Morgunblaðið - 26.01.1969, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26. JANÚAR 19fi<l
21
Þórður Jónsson, Látrum:
GOÐAFOSSSTRANDIÐ
Straumur bar skipið
af Ieið
VÍST main ég Goðatfosisstorandið
eine og það heiði gerzt í gær,
og óanimn aif ölllu uimtaiimi sem
það vakti, þótt ég væri ekki
mema 6 ára.
Við kiraikikairnAr töldum okikiur
eiiga, — ja, meiirilhluitamn ai
þasisu/m ski'puim ag vorum
monltin ai þeim þegar
þau sigldiu 'hérna fyrir Látra-
VÍkina. Ég sputrði því föður
minin að því, hvorlt þetta væri
ötóki vondur kall sem hafði
strandað skipiruu okkar . Faðir
minin þvertók fyrir það, ag sagði
þetta væri svipað og óg bryti
fa'ilegaista bátinm minn án þess
að ætla að gera það, ein óg áitti
þá marga báta. Þarimieð var ég
sáttur við dkipetjóranin.
Það var inú um jólim að nafni
jminin og dóttuirsionur í Reykja-
vfk, á svipuðum ail'dri ag ég var,
þegar ég eignaðist hlultaibréf í
Eimekip kr. 25,00, gaf mér bók-
ina „Hart í stjór“, skráða aif Ás-
geiri Jaikobssyni, en mér finnst
bækur hamis ag greinar Skemmti-
lega stórifaðar, og eittlhvað hressd
Jegit við þær.
En í þessari bók finmst mér
hainn etóki fu'llkomilega hluitlaius
1 frésögninini atf Goðatfosssrand-
inu og kann vera, að það sé ertfitt
að vera það, þegar verið er að
leita að orsök silyssins, eins ag
mér finnst hann gera tilraun til.
Hann beldur uppi vöm fyrdr
skipstjórann, sem mér finnsit
álveg rétt. Aftur á móti finnst
mér að hann geri, að minnsta
kosti enga tiirauin til að halda
uppi vörn fyrir 1. stýrimann. Það
fiminst mér ekki rétt.
Það sem fcemur mér til að
Skrifa þessa gmein, er það, að mér
finnst höfundur vilja lliedða hug
lesandans að því, að óhappið
gæti hatfa stoeð, fyrir vaniræksdu,
eða toumnáttullleysi, hins unga og
óbreytta hiáseta, sem um sitjóm
völinn hélit þegar óhappið Skeði.
Þessu ieyfi ég mér að mótmæla
fyrdr hönd þessa manns hvort
sem hann er láfe eða liðámn, og
geri það hér með.
Bókairhafundur segir orðrétt:
„Hér er því sá mögulleiki
greinilega fyrir herudi, að stýrt
haíi verdð eimhverja sutta stund,
„óst suð óst“ í sitað „ósit núr
óst.“
Gleymdi unigi maðuxinn,
ókunnugi á þeissum sflóðum, því
um stund, hvort sitritoið honum
hatfði ’verið saigt að stýra, eða
þefckti hann ekki otf vel á áitlta-
.vitainn og vHflitist á stritoumum?“
Framamdkráð klausa finmst
mér efltiki viðeigairudi, og hetfði
betur ekfki verið í bókimmi.
Höfumdur seg-ir á öðrum sltað:
„Það er þvi ekki nema um
þe/tta tvennt að ræða siem or-
sakað hatfi strandið, handvömm
við stýringu eða skyndilega átta-
vitaskekkju".
Þama er ég höfundi elkká sam-
mlála, og vil leytfa mér að bemda
á það sem ég hetf aillltaf taflið
arsök straindsins. Ég tel að straum
ur hafi borið skipið inná vik-
ina, en sú uppgetfna stetfna stýrð,
Oig s'kal ég reyna að gera nánari
.gnein fyrir því.
Svo vill'l tifl, að ég hetf nidkkrum
isinnum verið á skatoi þarna við
Straiumnesið, ag mangsinmis
þurtft að fára þar fyrir á véivana
slkipi en með kuinnuigum mönnum
sem þekktu þar straumimin, ag
létu hann létta undir með ökipi
akkar. Þau kynni, sem ég fékk
atf sitraummum þama á árunum
30—31, legg ég því ti'l grund-
vaflilar á þassari atbuguin minni,
.svo og þau kynni sem ég hetf
haft aif Látraröst ag breytileik
hennar, en straumr.astir hafa
flest s ameilgi'nfliegt nema stetfnuna
og styitoleiikann.
