Morgunblaðið - 04.04.1971, Qupperneq 14

14
MORGUNBLA'ÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. APRÍL 1971
HÁRIÐ af stað
Leikfélag Kópavogs frumsýnir
HÁRIÐ annað kvöld í Glaumbæ
LEIKFÉLAG Kópavogs frum-
aýnifr bandaríska söngleikinfn
Háriið ammaið kvölld, ein. sýmmgair
á Hárkru verða í Glantinbæ. Um
20 leikarair koma fram í verkiniu
og er það flest fóll'k, sem ekki
hefuir leikið áður, en leikarair
voru vafldir úr fj ölmenmum hópi
unga fóilíks, »em villdi taiba þátt
í HáriimL Búið er að æfa verfcið
siðau um áiramót, en Hárið er
þýtt aif Kristj áni Ámaflyni kenin-
ara á Laiugairvaitni. Leikstjóri er
Brynja Benediktsdóttk og hljóm-
sveitin Náttúra leifcuir tómfHstina,
sem akapar ramim/a verksins.
Söngatjóri og raddstjóri er Sig-
uirðtir Rúnar Jónason úr Náttúiru.
Að flögn Theódórs Halldórs-
aoniar formamina Leikfélags Kópa-
vogs er uppfærsla verksinis að
mestu leyti beirn þýðimg en þó
er brugðið á þiað að staðfæra
aitriði fyrir ísflienzba sitaðlhætti
og má þair nefna orrustu ís-
lemzkna fomvíkiiniga og ra/uð-
akinma á sléttium Ameríku. Er
það atriði vægast ®agt kostuiiegt.
Hárið fjafllar um þjóðféliags-
vamdiamál í bamidairískru þjóðfé-
lagi og mörg þeirra vamdamála
eru atþjóðLeg, avo aem neyzla
fíkmill'yfja og hippaháttuir. Fyrir
páaka verður Hárið ®ýnt á
mámiudagskvöld, þriðjudag, mið-
vilbudag og fimmtuetag.
I>að ríkti mikii stemmmimg á
æfimigu í Giaiumbæ, ®em blaða-
menm litu inm á og aiuðséð var
að leitoararmir lögðu si!g aflfla
fram og hfeyptu situði í tíiganig-
imm og meðalið eins og eimm
leifcariinm komst að orði.
NÝTT ÚTIBÚ
Dalbraut 1 Opið:
Sími 85250 9,30—12 1—4 5—6,30.
SPIRA-svefnbekkurinn
Skatthol — skrifborð.
Sent heim meðan
á fermingu stendur.
B l! Js L w O Ð
HÚSGAGNAVERZLUN
VIÐ NÓATÚN — SlMI 18520
Sviðsatriffin úr Hárinu í Glaumbæ.
Alþingi og tóbaks
auglýsingar
1 Morgunblaðinu í fyrradag
birtist grein undiirituð af Axel’
Kristjánssyni, undir fyrirsögn-
inni Alþingi og tóbaksauglýs-
ingar. Höfundi þessarar greinar
er sýnilega umhugað um, að
frumvarp um bann gegn
tóbaksauglýsingum nái ekki
fram að ganga á Alþingi.
Röksemdir þær, sem greinar-
höfundur færir því fram til
stuðnings, að Islendingar eigi
áfram að leyfa tóbaks-
auglýsingar vitna þó fyrst og
fremst um fáfræði hans, í þessu
máli. Það er fjarri sanni, að
blöðin fái 25-30 millj. kr. á ári
í tekjur af tóbaksauglýs-
ingum. Á síðasta ári munu öll
blöðin hafa fengið u.þ.b. 4-6
millj. kr. samtals í auglýsinga-
tekjur af tóbaksauglýsingum,
sem er að vlsiu allhá upphæð,
þó það sé ekfci nema u.þ.b. 1/5 af
þvi sem greinarhöfundur held-
ur fram. Þessar tölur eru byggð
ar á þeim upplýsingum, sem
unnt hefur verið að fá hjá
blöðunum sjálfum, og með mæl-
ingum á magni tóbaksauglýs-
inga i ákveðnum blöðum. Að
sögn greinarhöfundar á svo rík-
iskassinn að fá 3-4 millj. kr. í
tekjur af auglýsingum þessum,
fyrir utan allt það, sem á að
renna til bæjarfélaganna. En
þar hitti skrattinn ömmu sína,
það renna nefnilega varla nein
stórræði til ríkis eða bæjarfé-
laga af blaðaauglýsingum, því
að söluskattur er ekki greidd-
ur af neinum prentuðum aug-
lýsingum og stjómmálablöð-
in borga engin opinber gjöld
eða skatta að undanteknu
Morgunblaðinu. Verður greinar-
höfundur því að bita í það súra
epli, að „skynsamleg fræðsla",
eins og hann orðaði það, yrði
hvorfci fugl né fisfcur með tekj-
ur af tóbaksauglýsingum sem
bakhjarl.
