Morgunblaðið - 04.04.1971, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. APRÍL 1971
Vona,
að þeir
innfæddu
Nokkrir af áhöfninni. Þorbjörn
er 3. frá vinstri.
taki
við af
okkur
— segir
Þorbjörn
Finnbogason,
skipstjóri,
í spjalli
Heiniili Þorbjöms í CliittaeroriK
við
Margréti
Thors
Þorbjörn Finnbogason, skip-
stjóri, hefur dvalið í Chitta-
g'ong' í Aiistur-Pakistan nndan
farin þrjú ár á vegum Alþjóða
nmtvíelastofminarinnar —
FAO.
I»ar hefnr hann fengizt við
að kenna íbiiuniini (með aðstoð
samstarfsmanna sinna) fisk-
leát, togveiðar, fiskverkun og
fisksölu.
Áður en liann fór utan,
vann hann í 10 ár hjá Bæjar-
útgerð Reykjavíkur, og sjóinn
hefur hann stundað allt frá því,
er hann fór að vinna.
Nýlega var hann heima í fríi
ásamt fjölskyldu sinni, eigin-
konu og fjórum börnum, en
tvö þeirra liafa dvalið ytra með
honum og frúnni. Hann tók vel
í þá málaleitan Mbl. að svara
nokkrum spiirningum varðandi
dvölina austur þar.
— Ég réð mig þarna á veg-
um FAO fyrir þremur árum.
Frí, eins og ég er í núna, er
okkur veitt á átján mánaða
fresti, og að því loknu fer ég
einn utan, því að börnin min
yngstu eru orðin skólaskyld.
Verkefni mínu lýkur ekki fyrr
en í febrúarmánuði 1972, og
reikna ég þá alveg eins með
því að halda áfram við
eitthvað annað þarna.
Ég hef búið í Chittagong all-
an timann, og er sæmilegt að
vera þar. Heitt er að vísu, en
húsakynni góð og lífskjör líka.
Borgin liggur við fljót, sem
Karnaphuli heitir og rennur út
í Bengalflóa. Fljótið er skip-
gengt eitthvað upp eftir, allt að
10.000 tonna skipum. Auk
þeirra gengur mergð af smábát
um og prömmum upp eftir fljót
inu, og má ég segja, að lands-
menn eigi stærsta bátaflota í
heimi. Stóru skipin liggja við
festar úti á ánni, en þau minni
selxlytja farm þeirra í land.
Núna er nýbúið að gera fiski-
höfn hjá Ohittagong, hinu meg-
in árinnar, og bætir það tals-
vert meðferð matvælanna, þ.e.
fisksins, sem veiddur er, því að
hann var æði misjafn að gæð-
um, er á markað kom.
Við frá FAO erum þarna með
tvo báta, annan 165 lestir að
stærð, og á honum er ég skip-
stjóri. Hinn er ekki nema 70
tonn. Annan þeirra eiga SÞ,
hinn á stjórn Pakistans.
Um borð eru menn frá FAO
til að kenna landsmönnum
vinnubrögðin. Við erum fimm
frá Norðurlöndum, tveir Rúss-
ar, einn Japani og einn Eng-
lendingur, sem hefur yfirum-
sjón með verkinu. Eru þeitta
tveir skipst jórar, tveir vélstjór-
ar, fiskifræöimgur, sem ráðinn
er til árs í semn, haffræðingur,
sem er að afla uppdýsinga um
ihafið á þessum sióðum, en það
er litt plæigður atour, og einn
maður, sem kennir fiskvertoun
og fisksöliu. Með otokur eru svo
innlendir menn í læri, og taka
NORTH EAST PART OF THE BAY OF BENGAL
(EAST PAKISTAN)
B<‘iigal-flói og eyjarnar. Sjókort, sein Þorbjörn hefur notiið í starfinii.
þeir vonandi við af okkur, er
við förum. Hásetar eru sex,
þrír, sem þjálfa á til stýri-
manns, þrír vélstjórar, tveir
tootokar og o'ftasit tveir nemar í
fiskiifræði.
-—• Hvaða fisktegundir veið-
ið þið helzt þarna?
— Þær eru margar, kannski
allt að 300 tegundir í togi, svo
að ljóst er, að möguleikarnir
eru mitolir. Rætojan er e.t.v.
verðmætasti fiskurinn. Enn,
sem komið er, veiðist þó ekki
mjög mikið af henni, þótt við
höfum stundum fengið góð tog.
Reyndar erum við etotoi búnir
að finna rækjumiðin ennþá, en
erum vongóðir. Loftleiðir eða
Cargolux sækja stundum heila
farma af rækju þangað austur,
en það er fremur vatnarækjan,
sem veiðist í svokölluðu
,,brackinwater“ eða á vatna-
mörkum ferskvatns og sjávar í
ármynnum. Hún er stór og
sæmilegur matur, en þó ekki
eins góð og hafrækjan.
Hún er hraðfryst, alveg eins
og gert er héma, og hafa lands
menn til þess ágæt frystihús á
alþjóðamælikvarða. Það verða
þeir að hafa, þvi að annars er
markaðsvonin úti.
— Hvað eruð þið lengi í
veiðiferðum ykkar?
— Venjulega svona sjö daga
í einu. Við erum með kælitæki
í lestinni, og svo ísum við afl-
ann. Isinn er stundum dálítið
dýr. í mestu hitunum hefur
hann komizt upp í 2000 krónur
tegundir af fiski, og ég er þeirr
ar trúar að þetta smákomi.
