Morgunblaðið - 17.07.1969, Qupperneq 15

MORlGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. JÚLl 1969
15
i
- Stefnt til tunglsins
Framhald af bls. 1
leið var kveikit á hneyflum arun-
ars þonepisiiinis. Það bair geimifiairið
upp í 182 km. hæð og jók hra'ð-
amin í 22 þús. km. á kluklkiustujnd.
Þegair þessiu vair lokið, féM bj'örg-
umiarflauigin svokaflilaða í sjóiam,
hiemmiar vair eklki lemigiur þörf, þar
seim fyrsta og aminiað þnepið s'töirf-
uðu éðlitega.
2V2 klst. á jarðarbraut
Nú tóik þriðja þnepið við og
bair geiimifiairið mieð 'tunigltfönumium
þnemvur inmiainiborðs á 28 þúis. km.
hmalða á braut umhverfis jörðu í
200—205 Ikm hæð. Alfllt þetta tók
aðieimis 1:1 míniútiur, em síðam liðu
tivæir og hálf kliUkkuistunid þair tifl
gieiimfair.imiu var skotið últ af j<arð-
airbnauitimmii á leið til tuniglsimis.
Þamm tíima notiuðiu tunigflfairtaim-
ir ’til þess að kamma máikvæimtega,
hvont ölil hin fflókmiu tæflci gedim-
fairsinis störfuðu eðlilega, og jaifn-
óðum sem/du þeiir upplýsimgaæ til
stjónnistöðvarimmiair í Hbuston, þar
isem erudiamiteg á.kvörðun vatr tak-
im um, hvont beinia skyfldi tumgl-
faniinu á leflð til tuniglsimis.
Fáorðir tunglfarar
Þegair 15 sefcúmdiur voru liðmiar
fná því að hneyflar fyrsta þreps
Saturmiusaæ-5 voru ræstir, til-
kynnti Armistromg, stjónniamdi
tumiglifiarsimis, að allt gemigi að ósk-
um. Skömmiu síðar Skýrði Co-11-
inis firá því, að hiamm heifiði femg-
ið sæiti vsð gfliuggamm og væri
skyggmið gott. CoIIims sart í miðj-
uinmi, þagar geimfarið fór á ioÆt.
Á naeðan tumigiMarilð var á braut
umlhverfis jörðu, tilkymmtu þre-
mienmimjgarinjir jiafmóðum uim at-
hugamiir s'ímair, en þeir þóttu mjög
fáorðir. Var tekið 'tifl þesis í stjónn
stöðimini í Houiston, að þeir not-
u@iu ekki sterk lýsimiganoirð einis
og fyriiriremmainar þeinna í ApoMio-
8 og ApoIlo-10, em skýrðu aðeims
í fiáum orðum finá stiaiðneymdium
varðamdi starfsemi geimfarsimis..
Til tunglsins
Þagar Apollo-11 haiffðii vetrið á
braut umlhverfis jörðu í tvær og
hiáflfa kiukkiustunid, ag kkukkan
var rúmllega 16 að íis/l. támia, til-
kymmti stjórmistöðin í Housitom
tumiglf öruimum, að efckert væri því
til fyrinsiöðu, að Apolflio-11 vseri
þeirnt af j'arðarlbnauit áieiiðis til
tuimgilsims. Þá var kveikit á -hrieyfli
þriðjia þnepsims á mý, geimifarimu
beiint últ af bnauitimni, og htnaðinm
laukinm á 5 miíniúituim og 46 sek-
únduim upp í tæplega 40 þús. km
á kfluikkustunld. Þá var hamin arð-
iinrn nisagiiliegur tifl að bema geim-
farið út úr aödnáttanafili jairðar-
immiar imn í aðdróittamafil tunigilis-
inis. Tumigifianarmir silökktu nú aft-
ur á hneyfflimum. ApoMo-11 var
komimn á rétta leið til tunigls-
imis.
