Morgunblaðið - 25.02.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 1908
- t ISTIR B ÓKMEITIR - l ISTIR B ÓKMEiTIR - 1 ISTIR BÓKMÍiTIR - l ISTIR
Listmálarar eiga ekki að leita þess nýja
— það skapast ósjálfrátt
Viðtal við Jóhann Briem listmólara
FJÖGUR ár er tími sem lengi
er að líða hj'á ungu fólki. Á því
aldursskeiði breytast álhugamál-
in og viðhorfin ört, svo það sem
var áihugamál í gær víkur fyrir
öðru í dag. í>að eru liðin fjögur
ár frá því að Jóhann Briem hélt
síðast málverkasýninigu og því
er eðlilega mangt ungt fólk, sern
ekki hefur haft mikil tækifæri
til að kynnast list hans. Mál'verk
um hans rétit bregðuir fyriir á
mál'verkaupþboðum, eða hægt er
að sjá þau í heiimaíhúsum. Og það
er nóg til að kveikja löngunina
tli að sjá meira. Lofsvert er þvi
framtak Menntaskólanemia, að
standa nú fyrir yfirlitssýningu á
vefkum Jóthanns og er vissulega
ástæða fyrir annað ungt fólk að
sýna, að það kann að meta þetta
framtak og sœkja sýninguna. Og
enginn verður fyrir v'on/brigðum.
Stóra B'orgundarhólm'sklukkan
slær níu högg. Tónar hennar eru
frá Þýzkalandi og hélt rnína
fyrstu sýningu. Tvær af mynd-
unuim sem nú eru sýndar voru
á þeirri sýningu, en flestar eru
máiaðar á sl. 15. árum.
— Hvar var það sem þú sýnd
ir 1934?
— Það var í Gút'tó. Þá voru
al'lar sýningar haldnar þar í
litla salnum uppi á lofti. Ás-
grímur Jónsson hélt alltatf mál-
venkasýningar þar um páskana.
Þetta var eini sýningarstaðurinn
sem til greina kom og menn
gerðu sig ánægða með hann.
Kröfurnar voru ekki svo miklar.
— Og sýningar þínar, hvað
eru þær orðnar margar?
— Átta einkasýningar, þessi
sú níunda. Fjórar síðustu sýning-
ar minar voru í Bogasalnum. Það
er ágætt að sýna þar, einkum yf-
ir sumartímann þegar bir.tan er
góð.
— Hver var ástæðan fyrir því,
að þú namst þína málaralist í
lenzkir Jistamenn?
—- Ég veit ekki. Þetta atvik-
aðist svona. Ég hef ekki verið
neitt’t sérstaklega hrifinn af
Kaupmftnnahöfn. í Þýzlkalandi
var ég fyrst á prfvatskóla á ár-
unum 1929—1931, en þá innrit-
aðist ég í akadem'íið í Dresiten
og stundaði þar n/ám til 1934.
— Heldurðu að þú mundir
mála öðruvísi hefðir þú lært í
Höfn?
— Ég geri ekki ráð fyrir því,
a.m.k. ekki núna. Sjálfsagt hefði
ég gert það til að byrja með,

Þvottakona.
Kindabein.
dálítið háværir og skærir. Þann- I
ig hefur hún slegið í rúm eitt I
hundrað ár. Klukka iþessi er í
stofu Jólhanns Briem, listmfálara,
sem ég heimsótti eitt kvöldið í
þeim tilgangi ,að fá hann til að
ræða svollítið um sjálfan sig og
list sdna. Og það er margt fleira
í stofu Jóhanns Briem, sem
manni finnst gaiman að sj/á. Gam!
ar bækur standa í röð'um í bóka-
hiUunni, ljósastikurnar koma i
mann kirkjulegri stemningu og
það brakar þægilega í eikarstóln
um þegar maður sezt í hann.
Jóhann fær sér sæti andspænis
mér og fær séra í pípu. Viðtalið
getur hafizt.
— Yfirlitssýningin er al'veg að
frumkvæði menntaskólanema,
segir Jóhann. — Þeir lögðu
mikla vinnu í að koma henni
upp. Allar myndirnar voru í ein
staklingseigu og þegar til kom,
voru eigemdurnir nærri því eins
margir og myndirnar. Það eina
sem ég lagði af mörkum, var að
korna miyndu-num fyrir og naut
ég þar fulltingis S'teinþórs Sig-
urðssonar, listmálara. Sýningar-
plássið má segja, að sé ágætt og
af því leyti skemmtilegt, að mað
ur sér ekki allar mymdirnar í
einu. Þóitt salurinn sé bara einn,
er hann dálítið skiptur.
—• Hvað eru elztu miyndirnar
gamlar?
— Frá 1934. Þá kom ég heim
ekki í Kaup-
og flestir ís-
Jóhann Briem,
listmálari.
msðan álhrifa ifbá skólanum
gætti
— Hafa málverk þdn breytzt
mikið í gegnum árin?
