Morgunblaðið - 27.10.1968, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1968
27
Wjóta þvl fslendingar a5 Stefna
að því að fullvinna sínar fisk-
afurðir og flytja þær úit í vönd-
uðum pakkningum fyrir neyt-
endur, þæði einstaklinga, fjöl-
skyldur og stofnanir. Tollar eru
erfiður þröskuldur á vegi út-
flutningsins og er núverandi
staða fslands utan við alla
helztu tollmúra austan hafs og
vestan stórhættuleg íslenkum
fiskiðnaði. Eflirag markaða er-
lendis fyrir íslenzkar fiskafurð-
ir er því að mjög miklu leyti
fólgin í samningum við aðrar
þjóðir um tollamál.
Nefndin dregur síðan saman
helztu niðurstöður og ályktanir
sínar og eru þær þessar:
1. Það sem fyrst og fremst
verður að leggja áherlu á til
eflingar íslenkum fiskiðnaði í
heiíd, er að halda verðbólgunni
í laradinu í skefjum svo sem frek
ast er unnt, og skrá gengið með
JtilUti til markaðsverðs helztu
fiskafurðanna.
2. Þar sem innflutningstol'lar
erlendis takmarka verulega
markaði fyrir nokkrar helztu
fiskafurðir íslenzkar, og einkum
þær, sem mesta atvinnu skapa S
landinu, er mjög mikil bót að
leita eftir hagstæðum tolíasamn-
ingum við viðskiptalönd okkar og
athuga möguleika á einhverskon-
ar aðild að tollabandálögunum,
Efnahagsbandalagi Evrópu
(EBE og Fríverzlunarbanda-
laginu (EFTA).
3. Styrkveitingar til fiskiðnað
arins í heild eru útilokaðar þar
sem fjár til þeirra verður naum-
ast aflað nema frá fiskiðnaðinum
sjáífum. Tímabundnar styrkveit-
ingar til einstakra greina geta
aftur á móti fyllilega átt rétt á
sér.
4. Gera þarf allar mögulegar
ráðstafanir til þess að meira af
síldaraflanum verði verkað til
manneldis, fryst, saltað, niður-
lagt eða niðursoðið. Styrkveit-
ingar til þessara hluta eru æski-
tegar.
5. Þeir sem ráðast í nýja
framleiðslu á sviði fiskiðnaðar,
einkum á matvælum í neytenda
umbúðum, þurfa að fá opinbera
aðstoð, þannig að þeim verði um
einhvern fyrirfram ákveðinn
tíma tryggt lágmarkssöluverð.
Hvert verkefni ætti aðeins að
styrkja hjá einu fyrirtæki í einu.
6. Nauðsynlegt er að auka
fram'leiðslu á þeim fiskafurðum,
sem verðmætastar eru og mest
unnar hér heima. Má þar eink
um nefna humar, rækju og lax
og vörur í neytendaumbúðum,
eins og fryst flök af ýsu, flat-
fiski, steinbít og fl., frysta fisk-
réitti og niðurlagðar og niður-
soðnar fiskafurðir.
7. Gera þarf tilraunir með heil
frystan uppþíddan fisk sem hrá-
efrai. Æskilegt er að feía ein-
hverju einstöku frystihúsi að
fara af stað með vinnslu á fiski
úr frystitogara.
8. Vegna þeirrar sérstöðu fs-
lands að þaðan kemur bezta hrá-
kavíar og niðursoðnum hrognum,
efnið til framleiðslu á sjólax,
ber að leggja meiri áherálu á
framleiðslu þessara vörutegunda
hér heima og láta íslenzkar nið-
ursuðuverksmiðjur sitja fyrir um
kaup á hrognum og söltuðum
stórufsa.
9. Athuga þarf möguleika á
hagnýtingu á skelfiski. Kanna
þarf útbreiðslu á kræklingi, kú-
fiski og hörpudiski hér við land
og gera tilraunir bæði með fryst
ingu og niðursuðu á þessum teg-
undum.
10. Athuga þarf möguleika á
því að framleiða fiskimjöl til
manne'ldis. Sérstaklega þarf að
prófa betur aðferð Magnúsar
Andréssonar við slíka fram-
ieiðslu.
