Morgunblaðið - 08.11.1969, Blaðsíða 8

8
MORGrtnSTBLAÐIÐ, LAUOARDAGUR 8. NÓVEMiBER 11909
stofnun
Jfjárfestingalánasjóður) vill ráða lögfræðing, aðallega til
innheimtustarfa.
Umsóknir með upplýsingum um menntun og fyrri störf sendist
I pósthólf nr. 160 fyrir 15. nóvember merkt: „Lögfræðistörf'*j
Vindill
hinna
vandlát

-/éefr, czn/seœ/ex) cec/
'-e<n cy/ -cdé-
^fco/ícc/cete cc^xi&et-.

\ WULFF
KGU. HOFLEVERAND0R
:G^C27'9>;<XG^C^Gý:cO:G^G^G^GTGro?5^C>:G>.CiygxG>^krV;G\CXG\crGVG/G^G>:GiCý'GlC^C^
Rosá Danica vindillinn er vafinn úr úrvals
tóbaksblöðum. Rosa Danica fæst nú í 5 stk.
pökkum. Rosa Danica er framleiddur í
stærstu vindlaverksmiðju Danmerkur og
er 1 sama gæðaflokki og hinn þekkti
vindill Flora Danica.
REYNIÐ ROSA DANICA í DAG.
SkógræktarsvæSi U.M.F. Hrunamanna við Álfaskeið
Hákon Bjarnason:
Skógrækt í
sjö tugi ára
í var voru liðin 70 ár frá
því að fyrst var piantað til
skógar á íslandi í hallinu
austan öxarárfossar á Þing-
velli. Var þetta gert að frum
kvæði dansks manns, og
stóðu Danir að skógrækt á
íslandi fram til 1907, er
fyrstu skógræktarlögin voru
samþykkt á Alþingi.
Skógplöntun var haldið
áfram tdl ársins 1913 jafn
framt því, sem nokkrar skóga
leifar voru friðaðar með gir i
ingum. Eftir það leggst skóg
plöntun niður í meir en tvo
tugi ára, og er það ekki fyrr
en 1937 að hún hefst á ný.
Hins véigar var friðun skóg
lenda haldið áfram svo að
segja árlega eftir því sem
efni stóðu til. Þá var og kom
ið upp birkilundum á ýmsum
stöðum með sáningu birki-
fræs í skóglaust land. Með
flriðuninni hafa gömul skóg-
Lendi endurnýjazt, birfei-
breiðzt mjöig út imnan girð-
inganna, örfoka lönd hafa
gróið og eru að gróa, og
jafnfnamt var þetta fyrsta og
um langt skeið eina náttúru-
verndin á íslandi. Þá eru
hin friðuðu skóglendi lang
fjölsóttustu staðir ferða-
manna, einkum útilegufólks.
Skógplöntun hefst aftur
rétt fyrir stríð en Liggur að
mestu niðri stríðsórin, og
það er ekki fyrr en um og
eftir 1950, að nokkuð fer að
kveða að henni.
Samtímis þessu hefur skóg
ræktin orðið að taka að sér
það hlutverk að rækta svo til
öll þau tré og fjölda nmni,
sem menn nota í garða sína.
Þá var tekin upp ræktun
skjólbelta fyrir nokkrum ár-
um á ýmsum stöðum, og er
það aðeins spursmál um ræfet
unairmenningu og peninga hve
nær þau verða almenn.
Þá skal þess og getið, að
skógarveæðirnir og aðrir
starfsmenn skógræktarinnar
hafa verið og eru leiðbein-
endur og ráðunautar lands-
manna í öllu, sem að rækt-
un trjáa lýtur.
Af þessu er ljóst, að starfs
svið skógræktarinnar er all
yfirgripsmikið. Það er fólgið
í:
1. Friðun birkiskóga og
kjarrs ásamt gróður-
vernd og almennri land
græðslu.
2. Uppeldi trjáplantna. Þar
með taldir ýmsir runn-
ar.
3. Skógplöntun.
4. Almennri trjáræ-kt.
5. Plöntun skjólbelta
6. Leiðbeiningastarfsemi
7. Tilraunum í skógrækt.
8. Þjónustu við ferðafólk
Innan skógræktargirðing i
eru nú um 36000 hektarar
lands, en af því landi eru
ekki nema nokkur þúsund ha
skóglendi. Hitt er meir og
minna eytt land, sem er að
gróa. Alls hefur verið plant-
að í um 2400 ha lands, að-
allega banrtrjám. Af því er
um helmingur gróðursettur '.
skóglendi en hitt á skóglaust
land.
—O—
Skógræktin er aðallega
unnin af tveimur aðiluim,. Sikóg
rækt ríkisins, sem er opin-
ber stofnun, og Skógræktar
félagi fslands, Félagið var
stofnað á Þingvöllum á Al-
þingishátíðinni 1930, og er
það nú sambandsfélag 30
héraðsskógræktarfélaga með
alls um 7.500 meðlimum. i
hverju ári leggja skógrækt-
airfélögin fram mikla vimnu
sjálfboðaliða, bæði við gróð-
ursetningu, hirðingu imgvið-
is og girðingar. í fyrra nam
gjafavinnan um 1.000 dags-
verkum Að auk hafa þau
félöig, sem starfa í og við
kaiupstaði, genigizt fyrir
vinnuskólum fyriir unglinga
ásamt viðkomandi sveita-
stjórnum. Þetta starf hef
ur vaxið mikið á síðari ár-
