Morgunblaðið - 20.03.1968, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 20.03.1968, Blaðsíða 13
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. MARZ 1968 13 Tilraunir með ræktun sjávarfiska hefur víða borið góðan árangur SIGURÐUR Bjarnason hefur endurflutt þingsályktunartillögu sína um fiskirækt í fjörðum, en tillaga þessi hlaut ekki af- greiðslu á sí3as*ta þingi. f fram- söguræðu sinni með tillögunni á Alþingi gat Sigurður þess að meginefni tillögunnar væri, að Alþingi ályktaði að skora á rík- isstjórnina að láta fram fara at- hugun á möguleikum á vísinda- legri tilraunastarfsemi um fiski- rækt og uppeldi nytjafiska í ein stökum fjörðum er hentugir kynnu að þykja til slíkrar starf semi ,og lagt væri til að haft yrði samráð við Iíafrannsóknar- stofnunina og Fiskifélag íslands um þessa athugun. Sigurður sagði. að á fLskiþingi cg ýmsuim öðrum furrdum út- vegsmanna og sjómanna á lind- anförnuim árum, hetfði oft verið rættt um nauðsyn þess að haíizt yrði handa um fiskirækt og upp- eldi nytjafiska í einsfcökuim fjörð urn í, strandlengju íslands, en að því er vitað væri, mundi Mtið eða ekkert hafa verið aðhafzt í þessum efnum. Slíkar rannsókn- 'ir og tilraunir hefðu þó víða ver- ið re.yndar með góðum árangri. Sigurður sagði, að í Noregi hefði t.d. verið um nokkurt skeið gerðar vísindalegar tilraunir með fiskirækt í fjörðum og vik- um. Hefði í þessu skyni verið rekin rannsókna. og tilrauna- stöð í Fiödevi'ken í S-Noregi. Þar hefði þoriskur verið látinn hrygna í tjörnum eða kerjum á landi, en þorskseiðum síðan ver ið sleppt út í fjörðinn, rétt eftir að þáu hetfðu verið Makin úr eggi. Þéttur skerjagarður lokaði þessum firði, svo að skilyrði væm táiin þarna mjöig góð til þessarar starfsemi. Auk þess hefðu t.d. Svíar hafið slíkar rann sóknir, svo og Japanir og hefðu tiiraunir þeirra þegar borið góð- an árangur. tímaritið Revue de la Conserv, tímarit ð Rovue de la Conserv, en þar segir m.a.: „Tilraunir Japana með fisfci- rækt í sjó hafa borið góðan ér- an.gur vegna hinnar óvenjulegu aðferðar með tæki, sem gefur frá sér hljóðbylgjur, en þetta gerir kleift að fóðra fiska með aðferð hinnar innæfðu eðlishvat- ar. Þegar fiskarnir verða varir við hljóðbylgju.nar koma þeir og hirða fóður sitt .Það tekur 15— 20 daga að innæfa þessa eðlis- hvöt hjá fiskunum, en eftir það er ekki nauðsynlegt að króa þá inni með neti .Aðferð þessi er ekki vinnufrek, þar sem fóðrið er skammtað með sjálfvirku fóð- urtæki, en það er staðsett við hljóðbylgjusendirinn.“ Að lokum sagði Sigurður Bjarnason: Vitað er, að fiskstofn arnir í Norður Atlantshafi eru, í verulegri hættu. Hefur það kom ð fram í skýrslu-m og um- mælum fiskifræðinga og er raun ar öllum Ijóst, sem um þessi mál hugsa. Það er því ljóst ,að nýjar ráðstafanir til frekari verndun- ar ffekistofna við strendur ís- lands eru óhjákvæmilegar. Kem ur þá í fyrsta lagi tii greina tak mörkun á netave ði á hrygning- arsvæðunum. í öðru lagi friðun nýrra svæða fyrir botnvörpu og netaveiði utan 1Z mílna fisk- veiðimarkanna og í þriðja lagi vísindalegar tilraunir