11. Stefna verður að því að
auka nýtingu fiskvinnslustöðva.
Hamla þarf á móti því að of
margar fiskvinnslustöðvar sömu
tegundar séu í sömu veiðistöð,
og stuðla ber að því, að hver
fiskvinnslustöð geti haft sem fjöl
breyttasta vinnslu.
12. Leyfa skyldi íslenzkum fisk
vinnslustöðvum að kaupa fisk af
erlendum veiðiskipum.
13. Leggja verður sérstaka á-
herzlu á vöruvöndun og herða
ber á eftirliti og mati á fiski og
fiskafurðum. Herða þarf sérstak
lega á ferskfiskeftirliti.
14. Auka þarf enn meir verð-
mun á fiski, sem landað er í 1.
flokks ástandi og fiski, sem orð-
iran er meira eða minna gallað-
ur t.d. dauðblóðgaður, illa ísað-
ur og illa með farinn á annara
hátt.
15. Auka þarf verulega kæl-
ingu á hráefni bæði í fiskibát-
um og vinnslustöðvum. Stefnt
skal að því, að bæði fiskur og
síld séu ísuð í kassa um borð og
landað í þeim og flutt í fisk-
vinns’luhús.
16. Stuðla ber að því, að sett
verði upp stór dósaverksmiðja
með nýtízku tækjum, svo að unnt
verði að fullnægja greiðlega allri
innleradri eftirspurn.
17. Athuga þarf möguleika á
því að setja hér upp glerverk-
smiðju, sem framleiði glös og
krukkur til umbúða.
18. Leggja ber sérstaklega á-
herzlu á að vinna markaði fyr-
ir fisk í Evrópu allri og Norður-
Ameríku og annars staðar þar
sem kaupgeta er miki'l og pró-
teínneyzla meiri en með öðrum
þjóðum. Reyna ætti að finna
markaði fyrir hert síldaríýsi.
19. Nota þarf betur aðstöðu
íslenzku sendiráðanna erlendis til
markaðskönraunar fyrir íslenzk-
ar fiskafurðir og til útbreiðslu
upplýsinga um þær. Æskilegt
væri að hafa sérstakan fiskmála-
fulltrúa við íslenzku sendiráðin
á helztu markaðssvæðunum.
Sendiráð þessi þurfa að hafa
kvikmyndir frá íélenzkum fisk-
iðnaði, sem hægt er að lána út.
20. Efía þarf hverskonar rann-
sókna og tilraunastarfsemi í
þágu fiskiðnaðarins. Fylgjast
þarf vel með því, sem gerist með
öðrum fiskveiðiþjóðum á þess-
um sviðum, og leitast við að hag
raýta erlendar niðurstöður fyrir
íslenzka staðhætti.
21. Rannsóknarstofnun fiskiðn
aðarins verði örvuð til þess að
fara af stað á ný með rannsókn-
ir á frekari hagnýtingu fiskinra
yfla til efnaiðnaðar og manra-
eldis.
22. Nauðsynlegt er að auka
fræðslu og kennslu í fiskiðngrein
um. Koma þarf sem fyrst upp
fiskiðnskóla skv. ti'llögum fisk-
iðnskóíanefndar frá 31. marz
1966.
- RIUSSAR
Framhald af bls. 1
1938. Hann barðist í síðari heims
styrjöldinni og var sæmdur heið
ursmerkinu „Hetja Sovétlýðveld
isins“ fyrir góða framgöngu.
Hann gekk í kommúnistaflokk-
inn 1943 og eftir stríðið var hann
tilraunaflugmaður þar til 1964
að hann var valinn í hóp rússn-
eskra geimfara. Bergovoi er tólfti
geimfarinn sem Rússar senda á
loft.
- HNEFALEIKAR
Framliald af bls. 28
þótt ég verði að sætta mig við
dómiran.
Ég fæ t. d. eragair atvininubætur,
þótt ég gæti með hinefaleíka-
sikóla haft tugi þúsundia á mán-
uði í kaup. Ég byrjaði að kenna
hnefaleik 1934 og toenndi m. a.
