Morgunblaðið - 31.05.1968, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 31.05.1968, Blaðsíða 23
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 1®68. 23 Herra ritstjóri. I MORGUNBLAÐINU 15. maí birti tónlistargagnrýnandi yðar umsögn og leikdóm um óperett- una Brosandi land, sem nú er sýnd í Þjóðleikhúsinu. Ég 'er mjög ósammála tónlistarsérfræð ingi yðar varðandi veigamikil atriði í nefndri grein um söng- leik þennan og leyfi mér hér með að tilfæra orðrétt eftirfar- andi fró'ðleikskorn greinarhöf- undar: „Brosandi land er óperetta af léttvægasta tagi, þessháttar verk efni, sem eiginlega er ekki boð- legt til sýningar í ríkisstyrktu leikhúsi." Á öðrum stað segir svo: „Hér virtist eiga að fylla í eyður verðleikanna hjá verkinu sjálfu, með íburði í leiktjöldum og búningum." — Og enn: „List- rænt gildi Brosandl lands, bæði texta og tónlistar, er í algeru lágmarki, sú tegund af rómantík, sem hér ræður ríkjum, finnur víðast hvar lítinn hljómgrunn nú á tímum.“ Og enn segir hann: „Helzta leiðin til að endurlífga söngleik af þessu tagi, ef það er annars ómaksins vert, mun vera sú að endursemja hann að veru- legu leyti ...... skafa af hon- um mygluskánina." Svo mörg eru þau „gullkorn" og mikil er þolinmæ'ði blaða- pappírsins að taka við slíkri prentsvertu. Hvers á saklaus al- menningur að gjalda ef hann á að trúa slíkri fræðslu? Það sem tónlistarsérfræðihgurinn ber hér á borð er alrangt. Það er alls engin hneysa að sýna þetta veÆ í ríkisstyrktu leikhúsi, enda er söngleikur þessi fluttur víða um heim í slíkum leikhúsum, ég minnist þess t.d. að hafa heyrt hann í ríkisóperunni í Wiesbad- en, sem ekki er talið ómerkilegt leikhús. Allt tal greinarhöfundar um ,,eyður verðleikanna“ hjá verkinu og lágmark listgildis sýnir aðeins a'ð hér hlýtur að vera um einkamat hans sjálf? að ræða, en að öðru leyti utan við raunveruleikann. Dómsofð greinarhöfundar um að róman- tík verksins finni víðasthvar engan hljómgrunn, er algjörlega út í hött, hér veit hann ekkert hvað hann er að tala um. Sem betur fer er rómantík ekki enn útdauð í álfu vorri, þrátt fyrir góðan vilja ýmissa spekinga. Auk þess væri réttara að glæða rómantíska vitund ungs fólks hér, en gera hana að athlægi. Höfundur verks þess er hér um ræ'ðir, Franz Lehar, fæddist í Ungverjalandi árið 1870. í æð» um hans rann ungverskt, þýzkt og franskt blóð, hann var mjög gáfaður maður og honum hlotn- aðist sú gæfa að semja tónlist, sem hrifið hefur milljónir manna um heim allan. Lagið „Hjarta mitt átt þú ein“ úr Bros- andi landi, er enn í dag sungið um alla álfuna og fjöl- mörg önnur lög úr verkum hans eru heimsþekkt og lifa enn góðu lífi. í verkum Lehárs gætir ekki neinnar háðsgagnrýni á samtím- ann, verk hans þjóna þeim til- gangi meðal annars að gera mönnum stundir skemmtilegar. Hann skóp sinn eigin tónstíl, sem öðrum hefur ekki tekizt að stæla. Þa'ð er algjör misskiln- ingur að halda þvi fram, að tón- list hans sé léttvæg, hún á sér djúpar rætur í tónlistarmenn- ingu Evrópu, stundum minnir hún jafnvel á Wagner, hvað