Morgunblaðið - 27.02.1972, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. FEBRÚAR 1972
SINN FEIN OGIRA
FramihaJd af bls. 12
náði yfirhöndinni en andstæð-
ingar hans viidu ekki við það
una. Þeir gengu af þingi og
settu sitt eigið þing á öðrum
stað í borginni. Báðar fylking
ar héldu nafninu Sinn Fein
og þá var farið að gera grein-
armun á þeim með orðunum
„official“ fyrir upphaflega
þingið og „provisional" fyrir
það, sem síðar var sett — og
þessi aðgreining hefur hald-
izt siðam.
Báðar fylkingariiar segjast
byggj a á kenningum James
Connolly, sem var einn af leið
togum og hetjum Páskaupp-
reisnarinnar. Fulltrúar „offi-
cial“ sögðu, að Connally hefði
fyrst og fremst verið marx-
isti en aðlagað kemnimgar
Marx og Lenins írskum að-
stæðum. Talsmenn „provisi-
omals“ sögðu hins vegar, að
víst hefði Connolly verið
sósíalisti, en fyrst og fremst
írskur þjóðernissinni og sett
fram þjóðfélagshugmyndir,
sem eingöngu gátu átt við írsk
ar aðstæður.
Andvígir
kommúnisma
Valteir O’Loinsigh fram-
kvæmdastjóri „provisional“
Sinn Fein sagði, að menn
hans væru algerlega andvígir
marxisma og kommúnisma
í sérhverri mynd, andvígir
rikisrekstri og ríkiseftirliti
með öllum þáttum þjóðfélags-
ins sem væru óhjákvæmilegir
fylgikvillar sósíalismans. „Við
höldum því fram, að „offi-
cial“ IRA sé i tengslum við
kommúnistaflokkinn á ír-
landi og alþjóðakornmúnis-
mann,“ sagði hann.
O’Loinsigh lagði á það
áherzlu, að hinn upphaflegi
flokkur Sinn Fein hefði verið
hægri simnaður þjóðernisflokk
ur, sem fyrst hefði stefnt ein-
göngu að heimastjórn en tek-
ið upp kröfuna um algert
sjálfstæði og lýðveldi eftir
Páskauppreisnina 1916.
Ég spurði um afskipti
manna hans af Mannréttinda-
samtökunum (Northern Ire-
land Civil Rights Associati-
on) á N-írlandi, NICRA, og
svaraði hann þvi til, að þau
hefðu upphaflega notið sam-
úðar og stuðnings þeirra en
ekki lengur, því að nú væru
þau í höndum marxista, sem
vildu halda heimaþinginu á
N-frlandi með ýmsum breyt-
ingum. Upplausn heimaþings-
ins væri meginknafa „provisi-
onaI“ Sinn Fein. Aðrar helztu
kröfur væru kosningar um
allt lamd og að sleppt yrði öll-
um þeim mönnum, sem i
haildi væru án dómsúrskurð-
air.
Framtiðarskipan sameinaðs
frlands, sagði O’Loinsigh, að
ætti að byggjast á lýðræði og
á þeirri skipan irsks þjóðfé-
lags, sem gilt hefði áðúr en
Englendingar hófu afskipti aí
landi og þjóð. f>á vildi hann,
að tekin yrði upp hin forna
svæðaskipting landsims, kom-
ið á svæðaráðum eða þingum,
er hefðu talsverða sjálfstjórn
í eigin málum, — en yfir öllu
skyldi sitja ein miðstjórn og
lýðræðislega kjörið þjóðþing
i Dublin. Hann boðaði algeran
aðskilnað rikis og kirkju og
trúfrelsi fyrir alla.
Með þessu fyrirkomulagi
taldi hamn hægt að tryggja
réttindi mótmælenda í sam-
einuðu frlandi. „Við verðum
að sannfæra mótmælendur
um, að þeir séu betur komnir
í sameinuðu írlandi en með
skiptingu landsin® og við höf-
um ástæðu til að ætla að þeir
muni smám samam komast á
þá skoðun.“
Aðspurður hvort hann teldi
i raun og veru, að hryðju-
verk væru til slíks fallin,
svaraði O’Loinsigh, að vald-
beiting væri eina leiðin í bar-
átturani gegn Bretum. „Við
lítum svo á, að Bretar haldi
N-írlandi með valdi og því
dugi ekki öninur ráð gegin
þeim. I>ví er stöðugt haldið á
loft, að brezka herliðið hafi
komið til N-frlands til. að
verja kaþólska minnihlutann
gegn meirihluta mótmælenda.
