Morgunblaðið - 13.10.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. OKTÓBER 1968

Útgefiandi
Framkvaemdastjóri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingast j óri
Ritstjórn og afgrei'ðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr, 130.00
1 lausasölu
Hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjamason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands,
Kr. 8.00 eintakið.
SJÁLFSTÆÐIS-
FLOKKURINN
¥ gær og fyrradag stóð fund-
ur í flokksráði Sjálf-
stæðisflokksins en það er
æðsta stofnun flokksin^ milli
landsfunda. Flokksráðsfund-
inn sóttu fulltrúar og trúnað
armenn Sjálfstæðisflokksins
hvaðanæva af landinu. Urðu
fjörugar umræður á fundin-
um og mikill einhugur ríkj-
andi með fundarmönnum,
yngri og eldri.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
um nær fjögurra áratuga
skeið notið meira og traust-
ara fylgis meðal íslenzkra
kjósenda en nokkur annar
stjórnmálaflokkur. Fyrsta
áratug þessa tímabils leiddi
ranglát kjördæmaskipun til
þess, að flokkurinn hafði ekki
þingstyrk í samræmi við kjós
endafylgi sitt en segja má
að allt frá lýðveldisstofnun
hafi Sjálfstæðisflokkurinn
verið forustuflokkur þjóðar-
innar. Hann hefur átt aðild
að ríkisstjórnum allt þetta
tímabil að undanskildum
vinstri stjórnar árunum 1956
—1958 og hann hefur haft á
hendi stjórnarforustu lengst
af og m.a. á tveimur mestu
framfaraskeiðum hins ís-
lenzka lýðveldis, nýsköpunar
árunum 1944—1946 og við-
reisnarárunum eftir 1960.
Það getur ekki verið tilvilj-
un, að íslenzkir kjósendur
hafa sýnt einum stjórnmála-
flokki slíkt traust svo áratug
um skiptir. Auðvitað skiptast
á skin og skúrir í starfi stjórn
málaflokka og stjórnmála-
manna, en þótt Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi stundum átt
andbyr að mæta í kosningum
hefur þjoðin þó aldrei treyst
sér til að fela öðrum stjórn-
málaflokki það forustuhlut-
verk, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur gegnt. Megin ástæð
an er vafalaust sú, að þær
grundvallarhugsjónir, sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
jafnan byggt stefnu sína á,
eru í meira samræmi við eðli
íslendingsins en aðfengnar
kenningar annarra flokka.
Sjálfstæðisflokkurinn vill
varðveita rétt og frelsi ein-
staklingsins í þjóðfélaginu og
sú grundvallarstefna öðlast
vaxandi þýðingu a næstu ár-
um og áratugum.
Það getur heldur ekki verið
tilviljun, að einmitt úr röðum
Sjálfstæðismanna hafa komið
þeir tveir stjórnmálamenn,
sem borið hefur hæst ís-
lenzkra stjórnmálaleiðtoga á
síðustu áratugum, þeir Ólafur
Thors og Bjami Benedikts-
son. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur jafnan laðað til sín af-
burðamenn, innan flokksins
og í starfi fyrir hann, hafa
þeir fengið tækifæri til að
þroska hæfileika sína og nýta
þá í þágu alþjóðar.
Flokksráð Sjálfstæðisflokks
ins kemur saman á tímum er
meira reynir á forustu Sjálf-
stæðisflokksins í málefnum
þjóðarinnar og einingu og
samhug flokksmanna en
nokkru sinni fyrr í sögu lýð-
veldisins. Þjóðin stendur
frammi fyrir mestu erfiðleik-
um í efnahags- og atvinnu-
málum síðan á kreppuárunum
upp úr 1930. Mikið er í húfi að
vel takist til um lausn þeirra
vandamála. Sjálfstæðismenn
um land allt munu slá skjald
borg um flokk sinn og for-
ustumenn og gera þeim
kleift, með öflugum stuðn-
ingi sterkasta stjórnmála-
flokks landsins, að leiða þjóð
ina út úr hinum miklu erfið-
leikum.