um, enda mjög mikil þörf fy?
ir það. Þá er það og eitt af
verkum Skógræktarfélagj
fslands að fræða almenning
um skógrækt og landgræðslu
mál, og hefur það haldið úti
ársriti í 37 ár. í því er að
finna skýrslur um störf auk
margra fræðandi greina.
Hér starfa nú 6 háskóla-
menntaðir skógfræðingar og
13 skógarverðir og tækni-
menntaðir menn í skógrækt,
annað hvort ssm starfismienn
hins opinbera eða skógrækt
arfélaganna.
—O—
íslenzkt birki er seinvaxta
og ekki vænlegt til viðarfram
leiðslu enda þótt það sé
bezta og sterkasta gróður-
verndar- og landvarnarplant
an í Í3lenzku gróðurríki, en
það er reyndar sammerkt öll
um trjám að hlífa öðrum
gróðri og jarðvegi.
Fyriir því er það ekki að-
eins freistandi heldur og
skylt að fá aðrar og hrað
vaxnari trjátegundir til að
vaxa hér á landi, ekki hvað
sízt fyrir þá sök, að viðuir
er öllum þjóðum hin mesta
nauðsyn. Afurðir skóga eru
annar eða þriðji stærsti lið-
urinn í innflutningi landsins,
og þar af er viður og timb-
ur fyrir meir en 100 milljón-
ir króna nú orðið. Er það
því sízt af öllu goðgá að
breyta nokkru af hinu gamla
og seinvaxta skóglendi í
timbuirskóga, eins og reynsl-
an hefuir sýnt að unnt er á
ýmsum stöðum lands.
—O—
Hingað til lands hafa verið
fluttar um 60 tegundir trjáa
til neynslu auk fjölda runna
og annarra plantna fyrir at-
beina skógræktarinnam Af
þesisu eru um 40 tegundir
barrtrjáa og 20 tegundirlauf
trjáa. Þessar tegundir hafa
verið sóttair til meir en 300
staða víðts vegar um heim, en
einkum af norðurslóðum og
úr háfjöllum megimLanda.
Af þessum tegundum eru
nú 11 banrtrjátegundir í stöð
ugri ræktun og hafa gefizt
vel. Þó nokferum hefur veirið
skotið út sem lítt hæfum, en
margar eru enn til reynslu
Af lauftrjám eru 15 tegund-
ir í ræktun, en þær eru aðal
lega fyrir garðræktina. Bæta
má við, að til eru ýmsar teg-
undir auk þessara, sem lík-
legar væru til ræktunar, en
ekki hefuir enm náðst til.
—O—
Áður en hér gafst tækifæri
til reglulegna tiLrauna var sá
háttur oft hafður á, að sama
kvæmi einhverrar trjáteg-
undar vair gróðursett í hálf-
an eða heilan hektara landa
samtímis á ýmsum stöðum á
landinu. Af vexti þessara
trjáa má nú þegar dæma
noíkkiuð um gróðurskiLyrði í
ýmsum landshlutum og bera
þau saman. Því lengra sem
líður, þess gleggra verður
þetta þar sem árhringir
trjánma og lengdarvöxtur
eru síritandi veðurmælar.
Þetta atriðii Lætuir ekfei mik-
ið yfir sér enn þá, en er tíim-
ar líða verður þetta ómetan-
legt fyrir alla ræktun í land
inu, hverju nafni sem nefn-
ist.
—O—
Flestir munu hafa veittþví
athygli, að þegar vorhretið
kom í apríl 1963 eftiir óvenju
mildan vetur, skemmdust trí
misjafnlega mikið þótt þau
væru sömu tegundar. Svj
dæmi sé tekið af sitka •
greni, en það er sú tegund
ásamt öspinni frá Alaska, sem
teljandi skemmdir urðu á, þá
feiomiu 9um tré alheil undan
frostinu. Var strax greinilegt
að í þessum tilvikum var þa5
uppruni trjánna, sem mestu
réði. Sum kvæmin stóðu sig
með ágætum.
Br það eitt af hlutverkum
hinnar nýju tilrauniastöðvar
Skógræktar ríkisins á Mó-
gilsá að fá úr því skoxið,
hvaða kvæmi henti bezt til
ræktunar í hinum ýmsu
landshlutum. í framhaldi af
þessu er og annað mjög
merkilegt starf unnið á Mó-
gilsá, en það er að fjötga
þedrn einstaklingum, sem bezt
hiaÆa neynzt. Enu þó græðHing
ar tekmir af þeim trjám, og
þeir látnir ræta sig í gróður
húsi. Til þess þarf sérstakan
aðbúnað fyrir flestar tegund
anna, en það er önnur saga.
Á þennan hátt er unnt að
koma upp stofnum af úrvais
trjám, sem eiga að þola öil
þau áföll, sem móðirin hefur
staðizt. Þessi aðferð getur
gent skógrækt framtíðarinn-
ar enn öruggari en ella.
Á Mógilsá eru ennfremur
unnin mörg önnur merkileg
störf, sem lítið hefuir verið
iótið af til þessa, en miumu
síðair koma að fjölbreyttum
notum.
i