til fiski- rafektar hafi unnið mikið og merki'legt starf á sviði fiskrann- sókna og fiskileitar á undautfÖTn um árum. Hefur það starf haft mikla þýðingu fyrir atvinnulíf þjóðarinnar ,en brýna nauðsyn ber til þess að nýrra leiða verði freistað í þessum efnium. Þess vegna er þessi tillaga flutt. Stórauknar fjárveitingar til tannlœknakennslu - húsnœðismál tannlœknadeildar til athugu uar hjá háskólanefnd GYLFI Þ. Gíslason, mennta- j mólairáðherra upplýsti á Alþingi j er hann svaraði framkom'inini! fyriris'pum um starfsaðstöðu tannlæknadeildar Háskólans, að fjárveitingar til tannlækna- kennislu hefðu verið hækkaðar úr tæpum 800 þús. kr. árið 1965 í 2,5 millj. kr. árið 1967. Ráð- herra sagði að ekki væri andan- lega ákveðin framihúðarlausn húsnæð.smiála tannlæknadeildair innar, en það atriði væri ásamt öðrum máiefnum esr vörðuðu framtíðaiþróun Hásfcóla íslands ti'l athugunar hjá háskólanefnd- inni, sem skipuð var 1966 og væri þess að vænta ,að hún lyki störfuim sínum á þessu óri. Fyrirspurn Einars Ágú'stsson- : ar var svohljóðandi: Hvaða ráð- j stafanY hafa verið gerðar eða j eru fyrirhugaðar ti'l þess að j bæta staísaðsfcöðu tannlækna- 1 deildar háskóianis? f svarræðu sinni sagði mennta miálaráðherra m.a.: Alls hefur Háskólinn braut- skráð 65 tannlækna frá þvi að iög uim tannlæknadeild voru sett 1947 og nú eru 43 tann- læknanemnra hérlendis. Tann- lækinakennslari fór fyrstu árin I fram í Hásíkólaibyggingunni. Var gerðuir samningur um afnot, þessa húsnæðis t.i ársins 1969. Framan af árum innirituðustu að mieðaltali 4 stúdentar á ári í tann læknanám, en þeim fó.r smá- fjölgandi. Árið 1960 voru inn- ritaðir 10 stúdentar, 1961 12, 1962 18 og 1963 11. Hau/stið 1964' treystist læknadeild ekki til j þess að taka nema 8 nýstúdenta í tannlæk'nanámið, nema fyrir- heit fengist um, að aðstaða kennsiunnar yrði efld að hús- næði, tækjakosti og martnafla. En er slík efling væri tryggð, var talið æski'legt ,að taka inn 15 nýstúdenta. Ríkisstjórnin 'heimilaði þá háskólanum að innrita 15 stúdenta og hét nauð- isynjlegum fjárveitiniguim til kennslunnar. í framlhaldi af því var fjár- veitinig til tannlæknastofu Há- skólans í fjárlögum 1965 aukdn uim 800 þús. kr., eða í 1559 þús. fci. í fjárlögum 1966 voru í sam- ræmi við tillögur Háskólans veittar 1 mill'j. 729 þús. kr. og í fjárlögum ársins 1967 var fjár veitingm enn hækkuð um nær 50%, eða í 2 millj. 522 þús. kr. Vegna breyttrar tilhögunar er fjárvei'ting t'l tannlæknakennslu ekki sérstakur liður í fjárveit- ingum til háskólans á þessu ári, en er í raun svipuð og á sl. ári. Það skal tekið fram, að þessar fjár'hæðir eiga við fjárveHingar til tannlækninkastofunnar einn- ar. En þar eru ekki talda.r fjár- veiti'ngar til fastra kennara- launa. Ráðherra gat þess síðan ,að frá árinu 1964 hafðu bætzt við alls 8 kennarar tii tannlækna- kenmslu nuim'ið 2,4 milllj. kr. á árinu 1964, en á þessu ári væri hún 5,3 millj. kr. Síðan sagði ráðherra að árið 1965 ,er húsnæðiisvanidamál tann læknakennslunnar hefðu á'gerst befði af Háskólans hállfu verið taldar þrjár leiðir