Morgunblaðið - 04.12.1970, Side 14

Morgunblaðið - 04.12.1970, Side 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. DBSEMBER 1970 Karl Ottó Runólfsson, tónskáld Minning KARL Otto RunóMssoTi var tón- listarmaður af köllun. Hann Ihafði ungur nuanið prentiðn og yann við prentverk fyrstu starfa- árin. Flestir hefðu talið það hið isæmtilliegasta íramtffiS'anstarlB. — Prentarar nutu virðingar, og kjör þeirra munu hafa verið allgóð á þeárn árum. En atvinnuöryggi al imennings var lítið og fjár- og framavonir tónlistarmanna eng- ar. Samt undi Karl ekki við let- urkassann, en fór utan til tónlist amáms í Danmörku half þrítug ur að aldri og starfaði að tónlist armálum eftir það. Fundum okkar bar fyrst sam- an á Akureyri fyrir meáira en hálfum fjórða áratug. Framfæri sitt mim hann þá aðallega hafa haft af því að spila á kafifihús- um og danaleiikjum. Af því starfi spruttu nokkur danslög, sem fóru sigurför um landið, svo að nafn Karls var á hvers manns vörum. En meira álits öfluðu honum fyrstu einsöngsiögin (þar á með al „Den farende svend“) og kór- lögin („Förumannafilokkar þeysa“). Þótt ég væri sjálfur lít ið meira en bam, þegar þetta var, þóttist ég skilja, að hér kvaddi sér hljóðs rödd, sem vert yar að hlusta á, sérkennileg án sundurgerðar, einlægndsleg og knúin til máls af inruri nauðsyn. Næst hittumst við í tónfræði- og tónsmíðakennslustundum hjá dr. Franz Mixa snemma árs 1938. Ég lenti í hópi með nokkr um öðrum nemendum, sem allir yoru mér miklu eldri og reynd- ari og var Karl þar firemstur í filokki. Hann vann þá meðal ann ars að þjóðlagaútsetningum sín um fyrir hljómsveit og kór, og þótti mér mikið til um það vald, sem hann hafði á hljómameðferð og kontrapunkti, og tiHfiinning hans fyrir tóni þjóðlagsins var ótvíræð. Um svipað leyti var frumflutt á eftirminnilegum tón leikum í Gamla Bíói hljómsveit arsvítan „Á krossgötum", alger- lega einstætt verk í íslenzkri tón list á þeim tíma, með nýstárleg- um og persónulegum svip. Hljóm sveit Reykjavíkur, ®em skipuð var flestum eða öllum ldðtækum hljóðfæraleikurum höfuðborgar- innar, en var þó svo óvenjuleg að hlj óðfæraskix>an, að jafnan varð að umskrifa fyrir hana klassísk tónverk, fékk hér í fyrsta Skipti viðfangsefni, sem samið var fyr ir hana sérstaklega og sýndi með ákjósanlegum hætti, hvers hún var megnug. En því var höfund urinn allra manna kunnugastur. Hann sat sjálfur með trómietu sína í sveiitinni miðri. Það fór ekki hjá því, að þessi atburður kæmi róti á hugina og ýtti við þeim, sem höfðu áhuga á við- gangi hljómsveitarimnar og hljóð færatónlistar í landinu. Eftir þetta verk rak hvert tón verkið annað úr penna Karls O. Runólfssonar: einsöngslög, kór- lög, kantötur, sónötur og sánfónía og yrði of langt að teija þau hér. Að sjálftsögðu eru þessd verk- misjanlega mikilsverð en ÖU hafa þau höfundareinkenni tónskáldsins, hin sömu og birt- ust í fyrstu verfcum hans og gerðu þau eftirtektarverð. Hann hafði sérstakt handbragð og verk hans sérstakt svipmót, sem ekki varð villzt á. Það var tefcið fram í upphafi þessara orða, að Karl O. Runólfs son hafi verið tónlistarmaður af köllun. Og hann var fcöllun sinni trúr til hinztu stundar, þótt oft væri mótdrægt, einkum fyrr á árum. Hamn