Morgunblaðið - 09.03.1969, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. MARZ 1969.
23
— Brostnar vonir
Framhald af bls. 12.
sinni og getu að því eina mark-
rruífi að sigra í styrjöldinni.
Þessi eining fékkst fyrir at-
fylgi hershöfðingjans og þó
ekki væri hún alger, nægði hún
samt til þess að haMa hernaðar
mætti Bandamanna óskertum.
Ég var þá einn af yfirmönn-
um þeirrar deildar, sem sá um
samræmingu á aðgerðum hinna
leynilegu mótsipyrnuflokka. Ég
varð vitni að óþreytandi og
kaldrifjuðu starfi kommúnista-
flokksins og leppa hans, sem
ætluðu sér að hrifsa franska
ríkið í sínar hendur strax og
Vichy-stjórnin félli og Þjóð-
verjar væru á undanhaldi.
Enda þótt þeim tækist að
blanda sér í „frelsissveitir"
andspyrnunnar og einnig að
koma upp sínum eigin „flokk-
um föðurlandsvina“, var þeim
haldið í skefjum og þeir náðu
ekki taki á stjómartaumunum.
Mér er í fersku minni vanm'átt-
uð bræði þeirra, þegar ég, eft-
ir fyrirskipun de Gaulle, leysti
sjálfur upp hina pólitísku lög-
reglu þeirra, sem gert hafði sig
seka um fjölmörg mannrán og
morð.
Foringja kommúnistanna,
Maurice Thorez, sem dvalið
hafði í Rússlandi styrjaldarár-
in, var sáðar leyft að snú aftur
til Frakklands. De Gaulle gerði
hann að ráðherra, en hann skip
aði aftur á móti herliði flokks-
ins að afvopnast. Þannig voru
kommúnistar gerðir skaðlausir
einmitt þegar styrkur þeirra og
áhrif í landinu höfðu náð há-
marki. Að öll'u athuguðu held
ég að de Gaulle hafi farið vit-
urlega að í þessu m'áli og að
stefna hans hafi reynzt þæði
Frakklandi og hinum vestrænu
bandamönnum ærið gagnleg.
Annað framlag, sem ég
held að verði talið hershöfðingj
anum til tekna er tólf ára við-
leitni hans að breyta stjórn-
skipun franska lýðveldisins.
Frakkland er land lagabók-
stafsins og hefur um nærri
tveggja alda skeið verið stjórn-
að af skráðum stjórnarlögum.
Hið máttlitla stjórnskipulag
þriðja lýðveldisins hvarf árið
1940 eins og skip, sem sekkur
á hafsbotn.
Það varð því óumflýjanlegt
að semja nýja stjórnarskrá.
Hugmyndir de Gaulle um það
mál voru aðaluppistaðan í
hinni frægu ræðu hans í Baye-
ux í júní 1946. Mér finnst enn
að fundurinn hefði betur farið
að ráðum hans. Sú stjórnskip-
un, sem upp var tekin nokkr-
um m'ánuðum síðar gerði ríkið
jafnvel enn veikara en það
hafði áður verið. Það var ekki
einu sinni á færi viturra for-
seta eins og Vincent Auriol og
René Coty eða snjallra forsæt-
isráðherra eins og Georges
Bidault, René Pleven, Guy
Mollet og annarra að stjórna
liandi innan þess stjórnskipu-
lagsramma, sem gerði alla rík-
isvélina háða duttlungum og
framgirni lítilla klofningshópa.
Þingið lifði við stöðugan óróa
og undirróður. Frá tíð Pauls
Ramadier (1947) til Pierre
Pflimliin (1958) voru 18 stjóm-
ir myndaðar og settar af eftir
aðeins fjömánaða meðalævi.
Stjórnarkreppur urðu hvers-
dagsleg fyrirbæri.
Öll þessi ár héldu de Gaulle
og flokkur hans fram endur-
skoðun stjórnarskrárinnar. Þeg
ar Coty forseti tilnefndi hers-
höfðingjann sem forsætisr'áð-
herra og þingið kaus hann til
embættisins, lét hann það vera
sitt helzta verk að undirbúa
nýja sjórnarskrá. Að því starf-
aði stjórnin, sem ég átti þá sæti
í, samfleytt í tvo mánuði, und-
ir forystu de Gaulles. Michel
Debré gegndi aðalritarastörf-
um fyrir stjórnina í því máli.
Sósíalistinn Guy Mollet, íhalds
maðurinn Antoine Pinay og ail
ir ráðherrarnir lögðu sitt fram
til uppkastsins, sem síðan var
lagt fyrir stjórnarskrárnefnd
undir formennsku Paul Reyn-
aud. Að lokum var stjórnar-
skráin samþykkt í almennum
kosningum 28. september 1958
með yfirgnæfandi meirihluta
atkvæða eða 31 af 36% milljón.
Frakkland og nýlendur þess
höfðu þannig fengið ríkisskipu-
lag sem gerði þeim fært að
búa við lýðræðislegt og um
leið máttugt stjórnarform. Lög
gjafinn de Gaulle hafði gert
landi okkar hinn stórfelldasta
greiða.
En það var kaldhæðni örlag-
anná að sami maðurinn sem
kom þessu til leiðar varð til- að
gjöreyðileggja sköpunarverk
sitt fáum árum síðar. Hann hef
ur gert forsætisráðherrann og
stjórnina að framkvæmdaaðil-
um, sem lúta persónulegri
stjórn hans. Neðri þingdeild er
orðin að stimpilvél; efri deild-
inni, sem dirfzt hefur að sýna
nokkurt sjálfstæði undir for-
ystu þingforsetans Gastons
Monnerville, verður „refsað“
með svokölluðum umbótum,
sem miða að því að svipta hana
vöMum. Jafnvel réttvísin hef-
ur verið færð í fjötra með
„sér“-dómstólunum. Franska
samveldið, sem tengdi Frakk-
land og afrísku nýlendurnar,
er uppleyst. Öllu hefur verið
fórnað fyrir valdafíkn eins
manns; de Gaulle mun skilja
við Frakkland veikara, minna
og sundraðra en hann tók við
því árið 1958.
Sagnariturum mun vissulega
reynast erfitt að meta hinar
jákvæðu og neikvæðu hliðar á
„veMi“ hersihöfðingjans. Ég ótt
ast að hin síðari ár hafi lagt
þung met í neikvæðu vogar-
skálina.
LESONAL BÍLALAKK
Lesonal bílalakk, grunnur og spartl. Litaval, lita-
blöndun. Hagstætt verð. Póstsendum.
MÁLARABÚÐIN
Vesturgötu 21, sími 21600.
Skrifstofuhúsnœði
til leigu með húsgögnum, skrifstofuvélum og síma-
þjónustu. Mjög hentugt fyrir einn lögfræðing.
Uppl. eftir kl. 7 í síma 18882.