færar til úr- bóta. f fyrsta lagi að byggja sér- staklega fyrr tannlæknadeild. og .mundi slík bygging hafa kost að um 40—60 rnillj. k., fullbúin tækjum. f öðru lagi húsnæði, sem yrði hluti úr. stærri bygg- ingarheild í þágu læknakennslu og í þriðja lagi bráðabingðaihús- næði. Þá gat menntamálaráðher.ra þess, í sambandi við frambúðar- stefnu í menntun tannlækna, að áiiti danska rektorsirns, væri ekki æskilegt að miða tann- læknakenn.sluna hér við að braut skrá fleiri ©n 7—3 kandidata ár- lega, en þar sem talið hefð: ver- ið að fást þyrftu 15 kandidatar árlega, yrði að reyna að semja við erlenda háskóla um að taka við íslenzkum tannlæknástúdent um svo að bilið yrði brúað. Hefði komið í ljós, að Gauta- borgar'háskóli hefði, getað tekið við 8—10 nýstúdentum árlega gegn greiðslu af íslenzkri hálfu vegna rekstrarkostnaðar. Hefði verið áætlað, að sú greiðsla mundi nema um 125 þús. kr. fyrir hvern námsmann, miðað við verðlag ársins 1963. Hetfði ekfci þótt fært, að taka þessu boði, enda hefði þá tilkostnaður á hvern nemanda verið meiri en kennslukostnaöur var áætlaður á hvern ful'lmienntaðan tann- lækni við Háskóla íslands. Þá sagði ráðherra, að sumax- ið 196P hefðu tekizt samningar milli dómismálaráðu'neytisins og menntairiálavéðuneytismis að tannlæknadeildin fengi framleng ingu á húsnæði því er hún hefði í Landsspitalabygginigunni til ársins 1972. eða þar til þeir stú- dentar, sem hæfu nám í tann- lækningum haustið 1966 hefðu að .öllu eðlilegu lokið námi. Árið 1966 hefði ekki farið fram skráning nýstúdenta í tann læknanám, en ákveðið að taka ó móti þe'm er stæðust for- próf í efnafræði 1967. Sam- kvæmt því hefðu verið skráðir 9 stúdentar til náms á öðru ári 'hauistið 1967. Hins vegar hefðu aðeins tveir stúdentar verið sknáðir til náms á fyrsta ári sl. haust og teldi forstöðumaður tannlæknakennslunnar, að það hafi verið óvis'sa um námsað- stöðu til lokaprófs sem mestu réði þar um. Menntamiálaráðuneytinu hetfði verið ókunnugt um þá ákvörð- un læknadeildar, að tilkynna um sækjendum að ekki væri hægt að tryggja þeini nema 5 ára námsvist í deildimli hérlendis Ef til ráðuneytisins hetfði verið lei'tað, hefði það verið neiðu- búið áð beita sér fyrir fraimlen.g ingu leigusarrningsins við dóms málaráðuneytið í eitt ár enn, til þesis að þeir. sem hófu nám á sl. haust gætu örugglega lokið niámi sínu hér á landi. Að lokum sagði náðlherra, að ljóst • væri að framansögðu, að starfsaðstaða tannilæknakennsl- unnar hefði verið stóretfld á síð- ustu árum með f járveitingum til tannlækningastofunnar og auiknu kennaralið1. Hinis vegar væri ekki enn ákveðið hver frambúðarlausn yrði á húsnæð- ismiálum kennslunnar. En það atriði væri ásamt öðrum mál- efnum, s-ern varðaði fraimitiðar- þróun Háskóla íslands til atíhug- unar hjá háskólanefndinni sem sk puð hefði verið 1966 og vænt anlega lyki störfum á þessu ári. RITSTJÓRN • PRENTSMIÐJA AFGREIÐSLA.SKRIFSTOFA SÍMI 1D«1DO | Nýskipan læknaþjón- ustu borgarinnar — ti! umrœðu í borgarstjórn innan tíðar GEIR Hallgrímsson, borgar- stjóri, sikýrði frá því á blaða- martnafundi