í Merantaskólanum og Háskólan-
um. Einnig hafði ég með höndum
einkakenraslu og hver maður
getur séð að við hraefaleitoabann
hlýt ég að missa mikið af tekj-
um, sem ég aranans gæti haft.
í þessu sambandi vil ég segja
það, að hart finrasit méx þegar
nokkrir menn á Alþingi, sem
varla þekkja boxhanzka frá
touldavettliragum, garaga fram
fyrir skjöldu og bararaa íþrótt sem
viðurkennd er um allan hinn sið-
merarataða heim og er m. a. kennd
í bamaskólum víða á Eniglandi.
Þá sakar etoki að geta þess að
hnefaleikar eru viðurkemnd
íþrótt t. d á olympíuleikum, þar
sem m. a. handkraattleikur er
ekki tekiran gildur. Hér er um
að ræða óréttlæti, sem bitnar
ekki aðeins á okkur — þessum
strákum, sem sturaduSu hnefa-
leika — heldur og þúsundunum,
sem áhuga höfðu á íþróttinni.
Olymptuleikunum slitið í dag
- Verðlaunauppskerc USA óslitin
I DAG verður Olympíuleikunum
í Mexíkó slitið með viðhöfn og
sú hátíð fer fram að fastmótaðri
venju og eftir þeim siðareglum
sem alþjóða Olympíunefndin
hefur sett. Þar með lýkur mestu
íþróttahátíð, sem haldin hefur
verið, þó að hún jafnframt hafi
verið umdeildasta íþróttahátíð
fram til þessa.
Úrslit fóru fram í þremur
greinum í sundi á föstudags-
kvöld og þá keppt í 200 m bringu
sundi karla og kvenna og í 400
m fjórsundi kvenna.
Bandaríkjamenn sigruðu í
tveim greinanna, Claudia Colbe
sigraði í 40;0 m fjórsundi kvenna
á 5.09.5 og P. Watson í 200 m
baksundi kvenna á 2:24.8. Þá sigr
aði A-Í»jóðverjinn R. Matthes í
200 m baksundi karla á 2:09.6.
Öll þessi afrek eru Olympíumet.
Tékkneska fimleikamærin
Caslavska hefur unnið hug og
hjörtu áhorfenda í fimleikum —
og reyndar miklu fleiri, sem
ekki eru í Mexíkó. — Hún hef-
ur unnið 4 gullverðlaun og 2
silfurverðlaun í fimleikagreinum
en fyrir átti hún 3 gullverðla an
frá Tokíóleikunum. Vinsældir
hennar stafa mest af frábærri
getu í fimleikum, en ekki spillti
það fyrir að hún opinberaði á
föstudagnn og gekk í hjónaband
í gær í Mexíkó og maður hennar
er landi hennar, Odlozil, sem
vann silfurverðlaun í 1506 m
hlaupi í Tokíó en hlaut ekki
verðlaun nú. Hann getur þó gamn
að sér við gull- silfur og brons-
verðlaun konu sinnar.
Á FIMMTUDAGINN kemur
31. október verður efnt til
leiks milli Fram og FH í hand
knattleik. Það eru íþróttafrétta
menn sem að leik þessum
standa, en hann fer fram í
íþróttahúsinu á Seltjamarnesi
— nýjasta íþróttahúsinu hér
í grenndinni þó ekki sé í
Reykjavík. Það rúmar 800—
1000 manns á áhorfendapöll-
um og þykir hið bezta í alla
staði. íþróttafréttamenn, sem
ekki fengu íþróttahöllina til
afnota, vilja hvetja menn til
að sjá leikinn á fimmtuðag-
inn um leið og þeir kynnast
nýju og glæsilegu íþróttahúsi.
f leikhléi verða skemmtiat-
riði við allra hæfi.
■

Pressuleikui
í hundknuttleik
EFNT verður til „pressuleiks" í
handknattleik 5. nóv. n.k. og leik
ur þá lið landsliðsnefndar HSÍ
og lið er íþróttafréttamenn munu
velja. Þetta er lokaliður í æfing
um landsliðsins fyrir landsleik-
ina við V-Þjóðverja viku síðar.