„Við höfum ekki undan
neinu að kvarta“
Að þessu lofcnu, fómu eftirfar-
amidi fj arskipti finam mMlá Arm-
Stromigis og stj'ármisitöðvairimraar í
Houston:
Houstom: „Ykkiur Mður vel?“
Anmistnang: „Saiturmus-5 brést
elkki“.
Houstom: „Við iskýnuim nú firá
því, að þið stefinið tifl. tumgflisims“.
Anmisitrong: „Við höfuim ekiki
Róm, 15. júlí — NTB
AREIÐANLEGAR heimildir
hermdu í dag, að fyrsta sendi-
ráðsritara sovézka sendiráðsins í
Róm hefði verið vísað úr landi
á ítaiíu. Væri sendiráðsritarinn,
Konstantin Monasjov, sakaður
um að hafa stundað njósnir. Sagt
er, að Monasjov sé þegar farinn
frá Róm.
ítaflslba utamríkismáðumey'tfð hef
iut meitað að staðfesta fineginirmair
um, að Momasjóv haifi fairið sam-
kvæimit tiflmæium ítölskiu sitjórn-
uimdarn meinu að kiv'airta, öM þrjú
þnepin störfuðu eirns og ráðgert
var. Þetta er dásamfleigt“.
Þetta var íynsta lýsinigarorðið,
sem bamst finá Armstromig, firá því
að fierðin hófist.
Þótt 'þremenmimigaæmir í ApoMio-
11 væru fiámiáilli em fyriri tiumgl-
fiairaæ, var aiugljóst, að þedir voru
elklki ósmontmih', þagar þedr sáu
jönðdmia fjarJægjais't og mdmmfca.
Skömmu eftir að ofiamigre.imdu
samitafli flaiúk, kalliaði Ainmisitroing
til stj'órmsitöðvarimmiar:
„'Houston! Mig langar til að
vekja athgli ylkkar á því, hve ég
hef gott útsýni. Þessa stundina
sé ég allt meginland N-Ameríku,
mymðiri ihlluita S-Amieolílku oig Ncwð-
urpólinn".
Tunglferjan tengd
Einmi og hálfiri klUkkustund
eftir að geimfarinu var stefnt
áleiðis til tunglsdns, firam-
kvæimdu tunglfararnir erfitt
verk. Þeir losuðu stjórnfar og
farmferju Apollos-ll frá hyiki
því, sem tunglferjan var geymd
í, en það hylki var tengt þriðja
eldflaugarþrepinu. Því næst
sneru þeir stjórnfarinu og farm-
ferjunni 180 gráður, svo að
mjórri endi hins trektlaga
stjórnfars vissi að tungl-
ferjuhylkinu. Tengdu geimfar-
arnir tunglferjuna við stjórnfiar
ið og tokst það með ágætum. Um
leið féll hylkið utan af tunglferj
unni, og tungifararnir kveiktu á
hreyfli þriðja eldflaugaþrepsins
í síðasta sinn og sendu það út í
geiminn iraeð tómt tunglferju-
hyikið. Fara þrepið og hylkið á
braut umhverfis sólu.
Ekkert að óttast
Þegar þremenningarnir höfðu
lokið þessu vandasama venki,
kallaði Collins upp stjórnstöðina
í Houston og sagði: „Ég er
hræddur um að við höfum eytt
of miklu eldsneyti í tenging-
unni“.
„Þið fóruð svo lítið yfir marik
ið, að það veldur engum skaða“,
svaraði Houston.
Tunglförunum var því næst til
kynnt, að þeir mættu fá sér að
borða. Að lokinni máltíð fóru
þeir að sofa og ráðgert var að
þeir svæfu 9 kist.
Eiginkonurnar ekká undir-
biinar.
Jamet Anmstromg var sú eina
af eiginfconum tunglfaranna
þriggja, sem var viöstödd geim-
skotið á Kennedyhöfða. Joan
Aldrin og Pat Collinis voru báð-
ar heima í Houston ásamt börn
um sínum. Þar hafa þær sénstök
útvairpstæfci, og geta fylgzt með
fjarskiptunum við tumgifarið.
