Morgunblaðið - 04.12.1970, Síða 18

18
MORGUNHLAÐIÐ, FÖSTUDAiGUH 4. DESEMBBR 1970
foreina, frjálsa upplit ís-
lenzkrar æsku? Ég minn-
fet þess ór bernstcu, að tSl
voru soramenni sem höíðu
mikla skemmtun af að reyna
að særa blygðunarsemi
toama og unglinga með sóða-
legum munnsöfnuði — og
gtottu kvikindislega þegar
við roðnuðum, litum undan,
eða forðuðum okkur.
Bamakennarar I Hafnar-
firði hafa látið blað segja frá
því að þeir hafi farið með
nemendur sína að sjá hina
fflræmdu kvikmynd í Hafnar
bíó, flesta „innan við 16 ára",
enda þótt sýningin sé bönn-
uð svo ungu fólki — en hver
hræðist röggsemi yfirvalda
þegar svívirðileg klámfilma
er annars vegar? Hafa þessir
kennarar verið dregnir fyrir
lög og dóm? f>eir segjasthafa
haft leyfi „svo til“ allra for-
eldra bamanna til þessarar
farar — en hvað hðfðu þeir
sagt foreldrum um myndina?
Vafalaust þau ósannindi, að
þetta væri meinlaus fræðslu-
mynd. „Veit ég ekki til að
myndin hafi haft skaðleg
áhrif á börnin,“ segir einn
kennarinn. Hvernig á hann
að vita hvað gerðist og hvað
gerast mun i Iifi þessara
bama, eftir að þau hafa ver-
ið leiMn svo illyrmislega?
Hvað gátu feimin böm annað
gert en að þegja og snúa sér
undan þegar farið var að
spyrja þau út úr — kannski
með viðeigandi giotti? Einn
af kennurunum verður þó að
játa að í myndinni séu atriði
„sem kalla mætti vafasöm,"
en bætir við þessari spaklegu
athugasemd: „en er þá ekki
verið að sýna fóiki hvernig
þetta getur verið?“ Sýna
börnum hvernig kyntóf getur
orðið spi’Mtast og ógeðsáeg-
ast. Er það ætlun fræðslu-
málastjórnar að trúa þessum
mönnum áfram fyrir bömum,
eins og efekert hafi í skorist?
3.
Siðastliðinn föstudag var í
útvarpinu beint spurningum
um nauðsyn kynlifsfræðslu I
skólum til Margrétar Mar-
geirsdóttur félagsráðgjafa og
Jónasar Bjarnasonar, Iæknis,
sem er sekur um að hafa fyrst
ur manna látið hafa eftir sér á
prenti, að myndin í Hafnar-
bió væri gagnleg fræðslu-
mynd, góð handa börnum.
Bæði voru sammála um að
núverandi kennarastétt væri
ekki til þess fallin eða undir
það búin að veita fræðslu
um þessi viðkvæmu efni. Ég
ætla að leyfa mér að gizka á,
að ekki aðeins frúnni, heldur
lika hinum mikilsvirta lækni,
hafi þrátt fyrir allt, við nán-
ari íhugun, vegna vissra „at-
riða“, hrosið bugur við sið-
ferðis- og vitsmunastigi
kennaranna sem ögruðu yfir-
völdum og brutu bann þeirra
til þess að börnin færu ekki
á mis við klámmyndina. Hver
getur svarið fyrir að fleira
sé af slíkum mönnum í kenn-
arastétt ?
Mig minnir að bæði frúin
og laeknirirm væru sammála
um að harma það mjög, sem
alkunnugt er, hve mikið af
stúlkum rétt komnum af
fermingarskeiði verða barns-
hafandi, og oft af völdum
drengja sem þær varla
þekkja og líka eru lítt komn-
ir af krakkaaldri. Frúin
kenndi þvi helzt um að þessi
æska hefði ekki fengið næga
skólakennslu um kynlífið.
