Morgunblaðið - 07.12.1969, Blaðsíða 17

MOROUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. DESEMIBER 196®
17
Fordæmanleg
hryðjuverk
Ekki þarf a3 eyða mörgum
orðum að því, hversu fordæm-
amleg eru þaai höimmi-
legu hryðjuverk, sem nú er talið,
að unnin hafi verið af banda-
nískum hermönnum í Suður Víet-
niam. Fordæming þeirra sýnist og
hvergi vera almennari né
ákveðnari en í Bandairíkjunum
sjálfum. Um þessar mundir er
mjög tíðkað að deila hart á
Bandaríkj amenn. Hvergi eru
þaer ádeilur þó harðari en heima
fyrir í landinu sjálfu. Innan um
allar ávirðingamar er þetta upp
gjör bandarísku þjóðarinnar við
sjálfa sig ótvíræður og nær
einstakuir heilbrigðisvottuir.
Hryðjuverk eru því miður ekki
óþekkt í styrjöldum, heldur hafa
þau frá upphafi verið óaðskiljan-
legur hluti hernaðar. Tilraunir
til að diraga úr þeim hafa sára-
lítinn árangur borið. Stríðsrekst
ur hefur þveirt á móti sennilega
aldrei bitnað harðar á öllum al-
menningi en einmitt á bessari
öld. Stríðsglæpairéttarhöldin í
Niimberg áttu að innleiða nýja
siði í þessum efnum. Sá mála-
re&sfcuir viar hinisivegair ærið
hæpinn frá réttarins sjónarmiði.
Sumir þeiir, sem þangað sendu
fulltrúa sína til að sitja í dómi
yfir öðrum, voru sízt saklausari
en sakbomingamir. Samstarf
néttarþjóðfélaga í slíkum mála-

Fuglar á ís. — Ljósm. á. j.
Reykjavíkurbréf
Laugardagur 6. des.
„Til hvers allt
þetta rafmagn”?
ferlum við þá, sem afneita
grundvallaratriðum laga og rétt-
ar og skoða þau hugtök einung-
is sem vopn í pólitískiri baráttu,
var meira en hæpið. En ekki er
nema gott um það að segja, að
Bandaníkjamenn viirðast nu sjálf-
ir vilja hlýta þeim reglum, er
þeir áttu þá hlut að því að mót-
aðar voru og láta refsa sírum
eigin mönnum í samræmi við þær.
Slíkt er þeim til ótvíræðs lofs og
hiafa aðr-ar þjóðir eklki gert befc-
ur. Mestu máli Skiptiir samt að
takast megi að friða heimsbvggð
ina. Hlutlaus fréttaflutning-
ur, og þá ekki sízt í sjónvarpi,
á áreiðanlega mikinn þátt í að
vekja andúð á öllum hernaði, en
' þó einungis hjá þeim, sem fá að
njóta frjáls fréttaflutnings. Allt
of margar þjóðiir eru enn fiirrt-
ar þvílíku frelsi, þar geta vald-
hafarnir farið sínu fram í þess-
um efnum sem öðrum. Þess
vegna mega frelsisunnandi
menn ekki slaka á, heldur vera á
stöðugum verði gagn ofbeldisöfi-
unum.
Hvort til léttis
eða þyngsla?
