Morgunblaðið - 07.02.1970, Blaðsíða 14

14
MOROUN'BL.AÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 1(970

Útgefandi
Frainkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrói
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
I lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðaistræti 6. Srmi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eintakið.
18. ÞING NORÐURLANDARÁÐS
egar 18. þing Norðurlanda-
ráðs kemur saman hér í
Reykjavík í dag, hittast þar
fleiri norrænir stjómmála-
menn og aðstoðarmenn þeirra
en nokkru sinni áður hér á
landi. Gert er ráð fyrir að um
430 manns sitji þennan fund.
Bn í þeirri tölu er innifalinn
fjölmennur hópur blaða-
manna, sjónvarps og útvarps-
manna, sem kemur hingað til
þess að fylgjast með því sem
gerist og segja frá því í fjöl-
miðlunartækjum sínum.
Mörg mál um hin fjöl-
breytilegustu efni liggja fyr-
ir þessum fundi Norðurlanda
ráðs. Meðal þeirra eru til-
lögur um aukna samvinnu
Norðurlandaþjóðanna á sviði
samgöngumála, menningar-
mála, heilbrigðismála og síð-
ast og ekki sízt, efnahags-
mála. Efnahagsmálin hafa
stöðugt orðið fyrirferðameiri
á fundum ráðsins á síðustu
árum. Að þessu sinni eru það
umræðumar um stofnim Nor
dek, sem hæst ber. Stofnun
Nordek felur ekki aðeins í sér
tollabandalag Norðurlanda,
heldur víðtæka aðra efna-
hagssamvinnu. Undanfamar
vikur hefur ekki verið gert
ráð fyrir að endanleg afstaða
eða ákvörðun yrði tekin um
stofnun Nordeks á fundi
Norðurlandaráðs hér í
Reykjavík. En nú hafa bor-
izt fregnir um það, að emb-
ættismannanefnd, sem stað-
ið hefur fyrir undirbúningi
málsinis hafi orðið sammála,
með þeim hætti að gengið
hafi verið að flestum fyrir-
vömm Finna, í sambandi við
samningsigerðina.
Á þesisu stigi málsins er
það ekki fullvíst að tillögur
um stofnun Nordeks fái loka-
afgreiðslu á þessu þingi ráðs-
ins. En fyrir liggja tillögur
um það að skora á ríkisstjóm
irnar að Ijúka undirbúningi
málsins sem fyrst, þannig að
unnt verði að leggja fyrir lög
gjafarþing hinna einstöku
þjóða tillögur um fullgild-
ingu Nordek með vorinu.
Talið er að Svíar, Norðmenn
og Danir séu þess albúnir, en
óvíst um Finna.
Norræn samvinna hefur á
síðustu ámm stöðugt orðið
fjölþættari og raunhæfari.
Flestir eða allir gera sér nú
ljóst, að þessar litlu lýðræð-
isþjóðir hafa mikinn hag af
því að bindast samtökum og
vinna saman að fjölmörgum
hagsmunamálum sínum. —
Norðurlandaráði hefur orðið
mikið ágengt þau tæp 20 ár,
sem það hefur starfað.
íslendingar bjóða frændur
og vini velkomna til þings í
Reykjavík.
Togarakaup
17' aup á nýjum skuttogurum
eru eitt stærsta viðfangs-
efnið í atvinnumálum okkar
íslendinga um þessar mund-
ir, og er ljóst, að lokaákvarð-
anir eru á næsta leiti. 1 næstu
viku mun ríkisstjómin gera
grein fyrir þeirri aðstoð, sem
hún er reiðubúin til þess að
veita væntanlegum togara-
kaupendum, og má þá búast
við, að verulegur skriður
komist á málið.