HLUTVERK
VERZLUNAR-
INNAR
Aðalfúndur Verzlunarráðs
^ fslands var haldinn sl.
föstudag. Þar var fjallað um
ýmis hagsmunamál verzlunar
innar og rædd þróun efna-
hags- og atvinnumála að und-
anförnu. í ræðu, sem Kristján
G. Gíslason, formaður Verzl-
unarráðsins, fluttí við setn-
ingu aðalfundarins drap hann
m.a. á hlutverk verzlunar-
stéttarinnar og sagði:
„Verzlunarstéttinni hefur
verið legið. á hálsi fyrir það
að flytja til landsins óþarfa
varning og verja til hans dýr-
mætuffi gjaldeyri. Því er til
að svara að frjáls verzlunar-
stétt álítur ekki í sínum
verkahring að ákveða hvern-
ig menn verja fjármunum
sínum, en skylda hennar er
hins vegar að uppfylla óskir
neytendanna um vöruval. 1
frjálsu þjóðfélagi eru vissu-
lega áhöld um, hvað sé óþarfa
varningur og um stig óþarf-
ans en minnumst þess að rík-
ið sjálft verzlar með áfengi
og tóbak. Hitt er annað mál,
að við erum allir sammála um
það, að hagkvæmast sé að
framleiða sem allra mest í
landinu sjálfu af þeim vör-
um, sem við neytum, svo
fremi, að það hafi ekki um
of neikvæð áhrif á verzlunar
kjörin. fslenzkum iðnaði verð
ur að sjálfsögðu bezt borgið
með því að nýta hugvit og
framleiðslugetu þjóðarinnar
Byltingin í
Eftir Hugh O'Shaugnessy
Indíánarnir skreyttu sig
fjöðrum og djöflagrimum til
að dansa fyrir Fernando Bei-
aunde Terry þegar hann heim
sótti þá í þorp þeirra við
Amaxon-fljótið. Þegar hann
svo bauð sig fram við forseta-
kosningarnar í Perú árið 1963,
!var hann talinn sá eini, er
gæti komið á nútíma þjóð-
félagi í landi, sem lítið hafði
breytzt frá dögum spænsku
undirkonunganna.
Hann ákvað að heimsækja
hverja borg í sveitahéruðun-
um, og kynnti sér siði indíána
og tungumál betur en nokkur
frambjóðandi hafði gert áður.
Hann var kjörinn í þeirri von
að honum reyndist unnt að
brúa bilið milli hvíta inn-
flytjendaminnihlutans frá
Evrópu og indíánanna, af-
komenda Inkanna og annarra
kynstofna indíána, sem
’ byggðu frumskógana og hlíð-
ar Andesfjallanna áður en
Francisco Pizarro lagði Perú
undir Spán á sextándu öld.
Eftir að hann var kjörinn
forseti hafði hann það fyrir
reglu að halda reglubundin
þing flokks síns, Accion Popul
ar, ekki í gömlu höfuðborg-
inni Lima, heldur í frumskóga
borgum eða gömlum miðstöðv
um Inkanna fjarri strandhér
uðunum.
Belaunde var hugsjónamað-
ur og arkitekt. Hann dreymdi
1 um að leggja gríðarmikinn
1 veg, Carretera Marginal de la
/ Selva — lífæð, sem opnaði
J frumskógana við Amazon.
4 Perú er tvisvar sinnum stærra
L en Frakkland eða Texas, en
/ landsvæðið handan Andes-
J fjallanna er að mestu frum-
1 skógur. A’ð því er varðar efna
hag landsins er þetta eyði-
mörk. Hinsvegar er mikið um
auðlindir í landinu, bæði
málmur og olíu, en rekstur
auðlindanna að mestu í hönd-
um erlertdra aðila.
Þau fimm ár, sem Belaunde
var við völd, var honum gert
æ erfiðara að hrinda í fram-
kvæmd fyrirætlunum sínum
varðandi jarðaskipti og niður
jöfnun auðæfa landsins. öflug
ir landeigendur og kaupsýslu
menn hvítu yfirstéttarinnar
stóðu gegn honum.