En þetta segir aðeins brot af
sögunni. Bretar hafa alltaf
haft herlið á N-írlandi, þeir
hafa herstöðvar t.d. í Omagh,
Baliymine og Holywood og
þeir fara ekki þaðan með
góðu.“
„Við tökum á okkur ábyrgð
á flestum sprengingum og
skemmdarverkum, sem unnin
eru á N-írlandi, en alls ekki
öllum,“ hélt O’Loinsigh
áfram. Bæði „official" ■—
IRA og öígaflokkar mótmæl-
enda hafa unnið slík verk og
oft með blóðugri afleiðingum
— og sakað okkur um þau.
Jafnvel brezki herinn hefur
farið þainnig að. Við hikum
ekki við að gamgast við því,
sem við eigum, en ekki öðru.“
Ég spurði O’Loinsigh hvort
ekki væri einhver samvinna
milli hinna tveggja arma
flokksins og svaraði hann því
afdráttarlaust neitandi. „Ég
var framkvæmdastjóri Sinn
Fein á árumum 1965’.—68,“
sagði hann, — „og margir af
mínum beztu vinum frá
fyrri árum, eru nú í
flokki „official" Sinn Fein en
við tölumst aldrei við.“
Mjög virk
starfsemi
Þeir Heffernann og Garland
hjá „official" Sinn Fein sitað-
festu, að markmið þeirra
væri að breyta þjóðskipulag-
inu, afnema kapitalisma og
koma á sósíalisma, en sem
bráðabirgðalausn gætu þeir
fellt sig við áframhaldandi
skiptingu írlands, ef uppfyllt-
ar væru kröfur þeirra um, að
allir væru látnir lausir, sem
í haldi væru án dómsúrskurð-
ar og um breytingar á skipu-
lagi heimaþings N-írlands.
„Sameining írlands og hin
sósialistíska bylting verða að
haldast í hendur, hvað sem
öllu liður,“ sagði Garland, og
bætti við, að uppreisnin
1921—1'22 gegn skiptingu ír-
lands hefði mistekizt sökum
þess eins, að forystumenn
hennar hefðu ekki haft full-
mótuð þjóðfélagsleg mark-
mið.
„Á sáðasta áratug höfum
við verið að móta þjóðfélags-
stefnu, sem við teljum að geti
sameinað fólk til átaka. Við
viljum afnema rí'kjandi efna-
hagskerfi og teljum, að það
verði ekki gert án forystu sós-
íalista. Við viljum losna við
ítök Breta í efnahagslifinu,
því að þeir stefna markvisst
að þvi að ná algeru efnahags-
legu tangarhaldi á írlandi
alveg eins og á N-írlandi.
Með þessi markmið í huga
höfum við komið á fót starfs-
hópum, sem láta mikið til sín
taka. Þeir hafa til dæmis tek-
ið yfir i nokkra daga í semn
skrifstofur brezkra hagsmuna
aðila eða stjórnarinnar. Þeir
byggja upp andstöðu verka-
lýðsins og innan iðnaðarins,
leggja áherzlu á kröfur hans
um umbætur í húsnæðismál-
um og aukna atvinnu — nú
eru um 80.000 manns atvinnu
lausir á írlandi. Við höf-
um sett fram kröfur um
að stórbýli, sem yfirleitt eru í
höndum enskættaðra manna
verði gerð að samyrkjubúum
og að veiðréttindi brezkra
borgara í vötnum og ám
verði afnumin. Við vinn-
um að því að afla stuðn-
ings verkalýðsstétta mót-
mælenda á N-írlandi, en þvi
miður hefur það gengið treg-
lega vegna þess, að starfsemi
„provisinal“ IRA hefur hrak-
ið þá enn lengra í faðm stjóm-
arsinna. Til þess að vinna að
þessum málum, þurfum við
tíma en við erum reiðubúmir
að beita hvaða ráðum, sem
þarf til að koma þeim í fram-
kvæmd.“
Hemaðaraðgerðum „offíci-
al“ IRA sögðu þeir Garland
og Heffernann, að væri beint
gegn brezkum hermönnum
fynst og fremst og þá aðaillega
í hefndarskyni fyrir tilteknar
aðgerðir. Þeir fordæmdu með
öllu sprengimgar „provision-
al“ IRA, sögðu þær marklaus
ar og áramgurslausar.