Að imdanfömu hafa þrír
aðilar unnið að undirbúningi
togarakaupa. Nokkrir kunnir
skipstjórar og útgerðarmenn
hafa þegar undimitað bráða-
birgðasamning um kaup
tveggja skuttogara frá Pól-
landi. Reykjavíkurborg hef-
ur leitað tilboða í smíði nokk-
urra skuttogara í Póllandi og
V-Þýzkalandi og togara-
nefnd ríkisins hefur kannað
verðtilboð í ýmsum löndum.
Síðustu vikumar hefur verið
unnið að því að samræma út-
boðsskilmála Bæjarútgerðar
Reykjavíkur og togaranefnd-
ar ríkisins og er því verki
nú lokið.
Geri Hallgrímsson, borgar-
stjóri, upplýsti á fundi borg-
arstjómar Reykjavíkur sl.
fimmtudag, að fyrirhuguð
aðstoð ríkisins mundi bundin
skilyrði um framlag af hálfu
viðkomandi sveitarfélags, og
sagði borgarstjóri að það
væri persónuleg skoðun sín,
að ekki mundi standa á
Reykjavíkurborg að uppfylla
slík skilyrði. .Mestu máli
skiptir að efla togaraútgerð
frá Reykjavík á ný. Það hef-
ur alltaf legið Ijóst fyrir, að
nýir togarar yrðu ekki keypt-
ir til landsims nema hluti af
kaupverði þeirra yrði afskrif-
aður þegar í upphafi. Borg-
arstjóri hefur einnig lýst
þeirri skoðun sinni, að í sam-
bandi við væntanleg togara-
kaup Bæjarútgerðar Reykja-
víkur sé eðlilegt að aðskilja
fjárhag fyrirtækisins og borg
arsjóðs. Þá er vitað, að við-
ræður hafa farið fram milli
borgarinnar og ýmissa út~
gerðarmanna í Reykjavík
um stofnun öflugs útgerðar-
félags í Reykjavík.
Mikill áhugi er nú á að
efla útgerð og fiskvinnslu
í Reykjavík og hefur borgar-
stjóm að tillögu Sjálfstæðis-
rnanna gert sérstaka sam-
þykkt um þau mál.
EFTIR
ELÍNU PALMADÓTTUR

UM DAGINN sá ég í fréttuitnum
Niigeríuniafn, sem ég þeikikti — Cyprian
Ekwemsi. Þeiiir hiitbu hainn fyrstu blaðia-
mieninárinir, sem kjomiust iinin í Biaifra eftir
uppgjöfinia. Eftiir homiurn voru hötfð um-
mæild uim hið áæma ástamid og maiutðsyn
iþesis að riifeisistjórin Nigieriu nottfærði sér
öll þau hjálpairsiamtök, sem væru reiðu-
búán til aiSstoðiair.
Það gd'addi miig aið sjá 'að eóinlhv'er af
'þeim, siem ég þ'okikiti þairma áirið 1962,
hefði stoppið mieð heiilt sikiimn geignum
tvær byitiiragar, aiuk blióðbaðsinis í norlðri
og styrjaiidiarininiar í auistri. Ekwemsii,
siem er ved mieirumta'ðtur íbói, ©r ©iinm rnerk
asti ritihöfumidur Nigeráu. Hamm var árið
1962 blaðiafuilflitrúi stjórmiaæ Hanlsamiamns
ims Bafleva úr ruorðri, sem myrtur var
siklömmu seinmia í byl'timigu. Þá var um
leið dnepimm Sairdánimm af Sofeoto, höfð-
imgi oig trúiarleiðltioigi mdiflj'óima Múbameðs-
trúairmammia í Noirðuirr'íkiiimu, sem síðan
hlieypti af stað blóðbað'inu á íbóumium í
Kamo.
Ég rraan, að Ekwem/sd var eimm af þeim
sem þá trúðiu því að hiedilfladirýgist væri
ífyrir Niigieríu, ef hs#gt væri að halda
öiium þesisium þj'óðifiloikkum í einihveirs
kornar samibamdisiríki. Svo fflókiin væri
ættfflokkaisamseitmiimgin, þar sem 266 ætt-
flolklkar haÆa frá formu faæi hatað hveirm
araman og miiinmi fflotklkiar allfltaf hrseðst
þá fjöflmieininiari á hverju sivæði. Úr því
væri vamla hæigt að gneiða, svo vel færi.