Fimmtán sekúndum eftir að
kveikt var á hreyflum Saturnus
ar-5 heyrði Janet Anmistrong til
manns sínis, sem sagði: „Allt
gengux eftir áætlun".
Joan Aldrin og Pat Collins
bentu fréttamönnum á það í
gær, að á meðan eiginmenn
þeirra hefðu verið þjálfaðir
mörg ár fyrir væntanlega tungl
ferð, hefðu þær ekki verið und
irbúnar undir að sjá á eftir þeim
út í geimimn.
arimruar. Sáigði tallismaður náðu-
nieytilsiins, að sieimdiráðisiritariinin
ætti að taka við æðra emibætti
iraman sovézkiu utamrílkisþjóruust-
ummar.
Blaðíð „II Tempo“, segir hiins
vagar, að ítalska leyrúlþjániustan
hafi staðið Monasjov að verki, og
tekið miargar mymdir af homum,
þar sem hanm tafci á móti leyni-
skjölum með upplýs'inigium um
bamdamiemin ítala í Afianitshafs-
bamdalagimu.
Seztur við gluggann
Pat Collims sat fyrir framan
sjónvarpstækið með börnum sín-
um og fylgdist með geimskotinu.
Þremur mínútum og tuttugu sek
úndum eftir að Saturnus-5 hóf
sig á loft, heyrði hún Miöhael
mann sinn, segja: „Ég tilkynni
Houston, að Skyggnið er gott í
dag“. Og nolkkTu sáðar sagði
hann: „Nú hafa hafa þeir loksins
leyft mér að setjast við glugg-
ann“. Hamn haifði þá fært sig úr
sætinu í miðjunni í sætið til
hægri.
Frú Aldrin bakaði
Joan Aldrin vaknaði tveknur
og hálifri klulkkustund fyrir geirn
Skotið, börnin voru ennþá sof-
andi og hún bakaði köku. —
Slköimimu síðar komu tvaer vin-
konur hennar til þess að vera hjá
henni meðan Apollo-11 var skot
ið á loft. Það voru eiginkoma
geimtfarans Bills Pogues, en hann
hefur elklki enn verið sendur út
í gekninn, og ökkja geiimtfarans
Charles Bassetts, en hanm fórst í
flugslysi. Joan vakti börnin í
tíma til að horfa á geimskotið.
Þegar flaugin reis hægt upp af
skotpallinum böðuð logum, hall-
aði Joan sér að elzta syni sín-
nim og sagði: „Ég vildi óska að
þeir væru að lenda“.
Aldrei öruggur
Faðir Aldrins, fylgdist með
geiimSkotinu í sjómvarpi á heim
ili sínu í New Jersey. Hann sagð
ist vona, að allt gengi vel í geim
ferðinni, en bætti við áhyggju-
fullur: „Það er þó aldrei hægt
að vera ör-uggur“. Aldrin kvaðst
mjög stoltur af því, að syni bans
hefði verið falið að koma handa
ríska fánanum fyrir á yfirborði
tunglsins. Þar sem ejálft geim-
slkotið hefði heppnazt vel, kvaðst
hann hafa mestar áíhyggjur af
augnablikinu, þegar tunglferjan
yrði losuð frá stjórnfarinu, og
búin undir lendingu.
Milljón á Kennedyhöfða
Aldrei haifa fileiri fylgzt með
geimskoti frá Kenmedyhöfða, en
í dag, þegar Saturmus-5 bar tumgl
farið með geimföruinum þremur
áleiðis til tumglsins. Meðal áhorfi
endamn'a voru eigimkoma Arm-
stromgs, fiararstjóra og tveir syn-
ir þeirnai, Lyndon B. Johmson,
fyrrverandi Bandaríkjaforseti,
Spiro T. Agnew, varafiorseti
Bamdaríkjanna, hundruð banda-
rískra þingmanraa og stjórraai;-
starfsmanma og rúmlega þrjú þús
und fréttamenn frá 52 þjóðum.
