Morgunblaðið - 07.03.1973, Blaðsíða 15

MORGTJNBLXmÐ. MÍÐVrKÚDÁ^UR'7. MÁRZ 1973

Ólafur Jóhannesson, forsætisráðherra;
AUGLÝSI EFTIR ÚRRÆÐ-
UM STJÓRNARANDSTÖÐU
HÉR fer á eftir frásögn af út-
varpsnmræðum um vantraust á
ríkisstjórnina:
Ólafur Jóhannesson, forsætis-
ráðherra, sagði vantrauststillög-
una sýndarmennsku af hálfu
Sjálfstæð sflokksins. Engum
dytti í hug, að stjórnin hlypi frá
hálfunnu verki á miðju kjörtíma
bilinu. — Mjög
mangt af því,
sem lofað hefði
verið í málefna-
sannningnum
væri komið til
framkvæmda,
annað væri á
undirbúnings-
stigi, en játa
yrði, að ekki
hefði enn unnizt tími til að snúa
sér að sumum verkefnunum.
Þá sagði forsætisráðherra, að
landhelgismálið væri mál mál-
anna hjá þessari ríkisstjóm, og
öll önnur mál væru smámál hjá
því.
Þá sagði Ólafur Jóhannesson,
að hann teldi stjórnina þurfa
starfsfrið til þess að vinna að
þjóðfélagsleguim umbótum. Þá
taidi hann, að þegar alls væri
•gætt, þyrftu kjósendur ekki að
vna illa við gerðir stjórnarinnar.
Varðandi efnahagsliifið sagði
ráðherrann, að vinnufriður væri
meiri en á dögum viðreisnar-
stjórnarinnar, kaupmáttaraukn-
ing hefði orðið mikil, atvinnu-
ástandið aldrei verið betra, og
gjaldeyristekjurnar aldrei meiri.
Fyrir áramót hefði þurft að
gripa til nokkurra ráðstafana, og
hefði genigið þá verið fellt. Eng-
inn vafi væri, að „gengisfellmg
var skásti kosturinn, sem sam-
komulag gat orðið um“. Tölur
ha.grainnsóknadei'ldar Fraim-
kvæimdastofnunarinnar um
einkaneyziú sýndu nú, að lífskjör
in hefðu aldrei ver.ð betri í land
inu. Þá sagði ráðherrann, að at
vinnuöryigigi hefði aldrei verið
meira, og vitnaði hann í frásögn
5 dagblaðinu Vísi í því sambandi.
— Ráðherrann sagði að hins veg
ar hefðu genig'.sfellin.gar og stöð
ug kjararýmun verið einkenni
v:ðréísnarstjóx'narinnar.
Forsætisráðherra sagði, að
margir þættust vera á móti verð
bólgu, en þegar á reyndi kæmi i
ljós, að þeim væri hún ekki eins
leið og þeir létu.
Forsætisráðherra sagði enn-
fremúr að stjórnarandstaðan
hefði aldrei komið með neinar
tillögur um úrbætur í efnahags-
máium, og síðan sagði hann: „Ég
auglýsi hér með eftir úrræðum
hennar."
Ólafur Jóhannesson sagði, að
þau atvik gætu borið að hönd-
um, að nauðsyn gæti verið til
þess að breikka og styrkja
stjórnina.
EinS og frá var skýrt í Mbl. í
gær taldi Hanriibal Valdimarsson
tíma' tii kominn, að sveifla laga-
brand'j til að stöðva togaraverk-
failliði eða leggja deiluna í dóm
óhlutdrægra máhna. Sagði hann,
að þ^ð’ væri, sdzt tími til verkfalla
inú, þegar svo stæði á i þjóðfélag
5nu, að allir yrðu að leggja á sig
eftir frénista megni til að forða
írekari áföllum.
I ræðu sinni
sagði Hannibal
ennfremur, að
þótt ríkisstjórn-
in hefði komið
mörgu góðu til
lelðar, væri þvi
ekki að neita, að
sumt hefði geng
ið ver en skyldi.