Nú sé ég, -að Cypriam Ekwemsi hefur
veriið í Biafria í styirjöflddimni. Hverjar
skioðBimir hams eru rnú á iþví hvað sé til
heiílllia fyrir æititiflllakka Niigieóu, kiemiur
eklki fram í fréttum. Hamrn taflar bara
um hiorimium'giar í hirau fiadiLraa Biiaflra.
Hvort hamm miuindi nú aftur árita bæk-
uæ síruar til rraím með „Iceflamd — Nigeri-
an Friemdsíhip" éða breyta þvd í „Iceflamd
— Biaifira Fmiemdisihip" veit ég ekkL
Satt að siegja hef ég ekfci hutgmymd
um hvaðla viJðiharf ég hief til eirns eða
meins í Niigierdu — mernia saimúð mieð
humgiruðium. Þeitita hiaf éig upp úr því að
hiafa verið þar. Þá ferðaðist ég m.a. um
hiiraa umdieildu Austur-Nigeríu d fcosm-
imgaiflarð rnieð tvedm þimigmiönmium sam-
baradisjþimiglsiimis og hflustað<i á tial manma
— á erustou, þvi mál ætttfflokfcammia eru of
ólík til að iþeir skilji hverm ame'an. Ef
ég heflði ekki giert það, þá væri ég ámeið-
amiega ekkd i vamidræðium mieð að kveða
upp úr með hvanmig þetta ætti aillt sam-
am að vera. Nigeríudvölin gerði mér dá-
llítinm grikk hvalð þetta smertir.
Ég imam, að þegiar óg sat situinidium
fiumdii stúde'mtairáðB háskéflaárið mitt hér,
þá gátiurn við toiikflauist gert samlþykfctir
um að víta eðia loifla hvað eirna i veröfld-
inni. Ég var afldTei í mainmista vafa uim,
hverimiig Mutirmiæ æittu aíð vera. Em í
Nígeríu var ég eiins og fiistour á þurru
lamdli, þegiar ég toom þarmia vaðiamdi og
beitti í smiáu og stóru morræimum og evr-
ópsikum viðhorfum, sem auðvitað hflutu
að veria þaiu einu réittu í veröfldimmii. Ektoi
efast ég um að haran Tómias hafi að ýmsu
ieytd réfit fiyrir sér í þvd að fióltoimu svipi
samam í Súd'an og Grdmismiesimu. En æði
oft gerðd sú trú mig saimt i Afríku að
miesta gflóp.
Síðan hefi éig eiginflega ekiki borið mitt
barr. Bg á emfifit rmeð að taka af amm-
anri eins rögiglsemi og áðiur atflafiöðu í mál-
efrauim. fjamliætgira staða. AJílifiaf er að
ómiáða mig grumiuir um, að kammski sé
iþetba ekki svomia eimífaflt — offiast meira
að sagjia, að það sé það í maunimmi alls
ekitoi. Þamn ginun hefi ég reymdar ofbaist
fiemgið stfiaJðfesitian, ef ég hef fleragið tæki-
færi til að máiigBist viðflamigsefmið, síð'am
þassi gmumiur tók alð læðast að mór. Það
á etatoi aðleinis við um Nígeríu, em aflveg
eimis Yíetmiam, Isnael og ötnmiur landisvæði
og málefmi.
Etotoi er éig þó að halda því fram,
að damski stæirðfræðimigurinm, skáM-
ið Og alvitiriimgiuriimn Piet Heiin, sem
frægur er fyrir „igirúktaur“ sírniar á
diönlstau og emstau, hafi aflveg rétt fyrir
sér í þessari, sem barnn miefnir á enstau
Ommiiiscieimce (alvizfca):
Kmowing what
tfhou kmowest raot
is im a sense
omimiisciemcie.
