Morgunblaðið - 07.09.1968, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 196«

Utgefandi
Framkvæmdas tjóri
Ritstjórar
Ri ts t j ór narf ulltr úl
Fréttastjóri
Auglýsingast j óri
Rltstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriítargjald kr 120.00
1 lausasölu.
Hf Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 7.00 eintakið.
LÆRUM AF
REYNSL UNNI
að er sjaldgæft, að stað-
reyndir sjáist á síðum
kommúnistablaðsins. Sá ein-
stæði atburður gerðist þó í
gær. í upphafi forustugreinar
kommúnistablaðsins í gær
segir: „Á árabilinu 1961—
1966 jukust þjóðartekjur ís-
lendinga svo ört, að hliðstæð
ur munu vandfundnar í víðri
veröld.“ Þetta er rétt, en
hvers vegna?
Ástæðan er fyrst og fremst
sú, að sú frjálsræðisstefna,
sem viðreisnarstjórnin tók
upp í upphafi stjómarferils
síns leysti úr læðingi dug og
kraft fólksins í landinu, sem
varð til þess að uppbygging
atvinnulífsins varð þróttmeiri
og kröftugri en nokkru sinni
fyrr í sögu lands og þjóðar.
Viðreisnarstjómin gerði sjó-
mönnum og útgerðarmönnum
kleyft að koma á algjörri bylt
ingu í sjávarútveginum. Nýir
og glæsilegir fiskibátar
streymdu til landsins og ný
tækni var tekin upp við veið
arnar, sem leiddi til stórauk-
ihs aflamagns. Nýjar fiskverk
unarstöðvar og verksmiðjur
risu upp um landið og tækni-
bylting varð í þeim fiskverk-
unarstöðvum sem fyrir vom.
Verksmiðjuiðnaðurinn var
gæddur nýju lífi. Hann fékk
allt í einu tækifæri til að
reisa ný verksmiðjuhús og
kaupa nýjar vélar. Ræktun
stórjókst í sveitunum, býlin
vom tæknivædd og nýjar
byggingar risu í sveitum. Allt
þetta leiddi til þess að raun-
veruleg lífskjarabylting varð
í landinu á skömmum tíma.
Frjálsræðisstefna viðreisnar-
stjómarinnar gerði fólkinu í
landinu kleyft að hagnýta
dugnað og áræði og jafnhliða
áraði vel til lands og sjávar
og verðlag á útflutningsafurð
um landsmanna var hagstætt.
Á miðju ári 1966 varð þjóð
in hins vegar fyrir þungum
áföllum á erlendum mörkuð-
um. Verðlag á útflutningsvör
um landsmanna fór stórlækk
andi. Á tveimur ámm hafa
útflutningstekjur þjóðarinn-
ar lækkað um 40%. Þessi nei-
kvæða þróun á erlendum
mörkuðum ásamt aflabresti
við landið hlaut að hafa hinar
alvarlegustu afleiðingar fyrir
þjóðarbúskapinn. Samt sem
áður gætti þessara áfalla lítið
í lífskjömm þjóðarinnar. Við
reisnin hafði eflt svo efna-
hagslífið, að fært var að taka
þessum áföllum um stund, án
þess að lífskjör þjóðarinnar
væru skert að ráði. Og fram-
an af gerðu me»n sér vonir
um, að þetta ástand væri tíma
bundið. Svo hefur ekki
reynzt; það hefur sýnt sig að
verðfall á erlendum mörkuð-
um hefur orðið varanlegt.
Ríkisstjórnin hefur miðað
aðgerðir sínar við það, að
skerða lífskjör þjóðarinnar
ekki svo nokkm næmi fram-
an af. Þetta var hægt, vegna
þess hve viðreisnin hafði eflt
efnahag landsmanna. Þjóðin
hafði eignast sjóði, sem hægt
var að grípa til, þegar syrti
í álinn.
