Morgunblaðið - 13.07.1968, Qupperneq 14

r
14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. JÚLÍ 1968

Anna Einarsdóttir
Minning
Fyrir atbeina áhugamanna um skógrækt má víða sjá litlar trjá-
plöntur gægjast úr gasi eins og hérna á myndinni. Ástæða er
til að minna fólk á að fara með gát um gróðursetningarsvæðin,
því að oft ber lítið á þessum smávöxnu kunningjum okkar
fyrst í stað.
ANNA Einarsdóttir, fyrrum hús-
freyja að Múlakoti, verður borin
til grafar í dag að sóknarkirkju
sinni, Lundi í Lundarreykjadal.
Önnu skorti aðeins örfáa daga
til að verða 89 ára þegar hún
lézt. Hún var fæddur Lunddæl-
ingur og alin upp þar í byiggð og
átti alla ævi heima í þeirri sveit.
í æsku vann hún á mörgum
bæjum við algeng sveitastörf og
hjúkrun þeirra sem bágt áttu.
Alstaðar þar sem hún dvaldi
varð hún æ síðan heimilisvinur
sökum mannkosta sinna og
hjarthlýju.
Um og eftir aldamótin síðustu
var Anna langdvölum á prests-
setrinu Lundi í Lundarreykjadal.
Fyrst hjá séra Ólafi Ólafssyni,
síðar prófasti í Hjarðarholti í
Dölum og síðar hjá séra Sigurði
Jónssyni, sem síðastur presta sat
á Lundi.
Með báðum þessum fjölskyld-
ium og Önnu bundust svo traust
vináttufeönd að þau entust til síð
ustu stundar og voru þá enn sem
ný væru. Svo var og um önnur
heimili þar sem Anna dvaldi.
Vorið 1912 giftist Anna unn-
usta sínum, Magnúsi Sigurðssyni
frá Mið-Fossum í Andakíl. Þá
um vorið stofnuðu þessi ungu
hjón heimili og reistu bú að
Múlakoti, næsta bæ við bústað
foreldra minna.
Alla stund síðan hefur Anna
átt heima í Múlakoti. Fyrst sem
húsmóðir, þar sem hún bjó
manni sínum og börnum yndis-
legt heimili, og síðast dvaldi hún
hjá Önnu dóttur sinni og Matt-
bíasi Daníelssyni tengdasyni sín-
um, þar sem hún naut ástríkrar
■umhyggju til síðustu stundar.
Frá því í vordögum höfum við
Anna því verið næstu nágrann-
ar í 56 ár með litlum frávikum
af minni hálfu. Þetta nágrenni
t
Faðir okkar
Engilbert Sigurðsson
andaðist í Elliheimili Isa-
fjar'ðar 11. júlí.
Sigríður Engilbertsdóttir
Helga Engilbertsdóttir.
t
Systir mín og fósturdóttir
Rebekka Ebba Hansen,
andaðist í Landsspítalanum
12/7 1968.
F. h. fjarstaddra ættingja,
Haildór Hansen, yngri,
Kristín Þorsteinsdóttir.
t
Hugheilar þakkir sendum við
öllum, sem sýndu okkur
ómetanlega vináttu og sam-
úð við fráfall og jarðarför
litlu dóttur okkar og systur
Sesselju Jónsdóttur,
svo og öllum þeim mörgu,
sem tóku virkan þátt í erfið-
leikum okkar á liðnum vetri.
Sá hlýi skilningur veitti okk-
ur styrk. Við biðjum Guð að
blessa ykkur öIL
Bára Bjarnadóttir
Jens Karlsson og systkin.
hefur alltaf verið eins ágætt og
bezt verður á kosdð. Ég halla
ekki á neinn þó ég segi, að hún
ætti sinn góða þátt í því. Öll
þessi ár finnst mér Anna hafa
verið sama elskulega konan, hóg-
vær í orðum og fasi, talaði aldirei
kuldaorð til nokkurs manns, fög-
ur að sjón og kærleiksrík að
reyna.
Það lætur að líkum að mér og
okkur öll'um á Skálpastöðum er
þakklæti til þín efst í huga þeg-
ar leiðir skiljast.
Ég flyt þér, mín ágæta vin-
kona, hjartans þafckir frá okkur
hjónum og öllu mínu fólki fyrir
hverja stund og hvert atvik frá
öllum þessum liðnu árum.
Ef Anna í Múlakoti er ekki
bo'ðin velkomin í kærleiksríki
meistarans frá Nasaret veit ég
ekki hverjir eiga þangað góða
heimvon.
St. í Reykjaví'k, 12. júlí 1968,
Þorsteinn Guðmundsson,
Skálpastöðum.
— Reykjavíkurmálið
Framhald af bls. 10
hafi danskan gerzt einna ágeng
ust. Én svo eru það áhrif ís-
lenz'kunnair á dönskuna. Þau eru
líka til. í dönskum sikjölum er
orðið Bær, sem er íslenzka orðið
bær. Sama er með Naust, en það
orð hafa þeir ekki getað þýtt.
