Morgunblaðið - 20.12.1969, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 20.12.1969, Blaðsíða 20
f 20 MOBGUNBLAÐIÐ LAUGARDAG-UR 20. DBSEMBER 1069 — Séra Eggert Framhald af bls. 19 hans fljótlega í ljós. Það átti lekki við skapgerð hans að lifa leingöngu hinu tiltölulega hóg- vaera lífi kennimannsins, sem oft og tíðum kostar nokkra ein- angrun og meðfylgjandi inniri óánægju og staðfegtuleysi. Hann hótf þegiar búsíkiaip og af ásköp- uðum þrótti og áunninni elju tókst honum að verða einn af fyrirmyndarbændum í Dölum. En jafnframt þessum tengslum við jöirðina batt hann bagga sína með sveitungum sínum og varð brátt einn af forystumönnum í héraði, bæði um menningar- og atvinnumál. Prestsstöirf sín rækti hann af stakri samvizkusemi og með látlausum virðuleik. Hann hélt uppi þeirn foma og hlýlega sið að húsvitja og þannig komst hann í þá aðstöðu að gerþekkja sérhvert sitt sóknarbam. Mér er til efs um, að betri sveitaprestur hafi veirið á fslandi nú um miðja 20. öldina en sr. Eggeirt á Kvennabrekiku og vil ég þó eng- an lasta. Kynni okkar sr. Eggerts bau ár, er ég dvaldi í Dölum, urðu allnáin, og get ég fúslega viður- kennt, að ég hafði meira að sækja til hans en hann til min. Ég var tíður gestur á heimili hans, einikum að vetrarlagi, þegar fásinnið sótti að. Ég var ekki alltaf eini gesturinn. Kvenna- brekka var ekki einungis kirkju etiaður og pnestssetur, hieldiur airan aið og mieirta: mokkiuns kioniar iruenmiinigarleg og féliagBffleg mið- stöð fyrir alla SulðturdiaiM. Mér var það raunar ráðgáta, hvermig þau frú Ingibjörg og sr. Eggert gátu setið staðinn með þeinri rausn og höfðingsskap, sem raun bar vitnL í því sambandi má ekki gleyma hlut húsfreyjunnar, dugnaði hennar, geðprýði og æðruleysi í erfiðleikum, né heldur því, hversu góð kona hún hefur ver- ið manini sínum. Góðir eiginleik- ar hennar munu Verða henmi og bömum bennar meginstoð í fram táðinni. Ég held, að sr. Eggert hafi ver ið mjög hamingjusamur maður. Hann hafði haslað sér völl að eigin skapi, átti sér hreinhjart- aða og dugmikla konu fyrir lífs- fömumaut og böm þeirra eru mammvænleg. Sr. Eggert var auð vitað ekki nákvæmlega sami mað urinn og menntaskólapilturinn Eglgert Óliaifsson. Rieymidiar var lífsfjörið það sama en kímni gáifan hafði þroskazt og skarpar gáfur hans nutu sín betur. Hanm var að minu viti frjálslyndur í skoðumum, umburðarlyndur og dró ávallt fram kosti manna firek ar en galla, er á þá var hallað. Hlamin viar ®jöirvill)agiur maðlur og bauð af sér góðan þokka. Hann var hreystimenni allt þar til hamm vairð fyrir því óláni að slas ast alvarlega í bílslysi fyrir mokkinum árum. Mlum tanin ekki hafa borið sitt bairr eftir það. f upphafi þessara hugleiðinga mbimtist ég á tómleikatilfinningu sem hafði gripið mig við dánar- firegnina. Eg held reyndar, að hún sé ekki stundarfyrirbæri. Góður vinuir eignast alltaf rúm í sálum okkar. Hverfi hairm, skil ur hann eftir sig eyðu, sem jafn- vel góðar minningar megna ekki að uppfylla. Ég