— Borgar FAO kostnaðinn
við fisksöluna að einhverju
leyti, eða dreifinguna?
-— Ég álít að svo mu.ni vera.
Um tíima var þarna 'maður,
sem kenndi þeim að sjóða nið-
ur fisk. Hann hafði til þess smá
verksmiðju, færanlega, sem
núna er í Chittagong. Þarna
suðu þeir niður fisk af síldar-
stofni og spánskan makríl m.m.
og eitthvað af djúpfiski. Var
lagt niður í olíu og sterkan
kryddlög, svo að framleiðslan
væri við hæfi jafnt lands-
manna sem útlendinga.
— Eru fleiri bátar þarna á
vegum FAO?
- Nei, og þetta er eina fisk-
veiðiáætlunin, sem þarna er I
framtovæmd á vegum FAO í
Austur-Patoi.stan.
— Hvað viltu segja mér um
viðgerðir og varahlutaþjón-
ustu ykkur til handa. Annast
FAO allt slíkt?
— Það eru ýmsir erfiðleik-
ar í sambandi við varahlutina,
og tekur mjög langan tíma að
fá þá afgreidda. Þrjár vikur
fyrir minni hluti, meira fyrir
stór stykki. Ef óvænta bilun
ber að höndum, erum við oft
illa settir. Vélstjórarnir okkar
geta flest gert og lagfært, og
venjulega erum við með nokk-
uð góðan lager varahluta. En
ef okkar menn geta ekki unn-
ið verkið, leita þeir á náðir
landsmanna. Þeir eru mjög
Trotlið liift inn.
íslenzkar, tonnið. En síðan
nýja höfnin kom, er fast verð á
ísnum, 1200 krónur tonnið, sem
er ekki svo voðalegt. Áður
verzluðu einkafyrirtæki með
hann, og þá hækkaði verð eðli
lega við eftirspurn, en núna
sjá opinberir aðilar um slíkt.
Marikaðuriinn er undir ströngu
eftirliti og verðlag þvií stöðugt.
— Hvar er aflinn ytokar
seldur, hvernig verkaður og
sér FAO um dreifinguna?
— Aflinn er allur seldur á
frjálsum markaði. Verkunin er
einföld. Eina tegund, sagarfisk
inn, kæsa þeir, annað selja þeir
allt nýtt á opnum torgum.
Kaupmenn koma utan af landi
og flytja fiskinn með sér heim.
Það sem þeir ekki geta
selt nýtt, er þurrkað. Þarna
starfar maður frá FAO til að
reyna að tooma einhverjiu
kerfi á fiskdreifinguna. Hann
ferðast á milli fisksölustaða og
gefur ráðleggingar í sambandi
við verkun og annað, sem að
fisksölu lýtur.
— Hefurðu nokkuð sérstakt
um nýtingu landsmanna á fiski
að segja?
— Ferskfiskinn éta þeir
strax, eins og ég sagði áður . . .
og ég hef aldrei heyrt, að þeir
nýttu hann til neins annars en
manneldis.
— Er þá fiskur vinsæl fæða
meðal landsmanna?
— Hann er það að vísu, en
það er fremur vatnafiskur, sem
þeir hafa iagt sér tii munns
fram að þessu. Það tekur sinn
tíma að venja þá við að borða
fisk úr sjó og að glæða sölu-
möguleika hans. Við höfum ver
ið að smávenja þá við nýjar
verklagnir, og mesta furða,
hvað þeir geta smíðað, ef að-
eins þeir fá stykki til viðmið-
unar, eða til að smíða eftir.
Hvaða veiðarfæri notið þið
helzt ?
— Við erum með þrenns kon-
ar veiðarfæri. Það eru fyrst
venjulegt fisktroll með smáriðn
um möskvum í pokanum. Svo
erum við með rækjutroll, og
síðast byrjuðum við með þýzka
flottrollið, sem er með dýptar
mæli á höfuðlínu.
— Eru veiðar ykkar árstiða
bundnar?
— Allt til þess, er við kom-
um austur, var aðeins veitt frá
októberlokum fram í endaðan
maí, og þá á opnum sjó. Þetta
gerði það, að menn höfðu ekki
nægilega viðamikla farkosti til
að þola slæmt veður, en það
vill oft vera á sumrin, miklar
rigningar og sterkur vindur.
Núna höfum við stundað veið-
ar á sumrin lika, og gefizt vel,
en ég segi ekki, að við höfum
átt við byrjunarörðugleika að
stríða. Það er orðinn margra
alda vani, að ektoi sé hægt að
stunda sjðinn á þessum tíma.
Þetta er allt yfirstiganlegt.
— Þegar ég fer utam, fer ég
fyrst til Danmerkur til fundar
við verkfræðing á vegum FAO,
sem kemur frá Róm. Danir eru
að smíða skip fyrir Pakistani,
og útvega þeim góð lán til
lanigs tima. Við förum frá Dan
mörtou til Júgósiaviu, en þar
etga Pakistanar átta stoip í
smiíðiim. Það verður gaiman
að fylgjast með framLförum
í fiskveiðum Pakistana er fram
líða stundir.
— Að lokum, Þorbjörn:
Varstu í Ghittaigoinig í of-
Framhald á bls. Í3.