Morgunblaðið - 29.09.1968, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. SEPT. 190«
Sigríöur Zoéga Ijósmyndari - Minningarorð
Á MORGUN verður gerð útför
Sigríðar Zoega, ljósmyndara, frá
Dómkirkjunni í Reykjavík.
Sigríður Zoéga var fædd 14.
apríl 1889 og skorti því misseri
í áttrætt, er hún lézt. Var hún
dóttir Geirs T. Zoéga, rektors
Menntaskólans og konu hans
Bryndísar Zoéga.
Faðir Sigríðar var bróðurson-
ur Geirs kaupmanns Zoéga, en
afi hans, er var ættfaðir Zoéga-
ættarinnar hér á landi, fluttist
hingað seint á 18. öld frá Dan-
mörku. í>ar hafði ættin þá dval-
izt um 300 ára skeið, en hún er
talin af ítölskum uppruna.
Bryndís, móðir Sigríðar, var
dóttir Sigurðar Johnsens, kaup-
manns í Flatey, og Sigríðar dótt-
ur Brynjólfs Benedictsens,
kaupmanns í Flatey, en hann var
sonur Boga Benediktssonar
óðalsbónda á Staðarfelli, höfund-
ar sýslumainnsæfanna.
Böm þeirra Bryndísar og
Geirs rektors voru sex. Elztur
þeirra var Geir vegamálastjóri,
er kvæntist Hólmfríði Zoéga, þá
Ingileif, er dó um þrítugt úr
spönsku veikinni, Guðrún, er
giftist Þorsteini hagstofustjóra
Þorsteinssyni, Sigríður ljósmynd
ari, Áslaug, er giftist Hallgrími
Benediktssyni, stórkaupmanni,
og Jófríður Ragnheiður dó á
bezta aldri í Danmörku, meðan
á seinni styrjöldinni stóð.
Sigríður fellur nú frá síðust
systkina sinna og náði þeirra
hæstum aldri, en með þeim öli-
um var óvenjulegt samlyndi.
Var það veganesti úr foreldra-
húsum, og entist öllum systkin-
unum til æviloka.
Margs annars naut Sigríður
ásamt systkinum sínum í frá-
bærum foreldrahúsum og þar á
meðal góðrar menntunar, þótt í
tíð eldri systranna kæmi ekki
t
Eygló María
Guðmundsdóttir
Dalbæ við Breiðholtsveg,
andaðist í Landakotsspítalan-
um 28. þ.m.
Eiginmaður, móðir, börn
og tengdahörn.
t
Maðurinn minn og faðir
okkar, tengdafaðir og afi,
Ólafur Jónsson
Túngötu 47,
lézt að heimili sínu fimmtu-
daginn 27. þ.m.
Jarþrúður Jónsdóttir,
börn, tengdabörn og
bamabörn.
t
Móðir mín, tengdamóðir mín
og amma okkar,
Sigríður Zoéga
ljósmyndari,
verður jarðsungin frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík mánu-
daginn 30. þ.m. kl. 2. Þeim
sem vildu minnast hennar er
vinsamlega bent á Bama-
spítalasjóð Hringsins.
Bryndís Jónsdóttir,
Snæbjöm Jónasson,
Sigríður Soæbjömsdóttir,
Jónas Snæbjömsson,
Herdís Snæbjörnsdóttir.
til mála fyrir kennaradætur
frekar en aðrar stúlkur að verða
stúdentar eins og yngri syst-
urnar urðu síðar.
Um tvítugt tekst Sigríður ferð
á hendur til Þýzkalands og
dvelst þar í nokkur ár og nam
þar ljósmyndagerð í Köln hjá
þekktum listatnanni í þeirri grein
á þeim tíma, August Sander að
nafni. Hún minntist ávallt ára
sinna í Þýzkalandi með sérstakri
ánægju og batt þar mörg vin-
áttubönd, þ.á.m. við fjölskyldu
lærimeistara síns og fjölskyldu
ísiandsvinarins Heinrich Erkez,
sem enzt hafa til þessa dags.
í Þýzkalandi lærði Sigríður
ekki eingöngu listiðn þá, er hún
átti eftir að gera að ævistarfi,
og þýzka tungu svo vel, að orð
var á haft, heldur notaði hún
einnig tímann til þess að kynn-
ast list menningarþjóða megin-
landsins og var mikill listunn-
andi alla tíð, m.a. einn stofn-
andi Listvinafélagsins á sinum
tíma.