Áætlað er, að alls hafi ein millj-
ón manna 'horft á geimskotið á
Kemmedyhöfða. Við ihliðið, sem
Uggur inn að skotpöllunum, haf ði
hópur fátækra Bandaríkjam>anna
komið sér fyrir undir fonustu
blökkumannialeiðtogans Ralphs
Abermathy, til þess að leggja á-
herzln á þá Skoðum síma, að frem
ur ætti að eyða fé til þess að
útrýma fátækt, en senda rmemm
til tumglsims.
Mesta ævintýrið
Ridhard Nixon, forseti Banda-
ríkjiamma, fylgdist með geknskot-
inu í litasjónvarpi í Hvíta hús-
inu, og hjá honum var Frank
Bormian, stjórnandi Apollos 8.
Bonman hetfur fengið sérstakt
sikriflbarið í Hvíta Ihúsimu, og er
'hlutverk hanis, að gefa Nixon
mákvæamar fregnir af tunglferð
Apollos 11. Þegar Saturnus-5 var
komimn á loft, sagði Nixon, að
geimskotið fyllti hugi manmia um
allan iheim fögnuði. Þetta væri
mesta ævintýri, sem maðurinn
'hefði tekið þátt í. Lýsti Nixon
því síðan yfir að 21. ]úlí, dag-
urinn, sem áætlað er að Anm-
strong og Aldrin stigi á tunglið,
verrði allmiemmiuir firídaigur í Bamda
rikjumum.
Tómar götur — skálað
í Moskvu
í flestum stórborgum Evrópu
máttu götumar heita auðair með-
an á geimskotimu stóð, memn hóp
uðust um sjónvarpstæki á heim-
ilum og Skrifstofum til þess að
fylgjast með hinum sögulega at-
burði. Morgunblöðin birtu mynd
ir af geimförumum á forsáðu og
manina í milli var um fátt ann-
að rætt en hina fyrirlhmguðu
lemdingu á tungliniu.
Tass-fréttastofan sovézka skýrði
firá gekmskotinru nokkrum mín-
útum eftir að Saturnus-5 þaut
í igeiminn, og sagði, að tilgamg-
urinn með ferðinni væti að láta
tvo geimfara lenda á tumglimu,
en síðan smeri öll áhöfn gekn-
farsims aftur til jarðar. Er ó-
vamategt, að Sovétmemn segi al-
mennimgi svo fljótt frá geimferð
um Bandarikjamanna. Húbert
Hutmphrey, fymrv. varaflorseti
Bandaríkjanna var staddur í
Skrifstofu Tolfcunovs, ritstjóra
Izvestia, þegar fregniin um hið
vel heppnaða geimskot barst.
Tolkiuniov hellti koníaki í glös og
þeir Humphrey Skáluðu fyrk
tumglförunium og óskuðu þeim
góðs 'gengi^#
Varðveitið friðinn
Johnson, fyrrverandi forseti
Bandarikjanina sagði á Kennedy-
höfða, að sér hefði vkzt sem
allir þeir 500 þús. menn, sem
unmið hefðu að geimferðaáætl-
un Bandaríkjanna, ihefðu verið
saimankomnir á Kennedy-höfða
til þess að geimskotið mætti tak-
ast sem hezt. Varpaði forsetinn
fyrrverandi fram þekri spurn-
ingu, 'hvers vegna mernn gætu
ökki lagt jafn mikið á sig, þegar
verfcefnið væri að varðveita frið-
inn í hekninium. Og forsetinn
hélt áfirarn: „Ef okkur tekst að
vera í fararbroddi til tumglsims,
því skyldi okkur þá ekki tak-
ast að vera í fararbroddi við út-
rýminigu ófriðar og humgurs af
jörðinni.
Biðjið fyrir þeim
Pálfl páfi hvatti i daig alHa
mienn til þess að biðja tfyrir
bandarísku geimförunum, sem
væru á leið til hins föla og hljóð
láta fylgihmattar jarðarinnar.
