Morgunblaðið - 09.05.1971, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. MAÍ 1971
Hafnarfirði og öðrum nágranna-
byggðum og hvort fólkið þar
kaerir sig um flugrvöll þar. Ég
hef ekki fundið að þetta komi
fram í skýrslu flugvallarnefnd
ar. Beit hún sig svona fast í
Álftanesið vegna þess að hún
sá að annars væri hún komin
of nálægt hinum fullkomna
Keflavíkurflugvelli og málið
orðið grátbroslegt? Hvað er
svona hræðilegt við að aka til
Keflavíkur? Sízt er sú leið
lengri en almennt gerist utan-
lands og fælir þar engan, heldur
ekki íslendinga. Það er biðin
sjálf á flugvöllunum, sem er
tímafrek.
I HVAÐA TILGANGI VORU
BESSASTAÐIR GEFNIR
ÞJÓÐINNI?
Einn af þremur kostum við
flugvðll á Bessastöðum og ná-
grenni er talinn sá, að landið sé
að mestu í rikiseign. Það er rétt
að Bessastaðir eru það allir en
land þeirra allt er um 160 ha.
Af þeim færi allt Bessastaða-
nes undir flugvöll þ.e. 100 ha.
Land Breiðabólstaða og Akra-
kots er sennilega allt að 70 ha
og það larwJ þyrfti að kaupa,
Veit ég þó ekki hvernig nú er
háttað um hlut þann sem Bessa
staðir áttu áður í Breiðabóls-
staðaeyri. En er málið svona
einfalt? Hvers vegna eru Bessa
staðir nú í eigu rikisins? Þeir
voru gefnir því til að vera þjóð
höfðingjasetur. Hvaða rétt hef-
ur samgöngumálaráðuneyti til
að ráöskast með þá þjóðareign
og hafa uppi áætlanagerðir um
notkun þjóðhöfðingjasetursins
til hluta sem aldrei var ætlazt
til og aldrei yrðu bættir? Ekki
siðferðislegan en hvað þá um
lagalega réttinn ? Hvað um
þann forkaupsrétt sem Bessa-
staðahreppur notfærði sér að
sjálfsögðu ekki þegar ákveðið
var að gefa Bessastaði undir
þjóðhöfðingjasetur enda þótt lit
iii hreppur missti við það tekj-
ur á sinum tíma? Hvernig
mundu dómstólar líta á þann
rétt og hvemig yrði hann met-
inn? Kyníii ekki svo að fara að
eignarréttur rikisins yrði minni
en látið er í veðri vaka?
Hvemig er þá háttað eignar-
rétti rikisins á Reykjavíkur
flugvelli? Flogið hefur fyrir að
rikið ætti meiri hlutann af þvi
landi sem hann stendur á. Það
skyldi þó ekki vera að eignar-
hlutfall rikisins á þvi landi
væri ekki óhagstæðara en það
yrði gagnvart flugvelli af X-
gerð á Álftanesi?
MAT A LANDI OG FÓLKI
Á þá að meta flatareiningu
lands á Álftanesi minna en i
Vatnsmýrinni í Reykjavík? Það
gerir vissulega flugvallarverk-
fræðingurinn Hellman þvi að
hann telur, að „landverð flug-
vallar í Reykjavík myndi vafa-
laust nægja til kaupa á mestöll-
um ef ekki öllum fasteignum á
Álftanesi, land og byggingum."
Minna mátti það nú ekki vera.
Þessi skýrsla verkfræðingsins
Flugvölliu- af X-gerð í Bessasta ðanesi með fullri lengd þverbrautar nær yfir Lambhúsatjörn
skáhaUt að mörkum Garðahrepps.
er frá ársbyrjun 1965. Þó virð-
ist landverðið eitthvað hafa
þvælzt fyrir þeim Islendingum
sem kjörnir hafa verið til að
fjalia um fiugvallarmálið og
einnig, að landverð muni
hækka. Leifar af hugsunarhætti
hins erlenda verkfræðings koma
þó fram í yfirlýsingu sam-
göngumálaráðuneytisins frá 30.
marz sJ. þar sem segir um fyrir
komulag X-tilhögunar „að til-
tölulega útgjaldalítið yrði að
tryggja land samkvæmt þvi,
þar sem aðeins þyrfti að kaupa
fremur lítið land í einkaeign. 1
öðru lagi liggja byggð svæði eða
byggileg i nokkurri fjarlægð
frá flugbrautum og flugbrautar
endum —“ (leturbreyting mín).