Tjömiina kalla þeir fyrst Indisö,
iein hætita því svo og skrifa Ti-
ömen. Sama er um Lækinn, sem
er 'fyrst Reikiavigs Bæk en síð-
ar bara Lækur. Á einstaka stað
í þessum skjölum er til gömul
danska, sem talin er í orðabókum
frá 1833 úrelt mál í Danmörku,
en er notuð hér. T.d. er skrifað
hvorlunde í staðinn fyrir hvor-
ledes. Og huld, aam þýðir hollur.
Það finnst eiginlega í öllum eldri
borgairaeiðum. Kanmski má nefna
hér orðið deslige, þessháttar, sem
er bein þýðing.
Og Lýður Björnsson segir frá
því, að innaai um þessá skjöl úr
Reykjavík sem harun hiefur ver-
ið að vinna úr í þessa bók, hafi
verið var’ðveittur borgareiður frá
Kaupmannahöfn. í rauminni er
skrýtið að bann skuli vera
þaraa. En Lýður sagði, að hon-
um dytti helzt í hug sú skýring
að Skúli Magnússon hafi komið
við í borgarskrifstofum í Kaup-
maninahöfn til að fá fjrrirmynd
að slíku, þar sem hann vissi
ekki hvernig átti að stíla slíkt.
—Fyrirfram hafði ég búiztvið
að finna meiri áhrif í máli frá
Slésvík-Holistein, því mikið af
borgurunum var þaðan og frá
suðureyjuinum dönsku. En sú
danska sem hefur mest áhrif
hér, virðist vera Kaupmarma-
hafnardanska. Ég býst við að
það stafi af því að margiir bæj-
arfógetamir voru menntaðir í
höfuðborginni.
— Hvenær er það að roálið
fer að versna svona í Reykja-
vík og danskam að sækja á? Og
hvenær fer ástandið að skána
aftur?
— Það er erfitt að afmarka
það. Ég held að íslenzkan hafi
verið þokkaleg um aldamótiin
1800, en farið síðan versnandi.
t
Þökkum af alhug öllum sem
vottuðu okkur samúð við
andlát og jarðarför
Árna B. Sigurðssonar
frá Akranesi.
Viktoría Markúsdóttir
Fjóla Árnadóttir,
Svanhvít Árnadóttir
Margrét Árnadóttir
Rut Árnadóttir
Þuríður Ámadóttir
Hallgrímur Amason
Hreinn Árnason
Arni Þ. Árnason
Geirlaugur Amason
Sigurður Amason
Einar Árnason.
Rask spáir því í bréfi árið 1813,
að íslenzkan verði týnd innan
50 ána. Um 1830 er ísleinzkan
orðin slæm í Reykjavík og bæði
málin farin að stokkast mikið
isaman. Um það leyti gefur Bald
vin Einarsson úit Ármanm á Al-
þimgi. Þar er einn MHtrúi af
SeltjiamaTnesi, sem talar hroða-
legain blending. í sömu átt benda
ummæli, sem Árni Helgason við
bafði í útfararræðu ísledfs Ein-
arssonar yfirdómara um 1837.
Það verður semsagt ekki fyrr en
í næsta bindi, sem íslenzkam fer
aftur að sækja á, segir Lýður
og kýmir. Stefán Gunnliaugsson
gaf ekki út sitt fræga plagg um
að íslenzka skyldi töluð í ís-
lenzkum kaupstað fyrr en 1848.
Þá var ástandið orðið þannig, að
'Stiftamtmaður telur hér talaða
lélega dönsku og gefur þeiss
jafnframt að ísliendingar, sem
komi til bæjarins, Skilji helzt
ekki það mál, sem talað er. í
bréfaskiftum Rosenöms og Stef
ánis kemur fram blendingsmál,
bæði íslenzka og damska til skipt
is. Því miður er ekki varðveitt
mikið að bréfum frá almenningi
frá þessum tíma, en þar hefði
kannski verið helzt að vænta
upplýsinga um málið. Við höfum
helzt fylgiskjöl með reikningum
Þergar verst var hefur málið ver
ið orðið blendingsmál, sem skilst
að miklu leyti af bæði dönsku
og íslenzkumælamdi fólki. fs-
lemzkam fer að sækja á aftur í
bæjarfógetatíð Stefáns Gunn-
laugssonar og mjög mikið á 6.
tug aldarinnar, þegar þjóðernis
stefnam fer að verka, embættis-
menn verða íslenzkir, blaðaút-
gáfa á íslenzku að tíðkast og
Lærðiskólinn er fiuttur til
Reykjavíkur.
— Það er þá eftir tíma þessa
fyrsta bindis, sem nú er að koma
t
Þökkum auðsýnda samúð og
vinarhug við fráfall og jarð-
arför
Indíönu S. Valberg.
Sérstakar þakkir til lækna og
starfsfólks Sjúkrahúss Sauð-
árkróks sem annaðist hana í
veikindum hennar.
Börn, tengdabörn og
bamaböm.
út. Við skulum halda okkur við
hin mörkin, þar sem miálið fer
versnandi. Þú segir að það hafi
verið orðið mjög slæmt um 1830?