Því gat nu ekki frúnni skil
ist, að það minnsta sem sjálf-
sagt er að gera til að vemda
frá vandræðum óharðnað og
stundum umkomulítið ungviði
er að sjá svo um að ekki sé
verið að sýna því æsandi
klámmyndir, á borð við
myndina I Hafnarbíó,
þar sem sýnd eru hvers kon-
ar hvílubrögð, hvers konar
kynlífsnautn, vers konar
óeðli, með lofsamlegum út-
skýringum og eindregnum
meðmælum siðlausra og sam-
vizkulausra „sérfræðinga“ ? 1
hvaða ástandi heldur frúin
að telpur, um og innan
16 ára, komi út úr kvik-
myndaholunni? Er ekkí búið
að gera allt sem hugsanlegt
er til að gera þær að auðtek-
inni bráð — og strákana óða?
En hvorki hin íslenzka
kona né laeknirinn sögðu
aukatekið orð um þessa nýju
hættu á vegum breyskrar
æsku á fyrsta kyrrþroska
skeiði. Aðeins pen orð um að
auka yrði „fræðslu“, með
stundakennslu.
Allt þetta fólk sem setur
upp sakleysissvip i blaða-
greinum og annars staðar, og
segir klámmyndina I Hafnar-
bíó aðeins meinlausa og holl-
ustusamlega fræðslumynd, er
annaðhvort geggjað eða gjör-
spiilt — eða það veit betur.
Veit að það segir ósatt. Hef-
ur ekki kjark til að vera á
öðru máli en vitbrjálaðir „sér
fræðingar" í Svíþjóð og Dan-
mörku.
Það væri óafmáanlegur
smánarblettur íslandi, og
fullkominn glæpur, ef nú
verður ekki hið fyrsta búið
svo um hnútana, að klám-
kvikmyndir verði ekki fram-
ar sýndar á landi okkar.
Við eigum að fylgja or-
dæmí Norðmanna og Færey-
Inga og annarra þeirra þjóða
sem verjast klámbylgjunni.
Nýlega kom fram í þingi Vest
ur-Þýzkalands tillaga um að
afnema bann gegn klámvarn-
ingi, að fordæmi Dana. Tillag
an var felld, og jafnframt
ákveðið að herða á banni og
eftirliti gegn þessu þjóðarnið
urdrepi.
— Ég vil nota þetta tæki-
færi til þess að þakka þeim
mörgu sem undanfarið hafa
risið upp tíl' varnar íslenzk-
um sóma og islenzkri menn-
ingarframtíð, m.a. málaranum
Freymóði Jóhannssyni fyrir
röggsamlegar aðgerðir hans,
frú Dagrúnu Kristjánsdöttur
fyrir viturlegt og skorinort
útvarpserindi, frú Huldu
Jensdóttur, yfirhjúkrunar-
konu fæðingardeildar Lands-
spítalans, fyrir sömuteíðis
skorinorða og snjalla grein,
Sigurði Pálssyni skrifstofu
stjóra Rikisútgáfu námsbóka
fyrir veigamiklá grein, þar
sem hann m.a. mínnir á þær
skoðanir vitrustu og lærð-
ustu manna, að aldrei hafi til
lengdar farið saman I sögu
þjóðarinnar almenn siðspill
ing og háþróuð menning.
4.
Hvað um bókmenntirnar?
Árni Pálsson sagði einu sinni
við mig: „Öldum saman gat
varla heitið að ort væri ástar
kvæði á íslenzku — aðeins
klámvísur. Það ber ekki vott
um lyriskt innræti — og satt
að segja ekki um sérlega fínt
innræti.“ Svo komu aðrar
aldir, Stefán Ólafsson orti
„Björt mey og hrein — mér
unni ein“, Bjarni Thoraren-
sen „Sigrúnarljóð", Jónas
Hallgrímsson „Ferðalok“, og
efa ég að aðrar tungur eígi
fegurri ástarkvæði-. En nú
fínnst sumum þörf á að
breyta til, nú sé tízkan „ber-
sögli" og hispursleysi“, notuð
sömu fallegu orð og tiðkast í
auglýsingum um „djörfustu"
kvikmyndir. Bent er á að
ekki tjái að halda áfram að
skrifa um ástir karls og
konu eins og Henry Miller
hafi ekki verið til, — einn
argasti klámkjaftur sem fram
hefur komið í nýrri bók-
menntum. Því ekki að af-
neita þeirri lubbaskapar-
andstyggð, sem verið hefur
einkenni mikilla bókmennta
hins hvíta kyns fram á okk-
ar öld, og gerast litlir karl-
ar og eftirhermur á nútíðar-
vísu?
