Morgunblaðið - 01.09.1970, Blaðsíða 19

MÖRGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR I. SBPTBMBER 1970
19
Eru f eður aðeins tæki
til tekjuöflunar ?
Smáréttir
Eftirfarandi grein er úr 1. tbl.
Foreldrablaðsins 1970. Er
hún birt hér nieð leyfi
höfundar, Bjarna Ólafssonar,
stud. niag.
Þessari spurningu hlýt ég að
svara neitandi. . 1 fyrsta lagi
vegna þess, að það er lífsskoð-
un mín að líta beri á heimilis-
föður sem eitthvað annað og
meira en útsendara fjölskyld-
unnar eftir peningum, til þess
að öðrum aðilum hennar megi
líða vel. 1 öðru lagi væri sið-
ferðilega ómögulegt fyrir mig að
svara spurningunni með jái, því
að hingað til hef ég sjálfur ekki
verið neitt fjáröflunartæki, held
ur miklu fremur ómagi á fram-
færi heimilisins.
Annað mál er, að það er ekki
nýtt af nálinni að ætlazt sé til
þess, að feður útvegi heimilinu
rekstrarfé, við það hafa skyld.
ur þeirra meira að segja oftast
takmarkazt. Við, sem erum á þri.
tugsaldri, sjáum fyrir okkur
skýra mynd af þeim heimilisföð.
ur, sem við höfum kynnzt. Hann
hefur yfirleitt nóga vinnu, en
lágt kaup. Til þess að græða
nóga peninga verður hann að
vinna bæði eftirvinnu og nætur-
vinnu, er síþreyttur og þvi
fengnastur, ef krakkarnir eru
sofnaðir, þegar hann kemur
heim. Hann er að byggja og vinn
ur í nýja húsinu, hvenær sem
færi gefst. Hann á bíl. Þetta er
hinn dæmigerði dugnaðarmaður.
En hvernig er umhorfs heima hjá
honum? Konan hugsar um allt
sem snýr að heimilishaldinu, þar
með talið uppeldi barnanna. Fað
irinn hefur ekki tíma til þess að
leika sér við þau, hvað þá að
hann geti rétt hjálparhönd við
hina daglegu umönnun barna,
einkum smábarna. Þar við bæt-
ist, að hefðin gengur að því vísu
að karlmenn geti ekki annazt
ungbörn, eðli sinu samkvæmt
LEIKFÖNGIN í GRINDINNI
Ýmislegt þarf að hafa við hend-
ina í leikgrindinni til þess að
stytta sér stundir við. Þegar á
að safna þvi saman eftir dag-
inn, er ágætt að hafa poka hang
andi á grindinni til að setja það
L
séu þeir harðhentir, klaufskir og
skorti þá hjartahlýju, sem smá-
fólkið verður að finna. Þegar
börnin stækka, meta þau föður
sinn eftir því, hve örlátur hann
er á vasapeninga, og hann reyn-
ir að láta þau ekki skorta neitt,
enda fæst mörg hvíldarstundin
fyrir peninga, sem krakkarnir
fá til að kaupa bíómiða. Líklega
væri of djúpt tekið í árinni að
segja að sama hliðin snúi að
konunni, en oft er það ekki
fjarri lagi. Algengast er að „fjár
öflunartækið" hafi fjárráðin á
heimilinu og úthluti konunni með
semingi — en þó ánægju yfir
örlæti sínu —- peningum til mat-
arkaupa og heimilishalds. Svo,
þegar hún á afmæli, „gefur“
hann henni peninga, til þess að
hún geti keypt sér eitthvað fal-
legt.
Þessi ófagra mynd, sem ég hef
dregið upp af hinum venjulega
heimilisföður, geta víst flest-
ir verið sammála um, að ætti að
vera víti til varnaðar og þá eink
um ungu fólki, sem að öðru
jöfnu á auðveldara með að til-
einka sér ný viðhorf, nýja lifn-
aðarhætti. En þess er full þörf,
ef framþróunin í uppeldis- og
fjölskyldumálum á að geta orð-
ið eðlileg.