Nú er komið að tímamót-
um. Nú verður ekki hjá því
komizt, að landsmenn taki á
sig þær byrðar og þá lífskjara
skerðingu, sem leiðir af var-
anlegum erfiðleikum. En jafn
vel þótt svo sé um sinn þýðir
ekki að láta hugfallast. Þvert
á móti ber að gera ráðstafan-
ir til þess að í framtíðinni
verði þjóðin enn betur undir
slík áföll búin. Fyrir tveimur
árum kostaði það harða bar-
áttu á Alþingi íslendinga að
hefja stóriðju í landinu. Hver
og einn getur svarað því sjálf
ur, hvernig ástandið væri í
atvinnumálum landsmanna
nú, ef ráðum stjórnarandstæð
inga hefði verið fylgt þá. Sam
hliða nauðsynlegum aðgerð-
um nú í efnahagsmálum eru
því öll rök fyrir því, að áfram
verði haldið við uppbyggingu
stóriðju í landinu. Þjóðin
verður að læra af reynslunni
og tryggja, að í framtíðinnl
verði grundvöllur efnahags-
lífsins breiðari og enn öflugri.
NÁMSAÐSTAÐA
HEYRNAR-
DAUFRA BARNA
17oreldrar heyrnardaufra
*■ barna hafa birt opið
bréf til stjórnarvalda um
námsaðstöðu barna sinna, þar
sem athygli er vakin á, að
hún sé engan veginn fullnægj
andi.
í hinu opna bréfi er á hóg-
væran hátt bent á, að heyrnar
dauf börn eigi ekki síður en
heilbrigð börn kröfu til þess,
að þeim verði séð fyrir við-
unandi námsaðstöðu, og auð-
vitað er það svo, að sérstaka
áherzlu verður að leggja á að
skapa þeim börnum, sem með
einhverjum hætti eru afbrigði
leg, tækifæri til að þroska
hæfileika sína, svo að þau
geti lifað hamingjusömu lífi,
þótt örlögin hafi hagað því
VŒJ 1 JTfl iN 1) R HEIMI
Fo rsel L* r :i i fii nmt a sinn —
JOSE Maria Velasco Ibarra,
einn þeirra manna, sem mest-
an svip setja á óróleg stjórn-
'mál í Ecuador, tók nýleg'a við
forsetaembætti í fimmta sinn.
Þau fjögur skipti, sem hann
'hefur áður verið forseti, hef-
ur hann átt mjög erfitt með
að halda völdunum. Þrisvar
'hefur honum verið steypt af
stóii í byltingum hersins og
tvisvar hefur hann orðið að
fara í útlegð til annarra landa
í Suður-Ameiríku. Hann á að-
eins eitt heilt kjörtímabil að
baki, frá 1952 til 1956.
Stjórnmálaferill þessa há-
vaxna, sköllótta manns með
sóligleraugun sýrár gerla
hversu stjórnmálum er hátt-
að í Ecuador. f 138 ára sögu
sinni hefur Ecuador hatft 17
stjórnarskrár. Sú nýjasta mæil
ir svo fyrir, að forseti sfculi
kosinn í beinum kosning'um
fjórða hvert ár og verði for-
setinn kjörgengur á ný fjórUm
árum eftir að hann hefur lát-
ið af embætti.
Um milljón manna greiddi
atkvæði í forsetafcosningunum
í júní síðastliðnum og voru
það fyrstu almennar kosning-
ar síðan árið 1960. Mikið var
deilt á framboðsfiundum, en
það var mjög óvenjulegt og
ánægjulegt, að baráttan var
að mestu friðsamleg.
Jose Maria Velasco Ibarra
er nú 74 ára að aldri. Hann
er af komandi Alvaros de
Ibarra, herShöfðingj a, sem var
einn af nánustu samstarfs-
mönnum Símonar Bolivars,
frelsishetjunnar frægu.
Velasco sagði eftir kosning-
arnar, að hann hefði í hyggju
að mynda samsteypustjórn,
þar sem margir flofckar og
margar stefnur ættu fiulltrúa.
í fyrsta sinn mun Velasco
hafa andstæðing í stöðu vara-
forseta, Jorge Zabafla.