— Nota bene, skjöl frá bæjar
fógeta eru á þokkalegu máli.
Sigurður Thorgrímssen, bæjiar-
fógeti og landfógeti til 1824,
hefur kamnski skrifað betri ís-
lenzku en fLsstir samtíðarmenn
hans í Reykjavik, og hann deyr
ekki fyrr en 1831. Og oft hafa
verið hjá bæjarfógeta góðir
skrifanar, eins og t.d. Finnur
Magnússon, prófessor, Jón Guð-
mundsson síðar ritstjóri og Vil-
hjálmur Finsen. Tveir þeir fyrr
nefndu haía skxifað plögg, sem
við höfum notað, og Finsen af-
ritaði eldri skjöl. Jónas Hall-
'grímsson, skáld, var líka skrif-
ari hjá Ulstrup bæjarfóg 'ta 1828
í borgaraskjölum er plagg á
dönsku með rithönd Jónasar,
virðing á húsum í Hafnarstræti.
Það er mjög nosturslega unnið
skjal. Sennilega hefur Jónas lif
að af því að skrifa hjá bæjar-
fógeta. En ég hefi orðið var við,
að . fáir borgarbúar vita um að
hann hefur unnið þarnia.
— Er það á þessum tíma bara .
danska, sem menn sletta í ís-
lenzkunni, ekki önnur mál?
— Þeir eru stundum að reyna
að sletta latínu, mest í kirkju-
lýsingum, og gengur iilla. Eitt af
þeim orðum, sem maður er alveg
í vandræðum með að skilja, er
Populitur, en það mun vera upp
hækkun með kirkjustóktm á lofti
Á latínu er þetta Pulpitur. Og
Sigurður Pálsson, Skiáld og sýslu
maður, slettir frönsku, notar t.d.
orðið fournene í stað foumagere
um að byrgja með heyi eða græn
meti. Annars skirifar hann gott
mál.
— Að lokum Lýður, hvað verð
ur þetta „Safn til sögu Reykja-
víkur“ stórt verk?
— Fyrsta bindið, sem er um
360 síður, er fullsett í texta og
kemur væntanlega út í hausit.
Næsta bindi verður sennilega
fundargerðir bæjarins 1836-1872.
Það er vel á veg komið í hand-
riti. Við skulum segja að 3/4 þess
séu til nú. Um framhaldið get
ég engu svarað. En til eru inn-
réttingaskjöl, sem ég tel vera
Reykjavíkurefni. Og vaktari, þ.
e. skjöl um vaktarana. Þá héldu
bæjarstjómarfulltrúar fundi frá
1836-1872. án þess að bæjarfó-
geiti væri viðstaddur. Sambandið
milli þessara funda þyrfti að
kannia áður en næsta bók kæmi
út Það yrði ðfni í eitt bindi.
Og svo eru það miammtölin. Allt
þetta þyrtfti að gefa út. Það verð
ur allt arnmað að fara ofan í ein
stök mál úr sögu Reykjavíkur,
þegar þessar frumheimildir eru
komniar á prent.
— Og áður en við ljúkum
þessu tali, vil ég geta þess að
Báll Líndal og Lárus Sigur
björnsson standa að þessu verki
af hálfu Reykjiavíkurbæjar og
Björm Þorsteiimsson af hálf.u Sögu
félagsiins. sagði Lýður í loksam
talsins. Hefi ég miátt leiita til
þeirra allra. Sérstaklega er mik
ilsvert að mega njóta aðstoðar
Lárusar, sem er nákunnuguir
mönnum, rmálefinum og staðfræði
í gömlu Reykjavík. Ég er ekki
Reykvíkkigur sjálfur og hamn
hefur leyst úr mörgum vanda
fyrir mig. — E.Pá.
AUGLYSINGAR
SÍMI SS*4*8Q
Skozk stúlko
(nemandi) óskar eftir sumar-
vinnu. Vinsamlega skrifið til
Dorothy Bell,
47 Newark Drive,
Glasgow Sl.
SAMKOMUR
Almennar samkomur
Boðun fagnaðarerindisins á
morgun, sunnudag, Austur-
götu 6, Hafnarfirði, kl. 10 f.
h. Hörgshlíð, Reykjavílk, kl.
8 e. h.
JfllS - MAIILLE
glerullareinangmnin
Fleiri og fleiri nota Johns-
Manville glerullareinangrun-
ina með álpappírnum
Enda eitt bezta einangrunar-
efnið og jafnframt það
langódýrasta.
Þér greiðið álíka fyrir 4”
J-M glerull og 2y4” frauð-
plasteinangrun og fáijð auk
þess álpappír með!
Sendum um land allt —
Jafnvel flugfragt borgar sig.
Jón Loitsson hf.
Hringbraut 121. - Sími 10600.
Akureyri: Glerárgötu 26.
Beztu þakkir færi ég öllum,
sem glöddu mig á 75 ára af-
mæli mínu þann 1. júlí, með
heimsóknum, blómum, heilla-
óskum og á annan hátt.
Hermann Eyjólfsson,
Gerðakoti, Ölfusi.