Morgunblaðið - 01.09.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUN'BL.AÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. SEIPTEMBER 1970

Útgefandi
Framk væmdastjó ri
Ritstjórar
R itstjó ma rf u! Itrúi
Fréttastjórj
Auglýsingástjóri
Rtt&tjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 165,00 kr.
f lausasölu
M. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstraeti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innaniands.
10,00 kr. eintakið.
HAGKVÆMIR SAMNINGAR
að er alþjóð kunnugt, að
stj órnarandstöðuflokkarn-
ir lögðust gegn samningunum
um byggingu álversins í
Straumsvík, en þeir voru
undirstaða þess, að hægt var
að ráðast í byggingu Búrfells
virkjunar. Röksemdir þeirra
voru af ýmsu tagi. Kommún-
istar héldu því fram, að með
þessum sammngum væru er-
lendir auðhringar að leggja
undir sig íslenzkt efnahags-
líf, en þedr Framsóknarmenn,
sem sýndu einhvern skilning
á málinu töldu ekki tímabært
að ráðast í þessar stórfram-
kvæmdir, þar sem þær
mundu soga vinnuafl frá öðr-
um greinum atvinnulífsins.
Sjálfstæðismenn héldu því
hins vegar frarn, að nauð-
synlegt væri að auka fjöl-
breytni í atvinnul'ífi lands-
manna, svo að afkomuöryggi
þjóðarinnar byggðist ekki á
síldveiðunum einum, sem þá
voru í hámarki. Fyrr en varði
kom í ljós, að röksemda-
færsla Sjálfstæðismanna var
rétt. Síldin brást og miklir
efnahagserfiðleikar hófust í
kjölfar aflabrests og verð-
falls á erlendum mörkuðum.
Atvinna varð stopul og hin
mikla vinna við framkvæmd-
imar í Straumsvík og við
Búrfell átti rnikinn þátt í því,
að atvinnuástandið varð ekki
enn verra en raun varð á.
Stjórnarandstæðingar hafa
aldrei getað fyrirgefið sjálf-
um sér að hafa lagzt gegn
þessum framkvæmdum og
þess vegna hafa þeir rekið
markvissa rógsherferð gegn
Búrfellsvirkjun og samning-
imum um álverið í Straums-
vík. í vetur var miklum tíma
varið til þess á Alþingi að
sannfæra menn um, að bygg-
ingarkostnaður Búrfellsvirkj-
unar hefði farið langt fram
úr áætlun og þar með kostn-
aðarverð raforkunnar frá
virkjuninni með þeim afleið-
ingum, að tap væri á sölu-
verði til ísal. Þessar fullyrð-
ingar voru hraktar lið fyrir
lið og hefur ekki verið gerð
ti'lraun til þess að endurtaka
þau ósannindi, en nú er sagt,
í Tímanum að samnimgarnir
við álverið hér séu mun óhag
stæðari en sammingar, sem
Norðmemn hafi gert við ál-
fyrirtæki þar.
Þessar fullyrðingar eru al-
ramgar. Þvert á móti sýnir
samanburður á greiðslum ál-
vers í Noregi og hér, að samn
ingar okkar eru mun hag-
stæðari. Á vegum iðnaðar-
ráðuneytisins var í vetur
gerður samanburður á
greiðslum álversins Söral í
Noregi og ísal hér, bæði varð
andi raforkuverð og skatt-
gjald. Rafmagnsverð það,
sem þetta álver í Noregi
greiðir nemur sem svarar
25,92 Menzkum aurum eða
2,94 mill og gildir þetta verð
óbreytt til 1. júlí 1972. Raf-
magnsverð það, sem ísal
greiðir til Landsvirkjunar er
hins vegar nú 26,4 íslenzkir
aurar eða 3,0 mill á kílóvatt-
stund og því hærra en norska
verðið. íslenzika verðið lækk-
ar í 22 aura árið 1972 en þá
hækkar skattgjald ísal veru-
lega. Ef heildargreiðsilur þess
ara tveggja félaga eru reikn-
aðar í aurum á kílóvattstund,
kemur í ljós, að Söral greið-
ir í rafmagn og skatta sem
svarar 30,55 aurum á kíló-
vattstund en ísal greiðir nú
35,79 aura á kílóvattstund og
mun greiða sama verð miðað
við óbreytt álverð árið 1975,
þegar orkuverðið lækkar en
skattgjaldið hækkar. Ef þetta
heildarverð er reiknað í krón
um á hverja lest af áli kem-
ur í ljós, að norska fyrirtækið
greiðir kr. 4.583 á hverja lest
af áli í orkuverð og skatt-
gjald en ísal greiðir kr.
