Morgunblaðið - 20.12.1969, Blaðsíða 20

f
20
MOBGUNBLAÐIÐ LAUGARDAG-UR 20. DBSEMBER 1069
— Séra Eggert
Framhald af bls. 19
hans fljótlega í ljós. Það átti
lekki við skapgerð hans að lifa
leingöngu hinu tiltölulega hóg-
vaera lífi kennimannsins, sem
oft og tíðum kostar nokkra ein-
angrun og meðfylgjandi inniri
óánægju og staðfegtuleysi. Hann
hótf þegiar búsíkiaip og af ásköp-
uðum þrótti og áunninni elju
tókst honum að verða einn af
fyrirmyndarbændum í Dölum.
En jafnframt þessum tengslum
við jöirðina batt hann bagga sína
með sveitungum sínum og varð
brátt einn af forystumönnum í
héraði, bæði um menningar- og
atvinnumál. Prestsstöirf sín rækti
hann af stakri samvizkusemi og
með látlausum virðuleik. Hann
hélt uppi þeirn foma og hlýlega
sið að húsvitja og þannig komst
hann í þá aðstöðu að gerþekkja
sérhvert sitt sóknarbam. Mér er
til efs um, að betri sveitaprestur
hafi veirið á fslandi nú um miðja
20. öldina en sr. Eggeirt á
Kvennabrekiku og vil ég þó eng-
an lasta.
Kynni okkar sr. Eggerts bau
ár, er ég dvaldi í Dölum, urðu
allnáin, og get ég fúslega viður-
kennt, að ég hafði meira að
sækja til hans en hann til min.
Ég var tíður gestur á heimili
hans, einikum að vetrarlagi, þegar
fásinnið sótti að. Ég var ekki
alltaf eini gesturinn. Kvenna-
brekka var ekki einungis kirkju
etiaður og pnestssetur, hieldiur airan
aið og mieirta: mokkiuns kioniar
iruenmiinigarleg og féliagBffleg mið-
stöð fyrir alla SulðturdiaiM. Mér var
það raunar ráðgáta, hvermig þau
frú Ingibjörg og sr. Eggert gátu
setið staðinn með þeinri rausn og
höfðingsskap, sem raun bar vitnL
í því sambandi má ekki gleyma
hlut húsfreyjunnar, dugnaði
hennar, geðprýði og æðruleysi í
erfiðleikum, né heldur því,
hversu góð kona hún hefur ver-
ið manini sínum. Góðir eiginleik-
ar hennar munu Verða henmi og
bömum bennar meginstoð í fram
táðinni.
Ég held, að sr. Eggert hafi ver
ið mjög hamingjusamur maður.
Hann hafði haslað sér völl að
eigin skapi, átti sér hreinhjart-
aða og dugmikla konu fyrir lífs-
fömumaut og böm þeirra eru
mammvænleg. Sr. Eggert var auð
vitað ekki nákvæmlega sami mað
urinn og menntaskólapilturinn
Eglgert Óliaifsson. Rieymidiar
var lífsfjörið það sama en kímni
gáifan hafði þroskazt og skarpar
gáfur hans nutu sín betur. Hanm
var að minu viti frjálslyndur í
skoðumum, umburðarlyndur og
dró ávallt fram kosti manna firek
ar en galla, er á þá var hallað.
Hlamin viar ®jöirvill)agiur maðlur og
bauð af sér góðan þokka. Hann
var hreystimenni allt þar til
hamm vairð fyrir því óláni að slas
ast alvarlega í bílslysi fyrir
mokkinum árum. Mlum tanin ekki
hafa borið sitt bairr eftir það.
f upphafi þessara hugleiðinga
mbimtist ég á tómleikatilfinningu
sem hafði gripið mig við dánar-
firegnina. Eg held reyndar, að
hún sé ekki stundarfyrirbæri.
Góður vinuir eignast alltaf rúm
í sálum okkar. Hverfi hairm, skil
ur hann eftir sig eyðu, sem jafn-
vel góðar minningar megna ekki
að uppfylla.
