Morgunblaðið - 28.07.1971, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MH5VIKUDAGUR 28. JÚLl 1971
Útgofandi hf. Árvakur, Raykjavík.
Framkvaamdaotjóri Hsraidur Sveinsaon.
Rilatjórar Matthias Johannessen.
Eyjóifur Konráð Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjðrn Guðmundsson.
Fróttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstraati 6, sími 10-100
Augiýsingar Aðalstraati 6, simi 22-4-80.
Áskriftargjald 196,00 kr. á mánuði innanlands.
i lausasðlu 12,00 kr. eintakið.
GOTT BÚ - DIGRIR SJÓÐIR
Ij’nginn getur lengur efazt
um, að vinstri stjórnin
tók við mjög góðu búi úr
hendi fráfarandi ríkisstjórn-
ar. Staða ríkissjóðs er mjög
sterk og gjaldeyrisforði
landsmanna nam um síðast-
liðin mánaðamót rúmlega
4000 milljónum króna, At-
vinnulífið stendur með blóma
og hagur alls almennings er
góður. Hið góða bú, sem
vinstri stjórnin tók við, gerði
henni kleift að flýta þeirri
hækkun, sem Alþingi ákvað
á sl. vetri, að skyldi verða á
tryggingabótum, þannig að
þær koma til framkvæmda
hinn 1. ágúst nk. að því er
varðar elli- og örorkubæt-
ur, og nokkrar aðrar bæt-
ur almannatrygginiga. Þessi
ákvör ðun ríkisstj órnarinnar
kostar um 160 milljónir króna
til áramóta og þennan út-
gjaldauka er allan hægt að
greiða úr ríkissjóði vegna
góðrar stöðu hans, þegar
vinstri stjórnin tók við.
Vinstri stjórnin hefur einn-
ig fylgt þeirri stefnu, sem
ríkisstjórn Jóhanns Hafstein
hafði þegar markað fyrir
kosningar, að framlengja
verðstöðvun til áramóta. Að
öllu óbreyttu kostar sú
ákvörðun einnig um 160
milljónir króna fyrir ríkis-
sjóð og þann kostnað er einn-
ig hægt að greiða úr ríkis-
sjóði án nýrrar tekjuöflunar
vegna góðrar stöðu hans.
Samkvæmt verðstöðvunar-
lögunum, sem sett voru á sl.
hausti, var ákveðið að fresta
greiðslu tveggja vísitölustiga
til 1. september nk., og í
viðtali við Morgunblaðið
skömmu fyrir kosningar lýsti
Jóhann Hafstein yfir því, að
ekkert væri því til fyrir-
stöðu, að þessi tvö vísitölu-
stig kæmu til útborgunar þá,
enda hefði atvinnufyrirtækj-
unum tekizt að efla hag sinn
á verðstöðvunartímabilinu.
Vinstri stjórnin hefur fylgt
þessari stefnu fráfarandi
ríkisstjómar með þeirri
breytingu einni, að vísitölu-
stigin koma til útborgunar
um næstu mánaðamót eða
mánuði fyrr en gert var ráð
fyrir samkvæmt verðstöðv-
unarlögunum.
Þegar verðlirunið mikla
varð á útflutningsafurðum
okkar erlendis á árunum
1967 og 1968 beitti viðreisn-
arstjómin sér fyrir því, að
settur var á fót Verðjöfnun-
arsjóður sjávarútvegsins, sem
hefði það hlutverk að jafna
fiskverðið, þ.e. greiða upp-
bætur á fiskverðið, þegar það
félli, en er það hækkaði
skyldi greiða hluta af hækk-
uninni í sjóðinn. Á síðustu
misserum hefur tekizt að
safna myndarlegum sjóði,
sem hægt er að grípa til, ef í
harðbakkann slær á ný. Nú
hefur þessi sjóður gert vinstri
stjórninni kleift að hækka
fiskverð til sjómanna og bæta
kjör þeirra. í því eru miklar
hættur fólgnar, ef gengið
verður á þennan sjóð, en
engu að síður er það stað-
reynd, að það er þessi mikli
sjóður, sem safnað var á síð-
ustu árum viðreisnarstjórnar-
innar, sem gerði vinstri
stjórninni kleift að hækka
laun sjómanna.