Tillaga um aðild íslands að
EFTA, Fríverzlunarbandalagi
Evrópu, hefur nú verið lögð fyr-
ir Alþingi. Auðvitað er slík að-
ild ekki án annmarka. En kostirn-
iir eru yfirgnæfandi. Ef við ís-
lendingar viljum lifa við sam-
bærileg kjör og okkar nánustu
frændur og nágrannar, bá verð-
um við að efla íslenzkan
iðnað. Eins og nú horfir megna
hvoi'ki landbúnaðuir né fiskveið-
ar að taka við öllu fleiri mönn-
um, hvort heldur til búreksturs
eða veiða. Annað mál er að
mun fleiri geta unnið að bessum
greinum við fullnýtingu afurða
þeirra. En þá er þar orðið um
að iræða iðnaðarvinnslu, sem yf-
irleitt sætir óhagstæðari kjörum
á erlenduim mörkuðum, ekki sízt
vegna tolla, en frumframleiðsl-
an. Hér ber því allt að sama
brunni. Með tollvemd er hægt að
halda uppi nokkrum smáiðnaði í
landinu, fyrst og finemst eða
nær eingöngu til nota í landinu
sjálfu. Sú framleiðsla er ósam-
keppnisfær á eriendum markaði
og verður til þess að auka dýr-
tíð innanlands. Tollverndin er
drieifa um
hafa verið
lán þau, sem fengin
bæði til Vesturlands-
einmitt sett í því skyni að hindra áætlunar og Norðurlandsáætiunair
innflutning á ódýrari vörum. Af
því leiðir aftur hækkun kaup-
gjalds í landinu, og þörf fyrir
hærra verðlag útflutningsvöru
okkar erlendis. Þ.e. eins og nú
stendur, þá er sjávanitvegur
okkar með þessu gerður ósam-
keppnisfærari en ella. Af þessu
koma lakari lífskjör fyrir alla
þá, sem þann atvinnuveg stunda
og raunar alþjóð. Úr þessari
sjálfheldu verður ekki brotist
með öðmm tiltækum ráðum en
þeim, að gera íslenzkan iðnað
samkeppnishæfan, jafnt á inn-
lendum mörkuðum sem eriend-
um.

Me5 betlitösku”?
Það sýnir stórhug og framsýni
yfiirgnæfandi meirihluta ís-
lenzkra iðnrekenda, að þeir
vilja brjótast úr einangmninni.
En sumir virðast eiga erfitt með
að átta sig á eðli alþjóðlegrar
samvinnu og að hún er ýmissar
tegundar. Einn af þingmönnum
Framsóknar skrifar þriðjudag-
inn 2. desember langa grein í
Tímann, þar sem m.a. segir:
„Ánægjulegra væri og, að for
ráðamenn okkar væru lausir við
að fara land úr landi, eins og
bónbjargairmenn með betlitösku
til að biðja um vaxtalaus lán
eða fé úr hálfgerðum flótta
mannasjóði."
Þessum þingmanni svíður
sennilega enn undan þeirri smán,
sem íslendingar urðu fyrir á
dögum vinstri stjórnarinnar,
þegar leitað var til félaga okk-
ar í Atlantshafsbandalaginu um
lán vegna þess, að traust þjóð-
arinnar á almennum lánamörk-
uðum var gersamlega þrotið. Þá
var m.a. leitað til Bandaríkja-
stjórnar um lán úr sjóði, sem ætl
aður var til öryggis Bandaríkj-
anna, og fór ekki á milli mála, að
lánið fékkst af því, að vinstri
stjórnin féll frá fyrri vfirlýs-
ingum sínum að reka varnarliðið
úr landi. Þarna var vissulega
blandað saman óskyldum atriðum
og það er rétt að íslendingar
hafa aldrei lotið lægra en þá
var gert. Engu slíku er til að
Ur Viðreisnarsjóði Evrópu. Ev-
rópuráðið hefur einmitt stofnað
þennan sjóð m.a. í því skyni, að
hjálpa aðildarríkjum sínum til
að viðhalda jafnvægi í byggð
landsins. Ekki er meiri minnk-
un fyrir okkur að taka við slíku
láni en önnur margfallt öflugri
ríki, sem slíkt hafa gert. Enda
hafa nú nýlega allir þingmenn
Austfirðinga, þar sem Fram-
sókharmenn eru mestu ráðandi,
saimeinast um að óska eftir, að
slíks láns verði leitað til vænt-
anlegrar Austurlandsáætlunai.
Vel á haldið
Enn fjarstæðara er að telja
okkur til lítillækkunar bótt við
höfum leitað eftir og fengið fé
til væntanilegs Iðniþróuiniarsjóðs
með vaxtalausu tillagi frá hin-
um Norðurlöndunum. Slíkar
sjóðsmyndanir, m.a.s. brennar,
þ.e. til almenmrar fjárfestingar,
til eflingar fiskveiða og iand-
búnaðar, eru einmitt aðaluppi-
staðan í samningsgerðinni um
væntanlagt Nordek, eða tolla-
bandalag Norðurlandaríkjanna
fjögurra, Danmerkur, Finnlands,
Noregs og Svíþjóðar. Allar
þessar þjóðir, nema helzt Sviar,
sem mast ©iga áð iáta atf mörk-
um í sjóðin.a, teija sór þá mikið
keppikefli. Og jafnvel Svíar
vita, að þeir muni hafa af þeim
mikið gagn í framtíðinni, ef
Nordek samtökin komast á Þess
ar þjóðir óska þess fyrst og
fremst af menningarástæðum og
vináttu, að ísland gangi í EFTA
og tengist þeim þar með nánairi
böndum. Þær skilja, að til þess
að svo megi verða, þarf nokk-
urt jafnræði að komast á og
vilja með glöðu geði inna um-
ræddar greiðslur í Iðnþróunar-
sjóðiun af hendi í því skyni.