En getur ekki hugsast að
nú sé að verða hver síðast-
ur að ætla að tolla í tízkunni
með því að taka sér Henry
Miller og aðra slíka til fyrir-
myndar? Ég held margt
bendi til þess. Ef til vill er
ekki úr vegi að minna í
þessu sambandi á ummæli
danska skáldsins Poul P.M.
Pedersens í víðtali við Morg
unblaðið fyrir skemmstu,
Hann sagði að klámbylgjan í
bókmenntum væri óðum að
hjaðna, fólk orðið ieitt á
henni, bókaforlög í Dan-
mörku telji „að klám borgi
sig ekki lengur." „Klám hef-
ur verið notað í þvi skyni að
örva sölu eða veita sjúkieg-
um kenndum útrás. en þess
hefur ekki gætt I verk-
um ungra danskra rithöfunda
upp á síðkastið" — tími klám
bókmennta sé Iiðínn hjá í
Danmörku. „Mér finnst sjálf-
um klám og klámbókmenntir
ósegjanlega leiðinlegar. Ýms
klámforlög hafa orðið að
leggja upp laupana af því að
varan seldist ekki. Reynt var
að setja verðið niður úr öllu
valdi, sarot reyndist klámið
ekki seljanlegt. Klám á ekk-
ert sameiginlegt með list.“
Sú hefur líka verið skoðun
höfunda íslendingasagna og
allra mestu skálds landsins,
og yfirleitt allra sem báru
virðingu fyrir list sinni —-
allt fram að tízku-eftirherm-
um síðustu ára.
Það sem hefur gerst í Dan
mörku er lika að gerast í öðr
um löndum, fólk er orðið
hundleitt á klæmnum höfund
um. Og finnur að það er ekki
hlutverk bókmenntanna að
Iepja upp klúrasta orðaforða
lægsta tungutaks, né vera á
gægjum gegnum skráargöt til
að góna á það sem fram fer,
þegar tvær manneskjur hafa
Iokað að sér — og bezt fer
á að haldi áfram að vera það,
sem það atltaf hefur verið i
siðuðum heimi, einkamál og
feimnismál, sem aðra varðar
ekki um.
Ég hef ódrepandi trú á því,
að okkar litla Ijióta íslenzka
klámöld i bókroenntum taki
líka að hjaðna. Að þeir sem
áfram haldi verði að vaxandi
athlægi — uns allir gefist
upp.
Viljum ráða
STÖLKU TIL VÉLRITUNARSTARFA.
Upplýsingar á skrifstofunni (Ekki í síma).
SÖLUSAMBAIMD ÍSLENZKRA FISKFRAMLEIÐENDA.
Aðalstrætí 6 — 3. bæð.
HAGKAUP
SteJfan 15 — 3. 30»T6 --------
|
Æ FLEIRI KONUR
HAGKAUP
Skeifan 15 — S. 30975
HAGKAUP írrí:
Skfiían 15 — S. 30975
SAVHA FÖT SÍN SJÁLFAR.
TIL ÞESS ÞUBFA ÞÆB
GÓBA SADMAVÉL
CHIYODA, eb
TÆKNILEGA FVUKOMIlf,
AL-SJÁLFVIBK JAPÖNSK
SAUMAVÉL, Á ÓTBVLEEA
HAGSTÆÐU VEBOI. TVÆB
GEBBIB, LÉTT OG ÞUNG.
HRINGIÐ, KOMIÐ, SJÁIÐ
OG SANNFÆRIST
HAGKAUP
Skeifan 15 — S. 30975
HÚSGAGNAVERZLUN
GUÐMUNDAR
6IIDMUN DSSONAR
25 GLÆSILEG SÓFASETT
Yfir 50 Nfir af erlendum og
innlendum áklœðum
SKEIFAN15
SIMI82898
MIKLABXAUT

■* KOMIÐ OG SJAIÐ STÆRSTU
HÚSGAGNAVERZLUN LANDSINS