Þannig er ljóst, að allar
helztu ráðstafanir vinstri
stjórnarinmar til þessa hafa
verið framkvæmdar án nýrr-
ar tekjuöflunar vegna þess,
að h ún tók við svo góðu búi
og digrum sjóðum frá fyrr-
verandi ríkisstjórn. Hitt er
svo annað mál, eins og allir
vita, að það er auðveldara að
eyða fé en afla þess. Fyrir-
sjáanlegt er af málefnasamn-
ingi vinstri stjórnarinnar, að
hún stefnir að mikiilli fjár-
eyðslu og óhjákvæmilegt
verður fyrir hana á allra
næstu mánuðum, ef hún ætl-
ar að standa við loforð sín, að
afla nýrra tekna. Þess vegna
verður fróðlegt að fylgjast
með því, hvernig það verður
gert.
Núverandi fjármálaráð-
herra, Halldór E. Sigurðsson,
hefur t.d. margsinnis lýst því
yfir á Alþingi, að vegasjóður
eigi að fá allar þær tekjur,
sem ríkinu áskotnast af um-
ferðinni. Væntanlega stendur
ekki á honum að framkvæma
þessa stefnu sína, þegar við
afgreiðslu fjárlaga í haust.
Það skapar einriig nýja
tekjuþörf fyrir ríkissjóð. Að
sjálfsögðu verður ekkert um
það fullyrt, hvemig vinstri
stjórnin ætlar að afla nýrra
tekna til þess að framfylgja
loforðum sínum, en heyrzt
hefur, að hún hafi í huga að
hækka á ný inmflutnimgsgjöld
af bílum. Viðreisnarstjórnin
lækkaði mjög innnflutnings-
gjöld af bílum, emda er
bifreið ekki lengur munaður,
heldur nauðsynlegt tæki.
Verður nú athyglisvert að
fylgjast með því, hvort
vinstri stjórnin framkvæmir
þau áform sín að hækka
gjöld af bílum og hvort þær
tekjur renna í ríkissjóð eða
vegasjóð. Þótt viðreisnar-
stjómin hafi skilið vlð gott
bú og mikla sjóði er ekki
endalaust hægt að ganga í þá
til þess að standa undir
eyðslusemi vinstri stjórnar-
innar.
Austurhlið Eldeyjar, en Vestmannaeying-arnir klifn eyna á land-
norðurhorninu lengst til hægri á myndinni.
ELDEY hefur ávallt verið
nokkurs konar þjóðsaga i hug-
um fslendinga. Hún er illkleif og
í henni er stærsta súlubyggð í
heimi. Frægust er fyrsta Eld-
eyjarförin sem farin var af
Vestmannaeyingunum Hjalta
Jónssyni og bræðrunum Ágústi
og Stefáni Gíslasonum árið
1894. Þá er fræg björgunin við
Eldey 1939 þegar fuglatek.ju-
menn úr Eyjum lentu þar í ill-
viðri og var bjargað við mikla
erfiðleika. Árið eftir fór ensk-
ur leiðangur í Eldey til þess
að telja í súlubyggðinni, en
allt frá því að Eldeyjar-Hjalti
og félagar hans klifu eyna
voru bönd upp hana og keðju-
stigi. Sama ár var eyjan frið-
uð fyrir drápi. 1950 fór leið-
angur í Eldey, en gafst upp við
að klífa hana þegar komið var
að efsta þverhnípinu, sem er
nema hrot af þessari einstæðu
fuglabyggð, en í Eldey er talið
að búi um 20 þúsund súlupör
og um varptímann er aukning-
in í hlutfalli við það. Næst
stærsta súlubyggð í heimi er í
Grassholm á suðvesturströnd
Bretlands, en þar eru talin urn
10—13 þúsund pör. Árið 1939
var talið, að í heiminum væru
um til 300 þús. súlur og þá voru
uni 65% af súlunni á Bret-
landseyjum, en þar eru súlu-
byggðir á 17 stöðum.