Það er rétt, að þeir íslending-
ar, sem hér hafa starfað að, hafa
orðið þjóð sinni að gagni, en
ekki með því að lítillækka sig eða
hana, heldur með því að halda
þanmig á málum, að aðrir hafa
öðlast betri skilning á okkar
þörfum og styirkst í vináttu sinni
við ísleinzikiu þjóðina.
Kotungshátturiinin lýsir sér í
fleiru en ótta við eðlilega sam-
vinnu við aðra. Eitt af hörðustu
deilumálum síðasta áratuginn
hefuir verið það, hvort hagnýta
ætti allar auðlindir landsins,
þjóðinni til heilla. Á sínum tíma
streittust stjómarandstæðingar,
einkum kommúnistar, á móti stór
virkjun í Þjórsá við Búrfell.
Kommúiniskir verkfræðingar mis
notuðu þekkingu sína til að
feyna að telja mönnum trú um, að
við þessa virkjun mundu
skapast óyfirstíganlegir erfið-
leikar. Fróðari menn töldu aft-
Ur á móti, að á örðugleikunum
væiri hægt að sigrast, svo sem
allt bendir nú til að í raun og
veru hafi tekizt. Þegar úrtölu-
mennirnir sáu sitt óvænna í þeim
rökræðum, hurfu þeir frá beinni
andstöðu sinni við virkjunina
en mögnuðust því meira í bar-
áttu gegn álverksmiðjunni, sem
var vitanieg og aiu'ðsœ forstenda
þess, að í slíka stórvirkjun væri
hægt að ráðast. Nú vilja flestir
þessara manna láta afglöpin
gleymast; sumir þeirra fara m.a.s.
sigri hrósandi um Straumsvík,
væntanlega ekki til að sýna íylg-
ismönnum sínum fram á, að
þarna séu mannvirkin, er þeir
börðust á móti, heldur til að
eigna sér annarra afrek. Því fer
raunair fjartri, að andúðin sé
enn úr sögunni. Þjóðviljinn birt
ir hinn 4. des. ræðu, eftir ung-
an íslending, sem sögð er hafa
verið flutt á I. des. hátíð Sænsk-
íslenzka félagsins í Gautaborg.
Þar segir hinn imgi maður m.a.:
„í minni sveit var lagðuff veg-
ur í ógurlegum hvelli upp með
Þjórsá, langt inn á afrétt. Stór-
kostlegar rafmagnaðar áætlanir
svífa milli himins og jarðar. Eng
inn veit nákvæmlega til hvers
eða hvemig á að nota allt þetta
rafmagn. Rætt er um íslenzka
stóriðju og erlend fyrirtæki.
Enginn veit hve mörg, hve stór,
hvar? Það á bara að virkja og
fólkið í minni sveit klórar sér í
höfðinu og horfir stórum aug-
um á eftir veginum, sem þýtur
inn á afrétt. Hvað er að gerazt?
Enginn veit og enginn veit.“
Erfitt er að sjá, hvernig unnt
ear að láta andúð á hagnýtingu
auðlinda landsins skýrar í ljósi,
en gert er með þessum nevðar-
ópum hins unga manns. Raf-
magnið er í huga hans sú bölv-
un, að þjóðarsálin á að vera í
voða, ef karanað er með hverjum
hætti skaðræðisfljót verði virkj-
uð til að framleiða það. Annar
uingmr maður, Jóniais Ellíasisiora
verkfræðingur hefur allt aðra
sögu að segja í Morgunblaðinu
hinn 5. des. s.l. Er ólíkt að lesa
hans raunhæfu greinargerð eða
óttablandna hugaróra hins.
