Morgunblaðið - 19.09.1970, Blaðsíða 12

12
MORGtnSTBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. SEPT. 1970
í Grænlandssiglingum
Samtal við Jónas Guðmunds-
son, stýrimann
EINN er sá staður í þessari
stórborg, sem öruggt er að
maður hittir íslendinga að
máli. Andlit, sem ekki
hafa sézt á götum Reykja-
vikur í lengri eða skemmri
tíma, eiga það til að þirt-
ast mamini einmitt á þesa-
um stað í stórborginni: blað-
söluturnfinum í Aðaljárn-
brautarstöðirani. Þanmig
komst hagvanur kunningi
minn að orði við mig um dag-
iran, er við sátum yfitr glasi
af góðu öli. Svo raettist þetta
gagnvart sjálfum mér, ég fór
í blaðsölutuminn til að kaupa
Morgunblaðið. Að baki mér
var sagt: Hvað er þetta mað-
ur, laetur þú þá ekki senda
þér Moggann í hraðpósti,
drengur. Hér var kominin
Jónas Guðmundsson, stýri-
maður og sjóferðasagnahöf-
undur. — Það er langt síðan
ég hef séð þig á götu, Jónas,
segi ég og hanin svaraði: —
Það er skiljanlegt, núna er
ég nýkominn frá Graenlandi
og er á förum þaragað aftur.
Hann er fyrsti stýrimaður á
allstóru Grænlandsfari, Lotte
Nielsen. Við fengum okkur
sæti á bekk í sal járnbrautar-
stöðvarinnar og Jóraas sagði
mér lítillega frá Grænlands-
siglingunum.
— Ég hefi, segir Jónas, ver-
ið á Grsenlandsfarinu undan-
farraa sex mánuði, en Græn-
landssiglingum er haldið uppi
6—7 márauði á ári. Fórum við
fyrstu ferðina þangað frá
Skotlandi, það var 8. apríl í
vor. Núna förum við seinustu
ferðina þamgað síðar í vik-
urand. Skipið verður lestað í
Gdynia í Póllandi, en það eru
kol, sem við flytjum að þessu
sirani.
Að vísu er þetta fullseint,
því nú eru nætur ekki leragur
bjartar og illviðri og þokur
gerast tíðar í stórísraum. Alllt
er á eftir áætlun, því ís hef-
ur verið óvenjumikill við
Græniand í ár. Til dæmis vor
um við fastir í ís í tvser vik-
ur í júlí. Það var í Frederiks-
haab og suðurhafnirraar svo-
nefndu lokaðar, frá Godt-
haab, sem er höfuðstaður
Grænlands, stendur þar sem
var hin forna Vestribyggð,
niður til Julianehaab, en
þar var sem kunnugt er
Eystribyggð. Allar bafnir á
þessu svæði hafa verið lokað-
ar þar til nú og þess vegrna
enraþá siglt, þó yfirleitt eigi
sigliragum að vera lokið um
þetta leyti árs.
Við siglum fyrir koraurag-
legu Græralandsverzluniraa,
KGH, en þeir hafa einkarétt
til sigl'iraga og flutniraga á
Græralandi. KGH á ekki sjálf
nein skip til vöruflutninga,
heldur leigir skip. Þessi skip
eru sérsmíðuð og oftast leigð
konuragsverzluninni áður en
þau eru smíðuð. Heim-
skautaskip eru ákaflega
Flugvélstjóri niinning
Jónas Guðmundsson.
dýr í byggingu og væru
naumast smíðuð, ef þau
væiru ekki leigð fyrirfiram.
— Hvar er það fræga skip,
Kista E>an?
— Kista Dan hefur verið
seld til Noregs. Þeir eru með
brezkan vísindaleiðangur
raúraa, en Erioa Dan, Rita
Dan og Fride Dan eru í Græn
landsförum, anraairs er Fride
D'an nú úr leik, því þeir
sigldu á ísjaka í sumar og
voru raærri sokknir. Var það
í aranað skiptið á eimu ári,
sem þeir lenda í erfiðleikum.
Progress, skipafélagið sem
ég sigli fyrir, er með tvö
skip í Grænlandsferðum,
Lotte Nielsen og Edilth Niel-
sen. Eru alls farnar hundrað
ferðir til Grænlands á ári.
Lotte Nielsen, sem ég er
stýrimaður á, er nýtt Skip og
búið mikilli sjálfvirkni. Við
lestum uoi 2200 tonn og er
áhöfnin aðeiras 11 manms
en 12 þegar verið er í
Græmlanidi. Öllu er stjóm-
að úr brúnni, þar á meðal
Framhald á bla. 1«

■! v- - v: i.
. "■! ' ; .

Dómkirkjan í Þrándheimi. Óiafur kyrri hóf byggingu hennar
laust eftir 1070.
Norskar stafkirkjur
í myndskreyttri bók
Norskar stafkirkjur, NorSke
stavkirker, heitir bóik, sem
Mbl. heifur borizt nýlega.
Undirheiti er „Oppriranelse,
konstrúksjon, ornamentikk.“
Höfundur er Roar Hauiglid og
útgefandi Dreyers forlag, Osló.
I formála segir höf uinduir, að
efléki sé ot djúpt tökið í árirani
að halda því fram, að staif-
kirkjur séu einlhver þjóðleg-
asti þáttur raorskrar listar.
Taki þaö bæði til tækni,
,,arlkdtektúrs“ og síkreytingar,
en allt þetta leggist á eitt til
að gera morsfkair stafkirkjur
frumlegt fratmlag til listasögu
veraMariranar.
Höfundur víkuir eiranig í
formála að ramnsókraaisögu
norskra stafkirkna og getur
um helztu frumkvöðla þeirrar
sögu. Eiranig greinir hainn frá
þætti fornl'eifarainnsókraa í
þessum efnum.
Bókin slkiptist í þrjá megin-
kafla. Heitir hiran fyrsti
Stav'kirken í norsk middel-
aMer. Rökur höfundur þar
þáð sem vitað er um elzfcu
kirikjur á Norðurlöndum, en
dregur í efa, að raargar kirkj-
ur muni hafa verið reistar í
Noregi fyrir fall Ólatfs helga.
Hiras ve'gar muni iHaraldur
iharðráði, sem ríkti 1047—’66
hatfa reist þó nokikrar kiirlkjur,
því að Skömimu eftir dauða
hans eða um 1070 sagir Adam
atf Brimum, að margar kírikj-
ur hafi venið reistar í Þrænda-
lögum.
Annar kafli bókarinnar
heitir: Stavbygg og stav-
kirke. Opprinnelisesproiblemer.
f þeim kafla tínir höfuradur
til állt, sem vitaið er um gerð
og byggingarlag elztu kirfkna
í Noregi og birtir fjölda upp-
drátta. Einmig eru í þessurn
katfla myndir atf elztu kirkj- '
uiraum og hlutuim úr eirastölkxjim
toirkjum, útskorinium fjölum
og fleiru þvíllítou, sem vairð-
veitzt hefur.
Þriiðji fcaiflí bóflcariranar heit-
ir: Stavkirltoer rundt i laindet.
Er það lanigfyrirferðanmesti
kaifli bótoariinraar, rúmar tvö
hundriuð sáður. í þessum kafla
er gerð grein fyrir varðveitt-
uim staifkirtojum uim gervafllan
Noreg og birtar af þeim
myndir. Er bókin aills 273
blaðsíður í stóriu broti, mjög
myndauðug og preniuð á
vandaiðain pappír.