Greinarhöfundur heldur þvi
ennfremur fram, að aug-
lýsingarnar hafi sáralítil áhrif.
Hví auglýsa töbaksframleiðend-
urnir? Eru þeir að styrkja ís-
lenzka blaðaútgáfu? Er þetta
hjálparstarfsemi tóbaksfram-
ieiðenda við frjálsa skoðana-
myndun í landinu? Ef svo er,
hví auglýsa þeir þá mest I
stærstu blöðunum? Nei, auglýs-
endumir eru ekki að gera nein
góðverk. Þeir auglýsa til að ná
meiri sölu og fá fleiri viðskipta-
vini. 1 grein frá Islenzkum ung
templurum, sem birtist 3. marz
hér i blaðinu, var vitnað í hina
merku skýrslu hins kunna
brezka læknis Sir George God-
ber, sem gerð var að fram-
kvæði brezku ríkisstjómar-
innar. 1 skýrslunni er það ræki-
lega undirstrikað, að tóbaks
auglýsingar beinast fyrst og
fremst að því, að fá þá sem
ekki reykja, til að byrja
á því. Alþjóðaheilbrigðismála
stofnun Sanieinuðu þjóðanna,
WHO, hefur skorað á þjóðir
heimsins, að banna tóbaksaug-
lýsingar. Hið sama gera helztu
læknasamtök heimsins, svo sem
hin brezku og bandarísku. Víða
um lönd er unnið markvisst að
auglýsingabanni. Takmörkuðu
auglýsingabanni hefur verið
komið á í nokkrum löndum, al-
gjört bann er þegar i einu landi
Evrópu, Italiu. Þess verður ekki
langt að bíða, að fleiri lönd
fylgi i kjölfarið. Efri deild Al-
þinigis Isilendiruga hefur nú fyr-
ir sitt leyti samþyfckt frumvarp
til laga um bann við tóbaks-
auglýsingum. Afgreiði neðrl
deild Alþingis frumvarp þetta
sem lög, hefur Alþingi skipað
íslendinigum I fararbrodd með-
al þjöða heimsins í raunhæfri
baráttu gegn útbreiðslu tóbaks-
reykinga.
Greiinarhöfundur kefur í skyn,
að við megum til að fylgja hátt-
emi erlendra tímarita og aug-
lýsa tóbak, meðan þau auglýsa
það og við flytjum þau til lands
ins. Þannig er hægt að
leiða athyglina frá mikils-
verðri staðreynd, að annarri
ekki jafn mikilvægri, til
að hylja kjama málsins. 1 þessu
máli er það aðalatriði, að tóbaks
auglýsingar eru áhrifamiklar og
að hér á landi er lang mest les-
ið og flett í íslenzkum blöðum
og tímaritum. Sem betur fer er
islenzkt lesefni í miklum meiri
hluta, ráðandi lesefni íslenzkr-
ar alþýðu. En hafa menn hug-
leitt, hvernig færi, ef enginn
vildi ríða á vaðið í nauðsynja-
málum, en allir 'biðu eftir þvi,
að „hinir“ taakju af skarið? Ef
enginn vill ganga á undan, verð
ur ekkert lagfært í heiminum.
Nú vill svo til, að dæmi er um
það að erlend blöð og tímarit,
sem flutt eru til Islands, hafa af
sjálfsdáðum hætt að auglýsa
tóbak. Og þó að flest þeirra aug
lýsi ennþá þennan vaming er
ekki þar með sagt, að okkur Is
lendingum þýði ekki að taka
sjálfstæða afstöðu til þessa
máls.