var sístarfandi sem kennari, hljóðfæraleikari, hljóm sveitarstjóri, en hvenær sem hlé varð á daglegri önn, greip hann nótnapennann og jók við þann sjóð tónsmíða, sem hann hefur nú látið eftir sig. Hann unni list sinni heils hugar og vann henni allt er hann mátti. Örlögin höguðu því þannig, að leiðir okkar Karls lágu saman um langt árabil, við dagleg störf, í samtökum listamanna og einn ig oft á gleðistundum. Áhugamál ofckar voru hin sömu, þótt stund um greindi á um smærri atriði. Frá langri samfylgd á ég margar kærar minningar um þennan ein læga og velviljaða mann og lista mann. Þökk og heiður sé honum, en konu hans og öðrum vanda- mönnum votta ég innilega sam- úð við fráfall hans. Jón Þórarinsson. KVEÐJA FRÁ TÓN- SKÁLDAFÉLAGI ÍSLANDS 1 daig kveðjum við eiinin af frumkvöðlum ílenzkrar tónsköp- uniar, Kairi Ottó Ruinólf.sison. Fyrir nokkrum vákum, á sjöttu ára afmæli han.s, gjafsit okkur tóm til að ri'fja upp liiðna daga í hópi félaga og góðra vána. Við vorum ÖR sammála um, að tirú- iiega hafii erngán kynslóð uppláfað Skrifstofustúlka Umboðs- & heildverzlun í Miðborginni óskar að ráða stúlku til símavörzlu, vélritunar, bókhalds og annarra skrifstofustarfa. Æskilegt er að umsækjandi hafi verzlunarskólapróf. Upplýsingar um fyrri störf, menntun og kjör sendist afgreiðslu Morgunblaðsins merkt: „Einkaritari — 6151". aðrar einis breytángair eða skná- að öðru eáns dagsverká og þeár, sem fæddir eru í krámgum aáda- mótiin. Það, sem einikenmár aldamóta- börmám, er vinnusemán., trúán á landið og stórir fmmtlðardmum- ar. Þeir voru heáitaðir af nýjum hugmiyndum og fulllir eldmóðá kiifiu þeir þnítuigam hamarinin. Þrátt fyrir hraikspár og vægðar- lausa dóma manna, er tóku máð af eirlendum fyrirmyndum og fundu heámiaunnu efrá aíllt tál foráttu, lögðu þessir firumkvöðl- ar ekki árar í bát, heldur leit- uðu sífiellt eftár stærri verkefh- um, er gerðu rneárá kröfur til þeiinra. Og sjá, þeir megnuðu að þoka okkur fram á við og fyrir þeirra störf höfum Við stækkað. 1 þessum hópá er Kairl Ottó Run- ólfisson. Hann var sistarfiaindi og á liangni og fairsíeiM starfsævi kom hiaran ótrúlega víöa við. Á ymgri áirum l!ék hanin t.d. fyrir dansi víöa um liamd og frá þeim tá-ma eru tál nokfcur dans- lög, m.a. mjög faliegur tango, sem ber nafnáð Lágnættið. Kennsia og stjórn iúðrasveáita vair um rnörg ár aðalistarf Karls, en á sí'ðari árum varan hann ómetaniegt starf í þágu Sam- bands íslienzkra iúðrasveita, SÍL, sem hann var formaður fyrir í tuigi ára. Það er ekki tiillviljun, aið lúðraisveitin var honum svona hjartfólgin, þvi í slákum fiélags- skap hil-aut haran elidskíim sína sem tániiistarmaður. Gagnstætt mörgum, sem yfar- gáfu svo ófínan „seliskap", er þeiim hafðli vaxiið þekking og geta, hélt Karl tryggð við og hllúði að þeissum krækiótta og Hitálsvirta gróðri. Hann visisá, að framtíð íslienzkrar tónmienning- ar værá mjög undár þvi komiin, að vel ‘tækást tJM um uppeldi ís- lienzkra blásara. Ofan á þetta bætiist svo hliaði margvíslegra tóraverka og raiddsetniniga fyrir lúðmasveitir. Hin síða'ri árin, eftár að hann fét af stjórn Mðrasveitariininar Svaraur, féktost Karl vdð kennslu og stjóm barnialúðraisvöitar á veguim Reykjavíkurborgar. Sem tromipetliedkairi