Ég vieif, að óg tialla fyrir miumm
bekkjamsystkina okkar allra,
þegar ég kveð þig hinztu kveðju,
góði, gamli skólafélagi. Þinn líki
vesrður vandfundinn. Og þú,
Ingibjörg. Við skólafélagar sr.
Eggerts heitins, og eins kona
mín og dætur, við öll vottum þér
og börtnium þínum oQtíkar dýpstu
samúð og óskum ykkur, þrátt
fyrir þungbæra reynslu, farsæll
air fnamtíðar.
Þórhallur B. ólafsson.
í dag er sr Eggert prófastur
hinztu kveðju aðeins 43 ára að
aldri Sáirastur er viðskilnaður
inn ástvinahópnum stóra, en við
iskólafélagarmir og allir þeir,
sem nutu þjónustu hans ogvin
áttu eirum harmi lostnir. Við vor
um sífellt að vona, að hann væri
að ná fyrtri styrk eftir mikið
áfall, sem hann hlaut í bifreiða
slysi fyrir nokkrum árum. Nú
hefur sú von brugðist. Fráfall
hans kemur sem ireiðairslag, því
hann leyndi okkur líðan simni
með því að sinna öllum skyldu
störfunum af sömu árvekni og
karlmennsku og fyrr. Hamn var
mikið hraustmenni í sjón og
raun, og því vair það andstætt
eðli hians að hlífa sér við störf-
þótt hann tæki ekki á heilum
sér.
Með sr. Eggert á Þjóðkirkja
íslands á bak að sjá einum síð-
asta fulltrúa sveitapresta, sem
jafnflnamt erfiðiri þjónustu hafði
á hemdi umsvifamikinn búrekst-
ur. Þeigar á háskólaárum mátti
heyra að hann hreifst af þeim
aldaimiótaprestum, sem sáit u jarð
imar með sæmd, voru hinir
mestu framfaramenn í uppbygg
ingu sveitanma og bættu með
því stórum kjöir sókmarbama
sinna. Sjálfsagt hefur hann þeg
ar ásett sér að reyna að feta í
fótspor þessara dyggu þjóna,
þegar hann fékk veitingu fyrir
embættinu vestur í Dölum að
prófi loknu árið 1952. Þá flutt-
ist hann úr foineldrahúsum af
Skólavörðustígnum, þar sem
hann var uppalinn og vílaði
hvergi fyrir sér erfiðleika fmm
býlingsins í sveitinni enda hafði
hiann þá þegar valið sér mikil-
hæfan lífsförunaut, sem rieynd-
ist manni sínum samboðin í at-
orku og dugnaði.
Skemmst er frá því að segja,
að sr. Eggert reyndist hinum
gömlu embættisbræðrum full-
kominn jafnoki að öllu atgerfi
í störfum fyrir kirkjuna, sókn-
ina og heimilið. Hann vann hörð
um hömdum með barnahópnuim
að bústörfunum og garðist
traustur liðsmaður í félagsmál-
um sveitimganna. En þau störf
færðu hann nær þeim og auð-
velduðu honum prestsþjónust
una fyrir þau.
Okkur búhokrurunum í presta
stétt var hann þarfur fræðari
um búskaparmál og tammingu
hrossa, en mestur fræðari var
hann þó með því að sanna okk-
uir það sem við áttum að vita, að
þeir sveitaprestair, sem stunda
sömu störf og sóknarbörnin,
eiga greiðari leið að hjörtium
þeirra en aðrir. Með því að ger-
ast stéttarbróðir sóknarbama
sinna skilur presturinn betur að
stöðu þeiirra og þarfir. Hann
situr að sama borði og þau en
slíkt eykur á gagnkvæmt traust.
Prófasturinn á Kvenina-
biriekku var höfðingi í beztu
merkingu þess orðs, án alLrar
sýndarmennsku og ofríkis. Heim
ilið var gestrisið og veitult og
húsbóndinn gaf hverjum sem
að garði bar stund tifl. viðræðna,
glaður og ljúfur. Hann hafði
óvenijulegan hæfileika í því að
vinna tæaust manna, áttaði sig
fljótt á vandamálum þeirra og
veitti þeim uppörvun.