JÖFN STARFSSKIPTING
MILLI HJÓNA ER
NAUÐSYNLEG
Og til að svara því strax, hvað
mér finnst vera eðlileg þróun,
held ég fram, að nokkurn veg-
inn jöfn starfsskipting milli
hjóna sé nauðsynleg, þ. e. kon-
an vinni úti, eins og karlmaður-
inn, bæði hafi jafnlanga fritíma
til að sinna heimilinu (auðvitað
verður vinnutími að vera styttri
en nú tíðkast). Með þessu vinnst
margt. í fyrsta lagi tryggir þetta
konunni efnahagslegt sjálfstæði
og víkkar sjóndeildarhring
hennar, hún fylgist betur með
og áhugamál hennar verða fjöl-
breyttari. Hún stendur líka bet-
ur að vígi til að bjarga sér ein,
t. d. við fráfall maka. Þessar
breytingar ættu líka að verða
karlmanninum til góðs. Hann
gæti verið meira með börnum sín
um og tekið þátt í öllum störfum
á heimilinu, enda væri hann
ekki þreyttari en konan, þegar
hann kæmi heim úr vinnunni. En
hann myndi hætta að hafa
óskorað fjárveitingavald yfir
allri fjölskyldunni — þar á mótj
kæmi, að ekki yrði litið á hann
sem fjáröflunartæki. Loks ætti
höfuðkostur þessarar „eðlilegu"
þróunar að vera sá, að börnin
hefðu föður sinn meira hjá sér
en nú tíðkast, og það er áreið-
anlegt, að þau hafa ekkert minni
þörf fyrir föður en móður.
Enginn skyldi halda, að hér sé
eitthvert smámál á ferðinni. Öll
gerð þjóðfélagsins hlýtur að
breytast. Félagsleg aðstoð verð-
ur veitt i stórauknum mæli. At-
vinnulífið verður að taka við
fleira fólki. Skólakerfið tekur
stakkaskiptum. Engu minni
áherzla verður lögð á að mennta
konur en karlmenn, og engin
ástæða verður til að kenna öðru
kyninu meira í grautargerð og
ungbarnameðferð en hinu. Eng-
inn kvennaskóli verður starf-
ræktur. Konur staðna ekki leng
ur á vissum áhugasviðum, eins
og nú er algengt. Öll þekkjum
við konur, sem sitja heima í leið-
indum allan daginn, gleypa í sig
hundómerkilegt lesefni, svo sem
útlendu kvennablöðin, og verða
svo andlausar og leiðinlegar.
En mörg Ijón eru á veginum
til nýrrar hlutverkaskipunar
kynjanna. í Sovétrikjunum ger-
ir skipulagið ráð fyrir full-
komnu jafnrétti, hvort tveggja
hjónanna hlýtur menntun, og
bæði vinna utan heimilis. En mér
er tjáð, að á heimilinu skjóti
karlmaðurinn sér oft á bak við
aldagamla siðvenju, hefð, og láti
konuna einfaldlega bæta heimil
isstörfunum ofan á aðra vinnu,
en sitji sjálfur allt kvöldið i inni
skóm og lesi Prövdu. Þetta sýn-
ir, að flokkssamþykkt og al-
menn stefnuskrá leysir ekki all-
an vanda á svipstundu — hug-
arfarsbreytingu þarf til.
Og loks eitt dæmi frá eigin
reynslu: Ég sagði vinkonu
minni sem á börn, að ég hefði
farið með nokkurra mánaða
gamla dóttur mína í bólusetn-
ingu. „Nei, þetta finnst mér nú
of langt gengið," svaraði hún.
Ég spurði af hverju. „Svona lag-
að vil ég nú gera sjálf.“
Bjarni Ólafsson.
Fiskpottur
Hér er mynd af potti, sem ætlað-
ur er til að sjóða fiskinn heil-
an í. Vatnið er látið ná upp að
grindinni, sem fiskurinn er lát-
inn liggja í. Fiskurinn verður
eiginlega gufusoðinn á þennan
hátt og því enn ijúffengari.
Grindin, sem fiskurinn er í á
myndinni, er til að nota við glóð
arsteikingu, og virðist mjög hand
hægt að snúa fiskinum i þessu.
Ef til vill býr einhver íslenzk-
ur hugvitsmaður til eitthvað í
líkingu við þennan pott, sem hef
ur verið fáanlegur í Danmörku
um tíma.
Rll ÍNN OSTUR A BORÐIÐ
Alltaf erum við að vona, að rif-
inn ostur komi hér á markað-
inn til mikilla þæginda fyrir þá
f jölmörgu, sem vilja ost með ýms
um mat. En hér sjáum við
skemmtilegar ostabyssur, sem
gaman væri að setja á borðið.