vieif, að óg tialla fyrir miumm bekkjamsystkina okkar allra, þegar ég kveð þig hinztu kveðju, góði, gamli skólafélagi. Þinn líki vesrður vandfundinn. Og þú, Ingibjörg. Við skólafélagar sr. Eggerts heitins, og eins kona mín og dætur, við öll vottum þér og börtnium þínum oQtíkar dýpstu samúð og óskum ykkur, þrátt fyrir þungbæra reynslu, farsæll air fnamtíðar. Þórhallur B. ólafsson. í dag er sr Eggert prófastur hinztu kveðju aðeins 43 ára að aldri Sáirastur er viðskilnaður inn ástvinahópnum stóra, en við iskólafélagarmir og allir þeir, sem nutu þjónustu hans ogvin áttu eirum harmi lostnir. Við vor um sífellt að vona, að hann væri að ná fyrtri styrk eftir mikið áfall, sem hann hlaut í bifreiða slysi fyrir nokkrum árum. Nú hefur sú von brugðist. Fráfall hans kemur sem ireiðairslag, því hann leyndi okkur líðan simni með því að sinna öllum skyldu störfunum af sömu árvekni og karlmennsku og fyrr. Hamn var mikið hraustmenni í sjón og raun, og því vair það andstætt eðli hians að hlífa sér við störf- þótt hann tæki ekki á heilum sér. Með sr. Eggert á Þjóðkirkja íslands á bak að sjá einum síð- asta fulltrúa sveitapresta, sem jafnflnamt erfiðiri þjónustu hafði á hemdi umsvifamikinn búrekst- ur. Þeigar á háskólaárum mátti heyra að hann hreifst af þeim aldaimiótaprestum, sem sáit u jarð imar með sæmd, voru hinir mestu framfaramenn í uppbygg ingu sveitanma og bættu með því stórum kjöir sókmarbama sinna. Sjálfsagt hefur hann þeg ar ásett sér að reyna að feta í fótspor þessara dyggu þjóna, þegar hann fékk veitingu fyrir embættinu vestur í Dölum að prófi loknu árið 1952. Þá flutt- ist hann úr foineldrahúsum af Skólavörðustígnum, þar sem hann var uppalinn og vílaði hvergi fyrir sér erfiðleika fmm býlingsins í sveitinni enda hafði hiann þá þegar valið sér mikil- hæfan lífsförunaut, sem rieynd- ist manni sínum samboðin í at- orku og dugnaði. Skemmst er frá því að segja, að sr. Eggert reyndist hinum gömlu embættisbræðrum full- kominn jafnoki að öllu atgerfi í störfum fyrir kirkjuna, sókn- ina og heimilið. Hann vann hörð um hömdum með barnahópnuim að bústörfunum og garðist traustur liðsmaður í félagsmál- um sveitimganna. En þau störf færðu hann nær þeim og auð- velduðu honum prestsþjónust una fyrir þau. Okkur búhokrurunum í presta stétt var hann þarfur fræðari um búskaparmál og tammingu hrossa, en mestur fræðari var hann þó með því að sanna okk- uir það sem við áttum að vita, að þeir sveitaprestair, sem stunda sömu störf og sóknarbörnin, eiga greiðari leið að hjörtium þeirra en aðrir. Með því að ger- ast stéttarbróðir sóknarbama sinna skilur presturinn betur að stöðu þeiirra og þarfir. Hann situr að sama borði og þau en slíkt eykur á gagnkvæmt traust. Prófasturinn á Kvenina- biriekku var höfðingi í beztu merkingu þess orðs, án alLrar sýndarmennsku og ofríkis. Heim ilið var gestrisið og veitult og húsbóndinn gaf hverjum sem að garði bar stund tifl. viðræðna, glaður og ljúfur. Hann hafði óvenijulegan hæfileika í því að vinna