5. 386,00. Þetta er 17% hærri
greiðsla ísal til Menzkra að-
ila en Söral til norskra aðila
og miðað við framleiðsluaf-
köst og orkuneyzlu Söral
greiðir ísal 44 milljónum kr.
meira á ári í orkuverð og
skatta en norska fyrirtækið.
Höldum áfram á sömu braut
Á næstu 25 árum mun ísal
greiða til Landsvirkjunar
6500 milljónir íslenzkra kr.
fyrir raforku og miðað við
nú verandi verðlag á áli má
gera ráð fyrir, að skatttekj-
ur íslendinga af álverinu
nemi á næstu 25 árum nær
4400 milljónum íslenzkra kr.
Samtals nema því tekjur ís-
lendinga af orkusölu til ál-
versins og skattlagningu 11
þúsund milljónum króna á
25 ára tímabili og nægja þess
ar greiðslur tiil að endur-
greiða á 15 árum öll lán
vegna Búrfellsvirkjunar með
7% vöxtum.
En íslendingar hafa marg-
vMegan hag af rekstri ál-
versins utan þessa. Töluverð-
ur hluti af framleiðslu-
verðmæti álversins verð-
ur eftir í iandinu. Þar
er um að ræða framleiðslu-
gjald, raforkukaup, vinnu-
laiun, farmgjöld og vexti og
afborganir af bafnarfram-
kvæmdum. Þessar greiðslur
munu í ár nema 425 milljón-
um króna en á árinu 1974
verða þær komnar upp í 767
OBSERVER >f OBSERVER
1 árásarferð
með A1 Fatah
Eftir
John Bonar
Síðlan vopoalhlé geklk í gildi
við Súez-skurð, ihiafia ísraels-
mieinn flutt þiaðian fjölimieinnt
IhJerliið alð landamærium Lítoian
oras, fþar setm þeir geta nú beitt
ölium mætti sínium til þess að
hiefta starfsieimi palestinisikra
Skæruliða.
Johin Bomar, fréttaritari The
Observer, hieimsiótti niýlega
skæruliða í Kfar Ghioiuiba, yfir
gefniu þorpi í nioikfaur hiundruð
metra fjiarlæigð frá ísnaelstou
larudaimænumuim. 1 miaí s.l.
gerðiu ísraelsimeinn miiisbeppn-
aða tilraun til þess að þurrka
út toæfcistíöðvar slk'æruliðia á
svæði eiiniu sfcaimimt frá þorp-
inu, er kiallast Arfaouto. Skæru
liðiar hafiast enm við á þessum
slótffuim og eru fjiöimenniari en
í vor. Á hverju tovöldi fara
palestiínlslkir sikœruliiðar 12 til
20 árásiarferðdr frá Artooub-
svæðinu. í istuimnim þeissum
ferðuim er aðeins kornið fyrir
janðisprenigjiuim, en í öðrum til
vilkiuim er um að ræða kröft-
uigar árásir á ísraetakar stöðv
ar.
Kfar Cfaouiba er svo að
siegjia eiimanigrað niemia á niótt-
umni. ísraelsmienn hiafa komið
fyrir sikrjJðdr'ekum á Hermon-
fjalli, sem er í aiðeins 500
rnetra fj.arlæigð, og þaðan má
fyigjiast með öllum ferðum
uim eina veiginn, siem liiggur
þanlgað, Tiltölutoga sitiuitt er
slíðain ísraelsmienn korniu slkrilð
drefaum símum fyrir. Þegar
vopniaihléð geíkik í gildi á mið-
niætti 7. áigúst, var skriðdhefaa
sweiitin löigð af stað norðiur á
bóginn til Golainlhæöanima.
Kluiklkan fjöigur uim miongun-
inm hieyrðu sfcæruliðar sikrölt-
ið í s'kriðdretoumuim þar siem
þeir sviáfu uirudir kllettum ánd-
spæniiis hæðiuiniuim sem eru á
valdi Israelsmarama. Síðan
hafa Aratoar lítiið siem eikfaert
getað ekið eftir bröttum fjalla
veginum siem íisraielsmenn
hafa útsýn yfir.