starfaöi Karl um margra ára bil í Út- varpshljómsveitinni og i Sin- fóniuhljómsveit Istands. Það, sem lieragst mun hal'da nafrai haras á lofit, eru tónverk hans. Þau eru margvísleg að gerð, alíllt frá látáum sönglaga- perluim, eáns og t.d. 1 fjarliægð, til stórra hljómsveáitarverka, og er haran eiitt afikasitamesta tón- skáld ístlands. I fóiaigsmálum islienzkra tón- stoáltía var Karl mjög vártour og gegndi ýmsum trúnaðarstörfium fyrár STEF, Samiband tónsfcáltía og eigemda fluitnimgsrétitar, Tóra- skáldaifélag íslands, m.a. sem varaformaöuir þess, og sat í fyrstu stjóm Isdienztorar tón- verkamjiðstöðvar. Við miininiumst Karls O. Run- ól'fissanar tónskálds sem eims okk ar beztu félaga, með þakfclætí og vtirðdragu fyrir lamgan og um- svifamiitoimn stiarfsdag. EfitirMfiandi tootnu hans, frú Heligu Kristjánsdóttur, sem áitrtS. stóran þátt í stiarf.sigæfu Kaæls, hörraum þeinra og öðru venzia- fóiki votta ég mína inniitegustu samúð. Jón Ásgeirsson. HANN andaðist aðfaramótt sunnudagsitns 29. nóv. sl. og toom mér andllátsfregnáin mjög á óvart. Að vísu Vissi ég, að haran hafðd um raokkurí stoeið etoki geingáð heiM til skógar, en hanin var vongóður um bata, fiannst sér fiaxa dagbatnandi og hugsaðd glaður tdl þess að ge.ta tetoið aflt- ur tdi stairfia með fuBum knaftn. Ég sá hann í síðasta sinin rúm- um márauði áður í hófli miifclu, sem helzt'U tóraldstarfélögin héldu honum til heiðurs á sjötugsai- mæM haras. Hann var þá glað- ur og þakfelátur fyri'r þann mifcla sórraa, sem horauim var sýndur. Og hann gladdist þá inniitega að sjá þar marga gamla Vind og s'aimistarfsmenn, Engan grunaOi þá, að dauðinn væri á næsta lei/ti og haran horfiinn úr þessu iifli nokkrum Vifcum síOar. Við Karl vorum æskuvirair. Fyrstu kyrani min af honum voru, að eitt sinn er ég var að teifc heyrði ég óm berast að eyr- um mínusm í kvöMkyrrðinni. Ómiurinn barst frá 'Opnum bvást- gilugga á Njálsgötunni. Kairi var þá að teiika á trompet. Þasisi tóra- lá®t hred'f máig, því svo fjörtega hafði ég aldrei áður heyrt leákið. Nofckru síðar var ég komiinn í l'úðrasveit, sem Hafflgrimur Þor- steinsson hafði stofnað á veguim Góðtemplarareglunnar. Þar var Kairl fyrsti corraetleikari. Karl var ásamt Hialiigrimd Þorsteánis- syrai aöalhvatiamaöur að stofnun Mðrasvedtarinnar „Gígju“. Áður hafði Hallgrímur stofnað lúðrar sveiitána „Hörpu“ (1910), ein Reynir Gislason teklið við stjóm sveitarinnair og haft hiana á hendi þar tál hann hvarf af landi burt. Báðar þessar lúðra- sveitáir störfuðu í bæmurn um ’tímia. Það var einmiitt Karl O. Framh. á bls. 22 YFIRBRAGÐIÐ ER ANNAÐ NOTI ÞÆR JOMI-HARRÚLLUR JOMI HÁRRÚLLURNAR ERU ÞÆR EINU SEM HAFA ÞRENNSKONAR HITASTILLINGU 1. Fyrir þurmt/þurrt hár. 2. Fyrir venjulegt hár. 3. Fyrir þykkt/feitt hár. — og hæfa því öllum. rovri ★ til jolagjafa* Fljótt og auðveldlega fullkomnið þér hárgreiðslu yðar með JOMI hárrúllum SENDID PONTUN - HRINGID SKRIFIÐ - VINSAMLEGA SENDIÐ MÉR JOMl-HÁRRÚLLUR: Verð kr. 2.750,— □ án póstkröfu, greiðsla fylgir pöntun. □ í póstkröfu. nafn heimilisfang / hinnai ckf. Suðurlandsbraut 16, útibú: Laugavegi 33 — Simi 35200. H’ARRÚLLUR 20 í KASSA FÖGUR HARGREIÐSLA AUKIÐ SJÁLFSTRAUST

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.