Velasco er þekfctur fyrir
góðan talanda og mikla at-
orku. Hann kom fyrst fram á
svið stjórnmála árið 1932,
þegar hann var kosinn á þing.
Tveimur árum síðar var hann
kosinn forseti með mitelum

yfirburðum, en ári síðar var
'hann rekinn frá völdum og
hrraktist í útlegð til Kólumbíu.
Hann varð forseti öðru sinni
árið 1944 og var rekinn úr
embætti öðru sinni árið 1947.
Honum tókst að lafa þriðja
kjörtímabilið og enn vann
mikinn sigur árið 1960. Ári
seinna var honum stökkt úr
landi.
Velasco sneri heim f.rá Arg-
entínu árið 1966 og tóku á
móti honum fimmtán þúsund
manns með fagnaðarlátum.
Herforingjastjórninni h a f ð i
verið steypt árið áður og var
dr. Otto Arosemena forseti.
Fyrir þrjátíu ánurn stofnaði
Velasoo eiginn flokfc — Vel-
ascuismo. Hann nýtur stuðn-
ings margra pólitískra hópa,
allt frá íhaldsmönnuim til
kommúnista. Flokkur Velasc-
os hefur enga fastákveðna
stefnuskrá og andstæðingar
'hans halda því firam, að fylgi
Velascos í kosningum megi
fyrst og fremst þafcka mælsfcu
hans.
Forseti Kongó-Brazza
ville segir af sér
— Grein Magnúsar
Framhald af bls. 13
sem þaft leilð finamihjá, enda þótt
fanþegiar væru stöðugt að
ikainnia, hvort ekfci sæiist tifl. núss-
mestona sfcriiðdirefca. Rússnesfca
herl/iðiinu hafði gtreiniLega verið
fækkaið í Prag og í sitað þesis
vair tallið, að Rússair hefðu
hafldið með bryndnetea sína út
í sveitinnaT.
Margir höfðu með sér mynda-
véliar og varð þeim eirunig tíð-
rætt um, hvort þær yrðu teknair
af þeim á landamiæiriuinum og
hvont tekið yriði harfcalega á
því, að reynt yrði að smygila
fiilmum úr laindi. Niðuirstöðuirn-
arar voru yfirleitt á saima veg.
Flestir þóttust hatfa sj>uimÍT atf
því, að allLt væri undir því
komið, hverjir biðu á lainda-
miæruimuim. Þesis var þvi beðið
roeð mifciill'i eftiirvænitingu, að
komið yrði þangað.
Ég fanin, að mikiLu fargi var
af mér létt, þagar lestin rann
imn í Cheb, sem var síðasta
brautarsitöðin í TékikósLóvakíu.
Á braiuit'arpaLlinum stóð röð af
tétokmestoum lögreigLuimönnum,
sam situfcfcu upp í lestina. Þeir
höfðu eftirfLeitt sn<ör hainid'tök,
við að kia'nma vegabr’éf fóLks og
litu varla á farangur þess. Hið
eina, sam ég nak augum í, var
að tveir þýzkir drengir, annar
MteLega 11 ária, himn 13, voru
látnir ganga út úr lestinni,
en Það var igert með slífcri vin-
semd, að ég taldi, að kippa
þyrtfti eimhverj'um smávægiileg-
um forimsatriðum í lag. Að
miinnsta kosti sáust engin ótta-
mierfci á dinengjumum.
Við sjáltf lamdamæ-nim sáum
við það, sem við öl höfðium
verið að bíða eftir. Rússmestoa
brynvagma. Þeir stóðu þar í röð
ekfci fjianri landamiænahliðinu,
þar sem Lestin fór í gegn.
TéktoósLóvafcía var að baiki, en
það var eims og amgi þeirriar
mantraðar, sem þar hatfði gerzt,
fylgdi lestinni. Á brauitairstöð-
þannig, að þau ganga ekki
heil til skógar. Þess vegna er
þess að vænta, að gerðar verði
ráðstafanir af réttum aðilum
til þess að bæta úr því á-
standi, sem lýst var í hinu
opna bréfi foreldra barnanna.