Þessir eiginleikar hans komu
einnig skýrt fram á fundum með
prestum og öðrum starfsmönn-
um kirkjunnar. Þar smitaði
hann aðra með leiftrandi gleði
sinmi, var óvenju hreinskilinn
og hireinskiftinn í málflutningi
og svo skilningsríkur og umtals-
firómur að einstætt mátti heita.
Vantaði hann á fundi voru þeir
daufari en annairs, ög kæmi
han.n í seinma lagd mátti sjá gleð
ina lýsa af andlitum fundar-
manna við komu hans.
Það er dapurlegt að þurfa að
kveðlja sMkan mann á bezta
aldri og vita hann horfinn úr
hópnum firá blómlegu starfi, en
jafirafiriamt er sælt að vita að í
hvert ökipti, sem við minnumst
hans þá mun lýsa af andlitum
okkar.
Við hjónin sendum Ingibjörgu
barnaihópnum og öldruðluim for-
eldrum, sem hafa mátt þola tíð-
an ástvinamissi, hjartanlegar
samúðarkveðjur og biðjum guð
að þau fái að finma nú að sityrk-
ur trúarinmar sannprófast á
'neynslustundumum.
„Guð komi sjálfur nú með náð,
nú sjái Guð mitt efni og ráð.
Nú er mér, Jesú, þörf á þér,
þér hef ég treyst í heimi hér.“
Árni Pálsson.
Kveffja frá Lionsfélögum íDöl
um.
Nú, þegar Eggert Ólafsson,
prófastur á Kvennabrekku er
kvaddiur hinzitu kveðju, viljum
við félagar hans í Liorusfclúbhi
Búðardals minnast hins góða fié-
liaga ofcfcar. Sr. Eggert tóik mifc-
inn þáitt í félagsmáJuim í héraði
og var eimn af sitofnandum
klúbbs okkar og stóð þar jafn-
an í fylkinigarbrjóstL Hann var
ætíð fús til stuðninigs við öll góð
mál'efni, úrræðagóður og h/ug-
myndarikuæ, og hrókiur adlsfagn
aðar á samlfcomium og í vima hópi.
Okfciur var kummuigt um, að
hann átiti við vanheilsu aðstríða
nú í seinmi tíð, en áttum ekfci
von á, að hann yrði svo skyncdi-
lega á brott kadiLaðlur. Það er
því sár harmur vandamön.n.um
og vinum, þegar slífcur maður
er kallaður burt í blóma lífis-
ins. Það skarð, sem orðið hefiur
í félagi okkar, er vamdtfyflit.
Við sendium eiginkiomu hans,
börnum, fioreldrum og öðlrum að
standenduim innilegar samúðar-
kveðjur.
Lionsfélagar í Dölum.
Kveðja frá gömlum vinum.
Við átitum allir heirna á Skóla
vörðustlígmuim. Þetta var fyrix
30—40 árum. Hekmurimn var lít
ilil í þá daga. Jafnvel Sfcóla-
vörðuhotlíti'ð og Arnarhóll voru
fjárlæg lönd.
Þetta voiru mögtur ár. Ofltaat
var nóg að bíta og brenna. Ern
meira var það ekki. f þá daga
urðu llitlir strákar á Sfcóla
vörðustígnum að vera nægju-
samir. Þeir glöddust af litlu. Þá
varð líflsánægjan að korna innan
frá. Góðiu/r félagi, huigmyndariík-
ur og kjarkaður, var því gulls
ígildi. Það var hann Eggert Ól-
afisson.
Svo kom öldurót stríðséranna.
Leiðimar skildu, en þá ajaldan
fuindum bar saman síðar á lífs-
leiðinni saigði auigniaráð og hand
tak til um gamila græskuQausa
vináttu.
„Ég trúi á guð, en grýlur ei
og g’leð mág við reiðan sjó“.
Eggert var hominn af harð-
geru íslenzku alþýðufólki.
Yngstur í sjö barna sjómanns-
fjolekyldiu lærði hann m.a. við
sáran bræðramiissi, að lífið get-
ur oflt verið harðleikið. En hann
var karlmaður í lund og setti
markið hátt Hann varð stúdent
frá Mennltaskólanuim í Rvík 1947
og tók guðfræðiprótf við Há-
skóla íslands 1952.