Ég spurði hvort „official"
Sinn Fein hefði átt aðild að
stofnun Mannréttindasamtak-
anna á sínum tíma — og
sögðu þeir, að nokkrir félags-
manna þeirira hefðu átt þátt
þar í, ásamt öðrum aðilum,
er áhuga hefðu haft á að
bæta hag kaþólska minnihlut-
ans á N-írlandi. Það hefði
verið stefnan að veita NICRA
allan hugsanlegan stuðning
og nú væru nokkrir af þeirra
mönmum í stjórminni.
Ekki vildu þeir félagar gefa
upp neinar tölur yfir fjölda
félagsmanna, eða stuðnings-
manna sinna, — sögðu, að
þeir skiptu nokkrum þúsund-
um, en héldu uppi ákaflega
virkri starfsemi, miklu virk-
ari en félagar anmarra stjórn-
málaflokka í landinu. Yfir-
leitt væru frar sérlega íhalde-
söm þjóð en unga fólkið væri
orðið ákaflfiga þreytt á ríkj-
andi stjórnarháttum og aftur-
haldssömum yfirráðum ka-
þólsku kirkjunnar. Ekki kváð
ust þeir halda opinbera skrá
yfir félagsmenn, sökum þess,
að þeir ættu alltaf á hættu,
að lögreglan léti greipar sópa
um plögig þeirra; skrifstofan
væri uindir stöðugu eftirliti
og símtöl öll hleruð.
„Við erum þeirrar skoðun-
ar,“ sagði Tony Heffernanm að
lokum, „að stjórnin muni
beita ölium ráðum til að
stöðva framgang okkar — og
þess vegna erum við lika
reiðubúnir að beita öllum ráð
um til að brjóta ríkjandi
skipulag á bak aftur.“
— mbj.
Kveikt í bifreið
á Grindavíkurvegi
CM KLUKKAN eitt eftir mið-
nætti í fyrrinótt var slökkvilið-
inu í Keflavík tilkynnt um Volks
wagenbifreið, er væri að brenna
á Grindavíkurvegi. Höfðu vegfar
endur er leið áttu um veginn, orð
ið eldsins varir og tilkynnt um
hann í talstöð. Bifreiðin er talin
gjörónýt.
Biifreiðin hafði staðið þarna á
veginum síðan 13. febrúar, er eig
amdi hennar var á leið til Grinda
víkur, en komst ekki lengra að
sinni, vegna bilunar í vél bifreið
arinnar. Það kvöld var snjókoma
og akstursskilyrði slæm, en bif-
reiðin var illa staðsett á vegin-
urn og hafði lögreglam í Grinda-
vík því sambamd við eiganda bif
reiðarinnair, sem þá var kominn
til Reykjavíkur, og lofaði bann
að fjarlægja hana fljótt. Af þvi
varð þó ekki og eins og fyrr seg
ir, var komið að bifreiðinni ai-
elda í fyrrinótt. Að litilli stundu
liðinni komu lögregla og slökkvi
lið á staðinn og var eldurinn
skjótlega slökktur, en þá var allt
brunnið sem bruranið gat og hjól-
barðar þar með taldir. Eldisupp-
tök eru ókunn en taiið líklegt, að
um íkveikju af manna vöidum
hafi verið að ræða, þvi að ekki
er vitað til þess að neitt hafi ver
ið i bifreiðinni, sem kviknað
gæti í af sjálfsidáðum.
— Fréttaritari.
Bifreiðin er aJgerlega ónýt eftir brunann (Ljósm.: Guðfinnur).
Trygging gegn
vinnuvélaslysum
BÚNAÐARÞING afgreiddi sam-
hljóða á föistudag ályktun þar
sem segir: Búnaðarþing teliur
tíimabært og nauðsynlegt að
bændastéttin í heiid tryggi sig
gegn fjánhags'leguim skafkkaföi]-
uim, er hijótasf af slysuim við
notikun viinnuvéla í landbúnaði.
Því felur þingið sfjórtn Búnaðar-
félags Islands að kynna bændum
hvennig megi ná s'líkuon trygging
um á sem hagkvæmastain hótit
FyJgir ályktuninni itarleg gmein-
argerð um tryggingar.