T.d. væri
sama óheillaþróunin i verðlags
imálum og hjá fyrrverandi rikis-
stjórn, eilift undanhald og flótti.
Hins vegar sæti sízt á leiðtogum
Alþýðuflokksins og Sjálfstæðis
flokksins að gagnrýna siíkt, —
þeim hefði geng ð sízt betur, og
bæru gengisfellingar þeirra þvi
giöggt vitni.
Hannibal sagði, að gengisfeil-
ing ríkisstjórnarinnar nú fyrir
jóiin, hefði verið val'.n að beztu
manna yfirsýn. Væri sér sama,
hvað menn hefðu sagt áður ó-
skynsamlegt um þá leið í efna-
hagsmálum, — hún hefði leyst
bezt þann vanda, er við var að
iglíma. Kvaðst hann sjáifur vera
þannig gerður, að sér félli bezt
að ganga beint að hlutunum, og
því hefði han.n kosið gengisfell-
inguna, frekar en einhverja
óbeina le!ð, sem hefði fyrr eða
siðar leitt til hins sama.
I lok ræðu sinnar sagði Hanni
bal, að vel gæti verið, að úrsögn
Bjarna Guðnasonar úr þingflokki
SFV hefði vakið vonir hjá sjálf-
stæðismönnum um að feWa
mætti rikisstjórnma. En þrátt
fyrir vonir um stuðning úr þeirri
átt, væri nú ekki rétti timinn til
að stofna til langvarandi stjórn
arkreppu og stjórnLeysis i land-
inu.
Magnús Kjartansson iðnaðar-
ráðherra hóf ræðu sína á þá leið,
að þetta máLskraf stæði yfir með
ar, enn rynni hraun í Vestmanna
eyjum. Rakti hann síðan hvaða
áhrif hann teldi, að atburðimir
í Vestmannaeyjum myndu hafa
á þjóðarbúið. Þá lýsti ráðherrann
þeim xáðstöfunum, sem hann
sagði, að rikisstjómin hefði vilj
að beita sér fyrir vegna náttúru
hamfaranna. En þegar ein vika
hefði verið liðin frá gosinu hefði
svo virzt, sem Alþingi ætlaði að
riðlast í afstöðu sinni, og þá
hefði verið spurning um það,
hvort ríkisstjórnin ætti að láta
reyna á vilja Alþingis, eða hvort
reynt skyldi að ná yfirborðs sam
komulagi á Alþingi. Síðari kost-
urinn hefði verið valinn, og sagð
ist ráðherrann, ekki hafa talið þá
ákvörðun rétta þá, og teldi ekki
enn. Þjóðin hefði átt að fá tæki-
færi til þess að
bera viðhorf sín
saman við við-
horf hins Lokaða
hrings stjórn-
málamannanna.
Sagði Magnús
Kjartansson, að
hugmyndir rik-
isstjórnarinnar í
málinu hefðu
orðið að víkja tiR þess að ná
fram yfirborðssamkomulaigi. —
Samkomulag hefði orðið um, að
vandinn væri leystur eftir leið-
um verðþólgunnar, og það væri
að koma fram í verðhækkunum
að undanfömu. Rikisstjómin
hefði verið búin að gera sam-
komulag um fyxirkomulag við-
iagasjóðs, en frá því hsfð' ofð ð
að víkja til að bjarga Aiþingi á
yf rborðinu.
Gylfi Þ. Gislason sagði I ræðu
sinni, að ríkisstjórnin hefði
brugðizt í öllum meginmálum sín
um. Hún væri því löngu hætt að
geta stjórnað, og myndi Alþýðu
flokkur nn þvi styðja vantrausis
t llögu Sjálfstæðisílokksins.