„vimdur upp segd og sjálfiuir við
stjórn
settist mieð formann® þor“.
Að afiloknu raámi flluttiet Egg-
ert með ungri konu sinni í
Bre iðafjarða rbyggði r og gerðist
þar búhöldur og presitiur að
Kvennabrekku í Döllum. Fjórum
árum síðar varð hann prófast-
ur í Dallaprófastsdæimi.
„Ó, guð, sú báran er brött og há,
hún brotnar í hiimininn inn“.
Og nú er hann Eggert Ólafs
son aLlur. í blóma iífsins, 43 ára
gamall, átta bama faðiir. Enn
einu sinni reynist tilveran lítt
skiljanleg. Söknufður og harmur
er hlutskipti þeirra, sem þóbbi
vænt um Eggert og efltir Iitfa.
Með þessum Mnum fylgja
dýpstu samúðarkveðjur til
ekkju hans, Imgihjiargar Sigurð
ardóttir og barnahópsins og
aldraðra foreldra Eggerts, VM-
borgar Magnúsdóbtur og Ólatfs
Teiitissonar.
Ggmlir vinir.
AÐRIR hiaifla í diatg, á Qoveðiju-
stiunld vi.niar miíns úg miágs, séra
Eggerfs Óliaflsaoniar aið Kveminia-
hireklku, miinin'Zit bainis, en tiil völð-
bótiar aðeins þetta um hieiiðurs
direniginm, ur.igl&nigliinin, miammiinin,
bómdamn oig kleiiQtíinm, em á öQl-
uim þessum skeiðum Qiílfa hiains
Iheif ég tfyligzt mieð ihiomiutm, einB
og að líkium beibur, atf lílfli og sól.
Egigert var alBbaif að vraxia aif
kærleiilk oig mianiradiómi.
Haran var eteOoullegiur soruur
adidralðra fiomeQidra á toólða bógia.
systkimum sínluan og kionnjínmiar,
möQoum þedrra, hiöriniuim og bama-
bömium, var Ctanm edmtsibaQour —
ih(jiálptfúH og etlsfcuílegrur lieiðbeim-
anidi — eindia virtlur og miikáls-
mnetinm atf oQdkiur öllum í þesisum
hóp.
Egigemt var borimm og barn-
fædldiur hér í toorg og Ingilbjörg
kiaraa hamis Iffika, em það veilt ég
fyirir vást, að ekfci hviamfllialðli a(ð
(homium raó heinmi, aið yfiirgleifla
Dalhi'a sínia, fiyrr on þar að Qaærnii
og alfflt laranialð vænt éhjlátovæmái-
leglt, em miú er siú sfiumid ruminíin
■upp, niema Ihvað jiarðmleskar lieilf-
ar Itants mmumu th)v£La í mioQldiu
KveraraalbreQökai, sivo eð tengisQiim
við Dalima eru eQdkd með öllu
motfiiin.
Hlýlegt íbmos þitt, þétt toamtd-
tak og mHdUa- mlálllrómiur, allt er
ruflraað, aðeiras efltár Ihiuigniæmiar
mámmlimglar. Friður sié imieð þér
imógiur sæll. Iiragilbjöirlgu og
toamiahópniuim bið óg Gulðs toless-
uiraar.
Gumbur.
í fiorrari bók, er dögun manns-
ins QÆkt við hraðtfleyga viefjar-
slkyttu og sagt þeir hverfi án
vonar við skýið, sem eyðist og
hverflur og við erum mimnt á að
lífið sé andgustur eimn. „Það
auga, sem nú sér mig mun eigi
líta mlg framar auigu þín leita
mlíra, ©n ég er horfinn”.
Hjarta mátt fýllltisit þessum
samia bölmóði JObsbókar og
diimima geiig, eitt andartak náði
vonalus treginn tökium á mér,
þegar ég spurði Qlát míns Ijútfa
vimar, síra Bggerts Ólafssonar á
Kvennatoreklku. Á sttílkuim stuind
um verðó öQfl. orið að bjótmi og
Mtfið virðist toatfa misst lilt sinn
og toljóm. Hugurimn leitar afbur
tiifl hiintnta toorflnu diaga, þeirra
stunda, sem við átitum samian
meðal sól var enn í hádegisstað.