Á öðrum tug aldarinnar var
það undantekning, að ung stúlka
hasiaði sér völl með sjálfstæð-
um atvinnurekstri, en Sigríður
réðst í það 1914 að koma á fót
Ijósmyndastofu, þegar heim kom.
Var hún til húsa í Austurstræti
14, en húsið brann í hinum
mikla eldsvoða 1915, þegar 10
hús brunnu til kaldra kola, Var
þá hafizt handa á ný í félagi með
Steinunni (Steingrímsdóttur)
Thorsteinsson. Hafa þær vin-
konurnar rekið ljósmyndastof-
una Sigr. Zoéga & Co. alla tíð
síðan, fyrst á Hverfisgötu 4 og
svo í Austurstraeti 10, og ávallt
átt samleið í samvizkusemi,
snyrtimennsku og fallegri og
vandaðri viimu, er skipaði fyrir-
tæki þeirra í fremstu röð sinnar
tegundar hér á landi. Um það
vitna ekki eingöngu vinsældir
hjá viðskiptamönnum heldur og
óvenjuleg trúmennska og tryggð
starfsliðs, er þær vinkonur hatfa
átt því láni að fagna að njóta um
áratuga skeið.
Árið 1923 hófu þær rekstur
Ijósprentunar ásamt ljósmyndun
t
Þökkum innilega auðsýnda
samúð og vináttu við andlát,
Pálínu Sigurveigar
Jónsdóttur.
Sér í lagi þökkum vfð lækn-
um og hjúkrunarfólki í Land-
spítalanum fyrir frábæra um-
önmm í hennar löngu legu.
Vanðamenn.
___________________________
t
Innilegustu þakkir færum við
öllum þeim er sýndu okkur
vináttu og samúð við andlát
og jarðarför móður okkar,
Valgerðar Kristínar
Jónsdóttur.
Geirlaug Guðmundsdóttir,
Sigríður Guðmundsdóttir,
Jón E. Guðmundsson.
t
Við þökkum ai alhug auð-
sýnda vináttu við andlát og
útför,
Þorkels Hjálmarssonar.
Jóna Sveinsdóttir,
börn og tengdabörn,
Hjálmar Jónsson.
og hefur Ijósprentunin síðustu
árin verið nær eingöngu við-
fangsefni fyrirtækisins. Sigríður
Zoéga var ein af stofnendum
Ljósmyndarafélags íslands. Hún
sat um árabil í stjóm félagsins
og var gerður heiðursfélagi þess
1961.
Sigríður var einnig ávallt
vönd að virðingu Ijósmyndara-
stéttarinnar, en mestar kröf ir
gerði hún þó til sjálfrar sín sem
ljósmyndara. Man ég af eigin
reynslu að ungum frændmönn-
um Sigríðar fannst sem fyrir-
sætum stundum nákvæmnin
keyra úr hófi fram, en lag og
glaðlyndi ljósmyndarans stytti
þó svo stundir, að árangurinn
varð oftast betri en fyrirmyndin
gaf tilefni tiL
Þrátt fyrir glaðlyndi sitt, þá
var alvaran og ábyrgðartilfinn-
ingin þó ríkjandi í fari Sigríðar,
og áhuginn á viðfangsefnum svo
ríkur, að hann virtist oft bera
hana hálfa leið að settu marki.
Þau Sigríður og Jón Stefáns-
son, listmálari, eignuðust dóttur,
er skirð var Bryndís í höfuðið á
ömmu sinni. Reyndist það mesta
lífslán Sigríðar. Sigríður var
dóttur sinni mikil móðir, þótt
hún hefði störfum að gegna úti
við. Og Sigríður hlaut að laun-
um, ekki sízt í ströngum veik-
indum síðasta árið, umhyggju
og umönnun dóttur sinnar og
tengdasonar, Snæbjarnar Jónas-
sonar, yfirverkfræðings, en þau
voru ásamt efnilegum börnum
sínum ljósgeislar Sigríðar við
lífsfierilslok.
Þeim og einlægri vinkonu og
félaga, Steinunni Thorsteinsson,
eru nú fluttar samúðarkveðjur.
Frændur og vinir geyma minn-
ingu Sigríðar Zoéga í þakklátum
huga.
Geir Hallgrímsson.
SIGRÍÐUR lézt 24. þ. m. í Borg-
arspítalanum og verður borin til
moldar á morgun, mánudag og
kvödd frá Dómkirkjunni.
Með Sigríði er fallin í valinn
mæt kona og góður Ijósmyndari.