Þegar endurbótafyrirætlan-
ir hans komust ekki í fram-
kvæmd, sneri Belaunde í aukn
um mæli að draumnum um
vegalagninguna. Vai*ði hann
meiri og meiri tírna í þennan
draum sinn á kostnað annarra
framkvæmda. Hann ræddi
málið við forseta nærliggj-
andi ríkja — Ecuador, Colom-
bíu, Venezuéla, Paraguay,
Brasilíu, Argentínu — og
draumurinn varð að stórbrot-
inni hugmynd um veg, er
tengdi alla Suður-Ameríku;
en aðeins á pappírnum.
Eitt kosningaloforðanna hélt
hann. Það var að endurheimta
olíulindimar í La Brea og
Parinas, sem brezkt fjármagn
hafði virkjað, en bandaríska
olíufélagið Esso yfirtekið á
fjórða tug aldarinnar, og nú
voru stærstu olíulindir lands-
ins.
Fyrir nokkrum vikum til-
kynnti hann að samningur
hefði verið gerður við dóttur-
félag Esso, International Pet-
roleum Company, þar sem á-
kveðið væri að yfirvöldin í
Perú yfirtækju olíulindirnar
upp í ógoldna skatta, sem
stjórnin taldi bandaríska fé-
lagið skulda. En olíuhreinsun-
arstöðvar félagsins — arðbær
asta deild rekstursins — voru
áfram í höndum IPC. Auk
þessa spunnust svo miklar
deilur vegna tilkynningarinn-
ar um samninginn um þessar
olíuRndir, sem lengi höfðu
verið þjóðernissinnum í Perú
þyrnir I augum.
Yfirmaður olíufélags ríkis-
ins sagði af sér vegna þess
að hann sagði að verið væri
að fela sannleikann um olíu-
lindirnar fyrir þjó'ðinni, og að
ráðherra einn hefði vísvitandi
„týnt“ blaðsíðu 2 í samningn-
um við IPC, þar sem tekið
væri fram að selja bæri olítma
úr lindunum til hreinsunar-
stöðva IPC. samstundis varð
mál þetta að þjóðarhneyksli.
Varaforsetinn og fram-
kvæmdastjóri Accion Popular
flokksins gerðu harðar árásir
1 blöðum og sjónvarpi á Bela-
unde og fylgismenn hans.
Flokkurinn klofnaði, og Bela
unda stóð berhkjaldaður.
Snemma morguns fimmtu-
daginn 3. október urðu veg- \
farendur í miðborg Lima á-
horfendur að undarlegri sjón.
Hermenn voru að draga Bera-
unde, berfættan og bölvandi,
út úr forsetahöllinni. Var hon
um ýtt upp í bifreið frá hern-
um og fluttur um borð í flug-
vél. Nokkrum klukkustund-
um síðar leitáði hann hælis
sem pólitískur flóttamaður í
Buenos Aires, höfuðborg
Argentínu.
Nýr forsætisráðherra, Manu
el Mujica Gallo, hafði tekið
við embætti aðeins nokkrum
kíukkustundum áður, og L
skundaði nú til forsetahallar- /
innar. „Ég er nýi forsætisráð 1
Framhald á bls. l<t I
til þess að skapa verðmæti úr
þeim náttúruauðæfum, sem
landið býr yfir. Þama eiga
verzlun og iðnaður áreiðan-
lega sameiginlegt hagsmuna-
og metnaðármál.“
ÁNÆGJULEG
YFIRLÝSING
Ánægjulegt var að hlýða a
** viðskiptamálaráðherra
lýsa því yfir á aðalfundi Verzl
unarráðsins að höft kæmu
ekki til greina við lausn
þeirra efnahagserfiðleika,
sem nú er við að etja. Lengi
framan af ríkti ofurtrú á
höftum hjá vinstri flokkun-
um en Sjálfstæðisflokkurinn,
einn íslenzkra stjórnmála-
flokka hefur jafnan haldið
fast við þá stefnu að inn-
flutningsfrelsi væri öllum til
hags.
Að undanförnu hefur þess
nokkuð orðið vart að hug-
myndir um höft til lausnar
aðsteðjandi vandamálum hafa
skotið upp kollinum en yfir-
lýsing viðskiptamálaráðherra
á aðalfundi Verzlunarráðsins
er væntanleg vísbending um
það, að Alþýðuflokkurinn
telji innflutningshöft úrelt
fyrirbrigði.