— Ekki meira en eðlilegt má
teija. Þú sérð að elztu málverk-
in á sýnimgunni núna ^kera 'sig
ekki úr, að öðru leyti en því,
að litirnir í þeim eru daufari.
Ég mál-a með sterkari litum en
ég gerði. Ég er þannig, að ég vd
helzt engri stefnu fylgja og
skipti mér sem minnst af því
sem aðrir hafa gert, eða eru að
gera og því verða breytingarn-
ar ef til vill mdnni.
— Verða málarar ekki fyrir
mikluim áihrifum h'ver af öðrurn?
— Vissulega, en ekki allir. Ef
allir máluðu með það sjónarmið
í huga að hugsa ekki um aðra
væri listin miklu fjöibreyttari
og meíri tilibreytni í henni. Verk
in yrðu ólíkari hvert öðru. Ég
held, að það sé umlfram allt hjá
listmálara að vera aldrei að l'eita
að neinu nýju. Þeir mienn er það
gera, eru ólíklegastir ti'l að finna
það. Það nýja skapast ósjálfrátt,
en ekki alf þvd að menn séu að
leita þess 'beinldnis.
— Nú eru myndir þínar ekiki
natúralískar. Sækir þú ekki fyr-
irmyndir til náttúrunnar?
— Ég m'ála ná'ttúruna eins og
ég sé 'hana, þegar ég hief hana
ekki- fyrir augunumj. Ég mála
allt innanhúsis og fer al'drei út í
nátt'úruna til þess að draga upp
skissur.
— Er hægt að lýsa því hvernig
málverk þín verða til?
— Stundum veiit maður ná-
kvæmlega hvernig myndin s.kuli
vera áður en mað'UT fer að vinna
hana. Oftar Skapar hún sig sjálf
meðan maður er að vinna að
benni. Hugmyndirnar þróast eft-
ir þv'í sem vinnan gengur.
— Nú segist þú eingöngu
m'ála inni. Er þér þá sarna h'ver
árstíðin er?
— Síður
mála

Blágrýti. — Málverkin þrjú, sem hér er mynda iaf, -eru öll á sýningu Jóhanns.
aldrei við lampaljóis og snerti
því aldrei við þesisu í skamm-
deginu, enda vinn ég að kiennsdu
yfir vetrarrnánuðina. Bezt er að
mláia gíðari hluta vetrar oig um
mitt sumar. Birtan er fallegust
þegar líður að jafndiægrum.
— Finnst þér eklki vont að
starfa að öðrum verkefnum sn
listinni. Slitur það ekki í sunid-
ur fyrir þér?
— Ég er orðin þessu vanur og
mundi ékki kjósa að halfa það
öðru vísi. Held mieira að segja,
að það s'é viss vinningur í þvi.
Það er síður hætta á að maður
byrji aftur á því sama ef mað-
ur fellir ein'hvern tíma úr. Þeir
sem vinna eingöngu að liistinni
og eru vinnusamir eiga það allt-
af á hættu að vera um of háðir
því sem þeir voru síðast að vinnia
að þegar þeir byrja á öðru nýju.
— Hvernig finnst þér aðlbún-
aður listamanna hérlendis?
— Ég þekki ekki svo vel
hvernig það er erlendis núorð-
ið, til'þess að geta talað um sam,
anburðinn. Listamenn verða að
bjarga sér eins og aðrir þegnar
þjóðfélagsins. Það er ósanngjarnt
að gera kröfur til þess, að það
geri meira fyrir þá en aðra. Ég
held, að íslendingar geri eins
mikið fyrir sína listaimienn og
aðrar þjóðir, og ei'tt er víst, það
nær til miklu fleiri listamanna
heldur en hj'á öðrum þjóðum.
Þar eru aðeins fáir sem njóta
aðhly nningar þjóðfélagsins.
— Og fólkið. Er það móttæki-
legt fyrir það sem listamennirn-
ir bera á borð fyrir það?
— Það er al'drei hæg't að ætl-
ast til þess að allur fjöldinn til-
einki sér það, sem maður kemur
með. En íslendingar hafa mik-
inn og einlœgan á'huga á listum.
Anraars eru sýningar orðnar svo
hversdagslegur hlutur, að að-
sóknin að þeim hefur minnkað
þess vegna.
— Metur þú allar myndir þín-
ar jafn.t, Jó'hann?
— Það fer þannig ,að ég tek
eina mynd fram yfir aðna. Ég
held, að flestir séu því marki
brenndir að finnast það nýjasta
hjá sér bezt. Þar koma fram við-
h’orfin sem búa í manni í aug.na-
blikinu .Á þessu eru náttúrl'ega
undantekningar. Jón Stefánsson
sagði, að myndir sem hann legði
frá sér sem mislukkiaðar, sýnd-
i'st sér sem sínar beztu að niökkr-
um tíma liðnum. Hann skýrði
þetla þannig, að það hefði verið
eitthvað í miyndinni sem hann
Framhald á bls. 22