Það væri fróðlegt fyrir hlutað-
eigandi landeigendur og aðra
Álftnesinga að fá að vita hvaða
landsvæði í hreppnum eru
óbyggileg. Ekki efast ég um að
ráðuneytið telji sig þess umkom
ið að dæma um það eins og ann-
að í þessu máli. Land sem ekki
er lakara en Tjörnin í Reykja-
vík undir ráðhús hlýtur þó að
telja'it byggilegt úr þvi að bygg
ing ráðhússins á að hafa áhrif
á framtíð Reykjavíkurflugvall-
ar. Með öðrum þjóðum er latnd
á friðsælum stöðum i nágrenni
borga mjög hátt metið. Svo
verður einnig hér, ekki sizt á
Álftanesi sem er óspillt og ýms-
um kostum búið umfram aðra
staði í nálægð þéttbýlis. Þótt
land þar væri allt metið sem
byggingarlóðir væri ekki rétt
að miða við söluverð í dag því
að fátt eða ekkert er betri fjár-
festing en land á þessum stað
fyrir það fólk sem það á og
afkomendur þess. Þótt ákveðið
hafi verið að stofna til byggða
hverfis, og utan þess kunni
menn að vilja láta af hendi
nokkrar lóðir á hverjum stað
m.a. til að rétta við eftir stöðn-
unina sem varð fyrir afskipti al-
mannavaldsins, skal ekkert sagt
um það hve mikið hver landeig-
andi vill láta af hendi, Það er
mál hvers þeirra um sig.
Rannsóknir benda eindregið
til þess að mikill jarðhiti sé
undir utanverðu Álftanesi og í
sjó í landhelgi jarða. M.a. er
mjög álitleg borhola við áætl-
aðan flugbrautarenda í landi
einnar þeirrar jarðar sem ráðu
neytið kveðst nú ætla að
kaupa, Gæti ekki verið að jarð
arverð mundi hækka eitthvað
við það? Þá kæmi sér vel sá
fyrirvari ráðuneytisins að við-
ræður þess fari fram „án allra
skuldbindinga" af þess hálfu.
Ef borgarstjórn Reykjavikur
ræður hvort þar skuli vera flug
völlur eða ekki eiga þá ekki
sveitarstjórnir nágrannabyggð-
anna með jafnmiklum rétti að
ráða hver í sínu sveitarfélagi
i sams konar málum? Á að meta
rétt fólksins í landinu eftir
byggðarlögum?
HUGSAÐ 1 SKREFUM
Flu gvallarmaðu rin n Hellman
telur það kost við tilhögun flug-
vallar af X-gerð að „Bessastað-
ir“ séu „allvel utan flugvallar-
marka". Þó er gert ráð fyrir að
mestur hluti jarðarinnar yrði
tekinn undir flugvölL 1 skrifum
áróðursmanna var á sínum tíma
forðazt að minnast á þjóðhöfð-
ingjasetrið þegar rætt var um
flugvöll á Álftanesi. Flugvallar
nefnd reynir að leiða þetta hjá
sér eins og frekast er unnt þótt
að vísu komist hún ekki alveg
hjá því. Minni hlutinn segir:
„Óhjákvæmilegt er að nokkur
óþægindi verði fyrir forsetabú-
(oniinental
Nælonstyrktar
viftureimar, vanal.
kílreimar og kíl-
reimaskífur.
FAG
Arcanol vatns-
verjandi legufeiti
fyrir jeppa og
fjallabíla.
Hjöruliðskrossar
og sturtuhjöru-
liðir í öll tæki og
vélar.