Ég vil mdltolu hefldur tilfaera í þessiu
tiilflelli aðina „grúkitou“, sem haran gerði á
emstau:
I’d ilitoe to itomow
what fibiis wbale show
iis all about
before it’s out.
★
P.S. (Viðbót við sdðasta piistil):
Svoma flór það. Emgan efimalaiusam bið-
ilirun fiétok ég og búim a!ð skila stoatta-
skýrslummi miirami. Aftur á móti lagðiist
mér óvæmt 'lliðsdinini. Magmús Kj'airbans-
son, kiollegi mdmm, tók miig uimdir sdmm
vermdarvæmig í diálftoum símiurn, þar sem
þeir hflytu að fiara að reitoa mig af Mogig-
araum. Ailtaf er gofit að eiga eimJhvern
að í þessari vomdu veröld. Þetba emu að
vísu beztu sbriátoar, þeir Eytaom, Matti Jó
og Sigurður, sem ©ktoert hafa hrefakt
mig í Iþessi 10 ár miín hér. En fiaki þeir
alllt í eiinu upp á eimhverri óairt, þá er
gobt að vita hvar hjálpaæ er að væmta.
Bn úr því emm er pfláss umidir vermidar-
væinlgraum haims Magimúsar, þá ætti hamm
mú að vema svo væmm að veita þar ein-
hverjum tooilfliegia otataar í TétakósAóvakíu
'Skjól á meðam. Mér sikiílist af firétitum, að
iþeir séu mikllu meird hrietatoisvím við
kj'affifiona blaðamemn þar.
Þá toom sjálfbolðialiðd og tók að neikima
með mér stoatta einhieypimga og hjórua.
Koraain sú vilídi ©ndilega bæta sór oig sitoött
um síraum ofan á hjá eigimmainmiimum. En
ég haf oft beyrt að umdamiförimu að suirmar
tooniur væru baria ansi gflúrmiar, gætu
stumdum leyist af hendi isifiörf á við toarl-
meran og meiria að segja torafizt sornu
iiauima. Kammski þær gætu bairia líka
storifað sjáifar staattsikýrsflurmiar sdmiar og
fiemgið sdimn prívat firádrát't til iífeyiris,
alveg ©ims og þeir. Dg grei.tt svo sörnu
Stoatta af sömiu launium — litlar af iág-
tetajum og mikAar af hátekjum. Þetta
var baira huigmiymd — en alfls entgim
ástæða tiifl. að fiara eftir hemmi, ef maður
tapar á því.
Tass í hneykslunartón:
Eskimóar fluttir
til Danmerkur
Mostava 5. febr. — NTB —
SOVÉZKA fréttastofam Tass
sendi í dag frá sér orðsend-
imgu, þar sem farið er hörð
um orðium um iðju Dama á
Grænlandi og staðlhæft að
damska stjórnin og „ágjarnir
kapitali'Star” séu í samein-
imgu að skapa Grænland án
Grænlenddnga. Mimnt er á að
Grænland sé stærsta eyja
heiimsins, en þar búi aðeins
fimmtíu þúsund manns. Eski
móar hafi búið þar firá örófi
alda og engimn heilvita mað-
ur láitið sér til hugar tooma,
að etotoi væri rúm fyrir þá
á Grænlandi. Svo virðast sern
danskir kaupahéðnar hefðu
toomizt að þeirri niðuinstöðlu að
ákjósamlegast væri að flytja
eshimóana á eimu bretti til
Dammertour. Vitnað er í orð
Grænlandsmálaináðiherrans A.
Norvam og haflt eftir honum
að tíu þúsund Grænlendinigar
gætu umyrðalaust flutzt ti)
Dammierhur.
Tass segir að örlög Eski-
móanna yrðu þar iraeð ráðim
og framitíð þeirra etoki öf-
undisverð, þar sem þeir hafi
etoki mienntun né þetokingu á
borð við Dami og þar að auki
tounni þeir alls etotoi dönstou.