Mér og öðrum starfsfélögum inn-
an ljósmyndarastéttarinnar er
einnig ljúft að minnast hennar
sem góðs félaga.
Mjög ung að árum hóf Sigríð-
Ur nám í Ijósmyndasmíði hjá
Pétri Leifssyni. Er námi hennar
þar lauk, fór hún strax til Þýzka
lands til frekara náms, og annað-
hvort var hún mjög vönd á val-
ið eða mjög 'heppin, því þar hóf
hún framhaldsnám hjá August
Sander ljósmyndara í Köln og
var hjá honum í nærri 3 ár. Aug-
ust Sander átti eftir að verða
einn þekktasti ljósmyndari Þýzka
lands, og hafa verk hans verið
gefin út í vönduðum útgáfum,
þvi myndir hans eru taldar sýna
á sannari hátt manninn eins og
hann var og lifði fyrir fyrri
heimsstyrjöldina en flest annað.
Um álit Sanders á Sigríði má
marka á því, að hann skírði dótt-
ur sína í höfuð Sigríðar. Dvöl
Sigríðar hjá Sanders var henni
þó ekki nóg. Á leið sinni heim
dvaldi hún nærri ár í Kaup-
mannahöfn, og nam enn iðn sína
við fagskólann þar.
Með þetta veganesti kemur
hún heim um vorið 1914 og stofn
setur strax ljósmyndastofu, og
vinnur þá hjá 'henni Guðrún syst
ir hennar. Þessi ljósmyndastofa
lenti í brunanum mi'kla þegar
Hótel Reykjavik brann ásamt
mörgum öðrum 'húsum um vorið
1915 og varð engu bjargað úr
stofunni. Fátt sýnir betur dugn-
að og kraft Sigríðar en það, að
mánuði siðan hefur hún starf-
semi sína á ný, og nú með félaga
í fyrirtækinu, Steinunni Thor-
steinsson, en þær keyptu ljós-
myndastofu Péturs Brynjólfsson-
ar. Þær stöllur Sigríður og Stein
unn hafa síðan alla tíð rekið
Ijósmyndastofuna saman, sem
síðan 1934 hefur verið staðsett
í Austurstræti. öllum, sem hafa
unnið hjá þeim á stofunni ber
saman um að betri húsbændur
gat ekki, enda hafa sumar stúlk-
urnar unnið hjá þeim áratugum
saman. Sigríður hefur alla daga
eitthvað unnið á stofu sinni, allt
Þar til að 'hún kenndi þess sjúk-
dóms fyrir tæpu ári, sem dró
hana til dauða. Þær Sigriður og
Steinunn ráku ekki aðeins stofu
sína saman, þær urðu nánari lífs-
förunautar, því í meira en 30 ár
hafa þær haldið hús saman og
deilt kjörum sínum í blíðu og
stríðu.
Sigríður kom með ferskan anda
í ljósmyndafagið og lét aldrei frá
sér annað en vandaða vinnu. —
Andlitsmyndin eða „portretið" er
ekki á allra færi, þar eru margir
kallaðir en fáir útvaldir. Sigríð-
ur var meðal þeirra útvöldu. Há-
ir og láir, fátækir og ríkir létu
áratugum saman mynda sig á
stofu þeirra Sigríðar og Stein-
unnar og andlitsmyndasafn
þeirra er dýrmætt. enda vel
geymt.
Sigríður var meðal stofnenda
Ljósmyndarafélags íslands 1926
og sat um tíma í stjórn félagsins
og prófnefnd og er undirrituðum
ljúft að minnast athugasemdar
hennar á prófi hans, sem hljóð-
aði eitthvað á þessa leið er hann
var að mynda barn: „Gleðin verð
ur að koma frá hjartanu ef 'hún
á að vera sönn“. Þannig var Sig-
ríður og þannig minnumst við
hennar, ávallt reiðubúin að rétta
hjálparihönd og ávallt kát og
uppörfandL
Er Listvinafélagið var stofnað
á sínum tíma var Sigríður einn
af stofnendum þess og sat í stjórn
þess, en það var stofnað í því
skyni að koma verkum lista-
manna á framfæri. Listvinahús-
ið, sem lengi stóð á Skólavörðu-
holti var árangur þeirrar félags-
stofnunar og vettvangur listkynn
ingar á þeim tíma.
Sigríður eignaðist eina dóttur
bama, Bryndísi. Hún eignaðist
Fædd 29.september 1887
Dáin 8. maí 1968
Kveðja.
