Morgunblaðið - 14.07.1968, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐH), SUNNUDAGUR 14. JÚLÍ 1968
,Næturglugginn‘
Þessi mynd sýnir næturgluggann innan á venjulegri tram-
rúðu flugvélar, og hversn vel sést út um hann.
MYRKRIÐ hefur alltaf verið
óvinnr flugmannsins og milijón-
um dollara hefur verið varið til
smíði ýmissa tækja, sem gætu
hjálpað honum í viðureigninni
við það. Nú hefur Kollsman
Instrument Corp. í Syosset, N.Y.
tilkynnt, að innan skamms muni
það setja á markaðinn svokall-
aðan „næturglugga" sem geii
flugmönnum fært að sjá sem um
albjartan dag, í nær algeru
myrkri.
„Næturglugginn" er sagður
hafa- marga kosti framyfir radar
og infrarauð sjóntæki. Infrarauð
sjóntæki t.d. hafa aðeins líi.inn
sjónvarpsskerm, sem flugmaður-
inn verður að fljúga eftir. Næt-
urgiugginn er fjögur fet á kant
og honum er komið fyrir innan
á framrúðu flugvélarinnar og út
um hann séð er allt eins og um
hábjartan dag. Framleiðslumát-
inn er auðvitað leyndarmál enn-
þá, aðeins vitað að mjög ljós-
næmar linsur og gler er notað.
Ljósnæmið er svo mikið, að það
þarf ekki nema eitt vasa jós á
gríðarstórum fótboltavelli um j
miðja nótt til þess að nætur-
g'ugginn geri sitt gagn. Eins og
svo margt annað sem lýtur að
tæknilegum framförum var hann
fyrst ætlaður til notkunar í her-
flugvélum, en nú er fyrirtækið að
kanna nytsemi hans í sambandi
við venjulegt flug og lendingar
í myrkri.
Tveir barðabátar frá Boeing geysast áfram með rúmlega 40 hnúta hraða.
Beoing smíöar barðabáta
Geta ferðazt með miklttm hraða í slæmum sjó
ÞAÐ er með skip og báta eins eldinúm. Barðabátár Boeing getaijafnvel í þungum sjó geta þeir
•g öll önnur farartæki, það er °áð rúmlega 40 hnúta hraða og I ferðazt á miklum hraða.
Það er augljóst, að rúllan til-vinstri er ekki hentug i þessu til-
felli.
Það er munur á
málningarrúllum
— og enga þeirra er hægf að
nota i öllum tilfellum —
ÞEGAR nauðsynlegt verður að
hressa upp á íbúðina eða hús-
ið. grípa margir til þess ráðs að
mála sjálfir til að spara pen-
inga og þetta er ósköp auðvelt
síðan rúllurnar komu til sögunn-
ar. Fæstir þessara „áhugamál-
ara“ vita þó, að það er alls ekki
sama hverskonar rúlla er notuð.
Segjum t.d., að þér ætlið að
mála fínpússaðan vegg. >á eru
nokkuð margar málningartegund
ir sem þér getið valið um og
ein þeirra er mött latex málning.
Ef þér veljið matta latex-máln-
ingu eru hinsvegar aðeins tvær
rúllutegundir sem koma til
greina ef verkið á að vinkast vel.
Önnur hefur „Dyhel“-hár, hin
„mohair“ (Dynel er gerfiefni,
mohair er geitahár. Málningar-
rúlla e m„Dynel“ eða ,,mohair“
gefur sem sagt góðan árangur ef
mála á fínpússaðan vegg með
latex-málningu, það eru eigin-
leikar hárana sem ráða úrslitum.
Hárum á málningarrúllum má
skipta í tvo aðalflokka. í öðrum
flokknum eru gerfiefni, en í hin-
um eru hreinar náttúruafurðir ef
svo má að orði komast. Hvor
flokkurinn um sig hefur kosti
og galla, en hvorugan þeirra er
hægt að nota undir öllum kring-
umstæðum. f>að er sem sé ekki
hægt að láta sér nægja eina rúllu
ef mála á mismunandi fleti og
með mismunandi málningu. Flest
ár málningaverzlanir eiga sjálf-
sagt leiðbeiningatöflur yfir hvað
er bezt að nota hverju sinni og
menn ættu því að spyrja áður
en þeir leggja í verkið.
sífellt verið að reyna að koma
þeim hraðar og hraðar. Ein til-
raunin til hraðaukningar er að
setja nokkurs konar skíði á far-
kostinn. Þegar hraðinn eykst
lyftir hann sér upp á þessi skíði
og þar sem viðnámið minnkar að
mun, eykst hraðinn að sama
skapi.
