Morgunblaðið - 27.06.1970, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JÚNÍ 1970
N í ger í umenn;
Spara gjaldeyri sinn og banna
innflutning á skreið
Viðtal við Rune Solberg frá Lagos
í NORSKA blaðinu Fiskaren
var nýlega skýrt frá för tveggja
sendinefnda frá norskum skreið-
arsamtökum til Nigeríu til að
freista þess að selja norska
skreið. Kemur þar m.a. fram að
Norðmenn hafa boðið Nigeríu-
mönnum, að vilji þeir gefa leyfi
fyrir innflutningi á ríflegu
magni af norskri skreið, þá séu
Norðmenn reiðubúnir til að
veita góða greiðsluskilmála,
allt að 18 mánaða greiðslufrest.
Einnig séu þeir reiðubúnir til að
gefa eitthvert magn af skreið til
hjálparstofnana.
Nýiega var á ferð á fslandi
umboðsmaður íslenzka Skreið-
arsamlagsins og ræðismaður fs-
lands í Lagos í Nigeríu, Rune
Solberg. Mbl. ræddi við hann og
spurði m.a. um sölu á íslenzkri
skreið til Nigeríu.
— Enig'in skreiðarsala fer
fram til Nigeríu eins og er, þar
sem inirKflutninigsbanin hefur
verið á skreið í tvö og hálft ár
í landiniu. En við höfum selt til
hersins í Nigeríu og til hjálpar-
stofnana. Nú hefur berinn ekki
lenigur þörf fyrir skreið og
hjálparstofnanir kaupa ekki
mieira.
—■ Hvers vegna er innflutn-
imgsbanm á skreið? Hafa þeir
ekki þörf fyrir haina í landimu?
— Jú, en þeir vilja ekki eyða
sínum dýrmæta gj>aldeyri til
þess. En það er að losna nökkuð
uim hömlur, m.a. varðandi inn-
flutnáinig á vélum o. fl. Og við
voniurn að fá afl'étt inntflutnings-
banninu á skreið. Ástæðan er
ekki sú, að Nígeríumienmi séu
gramdr Norðurlandabúum fyrir
hjálpinia við Biafra. En það eru
Iboarnir, sem mest borða af
fiski, og hjálpar.stofnanir eins og
UNICEF og Rauði krossinn sjá
fyrir þeim og haifa keypt eða
fenigið að gjöf skreið í því Skyini.
— Hvemig er með Iboana
núna? Hefurðu sjálfur ferðazt
austur eftir síðam stríðinu lauk?
— Nei, ég hefi ekki verið þar
sjálfur, En nú eiru gömlu íbó-
arnir að koma aftur til Lagos.
>eir sem voru þar áður, fá vinnu,
en þeir þurfa að hatfa mieðferðis
vottorð um það frá Austur-
Nígeríu. Þeir geta ekki gengið
umsvifalaust inn á Skrifstofurn-
ar og sezt við skrifbo-rðin, sem
þeir yfirgáfu. Þetta gemgur í
Lagos, en það gengur illa að
flytja þá aftur til hatfnarborg-
anna í Austur-Nígeríu, eins og
Calabar og Port Harcourt. Þeir
voru yfirleitt yfirstétt þar áður,
og iögðu þessar borgir undir
Biafra, og nú eru minmi ætt-
fliokkamir þama ekfci hrifnir al
því að fá þá aftur í drottnandi
hlutverk.
Samkvæmt þeim fréttum, sem
maður fær tfrá Biatfrasivæðiniu
sj-álfu, þá eru hjálparstoínanim-
ar UNICEF og Rauði krossinn
þar með fulian vilja og aðstöðu
til að hjálpa og neyðin er alis
ekíki eins mikil og miáður heyrir
t.d. frá Van Rosen. Þeir sem
deyjia núnia, deyja ekki úr
huinigri, heldur atf því þeir voru
svo laingt leiddir af lanigvarandi
síkiorti, að þeir geta ekki lengur
telkið við fæðu og nýtt hana.
Eftir því sem ég bezt veit, þá
er þúið að nlá valdi á ástanidinu,
«n vegna eyðilagðra vega, sem
elkiki eru enn fcomnir í la'g, getur
verið töf á flutnimgum til stöku
staða. Vilji stjómarimnar er fyrir
hemdi til að bæta úr, og hún
befúir Ilátið mikið fé til endur-
bygginigar þarna.
— Gamla frelsiíshetjam í Ni-
geríu og tfynrveramdi landstjórí,
Azikiwe, sem ekki hetfur verið
heima síðam stjórmarbyltingin
varð á sínum tíma og Balieva for-
sætisráðh-erra var drepimn, er nú
feominm aftur til Laigos. Hann er
Iboi og nýtur virðimgar, en fær
sj'álifsaigt aldrei völd framar,
segir Rune Solbeng enntfiremur.
— Olíulimdirnar eru kommar
aift-ur í vinnslu og tframleiðslan
er meiri en var fyrir styrjö'ld-
ima. Reiknað er með að þegar
oMuIindirnar við Warri korni í
gaignið, þá verði tefcjumar atf
oihimni 5—6 miiljóinir punda áæ-
lega. Það verður stórkostteg
búbót fyrir landið, sem sést bezt
á því að flutt er út fyrir 41/2
millj. punda á ári og inn fyrir
4 milljómir. Það verður mikiU
muinur, ernda voru olíulindirmar
ástæðain fyrir stríðimu. Það er
bræðitegt en rétt að 30 þúsund
miatnms voru drepn'ir vegna olíu-
peninganma. Hinn almienni Iboi
heima hélt að hann væri í
heilögu stríði og hetfði málstað
að berj-ast fyrir, en teiðtoginm
Oj-ulkw-u og hans liðsforimgj-ar
voru á eftir olíufénu.