Hann ræddi fyrst landhelgis-
málið og sagði, að menn hefðu
reynt að hafa
samstöðu um
það mál. Hins
vegar væri það
sitt mat, að rik
isstjórnin hefði
þegar í upphafi
va'.ið ranga leið
í málinu með
því að m'ða út-
færsluna við 50
mílur í stað þess að friða allt
landgrunnið. Gagnrýndi Gylfi
harkalega hversu slælega hefði
verið staðið að friðun fiskveiði
lögsögunnar og sagði að i raun
hefði engin útfærsla átt sér stað,
heldur hefði sókn'n á miðin
aldrei verið meiri. Þá vék hann
að Alþjóðadómstólnum í Haag
og sagði, að það hefði verið Is-
lendingum til mikils álitshnekkis
að senda ekki málsvara til Haag.
Hvatti hann ríkisstjórnina til
þess að breyta þeirri afstöðu
sinni og kvaðst ekki trúa því að
óreyndu, að hún sendi mú ekki
málsvara til Haag til að túlka
þar okkar málstað, sem væri
vissulega svo sterkur, að engin
ástæða væri að óttast um hann.
Þá vék Gyifi að varnarmálun-
um og sagði, að þótt Alþýðuflokk
urinn væri því fylgjandi, að end
urskoðun færi fram á þvi, hvem
ig við gætum bezt tryggt öryggi
okkar, teldi flokkurinn það mesta
glapræði að ílana nú að stefnu
ríkisstjómarinnar í vamarmál-
um. Væri enda hæpið, að ríkis-
stjórnin hefði til þess þingstyrk.
Þá sagði Gylfi, að þótt illa
hefði verið haldið á bæði land-
helgismálinu og varnarmálunum,
væri það þó barnaieikur hjá ó-
stjóminni í efnahaigsmálunum.
Þrátt fyrir mikið góðæri til sjáv
ar og sveita væri nú svo komið,
að nær allir atvinn’jvegimir
væru reknir með tapi eða þyrftu
styrkja við til þess að þeir stöðv
uðust ekki.
Verðbólgan færi sívaxandi og
væri farin að nálgast óðaverð-
bólgu. Og það versta væri, að
innan ríkisstjórnarinnar væri
engin samstaða um neitt, — enig
in úrræði um neitt og enginn
viJjl til þess að vera sammála um
eitt eða neitt
Halldór E. SiSurðsson gerði i
ræðu sinni grein fyrir ríkisfj ár
málunum. Hann kvað það alls
sndis ósatt, að fjárlöig hefðu
hækkað svo mikið í sinni tíð að
e nsdæmi væri. Sagði hann að ef
tekið væri tillit tl breyttrar
veikaskiptingar miWi ríkis og
sveitaríéiaga, þá væri hækkun
:járlaga sízt hærri en gera hefði
mátt ráð fyrir, þegar tekið væri
till t til stefnu stjórnarinnar í fé
iagsmálum.
Sagði ráðherrann, að mikið
hefði verið unn-
ið að endur-
skipulagningu
rikisbúskapar-
ins og væri því
verki nú svo
langt komið, að
nýrri deilda-
skiptingu hefði
verið komið á
fót í fjármála-
ráðuneytinu til þess að geta bet-
ur fyligzt með útgjöldum ríkis-
sjóðs.
Ráðherrann vék nokkuð að
gagnrýni á fjárlagafrumvörp sín
og sagði, að þvi hefði verið hald
ið fram, að þau væru íyrir-
hyggjulaust samin. Staðreyndin
væri hins vegar sú, að ríkisreikn
ingarnir sýndu, að f járlögin færu
sízt meira fram úr áætlun hlut
fallslega en var í tíð fyrrverandi
ríkisstjórnar.
Þá vék Halldór að skattamálun
um. Kvað hann skattalagabreyt
ingarnar hafa orðið mjög til góðs
fyrir almennirig í landinu. Lögin
væru einfaldari og miðuðu í rétta
átt. Það værl líka talandi tákn
um áhuga stjórnarandstæðinga
fyrir velferð skattþegnanna, að
þeir hefðu alls staðar í sveitar-
sljórnum lagt á það mikia á-
herzki að stórauka skattpiningu,
þvert ofan í umimæli sín á þingi
um of háa skattbyrði.