Skæruliðiar hafa elklki látið
þetta á ság fá. Bonair fyligdist
með ísraelsfauim loftárésum á
hæöirnar uimlbverffc þoirpið úr
höfiuiðistöðivum A1 Fatah á
svæðiruu. Þoitiur ísraelsmianina
flugu tvær og tv-ær samain oig
gerðu nœr stanzlauisiar árásir
í þrjá stuimdarfjórðuinlgia. Bn
ef þeir hafa ætlað sér að
sfajóta á steæruilið'an'a, þá
skutu þedr lanigt fram hjé akot
mörkuim sínium. Stoæruliðiarn
ir hiafast við í smáihópum,
fkmm eð'a tíiu siaimain, víðisveg-
ar í hlíðiardröigiunum, annað
hvort uindir stórum klettum
eða í húsarústum.
Þetta siamia kvöld fór flokto
ur Fatah-sfaæruliða til árásar
gegn storíðdrekunuim. Forimgi
þeirra var kaillaðiur „Musa“,
dverglvaxinn og apalegur ná-
uinigi. Þedr höfðu meðferðis
vélbysisiur af Ka'latsihnifcov-
gerð og eldflauigapalla, siem
smiíðaðir voru í verfastæðum
Fatah í Líbamon. Að lofanium
öllum uradiirtoúniinigi, meðial
aniraa'ra kömnuin á því hviaða
vígstöðu ætti að tafaa þagar
að varniarvirkj'um óvinanina
kaami, lögtðiu 10 uragiir síkæru-
liðar af stað upp hlíðdraa. Fyr-
ir neðain, í siuðurátt, sáuist ljós
in í feraelsfaa bænum Kariat
Shmjoma.
Allt í eimu heyrðfcit geltur
í vélbysisiu. Aðrar bysisur tófau
vi'ð oig áður en varði druinidi
ægileig skothríð. ísraeiskur
síkriðdrieki réðst fram og ljós-
kúluir lýstu upp hæðiiiia.
Skynidilaga vadð sprenlgdnig,
sem yfirgnæifðii allar druimurn
ar. Skiæruliðamir hættu strax
að stojóta og flýttu sér aið
hörfia.
„Svoma er þetta alltaf,"
sagðii fiorinigi skæruliðamma
sem fyigldist mieð árásiinnd á-
samt Bomar fréttaritaira. „Við
læðumst róiagia, berjumst í 15
til 20 .m'íimútur og hörfum síð-
an fljótt. Þainniig særist erag-
imn,
John Boruar skýrir svo frá,
að áður en hamin heimsótti
franwarðarstöðima hafi hann
faomíð við í aðialstöðvuim her
liðá Fatah í Suður-Lílbamon.
Yfirhierslhiötfðdinig'inin saigði, að
„etf við fellum einn mann í
hverri árás er þaið nóig. Við
viljuim aðiainis að lirtli miaður-
imn, 'hinin vemjiulegi maður, í
ísrael geri sér greiin fyrir því,
að hann græiðir ekfcert, en
tapar öllu, ef oikkur vei'ður
ekki leyft að snúa aftur og
setjiast að é ættjörð okfear. Við
eigum rmeiri rétt á hienmi en
þeir, en horaum er velfaomi'ð
að verða um kyrrt ef hanm
tekur oikkiur sem vimum.“
OFNS — Einkaréttur Mbl.
OBSERVER >f OBSERVER
Þegar blaðam. Mbl. átti leiff um Hvammstanga fyrir nokkru, sá hann hvar veriff var aff jáma
hest og þar sem þaff er nú af sem áffur var, aff almenningur átti kost á því að sjá hesta járnaða,
var þessi mynd tekin. — Ljósm. H. Hall,
milljónir króna. Ennfremur
stuðla samningar Landsvirkj-
unar og ísals að lægra raf-
orkuverði í landinu almennt
en ella.
Þegar á allt þetta er litið
er ljóst, að samningar um ál-
verið og Búrfellsvirkj un hafa
verið mjög hagkvæmir og
hafa þegar orðið atvinmulífi
okfear ómetanleg lyftistöng.
Þeir ættu jafnframt að verða
okkur hvatning til að halda
áfram á sörmu braut, hvort
sem þeim ógæfusömu mönn-
um, sem urðu viðskila við
samtíð sína og framtíð á ár-
unum 1965 og 1966, þegar
þessar framkvæmdir voru
ákveðnar, lífcar betur eða ver.