Morgunblaðið - 06.08.1970, Qupperneq 11

11
MORiG-UNiBLA£>IÐ FEMMTUDAGUR 6. ÁG-ÚST 1070
takmarkað af grjóti með akkur
héðaln. f»aninli)g enu 'tielkiiin sniið á
ýmsum stöðum í fjaliinu.
— Hvens konar berglög eru
þðtta?
— Það eru basatthraiuinlöig með
millilöglutm. Við íhöfluim nelkliat á
haihðrualð jökulbeng, móbeirig, ánset
og vatnaset, fikruibeng og surtair
brandslög á miLli. Svo höfum við
fundið gjall, sem eru fornir eld-
gígar o.fL. Þeisisi millilög eru mis-
þykík. Jú, þau geta sjálfsagt orð-
ið erfið, því þau eru svo lin.
En um slíkar bugleiðingar ket ég
ver’kfræðinigana. Hvernig vir-kj-
un verður hagað, fer einmitit eft
ir slíku. Það þarf að taka tillit
tól bemgspnumgnia og þeisis bátter.
— Hvernig aldursgreinið þið
bergið? Og hvað er það gaimalt?
— Við höfum hér seigulimaeli,
til hjáilpar við það. Segulpóllinin
hefur víxlazt í j arðsögiuintrti og
hægt að átta sig eftir því. Við
höfium byrjað í 5—6 milljón ára
gömlu bergi og erum komin upp
í 1% milljón ára gamalt berg.
Þtairinfa sést til claemis hrvar ísöld
byrjar. Ofar koimum við í yngri
lögin. Við erum þó ekki búin að
segulmæla öll okkar sýniisihörn.
Það gerum v. ð helzt á rigningar
dögum, sem hafa veríð margir í
sumar. Síðan ten-gjum við sam-
an sniðin, sem við höfum tekið
og fiáum mynd af hlíðinni. Helzt
líka í þrívídd, eftir því sem hægt
er. Víða eru góðar opnar skrið-
ur í fjallshlíðinn!, sem hægt er
að komaM að, og það sparar
áreiðanJega margar borholur að
hafa Bessastaðagilið, þar sem
vel má lesa jarðlögin. Við ger-
uan svo jarðfræðikort, þar sem
tekið er tillit til allra upplýs-
in.ga, sem v ð höfum getað aflað
ofckwr.
T-afcið þið þessi snið í fjalls
Wíðinni, þar sem mannvirki ei>ga
að vera?
-— Við tökum þrettán snið.
Þau eru ekk sérstaklega valin
með tilliti til mannvirkja. Það
þarf að gera náinar með borun.
En við tökum að sjállfsögðu snið,
þar sem mannvirki hafa verið
sett niður í þessari fyrstu áæ-tl-
urn, sem v ð vmmim eftir. Raun-
ar eir ekki vitað hvaða kositir
eru heppnegastir fyrr en búið
er að gera frumathugun á þessu.
— Þetta hafið þið verið að
gera hiingað til? Og hvað nú?
— Já, við höfum ver ð að
paufast í þessu í rigningurvm síð
an 1. júní. Og nú förum við á
mtorguri að Eyjabakkafoasi, þar
sem fyrirhuguð stífla á að vera.
Og við muin-um athuga neðri hkit
ann af leiðinini, þar sem vaitn.ð
verður leitt og eiimig gangna-
stæðið frá Hafrahva'mmalóni í
Laugarfell, en gert er ráð fyarir
skurði miili Eyjabakikalóns og
G lsárlónis. Þarna verðum við á
flatlendi og tökum því efcki anið
eins og hér, en reyruum að kom-
ast í hraunlög. Svo þurfum við
að athuga nokkur s'rrvástífLustæði
JarðfræSlhópurinn, frá rinstrl: Bente
Helpren-Jensen, Bjöm Jóh. Björns-
son, Snorri Zophoníasson og Elsa
Vilmundardóttir. Með þeim eru tvö
börn Elsu og heimabarn á Skriðu-
klaustri.
Rut PétursdótUr frá Bessastaðagerði
er matráðskona rannsóknamanna í
Végarði. Hér híður hún fyrir utan
eftir fólkinu í matinn.
til að halda fyririhuguðu Gilsór
lórsi í skefjum.
— Þetta verða geysimikil gömg
eða sfcurðir, sem áfoanmuð eru
á þessum álóðium?