snertir leiðsögumótiv. En fyrst og síðast er hún ef til vill nokk- urs konar skuggsjá þeirrar sið- fágunar, sem eitt sinn réði ríkj- um í Evrópu og náði að sjálf- sögðu líka til íslands. Brosandi land var frumflutt i Wien árið 1023, og hét þá „Gula kápan“ en síðar í Berlín 1920 með núverandi nafni. Það er óþarft að rekja hér efnið, en ég vil leyfa mér að benda á eftir- farandi setningu úr leikskrá Þjóðleikhússins: ,,Nafn Franz Lehars er tengt þeim tíma og heimi, þegar jafnvel áhyggjurn- ar voru umvafðar þokka. Auð- vitað ófullkomin mynd, en við lítum samt til hennar með sökn- uði, líkt og Stefán Zweig". Franz Lehar var fáum árum yngri en Jón Laxdal og nokkru eldri en Sigfús Einarsson. Þess- ir landar okkar skópu líka fagr- ar tónsmíðar, er við kunnum kannski enn betur að meta, eft- ir því sem árin líða. Þeirra list er líka sprottin úr rómantískum jarðvegi. Hver myndi leyfa sér að lýsa tónsmíðum þeirra þann- ig að „skafa þyrfti af þeim mygluskánina". Þrátt fyrir marga neikvæða leikdóma, stendur leikhús- og tónlistarlíf á íslandi á töluvert háu stigi mfðað við allar aðstæð- ur. Það má að öllu finna, en það er beinlínis skaðlegt bæði menningarlega séð og fjárhags- lega, að rakka niður það sem vel er gert, eða að minnsta kosti reynt er vel að gera. Ég vil leyfa mér að hvetja sem flesta til að sjá Brosandi land, og njóta hins hrífandi söngs frábærra lista- manna, með því þökkum við Þjó'ðleikhúsinu fyrir að hafa flutt verkið. Að sjálfsögðu er ég þeirrar skoðunar, að Þjóðleikhúsinu beri jafnframt skylda til að flytja okkur önnur veigameirj verk, og vil ég í þessu sam- bandi minna á þá ábendingu, sem leikdómari í einu dagblað- anna hér kom með, að rétt væri að Þjóðleikhúsið flytti „Hollend- inginn fljúgandi" eftir Wagner við fyrsta tækifæri. Verk þetta, sem er bæði stórbrotið og fag- urt myndi án efa falla okkur ís- lendingum vel í ge'ð. Bezt værj að flytja það sem mest með ís- lenzkum listamönnum. Ingólfur Þorsteinsson. - ÍSAL Framh. af bls. 23 til að stofna stéttarfélag innan fyrirtækisina í Straumsvík álykt ar miðstjóm Alþýðusambands fs- lands eftirfarandi: Alþýðusamband íslands lýsir sérstakri undrun sinni yfir því að forráðamenn ÍSALS h.f. skuli hafa hafið tilraun til að stofna stéttarfélag innan fyrirtækisins og gengið þar með algerlega í berhögg við þær venjur og regl- ur, sem myndast hafa á Islandi um viðskipti launþega og at- vinnurekenda. Skal það tekið fram, að gefnu tilefni, að innan Alþýðusam- bandsins hefur aldrei verið gexð sérstök samþýkkt um að byggja heildarsamtökin upp á þeim grundvelli, að verkalýðsfélag skuli starfa í hverju einstöku fyrirtæki, hvað þá heldur að sú skoðun hafi nokkru sinni verið ráðandi, að atvinnurekendur ættu að blanda sér í innri mál- efni verkalýðssamtakanna, held- ur þvert á móti, að þeir eigi ekki að gera það. Svo ráðandi skoðun hefur þetta verið meðal fslendinga, að í íslenzkum lögum er ákvæði, sem leggur bann við því, að atvinnurekendur reyni að hafa áhrif á stjómmálaskoð- anir starfsmanna sinna eða af» skipti af