Morgunblaðið - 10.10.1971, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. OKTÖBER 1971
27
Minnst hataður.
ir ifara að Ixaga sér 6eðlil©ga
ivlC að sníkja fæðu.
Dr. H. Hedigeir, forstjóri
Öýragarðsins í Basel, gerir
iþan'niig igrein fyrir ásitandiiniu:
„Aámermmgur er aðalásitæðan
itrl þess að fflestiir dýragarðar
era itil, en reynsJan sýnir okk-
'or að hann er lika mesita hæitt-
am íyffir íbúa garðsins. Skylda
dýrafræðingsins er því ekki að
einis fóJgiin í þvl að gera nauð-
syniegar ráðstafanir til þess að
vermda allmenning fyrir dýrun-
om, heldur ilíka á hinn bóginn
tað vernda dýrin fyrir fólkinu."
Hann segir aknenning höfuðá-
stæðuna fyrir veiikindum við-
(kvæmra tegunda, fólk býður
þeiotn óheppillega og skaðlega
flæðu, og skaddar dýrin otft,
foeint eða ðbeint, með þvi að
gera þau óróQeg, striða þedm,
feræða þau og æsa þau upp.
VERKAR EINS OG SEGUEE
A AFBRIGÐIEEGT FÓIJK
Hediger fuIUyrðir að afbrigði
Degt fólk dragist að dýragörð-
unum lákt og þeir væru eins
klonar segiar. 1 bók sinni Villt
öýr ófrjáls skipar hann þessum
„óæskiiegu persónum" sem hér
segir:
Smáafbrotafólk:
1) Þeir sem fara inn í búrin.
2) Skemmdarvargar
(skemmdir og eyðiiegging
; á eigum dýragarðsins, og
i: samvizíku'lausar gjafir tm
I dýranna á hættulegri eða
t vondrifæðu).
, 3) Þjófar (margs konar litH-
um spendýrum, fuglum, og
jafnvel eggjum er stolið
úr görðunum).
Sálsjúkt fólk:
1) Kynferðislega brengiað
ffólk, þar á meðai fólk sem
eingöngu horfir á dýrin
við bynferðislLegar athafn
ir, og sadistar sem gefa
dýrunum kjötbita með
önglum eða opnum öryigg
isnættum földum í, reyna
að stinga augun úr dýrun
um með regnhMfum, eða
reyna jafnvel að gefa
þeton eitur.
2) Ýmiss konar sálsjúkiing-
ar, til dæonis fóttk sem viM
Jeilka hljómllist fyrir viss
ar dýrategundlr til þess
að gera þeim lifið léttbær
ara, trúarofstækistfólk
ffleygir aflls kyns bæktting
S þvi auignamiði að ryðja
syndinni brott úr heimin-
um, og fólk sem frernur
alds konar óvenjuleg stór
■virki till þess að vekja á
sér athyigli.
3) Morðingjar og fðlk sem er
í þann veginn að fremja sjálfs-
anorð.
, Þetta eru hinir óeðlilegu
Igestir dýragarðanna. En jafn-
vell hinir eðliflegu eiga það til
að lita á dýrin sem fóflk og at-
bafnir þeirra samkvæmt þvi.
Eiinna mikilvægast við rekstur
dýragarða er, eftir þvi sem
Æorstjóramir haflda fram, að
fleenna fóflíki um dýr.
1 sumium dýraigörðum er
tfræðsiuhliðin í starfsemi
þeirra því miður mjög van-
irækt, oft er ókleift að komast
að einföidustu aitriðum, eins og
nöfnunum á dýrunum, vegna
þess hve skiltin á búrunum
eru ófullkomin. Það eru eOdti
eflngöngu matartímamir sem
eru fróðlegir, heldur lílka
hvffldarstundir dýranna, — ef
tfóOk veit hvað það á að athuga.
Dýragarður er einsitaikur stað-
ur staður tifl þess að
rannsalka og fylgjast með dýr-
urn og útslkýra hegðun þeirra.
Samt sem áður leggja fæstir
dýragarðar meira en yfirborðs-
Oega áhOTzlu á þetita atriði,
þrátt fyrir mikffl mótmæfli.
Eitt dgemi um 'það hvernig
fflla hefur tiH tekizt við fræðslu
hliðina í dýragörðunum — og
hvetur heinlínis till ifflrar með-
tferðar á dýrum, — er barna-
dýragarðurinn svonefndi. Hug-
myndin að honum er að íleyfa
börnum að komasit í eins nána
snertingu við dýiin og unnt er.
Samt sem áður er þeim oft aMs
ekki kennt að umgangast þau
atf skfflningi, heidur hvött til
þess að skipa þeim í hina og
þessa áttina og Oeika sér að
þeton á miskunnariausan hátt.