— Já, Skiurðurinn milli Eyja-
bakkialóinis og GilSáirLóns er um
25 km langur og gönig verða í
hluta af honuim við Laugiarfell.
Svo er þverskurður á haivn þar
sem keimuir úr Hafrahvammalóni,
og bcum er uim 2i0 km latntgiutr.
Göngin úr Gilsórlóini í orkuver-
■iö eru um 4 km á lervgd. Amniars
•hugsum við ekki svo mikið um
mannivirkin núna, en reynum að
fá góða mynd af j.ai'ðfræði srvæð-
isirus. Jarðfræðiiranusóknusn verð
ur svo haldið áfram næstu fimm
áaún. Þogar farúð vewðiuir að
bora, þarf að stokka spilin upp,
því þá fæst betri mynd af ýrnsu.
HEILT VATNSMÆL.ANET
ELs.a kveðst vera tiltölulega
ánægð með árangurinn í suan-
ar. — Það sem við erum búin
að gera, stenzt þá áætlun sem
ég ’hiaiflðli útbúið fyirirfraim. Og ég
er bjartsýn á að okkur ta.kist að
fá yfirl t yf ir það svæði, sem
okkur var ætlað. En tíminn er
stuttur, aðeins tveir mánuðir,
svo við verðum að fara hratt
yfir sögu. En þetta er það svæði,
sem yrði byrjað á, ef farið verð-
ur í Austurlandsvirkjun.
Hún segist hafa frétt af Gutt
onmi og þeám félögum, sem halda
til í Grágæsadal við Kreppu.
Þeir lentu í snjófeomu fyrst og
gábu lítið athafnað sig. En það
hefiuir vadalauat lagazt.
tSjáaf höfum við spurnir af Sig
urjóni Risit, sem hafði með sín-
um mönnum verið að setja upp
heMt net af vatnsmælum við
árnar á svæðinu. Sjálfur var
ha<nn með tvo menn, og Ebeng,
aðstoðarmaðu.r ha.nis við annan
mann amniars staðar. Þeir höfðu
fyrr í sumar sett vatnsmæla við
Bessastaðaá, vatnsmælinigakláf
við Egilsstaði í Fljóbsdal, mæili
og mælingakláif við Brú á Jök-
uidal og höfðu ætilað að koma
aftur til að setja vatnsmæli við
Laugarfell austur af SnæfeUi, en
þangað var einmitt veirið aðryðja
bíllsllóð.
LANDMÆLINGAR MYRKRA
Á MILLI
M'eð'ain jarðfinæðóintgarinljr bj'u@gu
sig undir fjögurra daga ferða-
lag á hesbum, fluttu mæl-
ingamenn siig um með nýtízku-
legra hætti í þyrlu, enda haJda
þeir sig mest á fjallatindium. Með
þeim er Andri Heiðlberg með
þyrlu sína, sem getur flutt tvo
menn upp á hæstu tinda og
sveimað um með mælitækin, í
mælingaflakknum eru 7 manns.
Fyrir þeim er Gunmar Þorbergs-
son, og aðnir emu Bnagi Þonberigs-
son, Kriistinn Þorbergsson, Ás-
geir Gunnarsson, Svanbjörg Har
aldsdóttir og Inga Hersteinsdótt
ir. Meðan við borðuðum seint rum
kvöldið með þeim ágætan mat
hjá matráðskonunni, Rut Pétuns
dóttur frá Bessastaðagerði,
gerðu þau aið g2mmn.i sinlu og
spurðu Gumnar hvont þau ættu
að vera á ferðinni á morgun frá
klukkan 6 um morguninn og
fram yfir miðnætti. Svo mikill
hugur er í Gunnari að rtó þeim
mælingum, sem honum eru ætlað
ar.
— V>ð enum oigiinlega aðallega
í þyngdarmælingum, útskýrði
Gunnar og þvi höfum við þyrl-
una. Jarðhitadeild Orkustofnun
ar tekur þær að sér fyrir Banida
nikjaher. Em þetir viljia vJíla
hversfig þyntgdarsv-iðiið e.~ fyrk'
utam jörðina, m.a. í sambandi við
‘geimferðiir. Þetta er mælt víðar,
t.d. í Nopegi.
