Morgunblaðið - 04.12.1970, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FOSTUDAGUR 4. DBSEMBER 1970
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöin Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræli 6, simi 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12,00 kr. eintakið.
RAUÐI KR0SSINN
F'lóðin miklu í Pakistan og
* þær hörmungar, sem
þeim hafa fylgt, hafa beint
áthygli manna að alþjóðlegu
hjálparstarfi, sem mjög hefur
færzt í vöxt, bæði í stríði og
friði. í þessu hjálparstarfi
hefur Rauði krossinn jafnan
verið í fararbroddi og er það
enn. Alþjóða Rauði krossinn
var stofnaður fyrir rúmlega
100 árum eða 1864. Starfsemi
hans er í rauninni tvískipt.
Annars vegar er um að ræða
Alþjóðaráð Rauða krossins,
en það er skipað Svisslend-
ingum og starfar einkum á
ófriðarsvæðum. Hins vegar er
Alþjóðasamband Rauða kross
félaga, sem hefur með hönd-
um hvers konar hjálparstarf-
semi á friðartímum.
Rauði krossinn starfar í 115
löndum og félagar í einstök-
um félögum eru um 230
milljónir talsins. Á vettvangi
Rauða krossins starfa aðilar,
sem deila hart á öðrum víg-
stöðvum og má þar nefna
Austur- og Vestur-Þýzkaland,
Norður- og Suður-Kóreu og
Norður- og Suður-Víetnam.
Þegar erfiðleikar steðja að,
er leitað aðstoðar Rauða
krossins. Síðustu mánuði
þekkjum við þess dæmi bæði
í Jórdaníu og Pakistan. Þá
leitast Rauða kross félögin, í
hverju landi um sig, við að
láta af hendi rakna, það sem
þeim er unnt og efna til fjár-
safnana, ýmist meðal almenn-
ings eða í kyrrþey, meðal al-
i'la, sem eru færir um að láta
eitthvað af hendi rakna.
Rauði krossinn hefur með
höndum mjög umfangsmikið
hjálparstarf. Hefur verið
komið upp neyðarbirgða-
stöðvum víða um heim og er
hægt að grípa til þeirra, þeg-
ar áföll steðja að. En jafn-
framt hefjast Rauða kross
félögin, í hverju landi, handa
um hjálparstarfið. Til marks
um það hve víðtækt þetta
starf er, má geta þess, að
hjálparbeiðni er send út að
meðaltali 23. hvem dag. í
sumum tilvikum er sá aðili,
sem hjálpar þurfi er, ekki
fær um að annast yfirstjóm
hjálparstarfsins í viðkomandi
landi og annast Rauði kross-
inn það þá líka. Reynslan
sýnir, að stundum getur ver-
ið erfitt um vik að skipu-
leggja hjálparstarfið á staðn-
um og af þeim sökum hafa
fleiri og fleiri þjóðir gert sér
grein fyrir þýðingu þess, að
miðla hjálp sinni í gegnum
einn aðila eins og t.d. Alþjóða
Rauða krossinn.
Rauði krossinn hér á ís-
landi hefur unnið mikið að
hjálparstarfi og sent lyf, mat-
væli, hlífðarföt og peninga,
þegar áföll hafa steðjað að úti
í heimi. Við ísilendingar erum
blessunarlega lausir við hörm
umgar styrjalda og náttúru-
hamfara og þess vegna er
eðlilegt og rétt, að við réttum
þeim þjóðum hjálparhönd,
sem þess þurfa með. Þess
vegna er fyllsta ástæða, að
allur almenningur bregðist
vel við, þegar Rauði krossinn
og aðrar hjálparstofnanir svo
sem Hjálparstofnun Þjóð-
kirkjunnar leita til fólks um
stuðning til þess að veita að-
stoð í fjarlægum löndum.
Segja má, að þetta hjálpar-
starf sé orðið svo umfangs-
mikið og víðtækt, að nauðsyn
beri til að samstilla kraftana
betur en áður var, en í þeim
efnum hljóta Rauði krossinn
og aðrir aðilar, sem um þessi
mál fjalla, að hafa forystu.