Gardinio gluggotjoldabrautir
eru viðarfylltar plastbrautir með viðarkappa.
Þær fást einfa’dar og tvöfaldar með eða án kappa.
Kapparnir fást í mörgum viðarlitum.
Gardinia-brautirnar eru vönduðustu brautirnar
á markaðnum í dag.
GARDINIA-umboðið, sími 20745,
Skipholti 17 A, III. hæð.
Menningar- og friðarsamtök
íslenzkra kvenna
halda Vit Nam-fund í Sigtúni við Austurvöll sunnu-
daginn 9. marz kl. 14:30.
FUNDAREFNI:
I. Ávarp frá M.F.Í.K.
II. Stríð, friður og frelsi til að lifa.
Ólafur Einarsson, stud. mag.
III. Upp'estur úr bók Magnúsar Kjartiyrssonar frá
Viet Nam.
Sólveig Hauksdóttir, leikkona, les.
IV. Börn frá Tónskóla Sigursveins D. Kristinssonar
leika á hljóðfæri.
Allir velkomnir meðan húsrúm leyfir.
Gluggatjaldaefni — stórisefni
Gyllt damask, stórisefni með blúndu.
GARDÍNUBÚÐIN, Ingólfsstræti.
Lögtök
Eftir kröfu innheimtumanns ríkissjóðstekna í Suður-
Múlasýslu hefir lögtaksúrskurður verið uppkveðinn
í fógetarétti embættisins hinn 28. febrúar 1969 um að
lögtök megi fram fara fyrir vangreiddum söluskatti
III. og IV. ársfjórðungs 1968, og verða lögtökin látin
fram fara að 8 dögum liðnum frá birtingu auglýsingar
þessarar til tryggingar greiðslu á ofangreindum gjald-
sku'dum ásamt dráttarvöxtum og kostnaði, verði
gjaldskuldir þessar eigi að fullu greiddar innan þess
tíma.
Auk þessa mega söluskattsgreiðendur búast við því,
að atvinnurekstur þeirra verði stöðvaður, ef þeir
standa eigi full skil á söluskattsgreiðsluní.
Skrifstofu Suður-Múlasýslu, hinn 28. febr. 1969.
Valtýr Guðmundsson.
jmseo
DÆLURNAR
MEÐ GÚMMÍHJÓLUNUM
Ódýrar.
Afkastamik’ar.
Léttar í viðhaldi.
• Með og án mótors.
• Með og án kúplingar.
• Stærðir 1/4—2".
• Varahlutir jafnan fyrirliggjandi.
Sisli <3. <3ofínsen 14
VESTURGÖTU 45 SÍMAR: 12747 -16647
Vesturgötu 45 — Símar 12747 — 16647.
V.W.V
STJÓRNIN.
mm

Th« apvcial daiaryant for all waahing machinat *•*•***•*•*•*
vawXvj

vXvX*Iv>?!v!v!vI%v?S
með DIXAN, þvottaduftið
fyrir allar tegundir þvottavéla:
því DIXAN er lágfreyðandi
og sérstaklega framleitt tyrir
þvottavélina yðar.
Með DIXAN fáið þér alltaf
beztan árangur!