Við vinnuim þetta á þann hátt
að setja niður stöðvar með 10
kim nmillitoili' uim alkt temd. Þeg-
air höfuttn. válð itetkilð fyrlir Suðiuir-
kmd og Nœ'ðuirlamid. í mniaá í voir
vonuim við á Vesbfjörlðtum, en gát-
uim ’ekki loikliið því vetgpna þess aið
þyrlan bilaði, og nú erum við
hér á Austurlandi. Við höfum
kom ð upp 40 viðmiðuinars'töðuim
uttn lainidiiið, sdm merlklir vcnnu ímm
fró ákveðnum stað í Reykjavík
Og er þytngdin þair iþefklkt. Einin
slíkur staður er hér á kirkju-
tröppunum á Va.lþjófsstað. Ég
les af mælinum á morgnana, geri
mælingar yfir daginn og mæli
þyn,gdina eftir þessum punfcti,
sem er viðmiðunarstaðurinm okk
ar fyrir þetta svæði.
Landmæl Ingafilokkurinn gerir
einnig þríhyrni>ngamælingair
vegna væntaniLegrar kortagerðar
í samtoandi við Austurlandsvirkj
un. Undanifarið hafði hann ver-
ið að mæla hæðina á GOLsár-
vötnum uppi á fjaHinu fyrir of
ao, ' vegna fyirirhugaðs GiLsár-
lónis. Þetta er að stofni til land-
mælinigaflokkur hjó Orkustofn
un, sem áður hcfur gert mælimg
ar á Þjfórsár- og Kvítársvæð 'nu,
við Skjáilfandafljót, Laxá, Jök-
ulsá á Fjöllum, hjá Lagarfljóti
og víðair.
— Þetta svæði, sem við tök
um nú fyrir, er ákaflega lítið
umnið, segir Gunnar Þorbergs-
son. Að vísu er búið að mæla
knnng um Laganfljót, ve©na Lag-
arfostsvirkjunar, en segja nrtó að
allt h tt svæðið sé ómælt. Við er
um að byrja á þríhyrninigamiæl-
ingum á öllu sivæðinu frá Herðu
breið ög aúistur fýrlr Lagárfljót,
I en það er svæðið fyrir Austur-
landsvirkjun. Gamla mælinganet
HJ á þessum slóðum er of gisið.
— Svo þurfum vfi að gera
hæðarmælingar, heldur Gumn.ar
áfram. Alltaf verður að hugsa
sérstaklega um hæðina í sam-
bandi við vatnsvirkjanir. T.d.
mækhrm við niður með Lagar-
fljóti í Unaós og þar komum við
fyrir kvarða í sjónum og lesum
af honum í viku.
— Meðan v ð höfum þyrlunia,
reynum við að nota hana eins
mikið og hægt er. Hún getur
telkilð ifivo mieintn á hæstu mœlliing-
arstaðina. En á sfiöðum, þar sem
eru igamlir mælingapuitótar,
verðum við að rífa gömlu vörð-
wrtar og mefisa nrec'ki með hvít-
uim oig naaJðum veii&stn, ttil alð
nota við mælingarnar. Það er
nokkuð tafsamt.
— En hvernig gengur verkið
í heild?
— Við ljúkum þessu ekki í
sumar. En ég vona að þríhym
ingamælingunum verði lokið
naesta sumar. Þá verður farið að
gera mæl ngar í sambandi við
ltoiftimyindir. Búið er að noynda
.siviæðj'ð úr lofiti, en ég reikna
með að þet'ta taki 2 sumur, þeig-
ax við snúum okikur að þvi verki
fyrir a-lvönu. Þó er kannski
möigulegt að gera það á einu
suimirii, felf fóllki er fjöligiað. Mie0
einni þyrlu þarf þó ailtaf tvö
isumiuir. Þiá enu eftir ýmisiiir stak-
ir staðir, sem þarf að mæla ná-
kvæmar, kara.inski með meters
hæðarlínum. Og til þess er ekki
farið að mynda. Hugsanlegt er
þó að taka megi fyrir og kort-
leggja helminginn aí svæðinu
fyrst, ef á liggur.
— Hvað verðið þið lengi
héma núna?
— Við reiknum með að vera
Framluld á Ms. M
FariS var aS ttlniiiia, pegar mæungamenú komn hrim, svo myndin af þeim varS hálfskorraler Frá vinstri: Bragi Pdrkergsson, Inga Herstefnsddttir,
Krislinn Þorbergsson, Svava HaraldsdóUir, Ásgeir Gunnarsson. Andri Heiðbere og Gnnnar Þorbertsson