Erlendar skuldir lækka
1 fyrstu 9 mánuðum ársins
lækkuðu erlendar skuld-
ir íslendinga um 885 milljón-
ir króna og nú fyrir skömmu
var Alþjóðagjaldeyrissjóðn-
um endurgreitt lán að upp-
hæð 660 milljónir króna, sem
tekið var, þegar unnið var
að því að treysta gjaldeyris-
stöðu landsins eftir efnahags-
áföllin miklu.
Lækkun erlendra skulda
um 885 milljónir króna á
fyrstu þremur ársfjórðung-
um, vaxandi gjaldeyrisforði
og hagstæður viðskiptajöfn-
uður, undirstrika þá stað-
reynd, að þjóðarbúið hefur
náð sér eftir áföll áranna
1967 og 1968. Tvennt veldur
mestu um, að þessi árangur
hefur náðst. Gengisbreyting-
in 1968 og aðrar ráðstafanir,
sem gerðar voru í byrjun
árs 1969, sköpuðu grundvöll
að því, að batinn gæti hafizt
og óvenju gott árferði til
sjávarins og hækkandi verð-
lag á erlendum mörkuðum
hafa tryggt fullan árangur
þeirra aðgerða.
En „göngum hægt um
gleðinnar dyr“ stendur þar
og vissulega er fyllsta ástæða
til, að við íslendingar gleym-
um ekki þeim áföllum, sem
við urðum fyrir, heldur drög-
um nauðsynlega lærdóma af
þeim. Það er fagnaðarefni,
þegar vel aflast og verðlag
hækkar mikið, en rétt er að
minnast þess, að áður hefur
afli verið mikill og verðlag
hátt, en á skömmum tíma sig-
ÆmmE3m.
Rætt um öry ggisbúnað
dráttarvéla
— og eftirlit með þeim
Á FUNDI neðri deildar Alþing-
is í gær, mælti Friðjón Þórðar-
son fyrir tillögu til þingsálykt-
unar um eftirlit m-eð dráttarvél-
um til aukins örygrgis við notk-
un þeirra, en tillaga þessi var
flutt af Ásffeiri Péturssyni, og
er svohljóðandi: Neðri deild
Alþingis ályktar að fela ríkis-
stjóminni að lögtfesta aukið eft-
irlit með öryggisbúnaði dráttar-
véla og annarra vinnuvéla, ann-
að hvort með undirbúningi lög-
gjafar eða setningn reglugerðar
á grundvelli núgildandi umferð-
arlaga, svo og að setja reglur,
sem miða að auknu öryggi
stjómenda slíkra tækja. Verði
þá kannað, hvort eigi þyki rétt
að gera auknar kröfur til þekk-
ingar og þjálfunar þeirra, er við
slíkar vélar starfa.
í framsögiuiræðu sinind með til-
lögumni benti Fri'ðjón í>órðar-
son á, að mörg alvarleg dráttar-
vélaslys hefðu oriðdð hérdemdis
á umidiamförmium árum, og fyllsta
ástæða væri til þess að gera al’lt
sem unmt væri, tiH þess að bæta
öryggisbúnað dráttarvélamnia, og
hefðu reyndar þegar verið stigin
veigamikiil spor í þá átt, m. a.
með setningiu reglna um að inn-
flytjendum væri óheimilt að
selja eða aifhenda dráttarrvélar
nema á þeim væru öryggisgrind-
ur eða hús. En fjölmargar eldri
dráttarvélar væru emn ám þessa
þúmiaiðar.
Vilhjáimur Hjálmarsson lýsti
yfir fyligi sínu við ti'lliöguma og
sagði, að þessi mál hefðu m. a.
verið til umræðu á fuindum
Stéttarsamiþamds þændia, sem
gemgizt hefði fyrir útboði á smíðd
öryggisgrinda á dráttairvélar.
Björn Pálsson sagði, að sjálf-
FRIÐ.IÖN Þórðarson mælti í
gær fyrir tillögu til þingsálykt-
unar um aðstoð við æðarrækt,
en Friðjón er fyrsti flutnings-
maður þeirrar tillögu. Með-
flutningsmenn hans eru Gisli
Guðmundsson, Gunnar Gíslason,
Sigurvin Einarsson og Jónas
Pétursson.
