Morgunblaðið - 23.04.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 1968
Jóhann Jakobsson, forstöðumaður almannavarna:
IIm almannavarnir
Hr. ritstjóri!
,,RABB“ grein í Lesbók Morg-
unblaðsins 7. þ.m. með undir-
skrift, Gísli Sigurðsson, fjallar
um velferðarríkið, almannavarn
ir, náttúruhamfarir, vatnsból
Reykjavíkur, hugsanlegan skaða
á raforkuverum, flóðin í Ölfusá
m.m., í þeim „dúr“ að níða Skrif-
stofu Almannavarna. Full ástæða
vaeri að þakka það ef blöð lands
ins tækju mál þetta til meðferð-
ar á hlutlægan og rökvísan hátt.
Það væri nýmæli. Fram að þessu
Pitman School oi English
Árlegir sumarskólar í London, Oxford, Edinborg.
Árangursrík enskunámskeið, þar sem sérstök
áherzla er lögð á að auka getu nemenda til að
skilja enskt talmál og tala ensku fullkomlega.
London (Unversity ColJege) 3. júlí til 30. júlí Og
31. júlí — 27. ágúst.
Oxford — 31. júlí til 27. ágúst.
Edinborg 12. ágúst til 6. september.
(meðan alþjóðahátíðin stendur yfir).
Útvegum öllum nemendum húsnæði.
Lengri námskeið eru einnig haldin í Lundúna-
skólanum árið um kring .
Allar upplýsingar og ókeypis bæklingur frá
T. Steven, principal.
THE PITMAN SCIIOOI, OF ENGLISH.
46 Goodge Street, London W. 1.
Viðurkenndur af brezka menningarsambandinu.
H & R Johnson Ltd.
NEFNIÐ
HAEMONY
OG ÞÉR FÁIÐ ÞAÐ FALLEGASTA
1 tViöíE
'T - . j I á I' v/i I
7 fV' ‘v OWiá
Mí’ 'l ..* { U
p, /
©
Harmony, einlitu og æðójtu postulínsflísarnar frá
H&R Johnson, þykja sérstaklega smekklegar.
Sannfærizt sjálf með því að skoða í þyggingar-
vöruverzlunum litprentaða bæklinga, þar sem sýnd-
ir eru allir helztu möguleikar í litasamsetningum.
Biðjið verzlunarmanninn að sýna yður HARMONY
flísarnar og HARMONY bæklinginn — og hann er
með á nótunum.
HARMONY flísarnar fáið þér hjá eftirtöldum bygg-
ingavöruverzlunum:
Byggingavöruverzlun Kópavogs
Kársnesbraut 2, Kópavogi, sími 41010.
Byggingavöruverzlunin Nýborg
Hverfisgötu 76, simi 12817.
Járnvörubúð KRON
Hverfisgötu 52, sími 15345.
isleifur Jónsson hf., byggingavöruverzlun,
Bolholti 4, sími 36920.
KEA byggingavörudeild,
Akureyri, sími 21400.
Byggingavöruverzlun Akureyrar
Glerárgötu 20, sími 11538.
Kaupfélag Þingeyinga,
Húsavík.
Byggingavöruverzlun Sveins Eiðssonar,
Sunnuhvoli, Fáskrúðsfirði.
Einkaumboð:
John Lindsay hf.
AÐALSTRÆTI 8, SÍMAR 15789 OG 10960
hefir tilhneiging þeirra fremur
verið sú að segja ekki neitt frá
eigin þrjósti. Engar undirtektir
jákvæðar eða neikvæðar. Það
hefir enda verið góðæri í landi
undanfarin ár. Vatnsföll lands-
ins haldið sig innan „normaI“
marka og hafísinn verið út í
hafsauga. All-alvarlegt ástand í
heimsmálum hefir og ekki held-
ur raskað ró manna. Um hættu
af völdum hernaðar er gjarnan
farið með sem feimnismál eða á
hinn bóginn sett í samband við
istöð varnarliðsins í Keflavík,
eigi hernámsandstæðingar í hlut.