Næst vitnar höfundur grein-
arinnar till auglýsinigabanns
hér á landi á áfengi, lyfjum og
klámi, en „allt þetta" sé flutt
inn í landið hömlulaust í er-
lendum blöðum. Um þetta er
það að segja, að lytfjauglýsing-
ar erlendis fara eftir sömu meg
inreglu og hér á landi. Það er
lyf, sem notuð eru til lækninga
eru ekki auglýst eða kynnt,
nema í sérfræðiritum, þó er
TÍÐIN hefluir verið miM við okk-
uir í vetur, sagði Benedifct á
Grímisstöðum á FjöUium í sím-
taH við Mbl. í gær. Yfirleitt
höfum við getað notað beit tölu-
veirt. Einin mikilll frostakafli kom.
Oft er búið að hlána og flrosið
á miíli og þá farið í svell, »vo
fé liefux þá staðið inni. En þetta
er óLíkt betra en undanfama
vetur.
Nú er hér dálátiM. snjór sagði
Bernedikt enmfremujr. En póstur-
inm kom í gær úr Mývaitnssveit
og kornst á jeppa, þuirfti aðeina
sums staðar leyft að auglýsa ým
is verkja- og hægðarlyf, svo og
'pilluna, þetta er þó misjafnt
eftir löndum. Um klámið gilda 1
flestum löndum líkar reglur og
hér, ef ekki strangari, en eftir
íslenzkum lögum eru klámblöð
ekki leyfileg. Hvort lögin enx
brotin er svo annað mál. Rétt
er að benda greinarhöfundi vin
samlegast á að honum ber sið-
ferðileg skylda til að upplýsa
viðkomandi yfirvöld um, ef hon
um em kunn lagabrot á þessu
eða öðrum sviðum. Um bann við
áfengisauglýsingum gilda mjög
hin sömu rök og færa má fyrir
auglýsingabanni lyfja og
tóbaks.
í lok greinarinnar er ekkl
annað að sjá, en höfundur fari
fram á það við Alþingi, að það
setji a.m.k. jafnhliða lög, seim
bfl?ini öllum heiminum að aug-
lýsa tóbaík, „annað sé ekki sæm-
andi“. Það hiefur lengi verið vit-
að, að löiggjafarmáttur Alþingis
er mifcHI, en að þar sé hægt
að setja alheimslög, hefur
aldrei heyrzt fyrr en í um-
ræddri grein.
Hér skal lögð áherzla á, að
hægt er að benda á og vitna í
fjölda staðreynda, sem sanna
mátt auglýsinga, þar á meðal
tóbaksauglýsinga. Hver venju-
legur maður hlýtur raunar að
sjá það í hendi sinni, að tóbaks
framleiðendur myndu ekki
verja 4—6 millj. kr. áriega til
að auglýsa framleiðslu sína I ís-
lenzkum blöðum, ef þeir þætt-
ust ekki fá eitthvað fyrir sinn
snúð eða öllu heldur væm ekkl
vissir í sinni sök!
Au glýsingaban.n er aðeins eiim
þátturinn í baráttunni gegn
tóbaksreykingum, en mjög mik-
ilvægur. Það er því ekki að
ástæðulausu, að 49 konur og
karlar, sem em 1 forystu í ýms
um landssamtökum og stofnun-
um hafa lýst yfir eindregnum
stuðniingi við auglýsmgabanm,
svo sem alþjóð er kunnugt.
Þesis er að vænta, að Alþinigl
Islendinga láti vaxandi þekk-
ingu á afleiðingu tóbaksreyk-
imga og vitneskju um geipi-
mátt auglýsinga til góðs eða
iUs, ráffa og samþykki auglýs-
ingabann, sem skref fram á veg
inn, í samræmi við straumhvörí
þau, sem nú em um heim allan
í baráifltunni gegn útbreiðsiu
tóbaksreykinga.
Með þökk fyrir birtinguna,
Reykjavík, 18. 3.1971.
Hreggviður Jónsson.
að troða fyrir honium á stötou
stað. Á leiðinni aufltair um er
mjög iiiitiflil snjór, en ekfci er fært
niema leiðin sé opmið. Nýlega
var vegurinn opnaðuir og íóru
þá um hann fluitniinigabílar frá
Reyðarfirði, en skömimu seinna
gerði hríðarkafla og heiflur ekki
verið reynt síðan.
Þá aagði Benledifct að næflur-
gestir hefðu verið þar. Sigurjón
Riat kom á anjóbEl í vatnamæl-
imgaíleiðangri og hafði farið áflram
um morgunimm álleiðs auður að
Kreppu tfl mælinga.
Veturinn mildur
á Fjöllum