Á árum styrjaOldariminiar máQdu,
á þeim dögum, sem verið var að
gratfa menmingu og trú á vest-
urflöndium dýpsta gröí, áttum
við saimfleið í himuim gamfla skóla,
sem eitt sinn var kenmdur við
latímu og lærdóm. Þetta var ó-
venjustór hópur, mótti heita
legió. Nýir tímar og nýir siðir
voru að umtoylta þessum gamla
stað. Við vorum byltingarsinn-
aðir og efiunargjarnir, fiáltt al
hinu gamla stóðst fyrir róttækri
gagnrýni ofckar á þeim árum.
Síðam hefiur mikið vatn til sjáv-
ar runnið og í þeiim fllaumi heí-
uir fiurðu mörgum tekizt að þvo
burfu úr huga sér æákuhégil j-
uirmar gömliu. Við verðum flurðu
ffljótt ráðsettir og vitrir.
Að fjórir úr þeim hópi, sem
salt í sjötta bekk MR veturinn
1046 till Mi7 yrðlu pnesitar, hetfðli
ekki þótt sennilteg spá á þeim
tíma, og sennilega fiáum ósenni-
legri en sumium okkar fjórmenn
inganna. Og þó fiór það svo, að
f jóorir vígðust táfl pmesits.
Og spyrji eimlhver miú, miær tveim
áraibuigum síðar, hvað ráðáð hatfi
vali mlirau', þá verður mér svara-
fátt. Kölflium er igamiafllt orð og
innantómt á okkar támum, og
spyrji ég hvað ráðið hatfi vaQi
vinar míns, sr. Eggerits, verður
mér enn varat svars. SkyMi það
hafa verið ódij/óts glrtuiraur um Iþað,
að sú lífestefna, er þá var ofldk-
ur efist í hug, það viðtoorf tifl
líflsiras, er við þá hiuigðum oflar
allri etfahyggju væri ef til vifll
ekki, hinzti og eini sannleilkur-
inra um eilífit litf? Að þam fonrau
verðmeetL sem áttui yfiirsfcritft
sína undir orðum'um kristinn
dómur, kynrau að vera annað og
rneir en kerlingabók og bálbilja?
Hvort heMur var, vorum við
leiddir á þann stíg, sem lá um
völLundarhús guðfræðinnar, og
þótt sumir okkar fyndiu siig á
þeim slóðum jafnan eims og inn-
brotsþjófar, sem 6taðnir eru að
verki á dimmri nótt, þá flór svo
að lokiu.m, að við héldium aOiliæ
eina leið að námi loknu í dei'M
hinna guðlegu fræða, eina lteið,
sem þó Skyldi Oktour að, utan
nokkriar sbundir, er gáflust síðar,
þegar snjó hatfði leyst atf
fjöfllium og fé var komið atf gjöf
— nokkrir hverfiulir daigar að
lokuim. Og nú er minnin.giin ein
efltir í huga mér, min-ning um
góðan dreng, toeiLsteypban mann,
sannan og traustan, karflmenni I
ra/um, vifljasterkan og ótvílráð-
an. Minmirag um glleði og græsku
lauet gaman , MfsorQou, sem
manni fannst að bægja mumdi
gestiraum hinzta flró lengjur en
raium varð á.
Mér famnst það undarlegt val
aif sr. Eggert Ólaflssjnni, þegar
hamm áflavað að vígjast tdl
KvennabreQcku. Hanm, sem var
kaminn atf sjókempum og alinn
upp við ejó og ejómennslku,
skyldi leita inn till dafla, þar sem
ekfci sér titt sijávar. En það eru
ekki alflir sem Njörðlur.
— Kvennabrekka í Dölum varð
hioraum eíkki biðskýli, iraeðan beð
ið var himina stóru embæibta
syðna, hún viarð hans Qlíflsalkuæ.