Páfinn kvað nú rifjast upp fyrir
sér frásagnir úr bók Jules Veme
„Tuniglflauginni“, sem 'hann sagð
ist hafa lesið í æsku. „Nú er
það ævimtýri orðið að veruleika“,
bætti páfinn við. Páll páfi hef-
ur sýnt geimferðuim mikinn
áhuga og hyggst fylgjast m<eð
ferð Apollos 11 í sjónvarpi.
Heillaður
Sir Bernard Lowell, jrfinmað-
ur stjörnurannisókmastöðvarinniar
í Jodrell Barnk í Englandi, fylgd
ist með geimsikotimu frá Kermedy
höfða og sagði við fréttamemn
að því lokmu, að hann væri heill
aður af hirnni háþróuðu og hár-
nákvæmu tækni, sem í því birt-
ist
í Beirut, Damasku's og Kairó
urðu hiraar daglegu fréttir af
átökum Anaba og ísraela að
víkja fyrir frásögnimni af geim-
skotimu. Var Skýrt nákvæmlega
frá því í útvarpsstöðvum allra
borgannia og voru allir frétta-
mennómir sammála um, að lofa
bæri ihið miikla atfrek Bandairíkja
miannia.
- BELGÍUMAÐUR
Framhald af hls. 24
slíbum útflutnimgi, ef semst um
verð. Bkki væri vitað hvað úr
þessu yrði, þetta væru óvemju-
leg viðskipti og margt sem taka
þyrfti með í rei'knimginn. Hér
væri milkill áhugi meðal bæmda
á að selja hross, bæði reiðhesta
og afsláttarihross, en um hitt væri
efcki vitað. Aúk þess vildi belg-
íska fyrirtækið fá sauðféð fyrir
miðjan ágúst.
Fyrirtækið S.P.R.L. Eximvibes
er stórt fyrirtæki í Belgíu og er
í flutnimgum á lifamdi gripum,
mautgrdpum, sauðfé og hestum.
— Sútunarverksmiðja
Framhald af hls. 24
koma iislenzkuim ullar- og skinn
vörum á marfcað í Bandaríkj-
unum. Fyrirtsekið hefði opnað
akritfstofu í New York og ræki
þar einnig vörúhús. Auk þess
hefði það þar sýningarsafl og
tæki þátt í fjöimðrgum vöruisýn
ingum bæði í Bandaríkjunum og
Kanada. Þá hefði það einnig
auglýst mlkið. Væri nú svo kom
ið að það hefði viðskipti við um
600 simásöluverzlanir í Bandaríkj
unuim og Kanada og fyrir lægju
fyrirspurnir og pantanir frá 150
verzlunum í viðbót, og hefði
efcki verið hægt að anna þeirri
eftirspurn, vegna sfcorts á gær-
um. Lögð væri áherzla á aið vera
einungis með fyrsta flokks vötru,
og með því móti hefði tekizt að
ná mjög hagstæðu verði fyrir
vöruna.
Könnun sem gerð hefur verið
leiddi í ljós, að markaður fyrir
loðskinn virðist nokkuð stöðug-
ur og fara vaxandi. Var það ein
róma álit þeirra sem stóðu að
þessari markaðsrannsókn að ef
vörugæði héldust góð áfram,
þyrfti ekki að kvíða söluhortfum.
Um markaði í Evrópu sögðu
þeir, að erfiðara væri við það aS
fáiS't a.m.k. að svo stöddu. Þó
hetfðu verið kammaðir möguleibar
og því haldið áfram. ToHmúrar
Efnahagsbandalagslandanna og
EFTA landanna setja strangar
dkorður, en möguleikar mundu
opnast ef samvinna íslands við
þessi bandalög tækist.
f sambandi við pelsagerðina
sögðu forráðamenn Loðskinn hf.
að viðræður stæðu nú ytfir við
bandarískt pelsagerðarfyrirtæki
um samvinnu á framleiðslu á
pelsum. Væri þar einfcuim um
að ræða svonefnda „Shearling
coats“, sem eiga vaxandi vin-
sældum að fagna erlendis. Eif
samvinna tekst við þetta fyrir
tæki mundi tilraunaframleiðsla
hafin hér á landi á næsta ári
og mun pelsagerðin þá verða sett
niður á Blönduósi. Einnig hetfur
verið til umræðu að framleiða
ýmsa smávöru úr gærum, svo
sem veski, púða, húfur o. fl.