í upphafi framsögu.ræðu sdmn-
ar með tillögummii gat Friðjón
þess, að samhljóða tillaga hefði
verið fliutt á Alþimgi í fyrra, og
hefði þá Sigurður Bjarnason, nú
ambassador Isltamds í Kaup-
mannahöfn, verið fyrstl flutn-
ingsmaðuir hemmar.
Tillagan er á þá Mð, að Al-
þimgd ályktar að fela ríkisstjónn-
innd að láta athuga, á hvern hátt
bezt verði umnið að stuðnimgi
við ræktum og verndum æðar-
fugls. Sérstaklega látd rikis-
stjórnim nú þegar endurskoða
ákvæði laga um eyðingu svart-
baks og ammarra'vargfuigla með
það fyrir augum að beita raun-
hæfari aðgerðum en himigað til
hefur verið bei'tt í þessum efm-
um.
Friðjón Þöröarson sagði m.a.
í ræðu sirmi, að æðarfugl hefði
ið á ógæfuhliðina. Þess vegna
er engu minni þörf á því en
áður að fara vel með það fé,
sem nú aflast og nota hag-
stætt árferði til að renna
fleiri stoðum undir afkomu
þjóðarbúsins.
yggisbúniaðar dráttarvéla, en
þær mættu eklld fara út í öfgar.
Þarna væri jafnframt um að
ræða f j árhagslegt spursmál fyriir
bændur, og þótt margir þeiirra
væru allir af vilja gerðir að
’kaupa slíkar öryg.gisgrtn duir, þá
hefðu þeir ekkii fjárhagsleigt bol-
maign tiil þesa.
Stefán Valgeirsson gerði ©imk-
um að umræðuefni dráttarvéla-
akstur unglinga, og saigði, að erf-
itt myndi að komia í veg fyrir
það að unglinigar færu með slík
tæ'ki, enda væru þeir einnig oft
mjög lagnAr að fást við þau.
Sjálfsagt væri þó að gera kröf-
ur tiil kummáttu þeirra, og hugs-
LÖGÐ hefur verið fram á AI-
þingi tillaga til þíngsályktnnar
um Öryggisráðstefnu Evrópu, og
eru þeir Björn Jónsson og Hanni
bal Valdimarsson flutningsmenn
tillögunnar.
Tillagam er svohljóðamdi: Al-
þimgd l'ýsir yfir samiþykki sírnu
við framikomma huigmymd um
„Öryggiisráðstefmiu Evrópu", er
hafi tvenmt að m'eginmiairkmJiði:
1. að hernaðarbandalögin tvö,
NATO og Var.s j árban da la g i ð,
verði lögð ndður og lieyst af
hólmd með sameigindegu öryggis-
kerfi ailra Evrópuríkja, Banda-
rlkjamma og Kamada,
löngum verið tallimm mesti nytja-
fuigl á Islamdi, og dúmfekja hefði
orðið mörgum bændum drjúg
tekjuliimd. Hims vegar færi þesis-
um atvinmuvegi stöðugt hnaigm-
andi, og væru ttiil þess vafalaust
nokkrar orsakir, en senmdlega
réði þó mestu um miteil fjölgun
vargfugÆs, sem réðist á æðar-
vörpin. Væri nauðsymtegt að
gera raunihæfar ráðstafanir i
þessum efnum, og kvaðst Frið-
jón voma að máliið fengi skjóta
meðferð, og helzt áður en af-
gredðsil'u fjárlaga væri nú lokið,
þammiig að ummt yrði að taka upp
fjárveiitimgar til þess.
JÓN Kjartansson mælti í gær
fyrir þingsályktunartillögu er
hann flytnr á Alþingi, og er hún
þess efnis, að Alþingi álykti að
fela ríkisstjórninni að lilutast
til um, að flugmálastjórnin láti
ljúka hið fyrsta gerð flugvallar
í Siglufirði.