Kinshasa, 4. sept. APhNTB.
ALPHONSE Massamba-debat,
forseti Kongó-Brazzaville lýð-
veldisins sagði í dag af sér em-
bætti en við tók Alfred Raoul,
forsætisráðherra landsins. Það
var her landsins sem krafðist
þess að forsetinn segði af sér, því
að honum hefði ekki tekizt að
rækja skyldur sínar sem þjóðar-
Ieiðtogi og mistekizt að sameina
þjóðina og afla henni virðingar
erlendis. Talsverður órói hefur
verið í landinu undanfarna mán-
uði og í síðustu viku urðu blóð-
ug átök í Kinshasa, höfuðborg
landsins, þar sem mörg hundruð
óbreyttir borgarar létu lífið í
atökum við herinn. Tilkynnt var
að stjórn landsins myndi eftir
sem áður standa við allar sínar
skuldbindingar á alþjóðavett-
vangi.
Stjórnmálafréttaritarar segja,
irnni í Ftiankfuint tók óg eifititr
manni og konu, sem gengu
órólieg fraim og aft/ur um paLLimm,
edins og þau væm að Leiiba að
einlhverju. Síðan gengu þau að
farþegiahliðimu Oig spuirðú, hvort
enginn hefði séð neitt til
tveggja dremgja, sem áifctnx að
hafa verjð með lestimnú
Ég sneiri mér að þeim og
tovaðst hatfa séð bvo dremgi stá'ga
út úr Lestinni í fýligd með tékk-
mesikum lögriagiliuiþjóini í Cheb.
Koman þreitf U'pp veSki siitit, tófc
uipp mynd og spurði: — Er þetta
ammair dremguirimn? Já, svamaði
ég. Mér briá í brúin, þegair koman
fölnaði og rétt gat stunið upp
fyrir geðshræringu. — Guð
minn góður. Hvað hefur
komið fyrir drengina mína?
Ég reyndi að róa hana
og manninn, sem greini-
lega leið litlu betuir, og ráð-
lagði þeim að hrimgja þegar til
Cheb, ef u/nmt væri að ná sam-
að hér hafi verið um hernaðar-
byltingu að ræða, og að maður-
inn á bak við hana sé Marien
Ngouabi franskmenntaður' her-
foringi. Massamba forseti lét
handtaka Ngouabi síðast í júlí,
en menn hans úr fallhlífarher-
sveitum landsins frelsuðu hann
og gerðu byltingu og settu for-
setann frá völdum. Skömmu síðar
tók hann aftur við embætti og
að því er talið er vegna vin-
sælda hans meðal Kakongoætt-
bálksins í Suður-Kongó. Átökin
í síðustu viku hófust er ungir
flokksmenn úr flokki Massamba
neituðu að leggja niður vopn og
lögðu til atlögu gegn hernum.
Var Massamba gefið að sö'k, að
hann hefði ekki skipað þeim að
afvopnast, eins og honum hafði
áður verið sagt að gera. Missti
hánn vinsældir við þetta og þá
greip herinin inn í.
bandi þanigað. Þar hlytu dneg-
irmiir að vera ag ótrúleigt væri,
að þeim hefði verið gert notok-
umt mein.
★
I grieinum þeim, sem birzt
hafa hér í blaðinu eftir mig
að undanförnu, hef ég reynt
að lýsa hairmleik TéfclkósLóvaikíu
með því að skýna frá því, sem
fyriir aiuigu og eyru bar sjö ör-
stlagarítoa daga í Prag. Hef ég
stuðzt þar við dagbók, sem ég
skrifaði þessa daga. Það
sem fyrst og fneimst hefur hvaibt
mig tii'l þessarar skritfa, eru
orðiin, sem óg heyrði svo oft og
enm hljóma fyrir eynum mér. —
Þsgar þú kemur heim, verður
þú að sýna og sagja ölluim, já
öLlium heimi frtá því, sem hér
hefuir igerzt. Hér hefur verið
drýgðiuir stænri gLæpur en svo,
að hann magi feLa fyrir voröld-
inmi.