Þeir félagar sögðu, að of
snemmt væri að nefna neinar
tölur um kostnað við verksmiðju
bygginguna. Kostnaðurinn gæti
mótazt mjög mdkið af því hvem
ig sæktist að reisa húsið og setja
niður vélarnar.
— Frú Ingibjörg
Framhald af bls. 16
stjóm blaðsimis, aMniaðist kvemrna-
iSÍðu þess um fjöfldia áira og gerð-
ist skrilfstoflustj óri útgá futfyrir-
tækisims 1956. Bftir að heilsai
Eimars Pális tók að íhmignia, félfl.
þuniginin aif ritfsitjóminini meira og
mieiira á hemmar herðar, svo að
eimsætt þótti að fela henni rit-
stjómima við lát Eiimams Páls vor-
ið 1959. Eftir að bæði ves'tur-ís-
tenzku blöðin Lögberg og Heims-
kriimgla voru saimeiinuð, var hún
eimniig ráBiin riitstj'óri biaðasam-
steypumraar, sem síðan heitir
Lögberg-Heimskringla.
Um fj'ölda möng ár hetfur frú-
i<n unnið atf m'iklfllli atorkiu að
þjóðræiknismálium rneðal Vestur-
ís'lendimga. Hún keintndi ístenzkiu
við Laugardiagsskólá ÞjÓðrækmiis-
félags'ims í fjártám ár og var
lemgst atf skóiaistjóri hamis. Hún
var og lemgi í stjóm Þjóðrækm-
istfélaigsiiims í Wimmápag og riitari
þess, og mörg ár forseti féliaigs-
dieiflldariimnar Frón í Wiminipag.
En þýðimiganmiesta starf hemnair
er þó eims og gefur aið skiflija riit-
stjóm 'hemmar að einia ísliemzka
vilkublaðimiu, sem nú er getfiið
út vestam hatfs, og er þetta blað
nú sú lífstaug milli fjarlæigra
fræmda, sem allt er undir komið
alð ekki slitmi um sinm. Ef þet-ta
bliað yrði lagt miður, liði ístemzk
hiugsun og turaga fljótt umdir lok
í Vesiturh'ekni, og sama daiuiða-
þögnin yrði um íslenzfca æ'ttbálk-
imn þar og varð á Græmiamdi fyr-
ir fiimim öldum.
Þess vegmia er stairf frú Imgi-
bjiamgar þýðiinigarmeira og örilaga-
ríkana en auðið er að gema sér
greim fyriir í fljótu bragði. Húa
er nú sem stemidur útvörðuir ís-
lenzkrar menmimgar í Vestur-
'hieimi og þess vegma stemidur öll
ísflemzka þjóðiin í þakkartskuld við
hamia fyriir þalð feilknamikla stamf
og ■erfiði, sem hún hieflur á sig
lagt í þá'gu íisiiemzfcrar menmimigar.
Imgibjöng Jómisson er ffliugigátfuð
konia og dnamgur himn bezti eiinis
og sagt var um surnar ættmæð-
ur vorar. Er það eindnegin ósk
vina henmiar og aflllra himmia
miöngu kunmimigja heninar, að hún
megi erm um lanigt áinaibil hialda
áfnam hinu gagnimierfca verflri
manns sáns, sem um ánatugi ann-
aðiist riitstjórm Lögbengs með
ágæitum, enda var hamn lista-
skáld og einin aif pemmiatfæruistu
ísflemjdimigum vestan hafs uim
lamgt skeið.
Benjamín Kristjánsson.
J
Háttsettur njósnari
Rússa á Ítalíu