stéttarfélagsmálum þeirra. Miðstjórnin lýsir yfir, að ís- lenzk verkalýðshreyfing mun ekki líða tilraunir atvinnurek- enda til afskipta af stéttaréflags- málum verkafólks af því tagi, sem nú hefur komjð fram af hálfu forráðamanna ÍSALs h.f. Alþýðusambandið heitir þeim sambandsfélögum sínum, sem samningsaðild eiga á starfssvæði ÍSALs, fullum stuðningi til við- urkenningar á óskoruðum rétti þeirra til samninga við ÍSAL h.f. um kaup og kjör verkafólks." Sporimerkjum stolið SPARIMERKJUM að upphæð 24. 000 krónur var stolið úr skrif- stofu Landhelgisgæzlunnar í Ána naustum í fyrrinótt. Brauzt þjóf urinn inn í birgðageymslu Land- helgisgæzlunnar á neðstu hæð og fór þaðan upp í skrifstofuna, sem er á næstu hæð fyrir ofan. -------------- f - HTALIA Framh. af bls. 1 hlutastjórnar, en þeir hafa að- eins fáeina fulltrúa á þingi. Hinn gamalreyndi stjórnmála- maður Pietro Nenni, lagð- ist gegn því að stjórn flokksins gerði samþykktina. Hann varaði við því að flokkurinn drægi sig úr stjórnarstarfi og sagði að þá gæti skapazt svipað ástand á Ítalíu og nú er í Frakklandi. SÍÐUSTU FRÉTTIR: ítalsiki kommúnistaflokkur- inn hvatti í dag til voldugra mótmælaaðgerða í öllum um til stuðnings frönsku þjóð myndum til stuðnings frönsku þjóðinni að sögn AP. Þessi hvatning getur haft alvarleg áhrif á stjórnmálaástandið á Italíu, sem er ótryggt vegna samþykktar stjórnar Nenni- sósíalista um að slíta stjórnar samvinnunni vegna ósigursins í kosningunum, en kommún- istar juku þá mjög fylgi sitt. Óttazt er að vandræðaástand ið í Frakklandi breiðist nú út til ftalíu, þar sem þegar hef- ur komið til mikilla stúdenta óeirða. Stúdentar tilkynntu í dag að þeir mundu leita eftir stuðningi verkamanna við bar áttu svipaða þeirri og háð hef ur verið í Frakklandi. I --------------- — ÆskulÝðsstarfsemi Framh: af bls. 32 og 6. bekk barnaskólanna. Á þessum námskeiðum eru greidd þátttökugjöld. Námskeiðin verða auglýst á næstunni, hefst fyrra námskeiðið í júní og stendur í 4 vikur. Námskeið þesei eru þrenns konar, íþróttanámskeið, en í fyrra tóku 14-1500 börn þátt í þeim, matreiðslunám- skeið, þar sem þátttakend- ur voru 45 árið 1967 og sund- námskeið fyrir 7 ára og eldri, en á síðasta ári voru þátttakendur í þeim 900-1000. Þá er Reykjavikurborg aðili að sumarbúðum fyrir börn í sveit, en þar rúmast um 3000 börn. Geir Hallgrímsson, borgar stjóri, kvað framangreinda starf semi miðast við börn og ungl- inga yngri en 16 ára. Um vinnu- horfur fyrir unglinga eldri en 16 ára og að 21 árs aldri, sagði hann, að samkvæmt upplýsing- um Ráðningarskrifstofu Reykja- víkurborgar, hefðu 151 ungling- ur á þessum aldri leitað til skrifstofimnar um fyrirgreiðslu varðandi vinnu á þessu sumri. Hefðu 78 þegar fengið vinnu, en 73 væru enn á skrá skrifstofunn ar. Kvað borgarstjóri líklegt, að enn ættu unglingar eftir að leita til skrifstofunnar, þar sem skól- um væri ekki öllum lokið. Myndi borgin gera það, sem henni væri fært innan ramma fjárhagsáætlunar til þess að út- vega þeim vinnu, sem enn væru atvinnulausir. - FAKUR