Það er nú orðið nokkuð langt
síðan byrjað var að gera til-
raunir með þetta, og á íslenzku
hafa farkostirnir hlotið nafnið
barðabátar. Á hinum Norður-
íöndunum er þegar farið að nota
barðabáta til farþegaflutninga,
sumir þeirra eru svo stórir að
eiginlega væri réttara að kalla þá
skip JCannski þessir farkostir
gönguvandamálum Vestmanna-
væru heppilegri lausn á sam-
eyinga en loftpúðaskip, því að
þótt hraðinn sé ekki alveg jatn
mikill hafa þeir reynst mjög vel
í slæmum veðrum og sjógangi.
Bandaríski sjóherinn hefur
þegar tekið nokkra barðabáta I
sína þjónustu, og þar sem þetta
eru karlar sem vilja komst ferða
sinna hvernig sem viðrar, hlýtur
eitthvað að vera í bátana spunn-
ið. Boeing flugvélaverksmiðjurn
ar eru meðal þeirra aðila sem
smíðað hafa barðabáta og selt sjó
hernum. Það kann að koma sum-
um á óvart, að flugvélaverk-
smiðjur skuli smíða báta, en við
smíði barðabátanna kemur loft-
kraftsfræði ekki siður til sög-
unnar en við smíði flugvéla, og
auk þess hafa Boeing verksmiðj-
urnar jafnan haft mörg járn í
Nota f I jótandi I oft í froskköfun
— cg geta verið margfalt lengur í kafi
EITT af þeim vandamálum, sem
froskmenn hafa átt við að glíma,
er, hversu tiltölulega stutt þeir
geta verið í kafi áður en loft-
birgðir þeirra þrjóta. Til köfun-
ar er ekki hægt að nota súrefni
heldur aðeins þjappað loft (eða
blöndur ef djúpt er farið) og til
þess að geta haft með sér nægi-
legar loftbirgðir til nokkurra
klukkustunda dvalar í undirdjúp
unum, þyrfti annað hvort gríð-
arlega stóra kúta eða þá grið-
arlega þykka sem hægt væri að
þjappa nógu vel í. Þar með væri
hins vegar horfinn einn aðalkost
ur froskbúningsins, að geta synt
léttilega um eins og fiskarnir.
Nokkur undanfarin ár hafa
tveir bandarískir hugvitsmenn,
Jordan Klein og Jim Woodherry,
unnið að því, að finna einhverja
leið til að geta verið lengur í
kafi. Og lausnin var fljótandi
loft. En það var við mörg vanda-
mál að fást. Eitt þeirra var ein-
angrun, því að fljótandi loft held
ur sér aðeins í miklu frosti. Þeir
urðu því að útbúa einangrun fyr-
ir kút, sem gæti haldið nægilegu
frosti þolanlega lengi ,en væri
samt ekki of þung eða fyrirferð-
armikil. Þá þurfti einnig sérstakt
lunga og miklar leiðslur til að
breyta loftinu úr fljótandi ásig-
komulagi um leið og kafarinn
andaði því að sér.
Fyrsti kúturinn leit úr eins og
teikning í þriðja flokks vísinda-
skáldsögu, og froskmenn á
ströndinni, sem þeir félagar
völdu til tilrauna, ráku upp stór
augu þegar Klein kom kjagandi
með ferlíkið á bakinu og víra
og leiðslur í allar áttir. Tækið
reyndist vel í öllum aðalatriðum
og þá var aðeins eftir að full-
komna það og gera það hand-
hægara. Síðasta „tilraunatækið",
sem þeir félagar smíðuðu, lofar
mjög góðu. Þeir kalla það X-5.
X-5 vegur tómt um 22 pund og
tekur 6,3 lítra af fljótandi lofti
sem duga í fimm klukkustundir
á 30 feta dýpi. Einangrunin er
svo góð, að Ioftið heldur sér í
tæpa viku í hitabeltisloftslagi.
Til samanburðar má nefna, að
ef menn ætluðu að dvelja í fimm
klukkustundir á 30 feta dýpi
með venjuleg tæki, þyrfti fimm
72 kúbikfeta kúta sem vega sam-
tals 180 pund. Eins og nærri má
geta hafa framleiðendur köfunar
tækja mikinn áhuga á þessum
tilraunum og fyrirtækið MAiKO
hefur veitt félögunum aðstöðu
og aðstoð við tilraunirnar.
Ennþá er verðmunurinn tölu-
verður .Venjulegur kútur kostar
um 100 dollara, en X-5 fer varla
undir 350 dollara til að byrja
með. En þegar fjöldaframleiðsla
hefst, lækkar verðið að sjálf-
sögðu strax og það er alveg víst,
að þessi uppfinning þeirra
Kleins og Woodberrys á mikla
framtíð fyrir sér.
Þróun köfunartækis Kleins og Woodberrys. Frá vinstri: X-l, X-2, X-3, X-4 og X-5.