tæaust manna, áttaði sig fljótt á vandamálum þeirra og veitti þeim uppörvun. Þessir eiginleikar hans komu einnig skýrt fram á fundum með prestum og öðrum starfsmönn- um kirkjunnar. Þar smitaði hann aðra með leiftrandi gleði sinmi, var óvenju hreinskilinn og hireinskiftinn í málflutningi og svo skilningsríkur og umtals- firómur að einstætt mátti heita. Vantaði hann á fundi voru þeir daufari en annairs, ög kæmi han.n í seinma lagd mátti sjá gleð ina lýsa af andlitum fundar- manna við komu hans. Það er dapurlegt að þurfa að kveðlja sMkan mann á bezta aldri og vita hann horfinn úr hópnum firá blómlegu starfi, en jafirafiriamt er sælt að vita að í hvert ökipti, sem við minnumst hans þá mun lýsa af andlitum okkar. Við hjónin sendum Ingibjörgu barnaihópnum og öldruðluim for- eldrum, sem hafa mátt þola tíð- an ástvinamissi, hjartanlegar samúðarkveðjur og biðjum guð að þau fái að finma nú að sityrk- ur trúarinmar sannprófast á 'neynslustundumum. „Guð komi sjálfur nú með náð, nú sjái Guð mitt efni og ráð. Nú er mér, Jesú, þörf á þér, þér hef ég treyst í heimi hér.“ Árni Pálsson. Kveffja frá Lionsfélögum íDöl um. Nú, þegar Eggert Ólafsson, prófastur á Kvennabrekku er kvaddiur hinzitu kveðju, viljum við félagar hans í Liorusfclúbhi Búðardals minnast hins góða fié- liaga ofcfcar. Sr. Eggert tóik mifc- inn þáitt í félagsmáJuim í héraði og var eimn af sitofnandum klúbbs okkar og stóð þar jafn- an í fylkinigarbrjóstL Hann var ætíð fús til stuðninigs við öll góð mál'efni, úrræðagóður og h/ug- myndarikuæ, og hrókiur adlsfagn aðar á samlfcomium og í vima hópi. Okfciur var kummuigt um, að hann átiti við vanheilsu aðstríða nú í seinmi tíð, en áttum ekfci von á, að hann yrði svo skyncdi- lega á brott kadiLaðlur. Það er því sár harmur vandamön.n.um og vinum, þegar slífcur maður er kallaður burt í blóma lífis- ins. Það skarð, sem orðið hefiur í félagi okkar, er vamdtfyflit. Við sendium eiginkiomu hans, börnum, fioreldrum og öðlrum að standenduim innilegar samúðar- kveðjur. Lionsfélagar í Dölum. Kveðja frá gömlum vinum. Við átitum allir heirna á Skóla vörðustlígmuim. Þetta var fyrix 30—40 árum. Hekmurimn var lít ilil í þá daga. Jafnvel Sfcóla- vörðuhotlíti'ð og Arnarhóll voru fjárlæg lönd. Þetta voiru mögtur ár. Ofltaat var nóg að bíta og brenna. Ern meira var það ekki. f þá daga urðu llitlir strákar á Sfcóla vörðustígnum að vera nægju- samir. Þeir glöddust af litlu. Þá varð líflsánægjan að korna innan frá. Góðiu/r félagi, huigmyndariík- ur og kjarkaður, var því gulls ígildi. Það var hann Eggert Ól- afisson. Svo kom öldurót stríðséranna. Leiðimar skildu, en þá ajaldan fuindum bar saman síðar á lífs- leiðinni saigði auigniaráð og hand tak til um gamila græskuQausa vináttu. „Ég trúi á guð, en grýlur ei og g’leð mág við reiðan sjó“. Eggert var hominn af harð- geru íslenzku alþýðufólki. Yngstur í sjö barna sjómanns- fjolekyldiu lærði hann m.a. við sáran bræðramiissi, að lífið get- ur oflt verið harðleikið. En hann var karlmaður í