Morgunblaðið - 24.09.1972, Blaðsíða 14

14
MORGUíNBLAÐIÐ, SUNiNUDAGUU 24. SEPTEMBER 1972
EKKI HÆGT AÐ
VERA ÁN KAFFIS
— ef maður minnist íslands
Harriet ogr John G. Allee.
Rætt við John
G. Allee,
örnefna-
fræðing
FYRIR skömmu voru stödd
hér á landi John G. Allee,
prófessor við George Wash-
ingtonháskóla í Bandaríkjun-
um og kona hans Harriet. Eru
þau íslendingum að góðu
kunn, og hafa oftlega dvalið
hér á landi, m.a. var John
sendikennari við Háskóla ís-
lands. Þau hjón hafa undan-
farin ár stundað rannsóknir á
örnefnum á íslandi og í Nor-
egi í fristundum, og í sumar
hafa þau verið við slikar rann
sóknir í Norður-Noregi. Blaða
maður Mbl. ræddi við þau
stutta stund, er þau dvöldust
hér nokkra daga á leið sinni
frá Noregi til heimalands
síns.
John sagðist snemmia hafa
fengið áhuga á íslenzkri
fcungu, og skömmu fyrir stríð
hetfði hann hafið nám í ís-
lenzku hjá Stefáni Einarssyni
í Baltimore. Þegar Bandaríkja
menn tófeu að sér hervernd
fslands 1941 igerðist hann
sjáMboðaMði í Bandaríkjaher
í þeim tilgangi að komast
hingað til lands.
— Það var síður en svo auð-
velt, sagði John og brosti. Þeg
ar ég kom að máii við yfir-
menn í höfuðstöðvum land-
hersins var mér tekið fálega,
og sagt að ég hlyti að vera
eitthvað skrýtinn að vilja fara
hingað, — og auk þess væri
ég aiiltof stuttur til þess að
verða tekinn í herinn. Hjá
flUighernum fékk ég sams kon
ar svar, og hjá flotanum einn-
ig, þótt aðeins væru þeir
mýkri á manninn. Hélt ég
þá að mér væru allar dyr lok-
aðar, a.m.k. í bili. Eftir svo
sem nokkra daga báruisf mér
þó skilaboð frá æðstu stöðv-
um hersins, þar sem ég var
kallaður á fund þeirra háu
herra. Þeir höfðu þá frétt um
þennan stutta mann, sem
vildi svo óður og uppvægur
komast í herþjónuistuna, og
vildu bara gjaman fá að sjá
hann. Var mér svo tjáð, að ég
fengi stöðu í flotanum og var
þá bara spurður hvort ég
vildi vera óbreytfcur eða yfir-
maður. Ég vissi þá eíkki hvað
ég var að segja, því ég kaus
að geraist óbreyttux, enda
taldi ég mig alls ekki hafa
hæfiieika í annað. Ég iðraðist
þess oft síðar.
Eftir stríðið sneri John sér
að frekara framhaldsnámi, en
áður hafði hann lokið bachet-
orgráðu í enskum bókmennt-
um og tungu.
Árið 1961 kom hann svo aft
ur hingað til lands, þá til
rannsókna á vegum Puilbright
stofnunarinnar. Ferðaðist
hann þá um Snæfellsnes og
igerði rannsóknir á ömefnum.
Aftur kom hann hingað 1967,
og fór þá um Vestfirði í sömu
erindagjörðum, og rannsakaði
einkum sögustaði úr Fóst-
bræðrasögu, sem hann
kvaðst hafia miklar mætur á.
Veturinn 1969 til 1970
kenndi hann svo sem sendi-
kennari við Háskóiia ísl'ands.
„Við vorum farin að kunna
svo vel við landið, að við mátt
uim til með að búa hérna ein-
hvem tíma,“ sagði John. „Það
varð líka úr, að sonur minn
Stephen, sem reyndar var
sitírður í höfuðið á Stefáni
Einarssyni, varð hér eftir, og
hefur búið hér undanfarin
þrjú ár. Við urðum hins veg-
ar að hverfa heim að einu
kennsluári loknu, þar sem ég
hafði ekki frí frá störfum
vestra í lengri tíma.“
Á sdðasta sumri voru þau
hjónin svo við rannsóknir á
ömefnum í Skaftafelli í Ör-
æfum. Söigðuist þau hafia not-
ið mjög góðrar fyrirgreiðslu
hjá íslenzkum aðilum við all-
ar sínar rannsóknir, einkum
hefði Þórhalilur Vihruundarson
og Kristján Eldjám reynzt
þeim hauikar í horni. Ekki
hefði hjál'psemi heima-
mannia í byggðalögum þeim,
sem þau fóru um verið
minna virði, t.d. hefðu þeir
Raignar og Jón í Skaftafelli
verið þeim mikil stoð við rann
sóknirnar í fyrrasumar.
— Skaftafell er stórmerkur
staður að mörgu leyti, og ekki
sízt frá sjónarhóli ömefna-
fræðingsins. Við klifruðum
þar upp um hæðir og hóla,
fjöll og fimindi og skráðum
niður lýsingar á landslaginu,
kvikmynduðum það og ljós-
mynduðum. Ennfremur skráð
um við ýmis nöfn, sem þeir
bændur þekktu, en voru ó-
skráð.
Við náðum að skrá þama ó-
igrynni af ömefnum, sem ég
síðar vann úr heima, og hef
nú skrifað um þau ritgerð,
sem hlotið hefur viðurkenn-
ingu „Onama“-timaritsins, og
verður hún brátt birt í því.
í suraar voruim við svo við
rannsóknir í nágrenni Tromsö
í Noreigi, og söfnuðum þar
um 980 örnefnum, sem er
mun rneira en við náðum í
Skaftafelll Það er þó nokk-
uð undariegt, að þrátt fyrir
þessa nafnamergð, fundum
við hverigi örnefni^ sem við
ekki könnuðumst við úr
SkaftafeM, þ.e. að segja af
annarri týpu. Undantekninig
frá því eru þó auðvitað þau
nöfin, sem eiga rætur aðrekja
til lappnesbu.
— f hvaða tilgamgi eru svo
þessar rannsóknir gerðar?
— Þetta er nú fyrst og
fremst „hobby" hjá okkur.
En við notum myndimar til
þess að gera bókmermta-
kennsluna meira iifandi. í há
skólanium, þar sem ég kenni,
eru kenndar miargar hiniar
þekktari íslendingaisögur, og
má segja að Laxdælta eigi
hvað mestum vinsældum að
fagna.
Nú auik þess höfum við
stundum myndakvöld heima,
og bjóðum þá fólki sem
áhuiga hefur á lamdinu. Við
reynum þá að vera sem „ís-
lenzkust" í okkuir og bjóðurn
þá gjarman upp á harðfisk
eða hamgikjöt, að óglieymdu
kafifinu, sem ekki er hægt
að vera án ef maður minnist
íslamds.
ÁRSHÁTÍÐIR
FUNDAHÖLD
RÁÐSTEFNUR
TJARNARBUÐ
— Símar 19100 - 19000 -
AFMÆUSHOF
BRÚÐKAUPSVEIZLUR
FERMINCARVEIZLUR
Munið leik ársins í dag kl. 2 á Laugardalsvelli
Í.B.V. — I.L. VIKINC
Allskonar
kvenskór
og sfígvél
Útsala
Kjarakaup
Austurstrœti 10
Cífurlegur
afsláttur