ATH. að véladeildin er opin frá kl. 8 fh. 5 daga vikunnar
FÁLKINN & STÁL
staðinn hvor leiðin sem farin
verður en minni hlutinn telur
þau óþægindi ekki meiri við
L-leið en hina svo að hér er
um sama vandamálið að ræða
hvor leiðin sem valin verður.“
Meiri hluti nefndarinnar segir
um X-tilhögunina: „1 öðru lagi
yrði forsetasetrið að Bessastöð-
um utan marka vallarins og í
beinum tengslum við íbúða-
hverfi á Álftanesi þótt truflun
yrði þar nokkur". Um þetta seg
ir enn fremur svo i yfirlýsingu
ráðuneytisins:
„í skrifum um afstöðu ráðu-
neytisins og i umræðum á Al-
þingi hefur nálægð flugvallar
af X—gerð við forsetasetrið á
Bessastöðum verið gagnrýnd
harðlega. Þó er það staðreynd
að fjarlægð forsetasetursins frá
næsta brautarenda minni gerð-
ar X-flugvallar er að heita má
jöfn fjarlægð Alþingishússins
frá norðurenda aðalbrautar
Reykjavíkurflugvallar og næsta
nálægð Landsspítalans og sömu
brautar á Reykjavíkurflugvelli
er 450 metrar en brautir X-
flugvallar af minni gerð yrðu
hvergi nær forsetasetrinu en
550 m.“ Leturbreytingar eru að
þessu sinni ekki minar heldur
ráðuneytisins sjálfs. Þær eru
reyndar einu leturbreytingarn
ar í yfirlýsingu ráðimeytisins
fyrir utan orðið „éikveðið“ í
öðru sambandi. Þarna þykist
ráðuneytið aldeilis hafa náð sér
niðri á Alþingi. Þjóðhöfðinginn
er í 550 metra fjarlægð frá flug-
brautarenda nú þegar hann er
í skrifstofu sinni i Alþingishús-
inu, hann yrði áfram í 550
metra fjarlægð frá flugbraut
heima á æðsta setri þjóðarinn-
ar. Ef flugbrautin á X-flugvelli
yrði nú lengd og fjarlægð milli
hennar og Bessastaðastofu
minnkaði enn, þá mætti þó
miða við fjarlægðina frá Land-
spítalanum og ef í nauðirnar
ræki væri þó alltaf hægt að
miða við fjarlægð Loftleiðahót-
elsins frá Reykjavikurflugvelli
eða eitthvað áþekkt! Það er eng
in furða þótt menn sem þannig
hugsa þykist ætla að leysa
hávaða- og slysahættu með til-
færslu flugvallar um þrjá kUó-
metra.
Hluturinn er sá að þjóðin
hugsar öðru vísi. Hún hugsar
ekki í skrefum. Hún mælir ekki
hve marga metra þjóðhöfðing-
inn á að geta gengið í þessa átt
ina eða hina á þeim stað sem
hún hefur búið honum heimili.
Hún vill að þar sé friðsæld og
vitt til veggja. í Bessastaðanesi
er stærsta æðarvarp við sunnan
verðan Faxaflóa og annað fugla
og plöntulif fjölskrúðugt. Það
mundi hverfa. Hið hræðilega
við flugvallargerð er að aldrei
er hægt að breyta landinu i
sama horf og áður þótt flug-
tæknin breyttist svo að ekki
væri þörf fyrir brautir. Bessa-
staðanes yrði allt undirlagt.
Jafnvel þykir það galli við X-
gerð flugvallar þar að svæðiþ
fyrir flugskýli er of takmarkað.
Þetta svæði er næst forsetabú-
staðnum. Þá er stutt eftir í það
að hrekja þjóðhöfðingjann af
staðnum.
Þverbraut er áætluð skáhallt
yfir Lambhúsatjörn milli Bessa-
staða og Garðahrauns og mun
eigi kosta litið. Þar með væri
brautin komin meðfram öllu þvi
landi Bessastaða sem flugvöllur
inn stæði ekki á og næsta út-
sýni úr gestasölum forsetaseturs
ins yrði flugbraut í stað
tjarnarinnar að ekki sé minnzt
Suðurlandsbraut 8
Sími: 8-46-70.
M.S. GULLFOSS
FER FRÁ REYKJAVIK MANUDAGINN
10. MAÍ KL. 20:00 TIL THORSHAVN, OSLO,
KAUPMANNAHAFNAR, HAMBORGAR,
AMSTERDAM OG LEITH.
EIMSKIP
AUar nánari upplýsingar veitir:
FARÞEGADEILD EIMSKIPS,
Sími 21460
Ferðizt ódýrt
ferðizt með
GIILLFOSSI