Siðastliðinn mánudag fórum
við 7 Eyjamenn í Eldeyjarleið-
angur og klifum Eldey, en eins
og fyrr segir eru um 30 ár
síðan farið hefur verið í þessa
stærstu súlubyggð í heimi. Síð-
astliðinn laugardag fórum við
þrír á trillu með Hinrik bónda
í Merkinesi í Höfnum til þess
að skoða bjargið. Fórum við
um 20 metra hátt og slútir
fram.
Um tíma höfum við nokkrir
bjargmenn úr Vestmannaeyj-
rnn haft mikinn áhuga á að
klífa Eldey og skoða súlubyggð
ina auk þess, sem það hefur
alltaf verið svolítið kitlandi að
klífa Eldey. I>á höfðum við
einnig í huga að ná myndum
af fuglabyggðinni til þess að
sýna landsmönnum þó ekki sé
ekki á iand, en könnuðum frá
sjó möguleika á að klífa eyna,
en keðjur hafa fyrir löngu
ryðgað og hrunið niður og
bjargið því eins og þegar eyj-
an var fyrst klifin. Leizt okk-
ur ekki illa á bjargið.
Á sumniudaig vair veðiurspái'in
góð og þá uim kvöld'Jð komm
þeir fjóiriir siem voru í Eyj'um
til Riey'kijiaivífcuir. Laiuisit fyirir kl.
6 um morguninn s.il. máiniudag
í Eldey. Frá vinstri: Ragnar Jónsson, öli Kristinn Tryggva-
son, Vaiur Andersen, Henry Granz, Hörður Hilmisson og Guð-
jón Jónsson. Ljósmyndir Mbi. ámi johnsen.
Hafflöturinn var spegilsléttur
STÆRST
hélduim við til Hiafna, en í le ð-
’iinim komium við við i Kiefilojvík
og tókurn þair gúimimí'bát, sem
björguiniairsveitjn þar lániaði og
Mfónin stiga, sem vjð ætliuðum
að reyna að noita í bjiaingiimu
eiins og Eldeyjar-Hjalt: og félaig
ar hiain® höfðu giert. Kalmamin
triiiljuislkiipstjóri á Farsœl í Höím
um va.r itiHbú.'min á bryggjiumnii
þeigar við koimium 't»g ebiki varð
veðrið tll að dinaigia úr, spagil-
sléttur sj'ór og siótekim. Efitiir
tveiggjia tírnia siglimigu vorum
við kommiir að Eldey og þá tók-
urn vöð okkar hafuirtiaisik um
borð í igúmmíbátimin og remmd-
uim uipp á site'ðjiamm. Að Eyjasiið
fór hver mieð síma bæn í bjarig-
iiniu. Bjiamgjð þar sem við klii'f-
um upp er urn 70 mieitra hátt,
þverhmápt,, en með simástöHuim.
Stal'lamnr'r siam bezt va.r að fla,ra
upp enu það litliir að emigiir fiuigl
ar verpa þar, en viða 5 bjiamgimiu
eru þó súliuibæM, sivamtfuigl. og
fýil. Við fyligdumist aMiir að í
bjiaingimiu oig hand'liömiguðum haf-
urtaisfc ofcikar með. 1 uim það
bil 50 mietna hæð eða ámóta
og á þaki 15 hæða húss vonum
við komm'r á efsitiu bj'aingsiylil-
uma, em þaðam voinu um 20
metrar upp á bnún og bergið
haliiiaiðiisit fram yfir sig og viirtist
mj'ög iaiuisit í siér. Le'ðin upp
hafði veirið m'Oikkuð hál veigma
fiugladirjt'S. Eldeyjar-Hjialti ag fé
lagar muin'u hafa kl’ifið eyjuma
efst aðeimis vestar en við flór-
uim, en við kummium eklki v'íð
&%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% %%%%%%%%%%<