Til eflingar
sjávarútvegi
En því fer fjarri, að hinm
óttaslegni ungi maður sé einn
um þröngsýnina. Allur málflutn-
ingur kommúnista hvílir á þess-
um grundvelli. Það kom m.a.
glöggt flram í málflutningi
slungnasta talsmanns þeirra,
Lúðvíks Jósefssonar í sjóravarp-
inu á dögunum. Hann reyndi enn
sem fyrr að telja mönnum trú um,
að valdhafarnir væru hpldnir
vantrú á sjávarútveginn og
hefðu ekkert gert honum til efl-
ingar, heldur þvert á móti mjög
þrengt að hans kosti. Lúðvík
þóttist færa að þessari fjar-
stæðu ýms trök með tilvitnun í
stjórnaraðgerðir á árunum 1960
—66. Sannleikuirinn er bvert á
móti sá, að frá því í árslok 1958,
þegair Lúðvík lét af völdum
þangað til í árslok 1966 jókst
brúttólestatala fiskiskipa yfir 100
tonn að stærð um yfir 400%.
Þetta er einungis eitt dæmi þess,
hvemig Lúðvík snéri staðreynd-
um gersamlega við.
Því fer víðsfjarri, að núver-
andi valdhafar séu sjáarútvegi
andsnúnir eða hafi á honum
vantrú. Viðleitni þeirra hefur
þvert á móti beinst að því að
efla hann með öllu skynsamlegu
móti. Þar skiptir ekki minnstu
máli, helduir mestu, að eins og
nú er, þá hvílir allt þjóðfélagið
með of miklum þunga á sjávarút-
veginum, af því að aðrar stoðir
undir efnahag okkar em of fá-
ar og veikar. Nágrannaríki okk-
air hafa fjölbreytta atvinmuvegi
ag geta þess vegna styrkt sjáv-
arútveg sinn með margvíslegu
móti, m.a. með beinum styrkjum
tiil að hækka fislkverð, til að
greiða niður stofnkostnað nvrra
togaira, og með ótal margu öðam
móti. Hér á landi er það aftuir á
móti fyrst og fremst sjávarút-
vegurinn, sem er veitandinn,
Stundum hefur raunar orðið að
„styrkja" hanm með almaranafé,
en þá er það einungis gert af
því, að alltof mikið hefur áður
verið tekið af honum. Ur þessu
verður að bæta með því að efla
aðrar atvinnugreinar. Gegn
þessu stoða engar blekkingar til
lengdar. Um skeið tókst að fá
nokkra forystumenn í sjávarút-
vegi til að snúast gegn álbræðslu
og stórvirkjun Þjórsár. Nú er
þeim heiðursmöniraum ekki ver
gert en ef minnt er á þá skamm-
sýni, sem í þessu lýsti sér. En
kommúnistar láta ekkert á sig fá.
Þeir þykjast öðrum fremur bera
hag útvegsins fyrir brjósti, en
bregðast honum einmitt þegar
mest á iríður.
„Afstýrt
þjóðarvoða
Landssamband íslenzkra út-
vegsmanna er skipað mönnum
úr öllum flokkum. Á undanfönn-
um árum hefur oft ríkt ágrein-
ingur innan þess um stefnu í
efnahagsmálum og andstæðingar
núverandi stjórnar mjög látið að
sér kveða. Þess vegna er mjög
athyglisvert að kynna sér álykt-
un aðalfimdar þessara samtaka
nú fyrir sbemmstu. Sú álvktun
var gerð einum rómi og tala þar
þeir, sem gerzt mega vita. Fyrri
hluti ályktunarinnar hljóðar svo:
„Aðalfundur L.Í.Ú., haldinn í
Reykjavík 26.—28. nóv. 1969 tel
ur að gengisbneytingin, sem
gerð var í nóvembermánuði í
fyrtra og setning laga um ráð-
stafanir í sjávarútvegi vegna
geragisbreytiragairiraniar í ánsiDoki'ra,
hafi verið öhjákvænviliagar táfli
þess að koma í veg fyrir stöðv-
un sjávarútveigsiras vegraa
aflabrests og verðhruns á sjávar-
afurðum á erlendum mörkuðum.
Þessi áföll voru svo stórfelld,
að útflutningsandvirði sjávaraf-
urða á áirinu 1968 minnkaði um
Framhald á bls. 19