lund og setti markið hátt Hann varð stúdent frá Mennltaskólanuim í Rvík 1947 og tók guðfræðiprótf við Há- skóla íslands 1952. „vimdur upp segd og sjálfiuir við stjórn settist mieð formann® þor“. Að afiloknu raámi flluttiet Egg- ert með ungri konu sinni í Bre iðafjarða rbyggði r og gerðist þar búhöldur og presitiur að Kvennabrekku í Döllum. Fjórum árum síðar varð hann prófast- ur í Dallaprófastsdæimi. „Ó, guð, sú báran er brött og há, hún brotnar í hiimininn inn“. Og nú er hann Eggert Ólafs son aLlur. í blóma iífsins, 43 ára gamall, átta bama faðiir. Enn einu sinni reynist tilveran lítt skiljanleg. Söknufður og harmur er hlutskipti þeirra, sem þóbbi vænt um Eggert og efltir Iitfa. Með þessum Mnum fylgja dýpstu samúðarkveðjur til ekkju hans, Imgihjiargar Sigurð ardóttir og barnahópsins og aldraðra foreldra Eggerts, VM- borgar Magnúsdóbtur og Ólatfs Teiitissonar. Ggmlir vinir. AÐRIR hiaifla í diatg, á Qoveðiju- stiunld vi.niar miíns úg miágs, séra Eggerfs Óliaflsaoniar aið Kveminia- hireklku, miinin'Zit bainis, en tiil völð- bótiar aðeins þetta um hieiiðurs direniginm, ur.igl&nigliinin, miammiinin, bómdamn oig kleiiQtíinm, em á öQl- uim þessum skeiðum Qiílfa hiains Iheif ég tfyligzt mieð ihiomiutm, einB og að líkium beibur, atf lílfli og sól. Egigert var alBbaif að vraxia aif kærleiilk oig mianiradiómi. Haran var eteOoullegiur soruur adidralðra fiomeQidra á toólða bógia. systkimum sínluan og kionnjínmiar, möQoum þedrra, hiöriniuim og bama- bömium, var Ctanm edmtsibaQour — ih(jiálptfúH og etlsfcuílegrur lieiðbeim- anidi — eindia virtlur og miikáls- mnetinm atf oQdkiur öllum í þesisum hóp. Egigemt var borimm og barn- fædldiur hér í toorg og Ingilbjörg kiaraa hamis Iffika, em það veilt ég fyirir vást, að ekfci hviamfllialðli a(ð (homium raó heinmi, aið yfiirgleifla Dalhi'a sínia, fiyrr on þar að Qaærnii og alfflt laranialð vænt éhjlátovæmái- leglt, em miú er siú sfiumid ruminíin ■upp, niema Ihvað jiarðmleskar lieilf- ar Itants mmumu th)v£La í mioQldiu KveraraalbreQökai, sivo eð tengisQiim við Dalima eru eQdkd með öllu motfiiin. Hlýlegt íbmos þitt, þétt toamtd- tak og mHdUa- mlálllrómiur, allt er ruflraað, aðeiras efltár Ihiuigniæmiar mámmlimglar. Friður sié imieð þér imógiur sæll. Iiragilbjöirlgu og toamiahópniuim bið óg Gulðs toless- uiraar. Gumbur. í fiorrari bók, er dögun manns- ins QÆkt við hraðtfleyga viefjar- slkyttu og sagt þeir hverfi án vonar við skýið, sem eyðist og hverflur og við erum mimnt á að lífið sé andgustur eimn. „Það auga, sem nú sér mig mun eigi líta mlg framar auigu þín leita mlíra, ©n ég er horfinn”. Hjarta mátt fýllltisit þessum samia bölmóði JObsbókar og diimima geiig, eitt andartak náði vonalus treginn tökium á mér, þegar ég spurði Qlát míns Ijútfa vimar, síra Bggerts Ólafssonar á Kvennatoreklku. Á sttílkuim stuind um verðó öQfl. orið að bjótmi og Mtfið virðist toatfa misst lilt sinn og toljóm. Hugurimn leitar afbur tiifl hiintnta toorflnu diaga, þeirra stunda, sem við átitum samian