Svo enn einu sinni sé haít etft-
ir Hediger: „Hættan er að í
bamadýragörðum sé grundvölll
urinn iagður að. hinni
skaðlegu og heimslku'Iegu etftir-
iátssemi við sjállfan sig, hinu
eigingjama faflska dálæti á
dýrum sem getur komið frarn
á svo stórfeflldan hátt hjá fu'M-
orðnum, og Xeiðir stundum til
öfga sem eru hrein kvöfl íyrir
dýrið. Þegar við tölum um ást
á dýrum, þá eigum við við, að
dýrinu Mði vei og það
sé hraust, en með itrasta tilliti
tifl dýrafræðiflegs eðllis þess og
ástands."
Isllendingar em Mitt flíunnir
dýragörðum, nema þeir sem
ferðazt hafa erlendis, og etf til
viffl grunar marga að aflflt tal
um eðliflegt Mtf dýra í dýragörð
um sé hefflaspuni einn, þar eð
þau séu tryggfflega innibyrgð
baflc við járnrtonla og geti ekki
hreyft sig mffltið úr stað í
þröngum búrum. En i rauninni
er þessu ekfld svona farið.
Mifldl breyting hetfur orðið á
sfltipuflagi dýragarða á þessiari
öld eða aflfl/t frá þvl að dýra-
garðurimn í Hamtooorg kynnti
„opnu húrin", þar sem engir
irimlar sjást og afllt er gert sem
eðflilegast fyrir dýrin, en tfóflk-
ið hieldur flokað frá þeim. Á
mfflM dýranna og íóflksims eru
siffld eða gryfjur, tryggiflega
lbreiðar, eða þá að dýrin eru
noiklkrum metrum lægra helldur
en áhorfendur. Þau hafa mifltið
svæði til umráða og er þar Mkt
eftir fremsta megni etftir eðfli-
flegu umhverfi þeirra heima
fyrir. Steingeitin Skokkar um
flærar kflappir og sflcýzt inn í
skúte og gfliutfur, tigris-
dýrin vaða kafgras og liggja
vöflcul á trjágreinum, ís-
bimir suflla í vatni, sem er sér-
stakflega kæflt, mörgæsimar
renna sér flangar fleiðir á hál-
um brautum og skutlast út í
poflflana, og svona átfram. Dýr-
unum er Mka gert það kleift
að draga sig í hlé og útbúin
fyirir þau skot og atfdrep. Flest
þeirra virðast ekki skipta sér
neitt af tfólkinu sem horfir á
þau, en fara sinu fram í ró og
spetot. Hreinasta unun er að
ganga um rnarga dýragarða,
þar er aflflt vafið i gróðri og
Mfi og margir þeirra
prýðfflegdr aflmenningsgarðar
með grasfflötum og stoógargöng
um fyrir utan dýrasvæðin. Is-
lendingar sem utan fara ættu
ekki að láta hjá fllíða að gmins
flast fyrir um dýragarða þar
sem þeir dvefljast, þar er margt
sem flcemur & óvart og igfLeður
sdnnið. SérstalklLega mætti þá
l>enda á Lamdúnádýragarð og
dýragarðinn í Kaupmcmna-
höfn, sem er mjög skemnrtifleg-
ur og snyrtilegur enda þótt
að honum sverfi vegna rúrn-
fleysis. íslendingar sem ifáfl
Kaupmannahafnar koma ættiu
Mka eindregið að Mita við I
fiskasafninu, Kanmarks Akvar
ium, sem er alveg sérstakflega
hreinleg og falffleg stotfnun og
fræg viða um heton.
Þess verður vaentanflega enn
ilanigt að bíða að dýragarði
verði komið á fót hérflendis.
Ekki verður þó amnað séð en
íbúar höfuðborgarimnar hatfi
mikinn áhuga á dýrum, fflestir
sem fá þvi við toomið storeppa
í réttir á haustin og úitflend dýr
sem hingað berast vekja alffltaf
mikla athygfli, hvort sem «m
apa eða fljón er að ræða. Vak-
ið hefur verið máfls S því að
Islendingar settu táfltöfliuliega
hægt um vik að koma upp mjög
fulflkomnum og ffróðQeguirn
fiska- og fuglasöfnum, og etkjti
er því að meiía að myndatrieg
sMk söfn mundu hvarvetiía
sóma sér vel og vera mikifll
áflitsauld. Þá kæml að ototour
að rannsaka áflirlf dýranna S
okkur — og otokar S þau.
Ólafur H. Torfason snaraöi
úr New Knowledge.
II (0 1 ÍW
1 ol
hvort heldur um er að ræða
popp eða sígilda tónlist.
DUAL STEREO SAMSTÆÐUR
á viðráðanlegu verði fyrir fólk á öllum aldri.
Verð frá kr. 21.000,00
KLAPPARSTÍG 26, SÍMI 19800, RVK. OG BREKKUGÖTU 9, AKUREYRI, SÍMI 21630