Þar vann hann allt_ siltt ævi-
starf sem prestur. Ég minnist
þess, hve aflflt var þar auðnar-
legt og að raiðurlotiuirn kamið ut-
an íbúðarfaúsið eiltt, þegar ég
heimsótti vin miran og konu
hans, frú Ingibjörgu Sigurðar-
dóttur sumarið 1953. Síðara leið
áratuigur rúmiur. Þá voæu um-
stoipbi arðin. Uppbyggð útilhúis,
stórfleild ræfetura, staðurinn orð-
inn sltórbýli á nútíma vísu, sem
bar snyrtimenrastou, atortoui og
ást þeirra hjóna á þessum stað
gflieggst vilbni. Bústotfn þeirra
var orðiran stór og sérstaklega
tók ég efltir hestum sr. Eggerts,
en af þeim hatfði toamn m.ikið
yndi. Ti£L sllkra átaka þarl ó-
venjulegt þrek og dugnað og
samiheldni hjóna, því engan
bónda faef ég þefclkt, er ekki hef-
ur þurft á ölllum stundum vinniu
dags síns að faailda, þótt haran
byggi smærra en þau prótfasts-
'hjónin á Kvennabreklku. Sr.
Eggert 'h.afði þó flullfeomið starf
að rækja að aufltí, þar sem var
prestsstarfið. Vinsæfldir hans
sem prests spurði ég landið á
enda, endia mun þar koma jatfn-
an í einn stað niður — mann-
kostamienn verða imæitir klerfear
og aldriei aranað.
Ég hef ort orðið þess var, að
vegnia miairanflie'gB breyzlkiieiilka ber
það við, ekfei siíðiur fajá prestium,
en öðruirn embættisimlönnum, að
sá er við befeur embætti af öðr-
uim, kemst á einn eða aranan
veg í andstöðu við forvera sinn,
verk hans og viðhorf. — Því
var ekki svo farið um sr. Egg-
erf. Síra Ólafur Ólafsson, sem á
undan horaum sat Kvenna
brekku, vað strax viraur hans
mikiflfl og stóð sú vinátta ó'bil-
uð mieðan gamfli maðurinn lifði.
Þeir átbu miörg sameiginleg
hugðarmiáfl, fólkið, jörðina góðu
fyrir vestan og hestana þar. Ég
sat fluflflur aðdáuraar eiítt kvöfld
og ihflustaði á skraf þeiirra og
gamanisögur og mér fannst þá
sem viraur minn sr. Eggert væri
búinn að vera prófaistur í háltfa
öld. Svo meistarallega var hann
búinn að fliifa sig inn í starf og
gervi svedtaprests eins og það
heflur verið í augum alflra vel-
toriistinna ísHendinga í þúsumd
ár. Sjáttflum fanrast mér ég vera
aflfbjört barn þarna með þessum
öfldiunigum, fcurani hvorki að tatta
uim búskap né hesta, hvað þá
að taka í raefið og kveða rímur
af sMkri feúnst sem vinur miran
sr. Eggent. Á því tovöldi fannst
mér hanin orðfiran ■— efldki þeesu
eina ári, eldri en ég — heldiur
heilflli ÖM!
Lanigiur aíðtefltíilraaiðuir rýífluir efldki
tnaiuista viináttu, sem bumdim er
á æskuárum, þóltt bún geri
menn ókunnuga sflcoðunum og
viðlhorfluimi, sem Wljóta að breyt-
asit með hverjum amdfliega lifamdi
mianni eftir því sem á ævina líð-
ur. Um trúarskoðamir ®r. Bgg-
erts er mér ekfki bunmiigt hin
siðari árin, en þær munu þó
ekfltí hafa breytzt í grundivallar
aitriðum. Þær voru bornar uppi
atf bjarfri Mfstrú og kaa-lknenm-
legu viðhorfi til lálflsins og ein-
llægu trausti — etofei á guðfræði
— toeidiur Guð. Hamm þoirði að
mlóta skoðanir sínar sjáflísitætt,
ofar fereddu og tflztou í kenn-
ingui. SttlíQcit er priviflegium þeirra
manna, sem ekki meraga heila-
starfisemi sína með kyrrsietum
og inniveru um otf, því „miQcil1
bókiðn þreytir lífcaimann”, segir
Predikarinn.
SQlíQcaa* wu miraruimguinniar, aetn
að rraér sækja á þessari stumdu,