meðal sól var enn í hádegisstað. Á árum styrjaOldariminiar máQdu, á þeim dögum, sem verið var að gratfa menmingu og trú á vest- urflöndium dýpsta gröí, áttum við saimfleið í himuim gamfla skóla, sem eitt sinn var kenmdur við latímu og lærdóm. Þetta var ó- venjustór hópur, mótti heita legió. Nýir tímar og nýir siðir voru að umtoylta þessum gamla stað. Við vorum byltingarsinn- aðir og efiunargjarnir, fiáltt al hinu gamla stóðst fyrir róttækri gagnrýni ofckar á þeim árum. Síðam hefiur mikið vatn til sjáv- ar runnið og í þeiim fllaumi heí- uir fiurðu mörgum tekizt að þvo burfu úr huga sér æákuhégil j- uirmar gömliu. Við verðum flurðu ffljótt ráðsettir og vitrir. Að fjórir úr þeim hópi, sem salt í sjötta bekk MR veturinn 1046 till Mi7 yrðlu pnesitar, hetfðli ekki þótt sennilteg spá á þeim tíma, og sennilega fiáum ósenni- legri en sumium okkar fjórmenn inganna. Og þó fiór það svo, að f jóorir vígðust táfl pmesits. Og spyrji eimlhver miú, miær tveim áraibuigum síðar, hvað ráðáð hatfi vali mlirau', þá verður mér svara- fátt. Kölflium er igamiafllt orð og innantómt á okkar támum, og spyrji ég hvað ráðið hatfi vaQi vinar míns, sr. Eggerits, verður mér enn varat svars. SkyMi það hafa verið ódij/óts glrtuiraur um Iþað, að sú lífestefna, er þá var ofldk- ur efist í hug, það viðtoorf tifl líflsiras, er við þá hiuigðum oflar allri etfahyggju væri ef til vifll ekki, hinzti og eini sannleilkur- inra um eilífit litf? Að þam fonrau verðmeetL sem áttui yfiirsfcritft sína undir orðum'um kristinn dómur, kynrau að vera annað og rneir en kerlingabók og bálbilja? Hvort heMur var, vorum við leiddir á þann stíg, sem lá um völLundarhús guðfræðinnar, og þótt sumir okkar fyndiu siig á þeim slóðum jafnan eims og inn- brotsþjófar, sem 6taðnir eru að verki á dimmri nótt, þá flór svo að lokiu.m, að við héldium aOiliæ eina leið að námi loknu í dei'M hinna guðlegu fræða, eina lteið, sem þó Skyldi Oktour að, utan nokkriar sbundir, er gáflust síðar, þegar snjó hatfði leyst atf fjöfllium og fé var komið atf gjöf — nokkrir hverfiulir daigar að lokuim. Og nú er minnin.giin ein efltir í huga mér, min-ning um góðan dreng, toeiLsteypban mann, sannan og traustan, karflmenni I ra/um, vifljasterkan og ótvílráð- an. Minmirag um glleði og græsku lauet gaman , MfsorQou, sem manni fannst að bægja mumdi gestiraum hinzta flró lengjur en raium varð á. Mér famnst það undarlegt val aif sr. Eggert Ólaflssjnni, þegar hamm áflavað að vígjast tdl KvennabreQcku. Hanm, sem var kaminn atf sjókempum og alinn upp við ejó og ejómennslku, skyldi leita inn till dafla, þar sem ekfci sér titt sijávar. En það eru ekki alflir sem Njörðlur. — Kvennabrekka í Dölum varð hioraum eíkki biðskýli, iraeðan beð ið var himina stóru embæibta syðna, hún viarð hans Qlíflsalkuæ. Þar vann hann allt_ siltt ævi- starf sem prestur. Ég minnist þess, hve aflflt var þar auðnar- legt og að raiðurlotiuirn kamið ut- an íbúðarfaúsið eiltt, þegar ég heimsótti vin miran og konu hans, frú