Sem sagt, í „rabbi“ sínu ræðir
Gísli þessi fyrst um velferðar-
ríkið. Um það hugtak eru víst
skiptar skoðanir. Ef almanna-
varnir væru hafðar sem mæli-
kvarði á, hvort ríki sé velferð-
arríki eða ekki, spanna þau
meginhluta heimskringlunnar. A1
mannavarnir eru nefnilega ekki
bara íslenzkt fyrirbrigði.
Með lögum um almannavarnir
frá 1962 er í fyrsta sinni, hér
á landi, skapaður grundvöllur
fyrir skipulegri uppbyggingu al
mannavarna í landinu. Fyrri lög
gjöf tók fyrst og fremst til íbúa
Reykjavíkur, lög um ráðstafanir
til loftvama í Reykjavík frá
1941, og lög um loftvamanefnd
Reykjavíkur frá 1951- Á sama
tíma, sem önnur ríki, velferðar-
ríki geta þau kallast, héldu á-
fram skipulegri uppbyggingu eft
ir síðari heimsstyrjöldina, Kór-
eu-stríðið o.s.frv., lagðist starf-
semin niður hér. í fyrra skiptið
þegar við stríðslok 1945, og í
það síðara með stjómarskiptum
árið 1956.
Hin nýju lög frá 1962, sem
sett vom þrátt fyrir það að
Slysavarnafélag íslands hafði
þá starfað um 35 ára skeið, og
Rauði krossinn álíka lengi, taka
ekki til Reykjavíkur aðeins, held
ur er landið allt nú haft í hug.
Lögin gera ráð fyrir uppbygg-
ingu almannavarna með þáttöku
ríkis og sveitarfélaga. Skipaður
er forstöðumaður almannavama,
sem annast á viss nánar til-
greind verkefni. Ráðstöfunum til
almannavarna í svejtarfélögum
er ekki stjórnað af þessum for-
stöðumanni, heldur að almanna-
varnanefndum viðkomandi staða
sem sveitarstjórn eða bæjar-
stjórn stofnsetur í samráði við
ríkisstjórnina. Hér er komið að
kjarna málsins. Það hafa nefni-
lega margir aðrir en íslenzkir
blaðamenn, lítt gefið gaum hugs-
anlegri vá, sem yfir kynni að
ganga. Viðbúnaður kostar fé.
Undirbúningur og skipulagning
kostar vinnu. Verkefni á öðrum
sviðum hvarvetna. Mannafli lít-
ill og fé. Viðhorfin mótast af
kannski hæpinni bjartsýni, um að
allt gangi vel. Ef til vill ætla
menn, eins og ráða má af skrif-
um Gísla Sigurðssonar ogFrjálsr
ar þjóðar, að forstöðumaður al-
mannavarna eigi að sjá um allt,
sem gera þarf. Löggjafinn á-
kvað þetta nú á nokkuð annan
veg. Hvað á þá forstöðumaður
almannavarna að gera, og hvað
almannavarnanefndimar? Verk
efnin eru talin upp í almanna-
varnalögum í 4. gr. og í 9. grein.
4. grein. Forstöðumaður hefur
á hendi heildarskipulagningu al-
mannavarna, sér um framkvæmd
ir á þeim þáttum, er undir ríkis-
valdið falla, þ.á.m. fjarskipti
BONANZA
Oft höfum við verið
með skemmtileg
leikföng
en fá, jafnast á við
BOIMAIMZA
karlana
Þeir eru með
hreyfanleg liðamót
og fylgir þeim
mikið af
aukahlutum.
Einnig höfum við
HESTA
ROIMAIMZA
karlanna
Þeim fylgja
öll reiðtygi.
Komið og sjáið BONANZA
- SAFNIÐ BONANZA -
Litla Blómabúðin
Bankastræti 14. — Sími 14957.
milli umdæma, mælfngu á geisla-
virkni, viðvörun, fræðslustarfs-
semi, kennslu yfirmanna og leið-
beinenda, skipulagningu og yfir-
stjórn á flutningi fólks af hættu
svæðum. Hann hefur enn fremur
umsjón með almannavörnum
eveitarfélaga. Forstöðumaður skal
fylgjast með stuðla að athugun
vegna hættu af ísalögum, eldgos
um eða annarri vá.