Jón Kjartamsson sagði í fram-
söguræðu sinmd með mállinu, að
framkvæmdiir við flugvöl'l í
Siglufirði hefðu fyrst hafizt fyr-
ir rúrnum áratug, og hefðu þær
verið miðaðaæ við gerð líitils
vallaæ. Síðar hefði svo farið
fram rannsókn á gerð stærri
valltair, og sérfræðimigar hefðu
anlegt að þedr yrðu látmir gangia
umidir hæfnispróf.
Vilhjálmur Hjálmarsson tók
aftur til máls og kvaðst vera
umdramdi á málflutndmsgi Björms
Pálssonar — þar sem han.n væri
með úrtölur í svo mikilsverðu
máli sem þessu. Raumiverutega
væri sMkur málflutnimigur til
Skarmimiar, sagði Villhjálmur.
Bjöm Pálsson svaraði Vill-
hjákni og taflidli að það sem hefði
orðiið þess valdandi að það „faiuík
í Villhjálim" befði venið að hamn
hefði miinmzt á, að bæmdur væru
um of sfeattlagðir til Stéttarsam-
þamídsiins. Björn sagði, að ekki
tæki hamm það aflvarfega, þótt
fyki í félaiga sinn og endurtók
það sem hamm hafði áður saigt,
að öryggisráðstaf ani r vænu sjálf-
sagðar, en þær mættu efeíki
ganiga út í öfgar.
gagnkvæmam brottflutmdnig alitea
erlendra herja úr löndum álf-
unnar,
og ályktar því að skora
á rikisstjórmiima að vinma að þvi
inmam Nonðurlamdaráðs, NATO,
og annarra aliþjóðlegra samitaka
og stofniama, sem Islamd er að-
ili að, að slík ráðstefma komist
á hiið fyrsta. Jafmframt feliur
Alþimgi rikisstjórninmd að athuga
möguteika á þvi, að ráðstefnan
fari fram í Reykjavík og sé það
talið kteift, bjóði Reykjavik
fram sem stað tii slíks ráðstefimu
halds.
Greinargerð tillögummar skipt-
ist í þrjá kafla, og í lokakafliani-
um segir m.a.:
Á þessu ári hafa verið brotn-
ir ndður ýmsir múrar, sem sfeiil-
ið hafa austur og vestur frá tim
um kalda stríðsims. Ber þar hæst
gerbreytiimigu á utamiríkispóliitík
Vestur-Þýzkaiamds, sammimiga
þeisis Við Sovétríkiin og Póliand,
fyrirbugaöa sammiimga við
Tékkóslóvakiu og nokkra breyt-
imgu tii hims betra í samskipt-
um beggja þýzku rikjanma. Þá
má nefna, að bæði Vestur-
Þýzkalamd og Frafekland hafa
tekið mjög vel tiildögummd um
öryg gÍLsráðs'fce fnu og að Fimn-
land, sem um mairgt er i svdp-
aðrd aðstöðu og Islamd, hefufr
gengið mjög fram fyrir skjöldu
til þess að ráðstefmam megi sem
fyrst verða að veruteika, nú síð-
ast sent 35 ríkjum boð tii slikr-
air ráðstefnu í Helsinki.
komlízt að þeirri niiðurstöðu, að
ummt væri að byggja fflugvöld,
sem væri um 1300 metirar að
liengd og um 50 metrar að
breidd.
Framkvæmdir við gerð þessa
flugvalar hefðu hafizt 1962 og
þá hefði verið mliðað við að gera
völliinm í áföngum. Nú væiú þó
aðeims um hetaíimguir flugvalilar-
ims byggður, og hamm eimumigds
nothæfur fyrir M'tl’ar flugvélar.
Legðu Siglfirðimigar mlikla
áherzlu á að framikvæmdum vdð
flugvöll þeiirra yrðd lokáð, og tdl-
lagan væri fluitt til þess að ýta
við máliimu.
sagt væri að gera krof'ur tifl. ör-
Stuðningur
við æðarrækt
Tillaga um öryggis-
ráðstefnu Evrópu
— og bjóða Reykjavík fram
sem ráðstefnustað
2. að ná samkomulagi um
Flugvallargerð á Siglu-
firði verði hraðað