Lúðvík Jósepsson sjávarútvegs
ráðherra ræddi í upphafi einkum
um landheligismálið og þær um-
ræður, sem orðið hefðu um það.
Taldi hann ástæðu til að fjalla
ítarlega um skrif Mogunblaðs-
ins, sem hann sagði ekki í neinu
samræmi við raunveruleikann.
Mbl. bæri á borð, að ósamkoimi-
lag væri innan ríkisstjórnarinnar
og Bretum væri vorkunn að trúa
þessu, þar sem þeir vissu að Mbl.
væri stuðningsblað Sjálfstæðis-
fiokksins, stærsta stjórnmála-
flokks landsins.
Sagði hann, að „áróður stjórn-
arandstæðinga um efnahaigsmál
væri af sama
toga spunninn".
Lúðvík sagði,
að framfærslu-
vísitalan hefði
hækkað um 28
stig eða um 18%
sem væri 7,7%
á árs grundvelli.
Þessi hækkun
væri mikil, en
þó væri hún ekki helmingur á
v ð þær hækkanir, sem hefðu
orðið á dögum viðreisnarstjórn-
arinnar. Þá sagði ráðherrann, að
Sjálfstæðisfilokknum færist ekki
að tala um gengisfeilingar vinstri
stjórnarinnar, því að þeir hefðu
sjálf r staðið fyrir fjórum gengis
fellinigum á ferli sínu.m. Þá tal
aði ráðherrann um „hrollvekj-
una“ og sagði hana hafa verið
geymdan vanda viðreisnarstjórn
arinnar. Þá sagði ráðherrann, að
fyrri stjórn hefði átt met í verð
hækkunum.
Stefán Gunniaugsson sagði m.
a. að sá mikii efnahagsvandi, sem
við værl að glkna, væri heimatil
búinn af ríkisstjóminni. Og nú
stefndi í algjört öngþveiti. Þær
gifuriegu verðhækkanir sem nú
hefðu orðið og framundan væru,
væru hinar mestu, sem þjóðin
hefði orðið fyrir.
Þingmaður'nn sagði, að laus-
legir útreikning-
ar sýndu, að
rúmur helmin-g-
ur af þeirri
hækkun, sem
launafóik hefði
fengið nú 1.
marz færi beint
í þær verðhækk
anir, sem orðið
hefðu á mjólk
og mjólkurafurðum. Og þetta
værl aðeins byrjunin. Mundi
Framh. á bls. 21
Sagt við
van-
trausts-
umræður
BREIKKUN
ST JÓRN ARS AMST ARFS ?
Ólafur Jóhannesson, forsæt
isráðherra, sagði, að þau at-
vik gætu borið að höndum,
að nauðsynlegt væri að
breikka og styrkja stjórnar-
samstarfið.
BANNAR HANNIBAL
TOGARAVERKFALL?
Hannibal Valdimarsson, fé-
lagsmálaráðherra, talaði í
ræðu sinni um, að sveiflayrði
lagabrandi eða setja málið í
gerðardóm, ef togaraverkfall-
ið leystist ekki nú.
A MÓTI STJÓRNINNI
Magnús Kjartansson, iðnað-
arráðherra, sagði í ræðu sinni
að hann hefði verið andvig-
ur þeirri ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar að falla frá upp
haflegum áformum um efna-
hagsaðgerðir vegna jarðeld
anna á Heimaey — og væri
enn.
LÉLEGIR RAÐHERRAR
Bjarni Guðnason, alþm.
hafði þetta að segja um ráð-
herra SFV, þá Hannibal Valdi
marsson og Magnús Torfa Ól-
afsson: „Því er ekki að leyna,
að félagsleg vinnubrögð ráð-
herra SFV eru með þeim
hætti, að það er ábyrgðar-
hluti að styðja slíka menn til
setu í ráðherrastólum. Þeir
eru og lélegir ráðherrar og
Mutdeild þeirra í að grafa
undan stjóminnl með geng-
isfeUingarkröfu sinni er ekki
lítiL"
Óheillaþróun í
verðlagsmálum
— sagði Hannibal Valdimarsson