9. grein. Hlutverk almanna—
varnanefnda er að skipuleggja
og framkvæma björgunar- og
hjálparstörf vegna hættu eða
tjóns, sem skapast hefur vegna
hernaðarátaka, náttúruhamfara
eða af annarri vá. Er almanna-
varnanefndum þannig faiin skip
ulagning og framkvæmd eftir- -
talinna ráðstafana innan um-
dæma þeirra, samkvæmt nánari
reglum, er ráðherra setur:
1. Viðvörunarkerfi.
2. Skipulagning hjálparstarfs og
hjálparliða, þjálfun þeirra og
búnaður. Hjálparliðum má
skipta í hverfisflokka, er gegn
störfum í ákveðnu hverfi þétt
býlis, og umdæmissveitir, sem
koma til aðstoðar, ef tjón er
það umfangsmikið, að hverfis-
flokkur fær eigi við ráðið.
Flokkar umdæmissveita skulu
þjálfaðir í einstökum greinum
almannavarna: eldvörnum,
björgun og sjúkraflutningum,
ruðningsstarfi, hjálparstarfi
vegna tjóns af völdum geisla-
virkni, sýkla eða eiturefna,
og félagslegu hjálparstarfi.
3. Eftirlit með einkavömum í
íbúðarhúsum, atvinnufyrirtækj
um og stofnunum, og leiðbein-
ingar á því sviði-
4. Byggiftg, búnaður og rekstur
opinberra öryggisbyrgja, sam-
kvæmt áætlun, sem ráðherra
samþykkir.
5. Stjórnstöðvar.
6. Fjarskiptakerfi.
7. Birgðargeymslur og birgðar-
varzla.
8. Undirbúningur og aðstoð
vegna brottflutnings og mót-
töku fólks af hættusvæði.
9. Aðrar ráðstafanir, er ráð-
herra ákveður, að fengnum til-
lögum almannavarnaráðs.
Af þessu má ljóst vera að
starf forstöðumanns almanna-
varna tekur ekki til framkvæmd
í einstökum byggðarlögum, fram
yfir það sem felst í samstarfi
um heildarskipulagningu, þátt-
töku um áætlanir framkvæmda,
sem leiða beint af fjárhagsleg-
um tengzlum ríkis og sveitar-
félaga um almannavamir og
fræðslu- og upplýsingastarfsemi.
Þetta þó aðeins, ef almannavam
anefndir eru til. Það þarf lög-
formlegan aðila til að ráðstafa
um heildarskipulag og aðra þætti
málsins. Um fjármálin segja lög-
in, m.a., 25. gr.
„Kostnaður samkvæmt 4. gr.
laga þessara greiðist úr ríkis-
sjóði. Ríkissjóður greiðir kostn-
að samkvæmt 5. gr., en hlutað-
eigandi sveitarstjórnum ber að
endurgreiða þriðjung kostnaðar
ins“. Ennfremur segir: „Kostn-
aður af öðrum ráðstöfunum til
almannavarna en um getur í 1.
og 2. málsgrein greiðist úr ríkis-
sjóði, en endurgreiða skulu hlut
aðeigandi sveitarsjóðir % hluta
kostnaðar af opinberum öryggis
byrgjum og helming annars kostn
aðar“.
Ráðstafanir til almannavama
hafa óhjákvæmilega kostnað í
för með sér. Notkun fjár til al-
mannavarna virðist ekki vinsæl
ráðstöfun, sbr. fyrmefnd skrif.
Fleiri slíkar raddir myndu án
efa láta til sín heyra þegar í
meira verður ráðist en gert hefir
verið til þessa. Sennilega yrðu
það og sömu mennirnir, sem hæst
hrópa um andvaraleysi, og að-
gerðarleysi ef aðgerð yrði þörf
í stærri stíl. Menn býsnast yfir
fjárframlögum til almannavarna,
kr. 15. millj. á sex ára tímabili,
þ.e. 12,50 á einstakling á ári.
í velferðarríkjum Vestur-Evrópu
svo ekki sé lengra leitað til sam-
anburðar, em framlögin 5—10
föld, miðað við það sem hér er,
og þykir engum mikið, (hér er
átt við framlög ríkisins ein-
göngu). Þessi ríki eiga flest, auk
þessa, áratuga starf að baki í
uppbyggingu almannavarna.
Dagblaðið Vísir fjallar í leið-
Framhald á bls. 13