Morgunblaðið - 09.05.1968, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. MAÍ 1968.
21
— Líf í tiIraunagL
Framhald af bls. 12
eigin líkama, erfðum uppruna og
þróun einstaklings og tegundar
og stöðu okkar í náttúrunni, eða
líffræði í víðustu merkingu, er
sannartega ekkert einkamál
menntamanna, heldur þekking
sem öllum er nauðsynleg, heldur
próf. Jóhann áfram. Maðurinn
sjálfur er eitt af megin við-
fangsefnum greinarinnar. Hún
er almenningi kannske nærtæk-
ari og nauðsynlegri en nokkur
önnur grein raunvísinda. For-
vitnileg og heillandi, sé náms-
efnið skynsamlega kynnt. Börn-
um og unglingum getur hún ver-
ið eðlileg tengsl við aðrar grein
ar raunvísinda, sem þau kynn-
ast gegnum líffræðina og sjá þar
og skilja mikilvægi þeirra.
— Þú hefur kveðið svo fast
að orði að segja „að sá maður
sem ekki, kann nokkur skil á
táknmáli eðlisfræðinnar, efna-
fræðinnar og stærðfræðinnar sé
jafn útilokaður frá alvarlegum
viðræðum um heimsmyndina og
það sem merkast er að gerast
í veröldinni í dag, og sá maður
var á miðöldum sem ekki kunni
latínu og grísku.“
— Já, raunvisindin eru ekki
aðeins tækni, þrátt fyrir hag-
rænt ívaf eru raunvísindi snar
þáttur nútíma menningar —
svo mjög að skilningsleysi á
grundvallaratriðum þeirra verð
ur, já er reyndar þegar, til-
finnanlegur menntunarskortur.
Vegna hins hagræna mikilvæg-
is er þróun raunvísinda geysi
ör, og þarfir og kröfur samfé-
lags'ins til vísinda og tæknikunn
áttu einstaklinganna stöðugtvak
andi. Á miklu veltur því, að
þjálfun í raunvísindum og beit-
ing vísindalegra aðferða sé haf-
in í tæka tíð og að öllum grein-
um náttúrufræða sé ætlað raun-
hæft rún í námsefni allra skóla
stiga. Við erum í ýmsum grein-
um áratugum á eftir kröfum
tímans, bæði hvað snertir náms-
efni, tíma og kennsluaðferðir.
Ég geri mér engar tyllivonirum
að aðlögunin að breyttum að-
stæðum verði hvarvetna alveg
átaka- og sársaukalaus.
Líffræði vísindagrein 8. og 9. tug-
sins.
— Ein af þessum greinum er
líffræðin?
— Já, og nú notum við orðið
í víðtækustu merkingu um all-
ar vísindarannsóknir og þekk-
ingu á lífverum hvaða
nafni sem þær nefnast og á
eiginleikum lifandi efnis. „Full
nægjandi kennsla í líffræði er
sérstaklega mikilvæg á vorum
timum. Segja má að efnafræðin
hafi verið vísindi þriðja tugs
aldarinnar og eðlisfræðin fimmta
og sjötta tugsins. Ég er hins veg
ar sannfærður um að líffræðin
verður aðalvísindagrein áttunda
og níunda tugsins“. Eitthvað á
þessa leið mæltist dr. Alexand-
er King árið 1962. Auðvitað er
ég sammála dr. King um að líf
fræðin sé visindi framtíðarinnar
og það væri svo sem ekkert
merkilegt við þessa setningu, ef
hún kæmi frá líffræðingum.Við
höfum víst öll tilhneigingu til
að halda fram mikilvægi okkar
greinar, en þessi skoðun var sett
fram á vettvangi Efnahags- og
framfarastofunarinnar (OBCD).
Hún grípur ört um sig meðal
þjóðhagfræðinga og ræðurnýrri
og raunhæfari aðstöðu til líf-
fræði víða um heim. Hverjar
eru nú megin orsakir til þess-
arar vakningar? Jú, fyrst og
fremst hinar byltingakenndu
framfarir, sem orðið hafa í líf-
fræði síðustu áratugi og leitt
hafa til nafngifta eins og „hin
Skuldobréf
Höfum kaupendur að ríkis-
tryggðum og fasteignatryggð-
um skuldabréfum. Væntan-
legir seljendur hafi samband
við okkur sem fyrst.
Fyrirgreiðslu-
skrifstofun
Fasteigna- og verðbréfasalan
Austurstræti 14, sími 16223
Heima 12469.
Nýjung
DU NLOP - svampkoddar
Ódýrir — endingargóðir,
svæfa og hvíla betur.
Útsölustaðir:
Verzlunin Verið, Njálsgötu 86, sími 20978,
Verzlunin Katarína, Suðurveri v/Stiga-
hlíð, sími 81920.
