Morgunblaðið - 09.05.1971, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. MAl 1971
r
>
Samband tsl. samvínnufélaga
Véladeild
Ármúta 3, Rvíh. símí 38 900
hrakti fyrir því í þrettáh daga
samfleytt áður en honum tókst
að snúa til austurs, þar sem
hann vonaðist til að finna land
fyrir. Honum varð þó ekki að
vonum sínum og breytti hann
þá stefnu og sigldi norður á
bóginn þar sem hann náði
landi í Mosselflóa, þaðan
sem hann hélt svo með strönd-
inni allt þar til hann kom að
Great Fish River.
Þegar hér var komið sögu
var kominn upp nokkur kurr
með skipshöfn hans, svo hann
tók þann kostinn að snúa heim
á leið. Hann sigldi nú sem leið
iá með ströndum fram og varð
eigi alllitið undrandi er hann
kom að höfða einum miklum.;
þar heitir nú Góðrarvonar-
höfði. Diaz hafði náð því marki,
sem þessi grein hefur fjallað
um og allir útsendarar Hinriks
prins af Portuúgal höfðu keppt
að en aldrei náð — hann var
kominn al-la leið fyrir suður-
odda Afriku, enda þótt hann
gerði sér sjálfur ekki grein fyr
ir því, sem ekki var von. Þeg-
ar heim kom, var Diaz skipað-
ur yifirsmiður og útbún-
aðarstjóri flota mikils, sem
sigla skyldi fyrir Afrikuodda
undir stjórn Vasco da Gama.
Það kom í hlut Spánverja að
endurfinna Ameríku. Kólum-
bus hafði þegar leyst þetta
hlutverk af hendi, þegar Vasco
da Gama lagði upp í leiðangur
sinn. Það hafði siður en svo
dregið úr samkeppninni milli
Spánverja og Portúgala, þrátt
fyrir Tordesillasamninginn,
sem þeir gerðu með sér
árið 1494, þar sem páfi sá, er
þá sat á stóli, gaf samþykki
sitt og leyfi til þess, að þessar
tvær þjóðir skiptu með sér
heiminum. Páfi deildi heimiiv
um þannig I tvennt, að hann
dró landamerkjalinu á kortið
frá suðurodda Gramlands og
suður að mynni Amazonfljóts,
enda þótt hvorugur þess-
ara staða hefði verið ákvarð-
aður með nokkurri nákvæmni,
er þetta var.
Þegar Kólumbus fór ferð sína
forðum hafði hann siglt beint
af augum út í óvissuna, en
Vasco da Gama átti hins veg-
ar að leiðarenda land, sem þeg
ar var þekkt. Á hinn bóginn
átti hann miklu lengri ferð fyr
ir höndum en Kófumbus. Kól-
umbus hafði lagt að baki sér
rétt um sjö þúsund kílómetra
og verið áttatíu daga í hafi.
Floti da Gamas taldi fjögur
skip (hvert þeirra um 120 lest-
ir) með eitt hundrað og átta-
Sá maður annar, sem skipa
verður til sætis á bekk með
Cam, er Bartolomeus Diaz. Ár-
ið 1487 lagði hann þrískipa
upp í leiðangur frá Lissabon
með það fyrir augum að taka
upp þráðinn, þar sem Diego
Cam hvarf frá. Af þessum leið-
angri er nú aðeins til stutt frá-
sögn. Diaz fór í slóð Cams suð-
ur með ströndinni. Hann fann
síðasta steinstöpulinn, sem Cam
hafði sett upp og hélt að því
búnu enn sunnar og reisti þar
sinn eigin stöpul á höfða ein-
um skammt sunnan þess, er nú
heitir Lúderitzflói. Þarna suð-
urfrá lenti hann i ofviðri og
Mj uhir
og
hlioblátir
JapÖnsku
YOKOHAMA nyton
hfólbarðarnír hafa
reynst öðrum fremur
endíngargóðir
og öruggir
á íslenzku vegunum.
Fjölbreytt
munstur og stterbir
fyrir allar
gerðir bífreíða.
HAGSTÆTT VERÐ
Útsötustaðír
um allt land.
Indverskir bátar
eins og þeir, sem
notaðir voru við
strendur
Malabar, er
Vasco da Gama
kom þar.
tíu manna áhöfn, og lagði að
baki sér eina þrjátíu og átta
þúsund og fimm hundruð kiló-
metra á rúmum þrjú hundruð
dögum i hafi, og má nefna, að
einu sinni sá ekki til lands í
níutíu og sex daga samfleytt.
Leiðangur da Gamas var að
líkindum fyrsti meiri hátt-
ar leiðangurinn, sem fékk að
kenna á skyrbjúgnum. Skyr-
bjúg fá menn af fjörefnaskorti,
en hann á afur rætur sínar að
rekja til vöntunar nýmetis og
grænmetis. Það er ekki
ýkja langt síðan læknis-
ráð fannst við þessum vá-
gesti. Þessi sjúkdómur er þann-
ig vaxinn, að hann leynir á sér
á frumstigum sínum. Svo sgir
m.a. í annálum: „Hann bregð-
ur sér oftlega í gervi ýmissa
annarra sjúkdóma, en vanaleg-
ustu einkennin eru stórir
flekkir hér og þar um líkarn-
ann, bólgnir fætur, rotnun 1 í
tannholdi og einkum og sér í
lagi. ákaflégt slen um allán
likamann. Sjúkdómi þessum
fylgir enn fremur einkennileg-
r