Ingibjörgu Sigurðar- dóttur sumarið 1953. Síðara leið áratuigur rúmiur. Þá voæu um- stoipbi arðin. Uppbyggð útilhúis, stórfleild ræfetura, staðurinn orð- inn sltórbýli á nútíma vísu, sem bar snyrtimenrastou, atortoui og ást þeirra hjóna á þessum stað gflieggst vilbni. Bústotfn þeirra var orðiran stór og sérstaklega tók ég efltir hestum sr. Eggerts, en af þeim hatfði toamn m.ikið yndi. Ti£L sllkra átaka þarl ó- venjulegt þrek og dugnað og samiheldni hjóna, því engan bónda faef ég þefclkt, er ekki hef- ur þurft á ölllum stundum vinniu dags síns að faailda, þótt haran byggi smærra en þau prótfasts- 'hjónin á Kvennabreklku. Sr. Eggert 'h.afði þó flullfeomið starf að rækja að aufltí, þar sem var prestsstarfið. Vinsæfldir hans sem prests spurði ég landið á enda, endia mun þar koma jatfn- an í einn stað niður — mann- kostamienn verða imæitir klerfear og aldriei aranað. Ég hef ort orðið þess var, að vegnia miairanflie'gB breyzlkiieiilka ber það við, ekfei siíðiur fajá prestium, en öðruirn embættisimlönnum, að sá er við befeur embætti af öðr- uim, kemst á einn eða aranan veg í andstöðu við forvera sinn, verk hans og viðhorf. — Því var ekki svo farið um sr. Egg- erf. Síra Ólafur Ólafsson, sem á undan horaum sat Kvenna brekku, vað strax viraur hans mikiflfl og stóð sú vinátta ó'bil- uð mieðan gamfli maðurinn lifði. Þeir átbu miörg sameiginleg hugðarmiáfl, fólkið, jörðina góðu fyrir vestan og hestana þar. Ég sat fluflflur aðdáuraar eiítt kvöfld og ihflustaði á skraf þeiirra og gamanisögur og mér fannst þá sem viraur minn sr. Eggert væri búinn að vera prófaistur í háltfa öld. Svo meistarallega var hann búinn að fliifa sig inn í starf og gervi svedtaprests eins og það heflur verið í augum alflra vel- toriistinna ísHendinga í þúsumd ár. Sjáttflum fanrast mér ég vera aflfbjört barn þarna með þessum öfldiunigum, fcurani hvorki að tatta uim búskap né hesta, hvað þá að taka í raefið og kveða rímur af sMkri feúnst sem vinur miran sr. Eggent. Á því tovöldi fannst mér hanin orðfiran ■— efldki þeesu eina ári, eldri en ég — heldiur heilflli ÖM! Lanigiur aíðtefltíilraaiðuir rýífluir efldki tnaiuista viináttu, sem bumdim er á æskuárum, þóltt bún geri menn ókunnuga sflcoðunum og viðlhorfluimi, sem Wljóta að breyt- asit með hverjum amdfliega lifamdi mianni eftir því sem á ævina líð- ur. Um trúarskoðamir ®r. Bgg- erts er mér ekfki bunmiigt hin siðari árin, en þær munu þó ekfltí hafa breytzt í grundivallar aitriðum. Þær voru bornar uppi atf bjarfri Mfstrú og kaa-lknenm- legu viðhorfi til lálflsins og ein- llægu trausti — etofei á guðfræði — toeidiur Guð. Hamm þoirði að mlóta skoðanir sínar sjáflísitætt, ofar fereddu og tflztou í kenn- ingui. SttlíQcit er priviflegium þeirra manna, sem ekki meraga heila- starfisemi sína með kyrrsietum og inniveru um otf, því „miQcil1 bókiðn þreytir lífcaimann”, segir Predikarinn. SQlíQcaa* wu miraruimguinniar, aetn að rraér sækja á þessari stumdu,

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.