— Lífið í Nigeríu er að kom-
ast aiftur í eðl'ilegt horf. Höfmin
í Port Haircourt hetfur atftur
verið opnuð. Jámbrautirnar eru
tfasmar ®ð ganga og i-nmam
skammis verður alit eðlileigt
aiftur. Herinn er mú upptekinm
við hversdaigsstörf og er notaður
í veikamammavimnu, til að koma
höfmumiuim í liaig aftur. En í fynstu
-gefek emduirbygginigin alltof
hægt, vegn-a þess að berinm gefefe
alls staðar fyrir og verkalýðstfé-
Rune Solberg
lögin höfðu sett á yfirvinniu-
banm. Nú er biðtími skipanna
ek'ki meim-a 6 dagar, áður en þau
tfá uppsfeipuin og er stöð-u-gt að
styttast. Og Nigeríuimienn hafa
haldið lánstrausti sinu út á við,
og hafa -gr-eitt út í hönd þaið sem
þeir hafa fceypt. En til þess hatfa
þeir þurft að setja á imntfiutn-
imgsbanm -á ýmsa hluti. En það
stemduæ vafalauist til bóta.
„Á bezt við mig að
glíma við eitthvað“
Stutt samtal við Ríkarð Jónsson, myndhöggv-
ara og útskurðarmeistara
SÝNING á verkum Ríkarðs
Jónssonar í sýningarsal
Menntaskólans í Reykjavík
hefur verið fjölsótt og alls
hafa um 7000 manns séð sýn-
inguna. Tæplega 200 verk eru
á sýningunni, útskurður,
höggmyndir og fleira, en hér
er aðeins um að ræða brot af
öllum þeim verkum, sem Rík-
arður hefur unnið um ævina.
Hann er nú 82 ára gamall og
vinnur en að listmótun, aðal-
lega brjóstmyndum og and-
litsmyndum.
Vi-ð spjölluðum stuttlega
við Ríkarð og spurðum hamn
m.a. hvort einhver sérstakur
þáttur í haras Ustgr-einum
væri honum kærari en annar.
Einn af útskornum húsmun-
um, sem Ríkarður hefur unn-
a.
Matthías Jochumsson, ein af
fjölmörgum brjóstmyndum,
sem Ríkarður hefur gert af
þjóðkunnum mönnum.
„O fjandakornið," svaraði
Ríkarður, „ég hef haft mikla
slkemimtun af að skipta um
tjáningarform.
Til að mynda þegar ég hef
verið að módelera teragi, þá
fer h-endurnar að langa í
sfcöftin. Hins vegar er því
ekki að neita að mér hefur
lenigst af þótt portretkunstin
mjög skemmtiteg, hún er
vandasöm og það er miki-1
glíma við hvert einasta andlit.
Það hetfur all-taf átt bezt við
mig að glí-ma við eitthvað,
sem sfaerpir á, ég man það
strax úr æsku minni að ég
þurfti alltaf að hafa eitthvað
til þess að glíma við.“
Þegar við spurðum Ríkarð
um þalð hvort hann væri
ánægður með þassa sýnin-gu
sem sýnislhorn af verkmn
hans, sagðist hann vera það
að mifclu teyti, þar sem hér
væri um að ræða yfiriitssýn-
ingu og því þyrfti að bera nið
ur á ýmsum tímabilum, en
alltént væri um að ræða gott
sýnishorn af vönduðustu grip
unum.
Hann sagðist ha-fa hatft sér-
stáka ánægju af að sjá marga
gripina aftur og reyndar
hefði sér fundizt sumt svo
vandasamir hlutir nú að hann
væri hálf hissa að hafa gert
þá sj'álfur fyrr, en þesis má
geta, að Rlkarður hefur unn-
ið öll sín verk, sem sfeipta
þúsundum, eftir eigin teifen-
inguim.
Ríkarður hefur unnið um
50 gripi fyrir kirkjur á ís-
landi og meðal þeirra gripa
má nefna skímarfontinin úr
Prestsbakfcakirkju á Siðu, og
Kristslíkneslki úr Bessastaða-
kitkju, en bæði þessi verk
eru á sýningunni. Þá má
nefna Ríkarðsspegilinn fræga
Ríkarður Jónsson á vinnustofu sinni.
sem listamaðurinn sfear út á
27 dögum, sem prófsmdð, en
prófdómarar höfðu veitt hon-
iim 60 daiga til verksins.
Það er margt faltegt, sem
Ríkarður befur unnið, og auk
yfir þrjú hundruð brjóst-
mynda, sem hamn hefur gert
af mörgum merkum fslend-
ingum, teikninga og vegg-
mynda, þá má segja að með
útsfcurði sínum á tré og bein
hafi hann sett kórónuna á list
grein, sem hefur í aldir ver-
ið stunduð hér á landi, þegar
menn sátu í rökkrinu á rúm-
stofaknum í baðstofunni og
tálguðu kubb, fjöl eða bein.
Á meðan við spjöíllluðum
við Ríkarð á vinnustofu hans
var líti'll sonarsonur hans að
leika sér þar hjá honum.
Hann hafði náð sér í útskorinn
trjábol í hiliu og skoðaði
bann vandilega. Állt í einu
greip hann fram í fyrir okk-
ur í spjallinu og sagði við afa
sinn: „Mér finnst allt svo fall-
egt sieim þú gerir, afi minn, af
hverju veröur það al-lt svona
fallegt?“
Sýning Ríkarðs verður op-
in eittíhvað fram í næstu
viku. — á.j.