Ég horfi á eftir þér með sökn-
uði, kæra vinkona, ég ætla ekki
að skrifa um þig neina minning-
argrein, aðeins nokkur kveðju-
orð.
Þann 6. maí kom ég á heimili
þitt, þú varst þá glöð og kát eft-
ir ástæðum, ég borðaði hjá þér
kvöldverð, en að morgni þ. 8.
LOKflÐ
vegna jarðarfarar eftir hádegi
mánudaginn 30. sept.
Ljósprentunarstofa Sigríðar
Zoéga & Co., Austurstræti 10.
hana með JKni Stefánssyni list-
málara. Bryndís ólst upp hjá móð
ur sinni í ástúð og naut alls 'hins
bezta, sem völ var á. Hún er gift
Snæbimi Jónassyni yfirverkfræð
ingi hjá vegagerð ríkisins.
Við í Ljósmyndarafélagi ís-
lands þökkum Sigríði fyrir sam-
veruna og minnumst hennar með
'hlýjum hug. Við vottum aðstand-
endum hennar samúð okkar. ÖH
eigum við góðar endurminningar
um samveruna.
Guðmundur Haiinesson.
„Enn þá s'kortir mig orðin,
er á ég þig að kveðja
of margs er að minnasit
of mikið að þakka.“
(R. J.)
ÉG RENNI huganum aftur í tím
ann þá kom ég með móður minni
á myndastofu Sigríðar Zoéga &
Co. Við erum að athuga mögu-
leika með vinnu fyrir mig. Á
móti o'kkur tekur 'hress og lífleg
kona, jú, það er ekki úr vegi að
telpan fái vinnu, reynslutíminn
er 3 mánuðir, en síðan eru liðin
26 ár. Það eru oft undarleg atvik
sem ráða örlögum okkar, ég varð
fyrir því mikla láni að fá vinnu
hjá þeim góðu konum Sigríði
Zoéga, sem við nú erum að
kveðja og meðeiganda hennar,
Steinunni Thorsteinsson. Sigríð-
ur Zoéga var mikil listakona við
sína vinnu, það var raunar sama
hvað hún tók sér fyrir hendur,
það ein'kenndist allt af fádæma
smekkvísi og vandvirkni.
Þetta á ekki að vera ættartala
Sigr.íðar sem hér er ritað, aðeins
nokkur kveðju- og þakkarorð til
þeirrar ’konu, sem ég hef verið
samferða meira en helming ævi
minnar og þeirrar koniu er ég
mat næst móður minni. Betri
vinnuveitanda er vart hægt að
hugsa sér, meiri vin vina sinna,
ekki heldur. öll þau ár er ég
hafði hana fyrir minn yfirmann
voru full af kærleika og velvilja
til mín. Þegar erfiðleika bar að
'höndum hjá mér þá miðlaði hún
mér ríkulega af sínum kærleika,
alltaf létt í lund, 'hress og
skemmtileg í viðmóti. Við stúlk-
urnar sem búnar erum að vinna
í öll þessi ár hjá henmi munum
aldrei gleyma þeim stundum,
sem við áttum saman, bæði á
vinnustað og heimili þeirra Sig-
ríðar og Steinunnar. Það er svo
margt sem rifjast upp þegar lit-
ið er til baka og ótal margt að
þakka.
Ég ætla að kveðja þig kæra
Sigríður með virðingu og trega,
bið Guð að blessa þá, sem þér
voru kærastir hér á jörðu, dótt-
urina og hennar 'heimili, þína ein
lægu vinkonu Steinunni, með von
um að hitta þig, 'handan móðunn-
ar miklu.
maí var hringt til mfn og mér
sagt, að þú værir dáin. Mig setti
hljóða og ég hugsaði um lögmál
lífsins, eitt sinn skal hver deyja.
í daglegri framkomu Guð-
bjargar vil ég segja, að tryggð-
in, áreiðanleikinn og velvildin
hafi verið hennar aðalsmerki.
Svo sannarlega var hún sómi
sinnar stéttar í hvívetna. Áhuga
mál okkar voru þau sömu, þvl
sigldum við oft saman til Eng-
lands til vörukaupa. Við töluð-
um oft um þá daga, það eru
Ijúfar endurminningar, sem ég
geymi.
Hún var sérstök hjálparhella
öllu sínu skyldfó'lki, það var ég
oft vör við á ferðalögum okkar.
Ég kveð þig svo í síðasta sinn.
Friður Guðs þig blessi, og
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Sigríðnr Jónsdóttir.
M. H. G.
Guðbjörg Bergþórs-
dóttir — Minningarorð