AUSTURBAKRI HF.
UMBOÐS- OG HEILDVERZLUN
SUÐURVERÍ V/STÍGAHLlÐ • SfMi 38944 • P. 0. BOX 1282
nýja líffræði“, „sameindalíffræði
o.s.frv. — og svo aukin skiln-
ingur á nauðsyn náttúruverndar.
Skilningur á lifandi náttúruauð,
og nauðsyn þess að verndajafn
vægi náttúrunnar gegn ágangi
mannsins — höfuðóvini sjálfs
sín. Annars er nafngiftin nýja
líffræðin ó'heppileg og villandi
Iþví í raun og veru er ekki um
iað ræða neina nýja líffræði,
heldur aðeins eðlilega og óhjá-
(kvæmilega þróun einnar vís-
ándagreinar. Nýja líffræðin er
aðeins óhjákvæmileg afleiðing
aukinnar nýtingar rannsóknar-
aðferða og teiknikerfa eðlis-
log efnafræði við rannsóknir á
lifandi efni. Efna og' eðlisfræði
eru þær visindagreinar, sem
mestri nákvæmni hafa náð í
mælitækni og skilgreiningu hug
taka, skýrastri lýsingu á efnis-
legum fyrirbærum og alhæfing-
um um tengsl þeirra. Það er því
eðlilegt að við leitumst við að
koma athugunum okkar í tengsl
við þennan hugtakaheim. Tvær
undirstöðugreinir nútíma líf-
fræði, lífefnafræðin og lífeðlis-
fræðin eru skilgetin afkvæmi
þeirrar viðleitni. Af þessum toga
er sameindalíffræðin sprottin.
•Orðið skýrir sig sjálft. Sam-
eindalíffræðin leitast við að
ráða leyndardóma hinna minnstu
lifandi eininga, leitar skýringa
á eiginleikum lifandi efnis á
grundvelli sameinda. Landvinn
ingar hennar hafa verið örir og
heillandi. Lífefnafræði frum-
unnar, efnaskipti og stjórn
þeirra hafa hlotið ýtarlega grein
ingu. Þekking okkar á uppbygg
ingu eggjahvítuefna og mynd-
un þeirra og hinar stórkostlegu
framfarir erfðafræði síðustu ára
tugi, hljótum við að þakka sam-
eindalíffræðinni.
— Og þarna erum við komin
aftur að upphafi þessa máls, og
leit Mbl. eftir skilgreiningu á
uppgötvunum á sviði sameinda
líffræði, tilraunum til að búa
til líf, eins og sagði í fréttum
sem bárust um allan heim í vet-
ur.. Ýmislegt fleira hefur borið
á góma í viðtalinu og vonum
við að það geti orðið lesendum
til glöggvunar á þessum flóknu
vísindagreinum. Ekki sízt þar
sem fullorðið fólk nú hefur ekki
hlotið þá fræðslu og menntun í
þeim, sem eftirkomendum þeirra
er nauðsynlegt að þeir öðlast von
andi. — E. Pá.
Teppadeild: Simi 14190
Hin vinsælu lykkjuteppi sem
farið hafa sigurför um landið,
fyrirliggjandi í miklu úrvali.
★
★
★
★
★
★
Nýir litir
Ný munstur
100% ísl. ull
Lóast ekki
Ofin í 3ja metra breidd
Verð pr. ferm. kr. 550.—
m/sölusk.
Jr Góðir greiðsluskilmálar
Teppaleggjum horna á milli
með stuttum fyrirvara.
Hagstæðustu og beztu teppa-
kaupin í dag getið þér gert hjá
Teppi h/f.
Gluggatjaldadeild:
Sími 16180
Vorum að taka upp mikið og
glæsilegt úrval af gluggatjalda-
efnum m.a. hin vinsælu
finnsku dralonefni,
gardisette,
amerísk fiberglass ,
og ísl. ullar- og dralonefni.
Einnig nýkomið mikið úrval af
rúmteppum og sængum.
Austurstræti 22.
H. B. Nilsen
Kaupmannasamtök íslands
Verzlunarm.félag Reykjavíkur
halda sameiginlegan fund í Súlnasal Hótel Sögu í kvöld kl. 19:00.
Framreiddur verður léttur kvöldverður.
Úans B. Nielsen, verzlunarráðunautur frá Oslo flytur erindi um Launa-
kerfi í smásöluverzlunum (Bonuskerfi) á Norðurlöndum og svarar
fyrirspumum.
Fundurinn er fyrir félagsmenn Kaupmannasamtakanna og Verzlunarmanna-
félags Reykjavíkur.
Þátttakendur láti skrifstofur samtakanna vita símleiðis um þátttöku.
Kaupmannasamtök íslands, Verzlunarmannafélag Reykjavíkur.