Júgóslavar hafa staðið sig með miklum ágætum í knattleikj-
unum á OL í Mexikó. Þó vakti sigur þeirra yfir Sovétmönn-
um í körfuknattleik mesta athygli, og er þessi mynd úr þeim
leik, og sjást Júgóslavar skora hér eina af körfum sínum.
Verðlaun og stig
Á föstudagskvöldið var Tékkóslóv. 7 2 1 89.5
staða efstu þjóðanna í barátt ítalía 2 4 8 87
unni um verðlaun og stig á Japan 6 2 2 83
Olympíuleikunum þessi: Rúmenía 4 4 2 72
Bandarikin 40 36 29 641.5 Holland 3 3 1 55
Sovétríkin 21 23 24 462.5 Kenia 3 4 1 45
A-Þýzkaland 6 7 7 198.5 Svíþjóð 2 1 1 45
V-Þýzkaland 5 10 8 163 Danmörk 1 4 3 45
Ungverjal. 7 10 10 160 Kanada 0 3 0 41
Ástralía 5 6 4 121 Mexikó 1 2 1 39
Frakkland 7 1 5 114 Iran 2 1 2 32
Bretland 4 5 3 110 Búigaría 0 3 1 31
Kono slususl
ú Akureyri
Akureyri, 26. október.
RÚMLEGA fimmtug kona varð
fyrir fólksbíl á Glerárgötu laust
norðan við Fjólugötu gatnamót-
in kl. 22.45 í gærkvöldi. Nýfallið
snjóföl var á götunni og viðsjál
hálka. Konan var á leið austur
yfir Glerárgötu, þegar bílinn bar
að. Ökumaður reyndi að sveigja
frá konunni, og afstýra slysi, en
það tókst ekki vegna hálkunn-
ar, þannig að konan varð fyrir
hægra framhorni bílsins, og kast
aðist síðan í götuna. Hún hlaut
slæmt höfuðhögg og var flutt
í sjúkrahús. Líðan hennar var
sæmileg í morgun — Sv. P.

- LANDIE ÞITl
Framhald af bls. 17
segja hið gagnstæða, ef miðað
er við hina gömlu vörðuðu vegi,
þ.e. að Þorskafjarðarheiði liggi
vestur á Steingrímsfjarðarheiði.
27. Á bís. 372 segir: „Hvanna-
dálur heitir austan í Trékyllis-
heiði“. Þetta er ekki rétt. Hvanna
dalur er hvergi í nánd Trékyllis
heiðar, heldur gengur hann norð
ur úr Selárdal, sem er langur
dalur og mætti frekar segja, að
Hvannadalur lægi sunnan undir
Ófeigsfjarðarheiði.
28. Á bls. 383 segir svo um
Grettisvörðu: „Er varðan hlað-
in þannig, að hún er hol að inn-
an.“ Þessi ummæli munu flestir
skilja svo, að ö’ll varðan sé hol
innan, en svo er ekki. Hún stend
ur á hallandi klöpp og er rúmir
2 m á hæð að ofanverðu, en að-
eins efsti hlutinn, ca. 1,4 hæðar-
iranar er holur innan og því vart
þægilegt fylgsni um lengri tíma.
Þess má geta, að á botni hol-
rúmsins er þykk skán af ösku
og viðarkolum. Ekki er þó þar
með sagt, að þær eldsminjar séu
frá fyrri öldum, því að á síðari
tímum munu stundum hafa verið
kynntir þar gamíárs- og þrettáda
kvöldsvitar.
Þótt bókin „Landið þitt“ sé
þrekvirki á sinn hátt, frá höf-
undarins hendi og gal'lar hennar
ekki miklir í samanburði við
kostina, ber hún merki um ónóg
an undirbúningstíma á fleiri en
einn veg. T.d. munu prentvillur
vera fullmargar og sumar mein-
legar, þó að víðast hvar megi
lesa í málið. Raunar hefi ég ekki
gert mér að leik eða tímaþjófi
að telja þær, en nefni sem dæmi
að á bls. 373 stendur: „Odds-
munds Snorrasonar", í staðinn
fyrir Odds munks Snorrasonar.
Þetta villir að vísu engan, sem
kannast við höfund Olafssögu
konungs Tryggvasonar, en hve
margir eru þeir nú af lesendum
bókarinnar?
Jóhann Hjattason.