sinium sl. fösitudag, að iunain tíðar yrðu lagðar fyrir borgarsitjórn •tillögur um nýskip- an lækmiþjónustu í borginiui. Sagði bor'garstjóri að mmegin- efni þesisara 'tiliiagwa mundi v'erða það að gera heimiMs'lœkna starfið e*ftirisóiknarverðara og byggt á þvi að samistar'f takist um, lækniSþjónu'stu í einls'fcöfcuim. hverfum borgarinnar. Sérstö'k nefnd tfiöfu'r is'tartfað að þessum mláíu'm og ibefur hún gert um þau sérstakar til'lögur, se.m e'fcki hafa verið birtar enn. Götuljósastaurar boðnir út aftur — Afstaða borgarinnar til innlendra og erlendra tilboða AÐ gefmi tilefni útboðs Inn- kaupaistofnunar Reykjavíkur- borgar á götuljósiasitaurum, var Geir HaJlgrrímsson, borgarstjóri, inntur eftir því á blaðamanna- fundi sínum sl. föstudag, hver afstaða Reykjavikurborgar væri til útboða á innlcsidum og er- lendum markaði. Borgarstj'óri sagði, að borgin hefði .í vaxandi nmæúji Æarið ú't ó þá brautf að bjóða ú(t verk og innkaup mieð það fyrir auguim að ná sem bagstæðuistuim saimin- ingum um kaup á vöru og þjón- ustu. B'orgaratjóri sagði það vera .siifct 'álit að ú‘tboð®lýsin'g eatti jafnan að vera á fslenzíku áisarnt erlendu mláli og betfði því verið tekin áfcvörðun uim að bjóða gcituljó'sa.stauran'a út afltur. Uhn afls'töðuna til tilboða i.n.nlendra og erlendra aðila sagði borgar- stjóri, að ef gæðin væru saim- bærileg teidi bann verðið á inn- lendu framileiðslunni mega vera ne'kkru hærra en Ihins vagar hljóti Menzfcir tframileiðendur að óisfca efltir þvtf aðlhaldi, sem út.boð á erlendum marfc'aði slkap- ar. — Brú yfir Borgarfj. Fraimlhald aif bls. 16 samtanburði verður einnig að taka tillit til hagnaðar umferðar innar atf því að aka mun styttri vegalengd. Rannsóknir á leið- inni Seleyri-Bongarnes mun pó verða bæði tímafrek og kostn- aðarsöm. Kanna þarf burðarþol botnsins í firðinum með hlið- sjón af hárri vegfyllingu og brú- argerð, þéttleika hans fyrir mis- munandi vatnsþrýstingi innan og utan við veg. Eitt erfiðasta vanda málið verður þó að rannsaka hvaða áhritf vegur og brú yfir Borgarfjörð getur haft á flóða- hættu á láglendinu við Borgar- fjörð í miklum vatnavöxtum og samfara stórstreymi í suðvestan átt og lágum loftþrýstingi. Til þess að fá úr því skorið, þarf m.a. að kortleggja mikið land- svæði við botn fjarðarins, svo að nokkuð sé talið. Til saman- burðar þarf svo a gera áætlun um endurbyggingu núverandi vegar sem hraðbrautar. Rann- sóknir þessar hljóta að taka nokkuð langan tíma og kosfca mikið fé. Að lokinni ræðu ráðberra tóku einnig til máls þeir Halldór E. Sigurðsson, Jónas Árnason og Jó.n Árnason og tóku þeir und- ir það sem fram kom í ræðu fyrirspyrjanda. Að lofcum tófcu svo aftur til máls þeir Ingóltfur Jónsson samgöngumálaráðherra og Ásgeir Pétursson . ISLENDINGAR OG HAFIÐ W hi sYNmm Tillögur þœr um merki sýningar- innar, sem hafa ekki verið sóttar enn, verða afhentar höfundum í skrifstofu sýningarinnar í Hrafn- istu í dag og nœstu daga. Hötundar tilgreini dulnefni, sem þeir notuðu, er þeir sœkja tillög- ur sínar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.