OSTABRAUÐ
(borið fram á eftir góðum
súpudiski t.d.)
8 sneiðar franskbrauð, smurt
250 gr. skinka
3 stórir tómatar
ostur á brauðið
Skinkan sett fyrst á brauðið,
þá tómatarnir og síðan ostur.
Bakað í vel heitum ofni í 15
mín. Steinselja eða paprika sett
yfir.
PARÍSAR-selIeri
% stórt selleri
400 gr nautahakk
- smjör
salt og pipar
200 gr sveppir
2—3 tómatar
150 gr. mildur ostur,
skorinn í teninga
Selleriið afhýtt, skorið i 8
sneiðar og soðið næstum meyrt
í söltuðu vatni. Kjötinu smurt á
kaldar sellerisneiðarnar og
steikt á pönnu, kjötmegin fyrst,
salti og pipar stráð á. Sveppirn-
ir brúnaðir á pönnu, tómatsneið-
arnar og ostabitarnir settir með
og þessu dreift yfir selleri-kjöt
sneiðarnar. Steinselja sett yfir.
SOÐNAR PtÍRRUR MEö
KÁLFATUNGU
Eggjapersille-smjör borið með.
8 stórar púrrur
8 sneiðar soðin kálfatunga
Sósa:
100 gr brætt smjörlíki
1 dl. soð af tungunni
% dl púrrusoð
1 harðsoðið hakkað egg
1 tsk. hakkað persille
Það er mjög áríðandi að sjóða
púrrurnar ekki of lengi, þær
missa sitt bezta bragð, ef þær
eru soðnar of lengi. Leggið hálf-
ar hreinsaðar púrrur í sjóðandi
vatn með salti í, þannig að fljóti
yfir þær. Sjóðið þær í mesta
lagi í 10 mín., en síðan má láta
þær standa dálítið i heitu vatn-
inu án þess að sjóða en alls ekki
of lengi. Vatnið látið drjúpa af,
lagt síðan á heitt fat ásamt
tungusneiðunum, steinselju stráð
á. Smjör, púrrusoðið og tungu-
soðið soðið nokkrar mínútur í
sósuna, smátt söxuðum eggjun-
um og saxaðri steinselju bætt
út í.
PÚRRU EGGJAKAKA
Eggjahræra:
sem gott er að búa til ef við
eigum afgangs eggjahvítur.
4 egg
4—6 eggjahvítur
1 dl rjómi
1 tsk salt
% tsk. pipar, 2—3 púrrur
smjör
2—3 tómatar
Eggin og eggjahviturnar
hrærðar aðeins saman. Þunnir
púrruhringir soðnir í smjöri i 10
mín., bætið tómatsneiðum saman
við, haldið heitu. Hellið eggja-
hrærunni á pönnuna í brætt
smjör, púrrujafningnum bætt út
i og bakið eggjakökuna í nokkr
ar mín.
BÚÐINGUR ÚR SVEPPUM
OG SPAGHETTI
borið fram með bræddu smjöri
eða tómatsósu.
% 1 mjólk
50 gr. spaghetti
1 tsk salt
% tsk. pipar
4 egg
1 fínt saxaður laukur
150 gr. sveppir í sneiðum
% grænn piparávöxtur
i ræmum
dálítið smjör
Brjótið spaghetti niður og sjóð
ið i 15 min í mjólkinni, kælið
og bætið í salti og pipar, eggj-
unum, lauk, sveppum og pipar-
ávextinum, sem aðeins hefur ver
ið steikt í smjöri (takið dál. frá
til skrauts). Hellið blöndunni í
velsmurt form og látið búðing-
inn standa í vatnsbaði í potti
með loki yfir við vægan hita í
ca Vz klst, þar til hann er orð-
inn stífur. Hvolft úr forminu á
fat og skreytt.
BRÚNAÐ HVÍTKAL
hér með pylsum, má einnig
nota flesk og kjötfars.
% hvitkálshöfuð
2 laukar
2—3 matsk smjör
2 matsk olía
2 matsk. kínversk sojasósa
2 dl. soð (vatn og teningur)
salt eftir smekk
Skerið kálið og laukinn frem-
ur fint og setjið í pott með
smjöri og olíu. Brúnið við mik-
inn hita og hrærið vel í á með-
an. Bætið í sojasósu og soði eft-
ir smekk. Kálið er tilbúið eftir
15 mín. Borðað með pylsum og
tómatsósu eða fleski og kjöt-f
farsi.