30. nóvember 1916, var stór-
streymi, og það mjög stór stiraum
ur. Þegar Goðatfoss breytir
stetfnu við Riit, og tekux stetfn-
una fyrir Strauimnes, þá mun þar
hatfa verið byrjaður suður-
straumu'r (suðurtfall) þótt hann
hafi verið tvær míliur undam Ritf,
sem mér skdilsit þó af bókinni ag
sjóréttinum að hatfi verið ágizikun,
en segjuim það aliveg rétt. Skipið
byrjar því þar að sætoja á móti
ört vaxandi strauimi, sem það
hetfir til að byrja með aðeins á
batoborðs kiininumig, em því þverara
sem norðar kernur á víikiina, og
■rétt framam við þvert þegar
máigaSt nesið. Það getfur því auga
Jieið, að Skipið hetfir haifit vaxamdi
árátbu með að leita í stjór, þess
vegn.a, bversu vel sem stýrt hetfir
verið þá hefir stýrzt meira í stjár,
meðan ekki varu gerðar sérstakax
.ráðstatfanir gegn þvi, ag kunmuig-
ur skipstjórnarmaður á þessum
slóð'Uim hefði í dimimviðri gert
ráð fyrir því svona naerri landi,
ag þegar sivona hittir á srbraium
iþama. Ef hann hetfðd verið 2—3
stundum tfyrr á ferðinni, þá
beifði straumurinn norðan'vert á
víkinmd spýtt honum útaf vfkinni
með sama styrlkllieilka.
Það er eins ag gengur, þegar
óhöppin stoe, þá er eins ag at-
vika'keðjan liiggi öll a0 því, að
óhappið verði ékki unnfilúið, ag
svo virðist haifa verið þanna. Þeg-
ar norðar 'kom á vikiina og
Strau'murinn fór að verða harð-
ari, þá skeMiur á blindbylur. Og
nú verður rórma'ðurinn einigöngu
að' horfa á áttavitann, nú sást
ekki lenguir Stra'uminesdð um
stj órnborðskinnung.
Alfl,ar likur eru því fyrir því,
að hinn umigi maður hatfi lagt enn
meiri aflúð við að fylgjast með
áttavitanuim. En þar sem straum-
urinn beljaði nú mieð fuiium
kratfti 5—6 mílum fyiir nesið og
inn með því að vestan, því að
kl. 02,30 mó gera ráð fyrir að
-hann hafi þar verið búimn að ná
fuiMutm krafti og lagstur, (það er,
beljar með fuilllri orku frá yfir-
borði og að batmi rnieð átoveðinni
stefnu) þá h'lauit stýrð stefna
skipsins að verð-a allt önniur en
haldin stefina þess, ag þvi fór
s«m fór.
Bókairhöfundur segir á eimum
stað: „Afdrift var þama erugin,
að m innsta kositi efcki upp að
iandinu, heldur frekar frá þvi“.
Þessd ummæli eru vitanlega
byggð á ókunnuiglei'ka á straumn-
uim þarna við nesið og siuiður á
víkina við þessair aðsitæður.
En það er bara eitt dæmið um
þaö, hvað mangir sjómenn eru
ótfróðir um sjávanf'aiMastrauma
við strendur lamdsims, og hversu
alivarl'egar afleiðimgar það getur
.haft þegar þeir eru etoki teknir
,með í reikmimginn svo nærri
laindi. En þessa straums gætir
því minina sem lengra dregur frá
landinu, en þá ráða hinir þunigu
hafsit'rauimar- meiiru sem kiuninugt
er.
Ég efast því ektoert um, að
stefna og útreiknirngur hafi verið
rétt, og geflð strik hatfi verið
stýrt, svo nákvæmlega sem koöt-
ur var, en það virðis.t enginn
hafa reifcnað með strauminium úr
þessari átt, og steifcusitum sem
hainn getur orðið undan norðan
álhlaupi.
Ég tel því engar líkur til, að
unigi maðurinn við stýrið, hafi
efcki leyst sit verfc vel af hendi,
og vil ég endurtafca mótmæli mín
um að sök verði lætt að honum,
enda virðist efckert tooma firam
í sjóréttinum, sem bendi tiil að
hann 'hafii ekki staðið í stöðú
s'iinni.
Látrum 28/12. ’68.
Þórður Jónsson.
Bifreiðaeigendur
Sparið peningana. Látið
okkur smyrja bílinn með
Retinax AN grafik-futi.
SMURSTÖÐIN
Kópavogshálsi
Sími 41991
Vélritunarskóli
Sigríðar Þórðardóttur
Ný námskeið befjast nœstu daga.
SÍMI 33292
Húsbyggjendur
LEITIÐ TILBOÐA í
PANELOFNA
HAGSTÆTT VERÐ.
STUTTUR
AFGREIÐSLUTÍMI.
Hitafœki hf. Skipholti 70 — Sími 30200.
GRILL-INN
AUSTURVERI
Háaleifisbrauf 68
Ódýr réttur dugsins nllon dnginn. Höfum einnig hinn
NÆG BÍLASTÆÐI
Sendum heim ef óskað er — Sími 82455
SMURT BRAUÐ
HEITAR SAMLOKUR
ÍS-RÉTTIR
MILK SHAKE.
Ijúfiengu grill-réttl
KAFFI + KÖKUR
HEITT SÚKKULAÐI
HEITAR VÖFFLUR
HEITAR PYLSUR