Morgunblaðið - 15.04.1973, Blaðsíða 5

MORGUN'BLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. APRlL 1973
5
List erlendis I
Skýrsla úr
skólpfötunni
Maja Bkelöf heitlr sænsk,
miðaldra hireingemmgar-
kona, sem varð skyndi-
lega fræg fyrir rúmum tveim
ur árum, þegar hún fékk
fyrstu verðlaun í skáld-
saignakeppni, sem efnt var til
iþar í landi um beztu póli-
tisku bókina og bar þá sig-
urorð af ýmsium þekktum höf
undum sem sendu sögur í
þessa keppni.
Maja Ekelöf er fimmtíu og
fimm ára gömul og fimm
barna móðir. Hún framfleytti
sér og bömum sínum með
hreingemmgum og póstút-
burði árum saman, en eftir
að 'Skýrslan úr skólpföitunni
kom út hefur fjárhagur henn
ar vænkazt til muna.
Skýrslan er skrifuð í dag-
bðkarformi á árunum 1965—
1969 og fjallar um dagleg
störf hreingemingarkon-
unnar og basl hennar
við að koma sér og sínum
áfram. En hún hefur ekki að
eins áhuga á því, sem næst
henni er, heimsmálin liggja
henni imjög á hjarta og hún
fer ekki í neina laun-
kofa með, hversu þær styrj-
aldir hrjá og hrella huga
hennar. Og hún tekur
að margra Svía sið, einhliða
afsitöðu í þeim efinum.
Engu að síður er bókin
mjög skemmtileg aflestr-
ar. Stöku sinnum hvarfilaði
að mér við lestur hennar, að
það hlyti að vera erfitt að
rogast með öll þessi áhyggju
efni á herðunum, en grunn-
tónn bókarinnar vekur les-
andann til umhugsunar: í vel
ferðarríkinu Svíþjóð eru
ekki allir, sem sitja við kjöt
katlana, þar er einniig fólk,
sem þarf að heyja harðari og
„Elephants can remember"
heitir nýjasta bók brezku
sakamálaskáldkonunnar
Agöthu Christie, sem gerist
nú gömul í meira laigi. Samt
heldur hún áfram að skrifa
og þessi síðasta bók hennar,
sem kalla mætti „Filarn-
ir muna“ hefur verið á lista
bæði í Bandaríkjunum og
Ðretlandi yfir tíu bækumar,
sem mest settjast.
Æði mörg ár eru siðan ég
hafði lesið bók eftir Agöthu
Christie; smám saman hafði
ég fengið leið á gáfnaleg-
um átjándualdartilburðum
Hercule Poirot og piparjónk
unnar Miss Marpie, sem eru
aðalhetjumar í flestum bóka
hennar. En mér fannst ekki
miskunnarlausari lífsbarátfu
en liklega gerist á hinum
Norðurlöndunum, þótt ekki
séu þau eins þróuð í velferð
inni né heldur jafn sósíalist-
isk og Svíþjóð.
Bókin var gefin út í Svi-
þjóð árið 1971 og í Dan-
mörku áirið eftir og það er í
dansikri þýðingu Annabeth
Kruuse, sem ég las hana. Bók
in féfck ákafilega igóðar við-
tökur í Danmörku og í Poli-
tiken sagði Erik Thygesen á
sínum tíma um hana, að hún
væri ein af þeim ibókum sem
maður vildi helzt igeta vitnað
í endalaust. ,;Það sem Maja
Ekelöf getur sagt í þessari
úr vegi, að kanma nú, hver
áhrif sú fullorðna hefði á
mig eftir svo langa hvíld.
Þar er skemmst frá að
segja, að mér er gersamlega
hu'lin ráðgáta, hvernig þessi
bók kemst á „best-sell-
er“ lista, og Agatha ætti nú
senn að fara að taka sér
hvild frá skrifum. Bókin er
langdregin með afbrigðum,
full af innantómu málæði og
nánast laus við alla spennu,
sem ýmsar bækur hennar frá
fyrri tímum höfðu til að bera.
Hercule Poirot kemur við
sögu í fílabókinni og það er
að sjáilfsögðu meira og minna
fyrir hans tilstilli, að málið
upplýsist að lokum. Erú Oli
vier, glæpasagnahöfundur er
Maja Ekelöf
önnur aðalpersónan. Hún fer
í hádegisverðarboð með bók
memntamönnum, hvað hún
reynir af skiljanlegum
ástæðum að forðast yfirleitt.
Þar verður hún fyirir þvi að
kona, henni bláókunnug,
spyr hana, hvort viðkomandi
löngu dauður hershöfð-
ingi hafi drepið konuna sina
og síðan skotið sig eilegar
hvort konan hafi skotið hers
höfðingjann og síðan sig. Frú
Olivier verður klumsa við
þessar spumtogar. Hún fer
þó að rannsaka hug ston,
hjónin látnu voru kunntogj-
ar hennar fyrir æðilöngu og
hún er guðmóðir dóttur
þeirrá. Þessi dóttir hefur nú
í hyggju að giftast syni dóna
legu komunnar og er það sak
ir þess, sem hún kveðst þurfa
að vita hið sanna í rnálinu.
Smám saman er þó forvitni
frú Olivers vakto. Þessi at-
bók stoni — og hvernig hún
segir það — er ógerningur
að endursegja." Og það er
nokkuð til í þessu. Því að
söguþráður í venjulegum og
hefðbundnum skitoingi orðs-
ins er ekki fyrir herndi. Maja
Ekelöf rekur dagana og at-
burði þeirra, eins og þeir
koma fyrir, hún fjallar mik-
ið um ástandið í Víetnam og
Miðausturlöndum. Stundum
fimmst henni lifið nánast til-
gangslaust út af þess
um styrjöldum, sem eru að
sliga hana og svipta
hana von um framtíð þessara
mannvera, sem hafast við á
hnetttoum.
burður með hjónto var ósköp
átakanlegur á sínum tima, en
svo virðist sem lítið sé hægt
að gera í málinu héðan af,
engin vitni voru nálæg, allt
virtist með felldu utan það
að frúin sáluga hafði verið
eitthvað nervösari siðustu
dagana, sem hún lífði en hún
átti vanda ,til.
Frú Oliver hefur upp á
dótturinni, Celiu og hún leit
ar liðsinnis hins trygga vin-
ar sins, Hercule Poiroí, en
margoft hafa þau borið sam-
an bækur sínar. Er nú farið
á stúfana og reymt að grafa
upp úr mtomisskrínum þeirra,
sem næstir stóðu hjónumum
dauðu eða þekktu þau eitt-
hvað um þær mundir sem
þessir atburðir urðu.
Lýsingar eru langdregnar,
blaðsíða eftir blaðsíðu fer
undir innantóm samtöl, sem
Fmmh. á bls. 13
Minni fílanna
§
Á öllum árstimum býður Flugfélagið yður
tíðustu, fljótustu og þaégilegustu ferðirnar
og hagstæðustu kjörH með þotuflugi til
Evrópulanda.
Nú er tími vorfargjaldanna. Venjuleg far-
gjöid lækka um þriðjung til helztu stór-
borga Evrópu.
Það borgar sig að fljúga með Flugfélaginu.
Hvergi ódýrari fargjöld.