Framh. af bls. 17 og er þá skemmst að minnast ferðar Fáks á fjórðungsmótið að Heliu í fyrra, en um hana var sagt, að aldrei hafi fjölmennari hópur riðið um Suðurland, nema ef kynni að hafa verið á Sturl- ungaöld. í vor hafa verið farnar nokkrar hópferðir, enn fjölmenn ari en í fyrra, og hafa þær allar tekizt mjög vel. Þá hefur Fák- ur sent félagsmönnum prentaða áætlun yfir sumarferðir, allt frá „næturferð um Mosfells- heiði“ í 5-7 daga „sumarleyfis- ferð“ í Borgarfjörð. f sambandi við þessar ferðir sýndi stjórn Fáks fréttamönnum herforingja- ráðskort af nágrenni Reykjavík- ur, Hengilskortið , sem félagið hefur látið prenta á helztu reið- leiðir og áningastaði, og geta hestamenn fengið kortið í skrif- stofu félagsins. Er það mjög mik il hjálp fyrir þá sem lítt eru vanir hestaferðum. Fákur á í miklum erfiðleikum með hestahald og svæði fyr- ir hestamót og keppnir. Fyrir 14 árum var félaginu tryggð að- staða á skeiðvellinum við Elliða- ár samkvæmt bókun þáverandi bæjarstjórnar Reykjavíkur, en nú verður félagið að víkja það- an. Er óvíst hvort unnt verð- ur að halda fleiri keppnir þar, því verið er að skerða landrými félagsins. Þegar ákveðið var að flytja félagsstarfsemina, var Fáki úthlutað landrými ofar við Elliðaárnar en ekkert er unnt að gera á því svæði fyrr en ráð stafanir hafa verið gerðar til að draga úr flóðahættunni. í vatna vöxtunum í vetur lá allt skeið- vallarsvæðið nýja undir vatni. Sveinbjörn Dagfinnsson sagð- ist ekki sjá nein rök fyxir því að færa félagsstarfsemina úr fyrir þéttbýlið. Erlendis væri hestafé lögum veitt aðstaða innan borg armarka, og ætti þess ekki síð- ur að vera kostur hér. Hinsveg- ar vantaði að sjálfsögðu reið- vegi út úr þéttbýlinu, svo hesta menn þyrftu ekki að ríða um helztu akvegina. Þrátt fyrir í- trekuð tilmæli stjórnar Fáks til yfirvalda vegamála ríkis og borgar, eru reiðvegir í rauninni ekki til, og skapar því árleg fjölgun hestamanna aukna hættu í umferðinni. Þarf þó ekki stór- virkar framkvæmdir til að ryðja hestamönnum braut utan þjóð- vega. - Tillitsleysi. Nokkuð hefur verið ritað að undanförnu og rætt um hesta- menn í umferðinni, og er þá venjulega hestamönnum gefin sök á því sem illa fer. Benti stjórn Fáks á fjölmörg dæmi þess að ökumenn sýna hesta- mönnum tillitsleysi, þótt flestir séu þolinmóðir og viti, að þótt hestamenn séu allir af vilja gerð ir, eigi þeir ekki alltaf hægt um vik. Það er talað um að allir eigi að brosa í umferðinni, og á þetta ekki hvað sízt við ökumenn, sem mæta hestamönn- um á vegum úti. í Fák eru nú um 700 félags- bundnir hestamenn, en auk þeirra er mikill fjöldi manns tengdur félaginu, unglingar, eig inkonur og fjölskyldur félags- manna. Hér í höfuðborginni má gera ráð fyrir að um 1.500 hest- ar séu á fóðrum, svo greinilegt er að gera verður ráðstafanir til að tryggja öllum þessum hesta- mannafjölda aðstöðu til að stunda hina göfugu rþrótt sína áhættulítið. HEIMDALLUR HEIMDALLUR Op/ð hús í kvöld frá klukkan 8,30 — FÉLACSHEIMILISNEFND.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.