam-
einast í baráttu sinni. Verk-
efni þeirra ætti að vera til-
tölulega auðvelt, því að vilji
til þess að reyna að komast
að samkomulagi við Breta er
útbreiddur um alla Rhodesiu.
Hinis vegar er sú skoðun
ekki rfkjandi, að Rhodesia
þurfi nauðsynlega að komast
að samkomulagi, og menn
gera sér ekki grein fyrir því
almennt, hve miklu fjárhags-
tjóni refsiaðgerðirnar hafa
þegar valdið og eiga eftir að
valda. Það er ekki heldur
fyrir henidi neinn vilji til
þess að breyta niúverandi
ástandi, sem tryggir örugg-
lega, að hinn afríski meiri
hluti gerir ekkert tii þess að
lyfta af sér okinu.
- GRIKKLAND
Framhald af bls. 1
'ömu erindagerðum og ambassa-
dor Breta.
Gríska herstjórnin segir, að
enn sé þingbundin ko*ungsstjó#n
í landinu, úr því að rikisstjóri
hatfi verið Skipaður staðgengill
konungs, sem enn dvelur ásamt
fjölskyldu sinni í Róm.
I dag ákærði herstjórnin fyrrv.
forsætisráðherra, Konstantín
Kollias fyrir að hafa ásamt öðr-
um skipulagt samsæri gegn
stjórninni í desember, - en sem
kunnugt er stóð Konstantín kon-
ungur fyrir þvi samsæri Kollias
kom til Aþenu frá Róm 7. janúar
sL
— Horfumst í augu
Framhald af bls. 3
og fyrir fullorðna afbrota-
menn. Þama þurfum við lika
að taka okkur á.
Að minu áliti vantar okk-
ur hér vistbeimili, sérstak-
lega fyrir unglinga á aldrin-
uan 14—17 ára. Vistheimili
þetta ætti rfkið að reka og
þar þyrfti að vera aðstaða til
vinniu og náms fyrir þá ungl-
inga, sem þess þurfa með.
Heimili fyrir þessa alduns-
flokka er alls ekki til hér á
landi, þó þörfin fyrir það
virðist fara stöðugt vaxandi.
í stuttu máli sagt: Við þurf
um að endurskoða allt okkar
kerfi í sambandi við meðferð
atfbrotaunglinga. Síendurtek-
in afbrot sýna glögglega, að
núverandi kerfi er allt otf ó-
fullkomið.
— Stofnun heimaviistar-
sikióla fyrir þessi börn er
mjög athyglisvert mál og
fellur að nokkru saman við
það, sem ég sagði Ufln vist-
heiimili áðan. Það sýnir sig
glögglega, að flestir afbrota-
unglingar eru á einhvern hátt
afbrigðilegir í sambandi við
skóla — hafa verið reknir,
eða sækja hann slœlega.
Á þessu sviði yrði aukið
aðhald til storbóta að minni
hyggju.
Við verðum að reyna að
finna einhverja lausn til raun
hæfari hjálpar afbrotaungl-
inga og því íyrr, sem við v)ð
urkennum þennan vanda og
reynum að leysa hann þvf
bef.-a, sagði Kristján að iok-
um.
— Kvikmyndahátíð
Framhald aí bls. 19
skák við búsbóndann, en tengist
smám saman sterkum böndum
við eiginkonuna. Er myndin
mjög nékkvæmlega gerð og vel
uppbyggð, og er mikill munur á
henni og „Love Dossier", sem er
barmafull af hugmyndum en
losaraleg í uppbyggingu. Einnig
var Zagreb-myndin miklu betri
tæknilega, einkum þó hvað
snerti lýsingu og sviðsetningu.
Með flestöllum myndunum
voru sýndar stuttar teikni-
myndir frá ýmsum löndum. Hef-
ur stefnan í gerð teiknimynda
tekið allmjög hliðarskerf frá
stefnu Disneys, sem var að
teikna öll smáatriði a.f mestu ná-
kvæmni. Er aðaláiherzlan lögð á
mjög einfaldar teikningar á ein-
litum bakgrunni og ekkert teikn-
að annað en það, sem mestu máli
skiptir.
London 16. jan. ’68.
Sigurður Sverrir Pálsson.
- BÓKMENNTIR
Frambald af bls. 15
Það er fróðlegt að les um hin
úreltu vinnubrögð í endurminn-
ingum Sæmundar Dúasonar; og
fróðlegra fyrir þá sök, að í þeim
endurspeglast svo vel fyrri tíð-
ar þjóðlíf íslendinga, drepandi fá
breytt, einhæft og vanábundið.
Og það er líka í samræmi við
fyrri tíðar hugsunarhátt, að Sæ-
mundur telur það allt hafa ver-
ið gott og blessað.
En nú telst þetta sem sagt allt
til liðins tíma, vinnubrögðin úr-
elf og undirgefnin fyrfr bd.
Erlendur Jónsson.